Η νέα συμπαιγνία ΝΔ και ΠΑΣΟΚ σχετικά με την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, αποκαλύπτει για άλλη μία φορά το πόσο άρρηκτα δεμένες είναι οι δύο αυτές πολιτικές δυνάμεις στο άρμα του μεγάλου κεφαλαίου και της ΕΕ. Αποκαλύπτει ότι ΝΔ και ΠΑΣΟΚ βρίσκονται σε διαρκή αγαστή συνεργασία, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου, προωθώντας στην προκειμένη περίπτωση την κατάργηση της όποιας ενιαίας και δωρεάν Παιδείας. Οι μεθοδεύσεις αυτές δείχνουν και την προσπάθεια να αποφύγουν τις κινητοποιήσεις εναντίωσης στην αναθεώρησή του γεγονός που από μόνο του αποκαλύπτει και την αντιδραστικότητά της. Σε συνδυασμό με τη συμφωνία τους στο περιεχόμενο της αλλαγής του.
Αναθεώρηση του άρθρου 16 δε σημαίνει, απλώς «άρση» της απαγόρευσης για την ίδρυση ιδιωτικών «πανεπιστημίων». Στο στόχαστρο της αναθεώρησης του άρθρου 16, βρίσκεται η λειτουργία των δημόσιων πανεπιστημίων, των ΤΕΙ και όλου του συστήματος της δημόσιας εκπαίδευσης. Στόχος της είναι ν' ανοίξει ο δρόμος για τη λειτουργία της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, να δημιουργηθούν «συνθήκες αγοράς», για συνεχή και βαθιά διείσδυση των επιχειρήσεων στην εκπαίδευση ώστε να εξυπηρετηθούν πιο αποτελεσματικά τα συμφέροντά τους, όπως και της καπιταλιστικής οικονομίας γενικότερα.
Εκείνο που θα επιφέρει η αναθεώρηση του άρθρου 16 στην ανώτατη εκπαίδευση, είναι η μείωση της ήδη πενιχρής κρατικής χρηματοδότησης, η οποία πλέον θα μοιράζεται ανάμεσα στα δημόσια και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Μοιρασιά όχι βέβαια ισότιμη, αλλά με βάση την «ανταγωνιστικότητα» των ιδρυμάτων και των σχολών, την προσαρμοστικότητά τους, δηλαδή, στις επιλογές του κεφαλαίου για την «παραγωγή» εργαζομένων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: εργαζόμενοι με σκόρπιες γνώσεις, από διάφορα αντικείμενα, αναγκασμένοι για συνεχή επανακατάρτιση, ευέλικτοι και ευπροσάρμοστοι στις ορέξεις του κεφαλαίου.
Στις πλάτες της λαϊκής οικογένειας, που με δυσκολία αντέχει το ήδη δυσβάσταχτο κόστος της ανώτατης εκπαίδευσης θα πέσουν ακόμα μεγαλύτερα βάρη: Γενίκευση των διδάκτρων σε όλη την κλίμακα των ανώτατων σπουδών, κατάργηση των δωρεάν συγγραμμάτων, της όποιας φοιτητικής μέριμνας, ακόμη και των υποτροφιών - που αντικαθίστανται από «φοιτητικά δάνεια» και ανταποδοτικά βοηθήματα έναντι εργασίας.
Επίσης η αναθεώρηση του άρθρου 16 έρχεται να κατεδαφίσει τον κοινωνικό ρόλο των πανεπιστημίων και της επιστήμης. Γιατί στις «συνθήκες αγοράς», η επιβίωση και η «ανταγωνιστικότητα» των δημόσιων πανεπιστημίων εξαρτάται από την ικανότητά τους να προσελκύουν «ιδιωτικούς» πόρους. Ετσι ανοίγουν διάπλατα οι πόρτες στους επιχειρηματίες - χορηγούς για να επιβάλλουν τους όρους τους όχι μόνο στην έρευνα, αλλά και στα προγράμματα και το περιεχόμενο σπουδών σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ.
Οι επιπτώσεις της προωθούμενης αναθεώρησης θα φανούν σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης. Αλλωστε, δε λένε κάτι διαφορετικό οι εύηχα διατυπωμένοι στόχοι του ΠΑΣΟΚ για «αποκεντρωμένο» σχολείο, δηλαδή ταξικά διαφοροποιημένο σχολείο, ανοιχτό στην επιχειρηματική δραστηριότητα και στους στόχους κερδοφορίας των τοπικών επιχειρήσεων.
Η απάντηση στα κοινά σχέδια ΕΕ - κυβέρνησης ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είναι η διεκδίκηση αποκλειστικά δημόσιας και δωρεάν Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες, ενιαίας ανώτατης εκπαίδευσης και ενιαίου δωδεκάχρονου υποχρεωτικού σχολείου. Απάντηση που μπορεί να δοθεί δυναμικά από ένα παλλαϊκό μέτωπο Παιδείας, που θα φέρνει στο προσκήνιο την Παιδεία που έχουν ανάγκη οι εργαζόμενοι και η νεολαία, τη μόρφωση που έχει ανάγκη ο λαός.
Ελένη ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ