Κυριακή 17 Φλεβάρη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 6
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Οταν ο διανοούμενος ξεχνά το κεφάλι του

Ο Θεόδωρος Γεωργίου είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας, έχει εργαστεί επί δύο χρόνια στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών του Πανεπιστημίου της Φραγκφούρτης και έχει διδάξει φιλοσοφία της γλώσσας και φιλοσοφία του πολιτισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Αλλά ας αφήσουμε κατά μέρος αυτά τα λίγα τυπικά και ας βρεθούμε στο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της ζωής, που είναι οι δρόμοι της Αθήνας, όπου και συναντιόμαστε με τον Γεωργίου.

- Γ. Κ.: Ποια είναι η κατάσταση του πνευματικού κόσμου στην Ελλάδα;

- Θ. Γ.: Αυτό που ισχύει για κάθε κοινωνική ομάδα ισχύει και για τον πνευματικό κόσμο του τόπου μας, δηλαδή η συμμετοχή του ή μη στη δημόσια συζήτηση ορίζει τις συγκροτησιακές δυνατότητές του και ταυτόχρονα περιγράφει την επικοινωνιακή ορθολογικότητά του. Η πνευματική κατάσταση στον τόπο μας εμφανίζει οξυμένα προβλήματα επικοινωνιακής παθογένεσης.

- Γ. Κ.: Πού αφήνει το κεφάλι του ο διανοούμενος στις μέρες μας;

- Θ. Γ.: Ούτε στο γραφείο του ούτε στη βιβλιοθήκη του, αλλά στην τηλεόραση και στα συμφέροντα των ισχυρών. Οι διανοούμενοι είναι τώρα ενταγμένοι σε εκδοτικά συγκροτήματα.

- Γ. Κ.: Πού συναντάμε σήμερα διανοούμενους;

- Θ. Γ.: Δε διεξάγονται πνευματικές συζητήσεις σήμερα στον τόπο μας. Ολα τα θέματα συζητιούνται στο τηλεοπτικό επίπεδο της δημοσιογραφίας και της πολιτικής. Ως δημόσιοι ομιλητές δεν αναγνωρίζονται οι φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες, οι δημιουργοί εν γένει. Το μέτρο των δημοσίων συζητήσεων είναι η τηλεόραση. Ακόμα και η έντυπη εκδοχή της δημόσιας επικοινωνίας έχει ως πρότυπό της την τηλεόραση.

- Γ. Κ.: Γιατί δεν ακούγεται η φωνή τους:

- Θ. Γ.: Γιατί η κοινότητα των πνευματικών ανθρώπων δε συγκροτείται ως κοινότητα διανοουμένων, δηλαδή ως δρώντων, οι οποίοι επωμίζονται ως αποστολή τους την έκφραση της γενικής κοινωνικής φωνής. Η αδυναμία της συγκροτήσεως της πνευματικής κοινότητας ως κοινότητας καθολικών διανοουμένων στερεί από την κοινωνία έναν σημαντικό μοχλό διαμεσολάβησης των επιμέρους ατομικών συμφερόντων.

- Γ. Κ.: Και ποια συμφέροντα εντέλει εξυπηρετεί αυτή η στέρηση;

- Θ. Γ.: Η κοινωνική σφαίρα της σκέψης δεν είναι αυτόνομη. Οι επιστήμες, οι ιδέες, η τέχνη, ό,τι εν γένει συνιστά τη δημιουργία, εξαρτώνται από την οικονομική ισχύ και την εξουσία. Οι οικονομικώς ισχυροί είναι εκείνοι που επιβάλλουν τελικά και τους τρόπους διαμόρφωσης των ιδεών. Επικρατούσες ιδέες θεωρούνται οι ιδέες και οι απόψεις της ισχυρής οικονομικής τάξης.

- Γ. Κ.: Αρα οι διανοούμενοι ξεχνούν το κεφάλι τους στην τσέπη τους;

- Θ. Γ.: Κύριο χαρακτηριστικό της επικοινωνιακής παθογένεσης του πνευματικού κόσμου είναι οι συναλλαγές και οι επαφές των επιστημόνων και των καλλιτεχνών στο μικρό επίπεδο των συμφερόντων και των επιδιώξεων. Ο χωρισμός τους σε παρέες και συντεχνίες εμποδίζει ακόμα και σε περιοχές όπου παρεμβαίνει το κράτος (π.χ. Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, Κέντρο Κινηματογράφου) να διαμορφωθεί ένα μίνιμουμ αντικειμενικότητας. Οι θεσμοί που δημιουργούνται είναι περισσότερο μηχανισμοί προώθησης ιδιωτικών συμφερόντων και λιγότερο οντότητες που εγγυώνται την αντικειμενικότητα.

- Γ. Κ.: Γι' αυτό έχουν πάρει το πάνω χέρι οι τεχνοκράτες;

- Θ. Γ.: Οι επιστήμονες και οι καλλιτέχνες εμφανίζονται στο δημόσιο χώρο της επικοινωνίας ως ειδικοί τεχνοκράτες, οι οποίοι ομιλούν μόνο για τα ζητήματα στα οποία έχουν εξειδικευτεί. Η επιστημονική εξειδίκευση, ο επιστημονικός καταμερισμός εργασίας είναι κοινωνικοί μηχανισμοί κατασκευής τεχνοκρατών.

- Γ. Κ.: Τι προσφέρουν στην κοινωνία μας οι διανοούμενοι;

- Θ. Γ.: Στον τόπο μας συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός κοινωνικού υποκειμένου, το οποίο δεν είναι απελευθερωτικό και χειραφετικό υποκείμενο για την κοινωνία μας, αλλά, αντιθέτως, αναπαράγει τη στασιμότητά της και την καχεξία της.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ