Το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα φαίνεται να προκρίνει η κυβέρνηση ως «μοντέλο» για αλλαγές στην Παιδεία. Πρόσφατα, μάλιστα, το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας προσκάλεσε εκπροσώπους του υπουργείου Παιδείας της Φινλανδίας να μιλήσουν, στο πλαίσιο του εθνικού διαλόγου, για τα όσα ισχύουν εκεί, ενώ και στο παρελθόν επανειλημμένα η υπουργός Παιδείας έχει δηλώσει ότι μελετά το συγκεκριμένο μοντέλο, σχεδιάζοντας εκπαιδευτική πολιτική. Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται παρά για ένα εκπαιδευτικό σύστημα, που συγκεντρώνει μια σειρά μέτρων και τομών, που εδώ και χρόνια ΕΕ και ΟΟΣΑ επιχειρούν να επιβάλουν, προκειμένου η Παιδεία να γίνει πιο ανταποδοτική και να συμβάλει πιο αποτελεσματικά στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Μέτρα, που, βέβαια, βρίσκονται στον αντίποδα των πραγματικών σύγχρονων λαϊκών αναγκών.

Βασικό χαρακτηριστικό του συστήματος είναι η αποκέντρωση, με την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση να αποτελούν αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με το κράτος να χρηματοδοτεί την Παιδεία σχεδόν κατά το ήμισυ και με την Τοπική Αυτοδιοίκηση να παρέχει, όπως είναι αναμενόμενο, όση Παιδεία ...μπορεί να πληρώσει. Αλλωστε, το πείραμα της αποκέντρωσης δεν είναι φαινόμενο αποκλειστικά σκανδιναβικό, αλλά έχει εφαρμοστεί στη Γαλλία και τη Μ. Βρετανία, οδηγώντας σε πλήρη ιδιωτικοποίηση και επιπτώσεις στο επίπεδο της παρεχόμενης Παιδείας. Αποκεντρωμένο είναι και το πρόγραμμα σπουδών στα σχολεία, με αποτέλεσμα την ακόμα μεγαλύτερη διάσπαση του ισότιμου και ενιαίου χαρακτήρα της παρεχόμενης εκπαίδευσης.

Παράλληλα, το συγκεκριμένο μοντέλο, προς τέρψιν της «αγοράς», χαρακτηρίζει η μαζική στροφή στην κατάρτιση, με το 50% των μαθητών που ολοκληρώνουν την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση να μη συνεχίζουν στο λύκειο, αλλά να διοχετεύονται σε διαδικασίες κατάρτισης. Η ανώτατη εκπαίδευση είναι δομημένη σε κύκλους σπουδών, ενώ τα πανεπιστήμια έχουν στενή σχέση με το χώρο των επιχειρήσεων. Δε λείπει, βέβαια, και η αξιολόγηση, η οποία διαπνέει το εκπαιδευτικό σύστημα.

Η επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να προβάλει το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας ως «μοντέλο» δεν είναι τυχαία, ιδιαίτερα μάλιστα μετά την πρόσφατη έκθεση PISA του ΟΟΣΑ, που έφερε τους Φινλανδούς μαθητές στις πρώτες θέσεις σε ό,τι αφορά κυρίως τις ικανότητες ανάγνωσης και κατανόησης κειμένων. Στόχος της είναι να δείξει ότι μια Παιδεία συνδεδεμένη στην αγορά οδηγεί σε «ανάπτυξη» και «ανταγωνιστικότητα» της οικονομίας. Βάζοντας σε δεύτερο πλάνο τους ταξικούς φραγμούς, την ιδιωτικοποίηση, τη στροφή στην αμάθεια για ακόμα περισσότερους νέους.

Μέσα από τον καθημερινό αγώνα της εργατικής οικογένειας και των νέων για την κατάκτηση της γνώσης, επιβεβαιώνεται η ανάγκη για διεκδίκηση μιας άλλης Παιδείας, που πολύ μακριά βρίσκεται από μοντέλα σαν το παραπάνω. Για μια Παιδεία ενιαία, που θα παρέχεται δωρεάν και ισότιμα σε όλους, απαλλαγμένη από τα δεσμά της «αγοράς» και που θα συνδυάζεται με ριζικές αλλαγές στην κοινωνία και την οικονομία.