Είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού ότι το τελευταίο διάστημα το σύστημα αγκομαχάει και αναζητεί εναγωνίως να δώσει διεξόδους, «νέα πνοή» και αποφασιστική ώθηση στην υλοποίηση του «δεύτερου κύματος εκσυγχρονισμού», δηλαδή στη νέα φάση της αντιλαϊκής επέλασης. Μια ματιά στον Τύπο των τελευταίων ημερών είναι αρκετή, για να φανεί η έκδηλη αδημονία και δυσαρέσκεια που υπάρχει σε κύκλους της άρχουσας τάξης για τους ρυθμούς υλοποίησης των κυβερνητικών επιλογών. Συγκεκριμένα, πρόκειται για δυσαρέσκεια που αφορά τόσο την προώθηση των νεοφιλελεύθερων διαρθρωτικών αλλαγών, όσο και την ανάθεση μιας σειράς μεγάλων έργων.

Ηανησυχία αυτή στους κόλπους της οικονομικής ολιγαρχίας μεταδίδεται και στο πολιτικό σκηνικό και στο πολιτικό προσωπικό με πολλούς τρόπους. Ξαφνικά μεγάλες εφημερίδες που υποστηρίζουν την κυβερνητική πολιτική, διαπιστώνουν ότι η κυβέρνηση έχει «κολλήσει», ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές δεν περπατάνε με τους ρυθμούς που χρειάζεται, ότι η καταβαράρθρωση της Σοφοκλέους αποτελεί μήνυμα δυσαρέσκειας των αγορών για την «αναποτελεσματικότητα» της κυβέρνησης. Η ηγεσία του ΣΕΒ ανακαλύπτει μετά από τόσα χρόνια αγαστής συνεργασίας με την κυβέρνηση Σημίτη ότι δεν επιδεικνύει το απαραίτητο «πολιτικό θάρρος» για την υλοποίηση των διαρθρωτικών τομών. Ταυτόχρονα, διόλου τυχαία, καλλιεργείται κλίμα ότι υπάρχει «ρευστότητα» στο κομματικό σύστημα. Το τελευταίο επιτρέπει σε διάφορους επίδοξους «Μεσσίες» του νεοφιλελεύθερου εκσυγχρονισμού (βλέπε Αβραμόπουλος, Δαμανάκη, Μάνος κ.ά.) να διαπιστώνουν την ύπαρξη «κενού» στο πολιτικό κενό και σπεύδουν να εγγράψουν υποθήκες για την κάλυψή του.

Από την άλλη, η κυβέρνηση Σημίτη αναζητεί απεγνωσμένα ένα ιδεολογικοπολιτικό όραμα, κάτω από το μανδύα του οποίου θα διευκολυνθεί η επιβολή των νέων σκληρών αντιλαϊκών μέτρων σε ανοιχτά μέτωπα (ανατροπή εργασιακών σχέσεων, ασφαλιστικό, απελευθέρωση αγορών κ.ο.κ.). Αντιλαμβάνεται ότι η «διατηρησιμότητα των κεκτημένων» στην εντός ΟΝΕ εποχή, ως υποκατάστατο του «οράματος» της ένταξης στην ΟΝΕ, δεν μπορεί να συγκινήσει τις λαϊκές μάζες και να δικαιολογήσει με κάποια στοιχειώδη σοβαρότητα τη νέα αντιλαϊκή επίθεση που ετοιμάζει. Ούτε βέβαια μπορεί να σταθεί η νέα «μεγάλη ιδέα» του Κ. Λαλιώτη, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004. Ο Κ. Σημίτης, όμως, δε χάνει ευκαιρία να διαβεβαιώνει τα μεγάλα αφεντικά ότι μπορούν να στηρίζονται σε αυτόν και στην πολιτική του για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους. Εξερχόμενος από το Προεδρικό Μέγαρο το μεσημέρι της Δευτέρας έστειλε ευκρινές μήνυμα: «Οσον αφορά την οικονομία, έχουμε δημιουργήσει τις προϋποθέσεις (είμαστε μέλος της ζώνης του ευρώ) για σταθερή ανάπτυξη... Θέλουμε να δραστηριοποιήσουμε επιχειρήσεις, ιδιώτες σε ένα πλαίσιο επιτάχυνσης της ανάπτυξης». Κατά τη χτεσινή επίσκεψή του στο υπουργείο Μεταφορών ήταν πιο συγκεκριμένος για τις ιδιωτικοποιήσεις, επιχειρώντας να διασκεδάσει την αρνητική κριτική που δέχεται από τις «αγορές».

Τα παραπάνω βέβαια δε σημαίνουν ότι το σύστημα περνά κάποια μεγάλη κρίση. Απλά όλες οι συνιστώσες και πυλώνες του ανασυντάσσονται και μαζεύουν δυνάμεις για τη νέα αντιλαϊκή επίθεση. Τα μεγάλα αφεντικά δε μένουν στις διαπιστώσεις. Υποδεικνύουν συγκεκριμένα μέτρα, όπως ένα ισχυρό σοκ στην οικονομία, που περιλαμβάνει πιο «επιθετικά σχήματα ιδιωτικοποίησης» (διάβαζε ολοκληρωτικό ξεπούλημα των πάντων), άμεση εφαρμογή των υποδείξεων του ΔΝΤ, του ΟΟΣΑ και της ΕΕ, κ.ά. Αυτή η ελεγχόμενη και σκόπιμη κινητικότητα που εμφανίζει το σύστημα δεν υποδηλώνει τίποτα το καλό για τα συμφέροντα των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων. Είναι επιτακτική όσο ποτέ η ανάγκη να προχωρήσει με πιο αποφασιστικούς ρυθμούς η λαϊκή κινητικότητα στην οικοδόμηση του Μετώπου, η μόνη που αποτελεί εγγύηση ότι τα πράγματα δε θα πάνε ακόμα χειρότερα για τους εργαζόμενους.

Πολύ έγκαιρα είχαμε προβλέψει ότι και η παγκόσμια Διάσκεψη της Χάγης για τις κλιματικές αλλαγές στον πλανήτη θα οδηγηθεί σε αποτυχία, όπως, άλλωστε, έγινε και με τις ανάλογες Διασκέψεις στο Ρίο και στο Κιότο. Τώρα πλέον, μετά την ολοκλήρωσή της, ακόμη και μερικοί από τους πρωτεργάτες της, όπως ο Ολλανδός υπουργός Περιβάλλοντος, ομολογούν ανοιχτά: «Δεν πετύχαμε. Οι 181 σύνεδροι έφυγαν με άδεια χέρια από τη Χάγη»...

Ασφαλώς και δεν επιχαίρουμε για την επιτυχία της πρόβλεψής μας αυτής. Ούτε, βέβαια, διεκδικούμε ρόλο σύγχρονης «Πυθίας». Πώς αλήθεια θα μπορούσε το αποτέλεσμα να είναι διαφορετικό από μια Διάσκεψη, όπου οι πολιτικοί ή οικονομικοί εκπρόσωποι των πολυεθνικών μονοπωλίων έδιναν τον τόνο; Ηταν μαθηματικά βεβαιωμένο ότι οι κυβερνήσεις των καπιταλιστικών χωρών θα λειτουργούσαν ως υπηρέτες των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, τα οποία δε διστάζουν μπροστά στο βωμό του κέρδους να θυσιάσουν το μέλλον του πλανήτη.

Το μόνο που έμεινε τελικά από τη Διάσκεψη της Χάγης ήταν οι τραγικές διαπιστώσεις και οι δυσοίωνες προβλέψεις των επιστημόνων. Σύμφωνα με αυτές, αν δε ληφθούν μέτρα, η θερμοκρασία σε 100 χρόνια θα αυξηθεί μέχρι και κατά 6 βαθμούς Κελσίου - όσο αυξήθηκε, δηλαδή, τα τελευταία 10.000 χρόνια - με αποτέλεσμα τις επόμενες δεκαετίες να κινδυνεύσουν ολόκληρες παραθαλάσσιες πόλεις να καλυφθούν από τα νερά, να καταστραφούν σημαντικές εκτάσεις των τροπικών δασών, να ζει η ανθρωπότητα καθημερινά με το φάσμα της πλημμύρας, της λειψυδρίας, των πυρκαγιών και του νέφους των πόλεων.

Μπροστά σε μια τέτοια τραγική πραγματικότητα, όπου η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο δεν μπορεί πλέον να συνυπάρξει ούτε με την ομαλή εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη, το δίλημμα για τον κάθε εργαζόμενο, για τους λαούς όλου του κόσμου είναι ένα και μοναδικό: Θα συμβιβαστούν με αυτήν την κατάσταση ή θα παλέψουν για την ανατροπή της; Και από αυτήν την άποψη, επομένως, το όραμα για τη λαϊκή οικονομία, ο αγώνας για μια άλλη εντελώς διαφορετική πολιτική που θα έχει επίκεντρό της τον άνθρωπο και τις ανάγκες του και όχι το ασύδοτο κέρδος, γίνεται πια ακόμη πιο επιτακτικός.