Τα στοιχεία που παρουσίασε ο «Ρ» στο κυριακάτικο φύλλο του για τους «αόρατους εργάτες», δηλαδή τους εργαζόμενους στις λεγόμενες «άτυπες μορφές απασχόλησης», δίνουν μια απάντηση -μέσα και από την τεκμηρίωση της έρευνας - σ' όσους ισχυρίζονται ότι στη χώρα μας οι ελαστικές μορφές εργασίας είναι ένα μικρό ποσοστό του συνόλου των εφαρμοζόμενων εργασιακών σχέσεων. Τα στοιχεία της έρευνας δεν περιγράφουν κάτι νέο. Οι άτυπες μορφές απασχόλησης, ειδικά στη μορφή της εργασίας στο σπίτι, απασχολούν την ελληνική κοινωνία πάνω από 15 χρόνια. Γειτονιές ολόκληρες στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, την Αθήνα, συγκροτούσαν ιδιότυπες βιομηχανικές μονάδες, όπου αντί για συγκέντρωση των μηχανών μιας εταιρίας σε ένα κτίριο, είχαμε τη διασπορά τους στα σπίτια μιας γειτονιάς.

Σήμερα το φαινόμενο ανθεί στους πίσω δρόμους δίπλα στις πιάτσες με τα περίφημα «στοκατζίδικα». Οι πελάτες νομίζουν πως αγοράζουν το στοκ κάποιας επώνυμης φίρμας, στην πραγματικότητα αγοράζουν προϊόν που κατασκευάζεται λίγες ώρες πριν σε μια ημιπαράνομη βιοτεχνία ακριβώς δίπλα στο στοκατζίδικο. Μια βόλτα στους μέσα δρόμους της Νέας Σμύρνης στα σύνορα με το Φάληρο πείθει. Στα υπόγεια στα Ανω Πατήσια στενάζουν χιλιάδες μετανάστες σε βιοτεχνίες που λειτουργούν στο πουθενά. Η έννοια της συλλογικής σύμβασης είναι κάτι άγνωστο. Το ίδιο και ο σταθερός χρόνος εργασίας. Για τα ζητήματα της υγιεινής και ασφάλειας δε γίνεται λόγος. Ετσι όμως, αντιτάσσουν οι γνωρίζοντες, αυξάνει η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας. Συμφωνούμε απόλυτα. Μόνο έτσι αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα. Με τη χρήση όσο το δυνατόν περισσότερων εργατών σε όσο το δυνατόν φτηνότερη τιμή. Γιατί το «κλειδί» πάντα είναι η παραγωγή υπεραξίας κι αυτήν μόνο η ζωντανή εργατική δύναμη μπορεί να την παρέχει. Η φιλολογία που αναπτύσσεται όλο και περισσότερο υπέρ της παραπέρα ελαστικοποίησης της αγοράς εργασίας εξυπηρετεί ακριβώς αυτό.

Παλιά και γνωστά όλα αυτά. Η εργατική τάξη δεν έχει ανάγκη από διαπιστώσεις για την κατάσταση που βιώνει. Αυτήν τη γνωρίζει από πρώτο χέρι. Διέξοδο χρειάζεται. Το ΚΚΕ έχει κάνει ξανά και ξανά καθαρό πως πρέπει να μπει ένα τέλος στις αυταπάτες. Δεν μπορεί να υπάρχει διέξοδος ούτε μέσα από ατομικές αναζητήσεις, ούτε μέσα από ρυθμίσεις του τύπου «κατάρτιση». Χρειάζεται άλλο οικονομικό μοντέλο. Και στο δρόμο προς αυτό η πρόταση για τη λαϊκή οικονομία αναδεικνύεται σε πρωτεύουσα. Από αυτή την εκτίμηση προκύπτει και η επιμονή στην ανάγκη της λαϊκής εξουσίας. Που με τη σειρά της προϋποθέτει μέτωπο λαϊκό, μέτωπο ισχυρό, που θα βάζει απέναντι τα μονοπώλια, τον ιμπεριαλισμό, που θα αντιλαμβάνεται τη δημοκρατία όχι σαν αυταπάτη συμμετοχής στη διακυβέρνηση, απλά μέσα από την εκλογική διαδικασία, αλλά σαν ζωντανή πραγματικότητα που θα επιβεβαιώνει την ύπαρξη και κατοχύρωση δικαιωμάτων. Πριν απ' όλα του δικαιώματος για πλήρη και σταθερή εργασία.

Για να επιστρέψουμε στην αφορμή, οι άτυπες μορφές απασχόλησης βαθαίνουν την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης, συμπαρασύρουν έτσι στο σκοτάδι του εργασιακού μεσαίωνα το σύνολο των δικαιωμάτων. Ο εργάτης που αστυνομεύεται στο χώρο δουλιάς με το βούρδουλα της απασχολησιμότητας και ο εργάτης που ως «ντιλίβερι» πληρώνει πρόστιμο γιατί δε φοράει κράνος, είναι ο ίδιος εργάτης. Είναι ολόκληρη η εργατική τάξη. Κι ας νομίζουν ορισμένοι ότι διαφέρουν, γιατί ακόμα δεν τους έχει πιάσει η δαγκάνα...