Η μνήμη είναι και αυτή συνείδηση. Ερχεται στο παρόν πολλές φορές ακάλεστη και πιέζει για θέση - ρόλο στην πραγματικότητα. Την επηρεάζει, κατά περίπτωση, αρνητικά ή θετικά. Τη διδάσκει, της δείχνει βήματα και κακοτοπιές, ή την αποπροσανατολίζει επιδιώκοντας το πισωγύρισμα.

Τέτοια περίπτωση είναι η Σοβιετική Ενωση. Η πρώτη απόπειρα να αποτιναχτεί η εκμετάλλευση και να φτιαχτεί η κοινωνία του μέλλοντος. Και μόνο το γεγονός πως δεν μπορεί εύκολα να σβήσει από τα μυαλά της εργατικής τάξης όλου του κόσμου, και κύρια από τις ίδιες τις περιοχές της ύπαρξής της, φέρνει ανησυχία. Γι' αυτό οι άνθρωποι του κεφαλαίου και οι απολογητές τους έχουν φαγωθεί να ξαναγράψουν την Ιστορία. Ομως, οι γνώσεις και οι εμπειρίες που έχουν οι λαοί δεν είναι γραμμένες σε μεταχειρισμένες κασέτες που τα «καινούρια τραγούδια» θα εξαφανίσουν. Αφορούν στην ίδια τη ζωή, με τους αγώνες, το αίμα, τη δημιουργία.., το πέταγμα προς την αληθινή ιστορία του ανθρώπου.

Επειδή με τέτοιο αντίπαλο δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα το κεφάλαιο, ούτε τώρα μετά τις ανατροπές, υπάρχουν περιπτώσεις, που ξαναχρησιμοποιεί μέσα και μεθόδους, που θεωρητικά τις έχει απορρίψει τουλάχιστον για την παρούσα φάση ανάπτυξής του. Προκειμένου να σβήσει από τη μνήμη των λαών τη Σοβιετική Ενωση και να ξεριζώσει, αν είναι δυνατόν, το όνειρο, δε διστάζει να δώσει τεχνητές αναπνοές ακόμα και στο φασισμό.

Για παράδειγμα, προχτές, στις 16 του Μάρτη, στη Λετονία, η κυβέρνηση για άλλη μια φορά επέτρεψε στις ομάδες των φασιστών, που μερικοί είχαν πολεμήσει στο πλευρό των ναζί, να κάνουν παρέλαση μπροστά στο αντισοβιετικό «Μουσείο της κατοχής»... Την ίδια ώρα, οι αντιφασίστες διαδηλωτές που επιχείρησαν να διαμαρτυρηθούν ξυλοκοπήθηκαν από την αστυνομία και έγιναν 35 συλλήψεις...

Αν κανείς βιαστεί να πει πως η Λετονία είναι «πολύ ειδική περίπτωση», να του θυμίσουμε πως είναι μάλλον «γενική περίπτωση» και μας αφορά άμεσα, αφού δε δείχνει να ενοχλείται κανείς στην Ευρωπαϊκή Ενωση του κεφαλαίου, όπου αυτή η χώρα είναι μέλος. Πιο σωστά ακόμα, οι ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με δηλώσεις τους, έχουν κατά καιρούς ενθαρρύνει αυτές τις επιλογές της κυβέρνησης της Λετονίας. Πρόκειται για τη χώρα, όπου ακόμα και σήμερα απαγορεύεται η δράση του κόμματος της εργατικής τάξης με το όνομα «κομμουνιστικό». Πρόκειται, επίσης, για τη χώρα, όπου απαγόρεψαν στον πρόεδρο του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Α. Ρούμπιξ, να είναι υποψήφιος στις ευρωεκλογές. Ολα αυτά, την εποχή που την καινούρια Ευρωπαϊκή Συνθήκη επιχειρούν να την ονομάσουν «ευρωσύνταγμα» και κλίνουν τις «ελευθερίες» και τις «δημοκρατίες» σε όλες τις πτώσεις...

Δε μας πιάνει το παράπονο. Ισα ίσα, είμαστε περήφανοι, επειδή ανήκουμε σε αυτούς που θυμούνται τη Σοβιετική Ενωση. Περήφανοι και για τον τρόμο που προκαλεί στο κεφάλαιο η μνήμη της... που - και αυτό - θα συντελέσει στην οριστική αλλαγή του κόσμου...