-- Θα ήθελα να μιλήσουμε για τη βουδιστική σας παράδοση, που απέχει πολύ από τη δική μου, της καταστρεπτικής Δύσης.

-- Καταλαβαίνω τη διαφορά στην οποία αναφέρεστε. Εμείς είμαστε πολεμιστές. Πολεμάμε για την ένδοξη αρετή και την ευγενή σοφία.

-- Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας ως μοναχού;

-- Η μνήμη. Να μην ξεχνάς τίποτα... Γιατί ακόμη και το παραμικρό από το παρελθόν έχει μεγάλη σημασία για μας. Πρέπει ακόμη να θυμόμαστε τα όνειρά μας και να τα καταγράφουμε, όπως έκανε ο Κινέζος φιλόσοφος Τζουάνγκ Τζε: «Χτες ονειρεύτηκα ότι ήμουν πεταλούδα και τώρα ρωτάω τον εαυτό μου: είμαι ένας άνθρωπος που ονειρεύτηκε ότι ήταν πεταλούδα ή είμαι μια πεταλούδα που, για την ώρα ονειρεύεται ότι είναι άνθρωπος;»

-- Ενδιαφέρον έχει επίσης - σε σχέση με τον Χριστό, ο οποίος στη Δύση είναι και θεός - ότι εσείς δεν πιστεύετε ότι ο Βούδας είναι θεός.

Ο Βούδας δεν είναι θεός. Ηταν άνθρωπος που διψούσε για φώτιση και που έβλεπε πολύ μακριά. Το μόνο που μας άφησε, εκτός από τη φωτεινή παρουσία του, είναι η διδασκαλία του. Ο Βούδας πάλεψε ενάντια στην άγνοια, που θεωρούσε ότι ήταν υπεύθυνη για όλα τα δεινά του ανθρώπου. Η διδασκαλία του δεν είχε ίχνος προφητείας μέσα της. Οπως λένε και οι παλαιότεροι μοναχοί, είτε υπάρχει ο Βούδας είτε όχι, ένα είναι το γεγονός που διαπερνά το καθετί: Ολα είναι παροδικά. Κι όσο για τον Βούδα, ενδιαφέρον έχει να παρακολουθήσουμε μέσα από το ιερό κείμενο της Καλάμα Σούτα ένα απόσπασμα από μια ομιλία του: «Μην πιστεύετε στις παραδόσεις, ακόμη κι αν έχουν γίνει αποδεκτές για πολλές γενιές και σε πολλές χώρες. Μην πιστεύετε κάτι επειδή το επαναλαμβάνουν. Μην αποδέχεστε κάτι λόγω κύρους του ενός ή του άλλου από τους παλαιούς Σοφούς, ούτε βασιζόμενοι σε μια δήλωση που βρίσκεται στα βιβλία. Ποτέ να μην πιστεύετε κάτι επειδή η πιθανότητα είναι υπέρ αυτού. Να μην πιστεύετε σ' αυτό που έχετε εσείς οι ίδιοι φανταστεί, νομίζοντας ότι ένας θεός σάς το έχει εμπνεύσει. Να μην πιστεύετε σε τίποτα, βασιζόμενοι απλώς στους δασκάλους σας ή στους ιερείς. Μετά από εξέταση, πιστέψτε σ' εκείνο που έχετε εσείς οι ίδιοι δοκιμάσει και το έχετε βρει λογικό, που είναι σε συμφωνία με την ευημερία, τη δική σας και των άλλων».

ΥΓ: Πολύτιμος σύμβουλος στη συνομιλία ήταν το βιβλίο της Αλεξάνδρας Ντάβιντ Νελ «Βουδισμός» από τις Εκδόσεις «Πύρινος Κόσμος».