Το μαζικό κλείσιμο δεκάδων υποκαταστημάτων των ΕΛΤΑ αποκαλύπτει για μία ακόμα φορά στην πράξη ότι το καπιταλιστικό κέρδος είναι «λαιμητόμος» για τις λαϊκές ανάγκες και τα συμφέροντα των εργαζομένων. Ο «αποκεφαλισμός» του δικτύου των ΕΛΤΑ δεν έρχεται ως κεραυνός εν αιθρία. Αντίθετα, σηματοδοτεί την κορύφωση μιας μακρόχρονης πορείας, με «οδικό χάρτη» τη στρατηγική της ΕΕ και όλων των κυβερνήσεων για την «απελευθέρωση» της αγοράς, στο όνομα της ανταγωνιστικότητας και της «αναβάθμισης» τάχα των υπηρεσιών.

Η διαμόρφωση μιας «ενιαίας αγοράς» στον τομέα των ταχυδρομικών υπηρεσιών ξεκινά ήδη από το 1994, όταν με ψήφισμά του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγορεύει σε «κύριο στόχο της κοινοτικής ταχυδρομικής πολιτικής τον συμβιβασμό της προώθησης της βαθμιαίας ελεγχόμενης απελευθέρωσης της ταχυδρομικής αγοράς με τη διαρκή εξασφάλιση της παροχής της καθολικής υπηρεσίας». Ακολουθεί η Οδηγία 97/67/ΕΚ του Ευρωκοινοβουλίου για την «ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς κοινοτικών ταχυδρομικών υπηρεσιών».

Με ψηφίσματα του Ευρωκοινοβουλίου το 1999 και το 2000 γίνονται τα επόμενα βήματα της «απελευθέρωσης». Την περίοδο εκείνη αρχίζουν να γίνονται αισθητές και οι πρώτες σοβαρές συνέπειες από την ενσωμάτωση των Οδηγιών στους νόμους των κρατών - μελών. Ετσι δικαιολογείται και η προσπάθεια των ευρωπαϊκών ψηφισμάτων να ρίξουν στάχτη στα μάτια για την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, αλλά και για τις κοινωνικές επιπτώσεις από το κλείσιμο υποκαταστημάτων που λειτουργούν κυρίως σε νησιωτικές και αγροτικές περιοχές.

Αναφέρεται στο ψήφισμα, ως «εγγύηση» τάχα, ότι το δίκτυο σε αυτές τις περιοχές θα παραμείνει αλώβητο: «Το αγροτικό ταχυδρομικό δίκτυο, μεταξύ άλλων σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές, διαδραματίζει ουσιώδη ρόλο για την ένταξη των επιχειρήσεων στην εθνική / παγκόσμια οικονομία και για τη διατήρηση της συνοχής, από κοινωνικής πλευράς και από πλευράς απασχόλησης, στις αγροτικές ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Επιπλέον, τα αγροτικά ταχυδρομικά γραφεία σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές μπορούν να αποτελέσουν ουσιώδες δίκτυο υποδομής που να εξασφαλίζει την καθολική πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες των τηλεπικοινωνιών».

Σε επόμενα κείμενα της ΕΕ αναφέρεται επίσης: «Το άνοιγμα της αγοράς θα συμβάλει στη διεύρυνση του συνολικού μεγέθους των ταχυδρομικών αγορών. Οποιεσδήποτε μειώσεις του ανθρώπινου δυναμικού των φορέων παροχής καθολικής υπηρεσίας εξαιτίας της λήψης τέτοιων μέτρων (ή της πρόβλεψής τους) αναμένεται να αντισταθμιστούν από την αύξηση της απασχόλησης στους ιδιωτικούς οργανισμούς και στους νεοεισερχόμενους στην αγορά φορείς». Γνώριζαν δηλαδή από την πρώτη στιγμή ότι η «απελευθέρωση» οδηγεί και σε λουκέτα και σε απολύσεις, εξέλιξη που δεν άργησε να επιβεβαιωθεί.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Λισαβόνα το 2000 διαπιστώνει «εμπόδια» στην «απελευθέρωση» και αποφασίζει μέτρα για την άρση τους μέχρι το τέλος του χρόνου. Τελικά, η πλήρης «απελευθέρωση» και ολοκλήρωση της «ενιαίας αγοράς» έρχεται το 2009, με την άρση όλων των περιορισμών που περιέχονταν σε προηγούμενες Οδηγίες, προκειμένου να χρυσώνεται το χάπι των συνεπειών για τους εργαζόμενους και τον λαό. «Καρπός» αυτής της ευρωπαϊκής Συνόδου ήταν μια νέα Οδηγία, το 2002, που τροποποιούσε σε πιο αντιλαϊκή - αντιδραστική κατεύθυνση την αρχική του 1997 και επιβεβαίωνε το χρονοδιάγραμμα για πλήρη άρση όλων των περιορισμών μέχρι το 2009, όπως και έγινε, με την Οδηγία 2008/6/ΕΚ.

Το διάστημα αυτό, από όλες διαχρονικά τις κυβερνήσεις (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ) ψηφίστηκαν αλλεπάλληλοι νόμοι που ενσωματώνουν τις Οδηγίες της ΕΕ, με αποτέλεσμα τη σταδιακή απαξίωση των ΕΛΤΑ και την είσοδο μεγάλων ιδιωτικών ομίλων στην κερδοφόρα αγορά. Με τους ίδιους νόμους τα ΕΛΤΑ προσαρμόζονται ολοένα και περισσότερο στο αντεργατικό - αντιλαϊκό πλαίσιο της «απελευθέρωσης» (εργασιακές σχέσεις, κόστος υπηρεσιών, περικοπές στην κρατική χρηματοδότηση κ.λπ.), στο όνομα του ανταγωνισμού. Κατάληξη όλων αυτών ήταν η ένταξή τους στο Υπερταμείο από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ το 2016, με «όχημα» το πολυνομοσχέδιο για τα αντιλαϊκά προαπαιτούμενα του 3ου μνημονίου.

Ο «ασκός του Αιόλου» άνοιξε για τα καλά, ενισχύοντας την ιδιωτικοποίηση των ΕΛΤΑ. Κερδισμένοι σε κάθε φάση - εκτός από τις μεγάλες εταιρείες στον ανταγωνισμό - ήταν πράκτορες, εργολάβοι και γραφεία ενοικίασης εργαζομένων που έκαναν «πάρτι» στα ΕΛΤΑ. Αναλαμβάνοντας η ΝΔ συνέχισε ακριβώς στην ίδια «ρότα», περνώντας το 2020 τροπολογία που άνοιγε τον δρόμο για μαζικές απολύσεις εργαζομένων και έφερνε ακόμα μεγαλύτερο σάρωμα εργασιακών δικαιωμάτων, για να διευκολυνθούν η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση και η παράδοσή τους σε «στρατηγικό επενδυτή».

Με τροπολογία η ΝΔ έφερε την απόλυση - «εθελούσια έξοδο» 2.000 εργαζομένων από τους περίπου 5.500, την πρόσληψη προσωπικού με συμβάσεις του ιδιωτικού τομέα, την πρόσληψη συμβασιούχων 8μηνης διάρκειας, μετατάξεις και μετακινήσεις «χωρίς να διατηρείται τυχόν διαφορά αποδοχών». Εκτοτε, τα μισά σχεδόν υποκαταστήματα σε όλη τη χώρα έχουν κλείσει με συνοπτικές διαδικασίες, εργαζόμενοι δουλεύουν σε καθεστώς ομηρίας ως «ενοικιαζόμενοι», ενώ εγκαταστάσεις των ΕΛΤΑ παραδίδονται βορά σε ιδιωτικές εταιρείες μεταφορών, που «τρίβουν τα χέρια τους».

Ετσι φτάσαμε στο «Στρατηγικό Σχέδιο Αναδιοργάνωσης 2023 - 2027» και στα 400 νέα λουκέτα της «απελευθέρωσης», στο όνομα του εξορθολογισμού, που προωθείται σήμερα με ξεδιάντροπες προφάσεις και δικαιολογίες από την κυβέρνηση. Οι συνέπειες της «απελευθέρωσης» βέβαια δεν είναι ελληνική πρωτοτυπία, αλλά κοινός τόπος σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ. Από αυτήν τη σκοπιά, είναι πρόκληση να αραδιάζει η κυβέρνηση στοιχεία για την κατάσταση στις άλλες χώρες, αναζητώντας άλλοθι, όταν τα λουκέτα στα λεγόμενα «ιδιολειτουργούμενα καταστήματα» από το 2013 μέχρι το 2024 το μόνο που επιβεβαιώνουν είναι οι τραγικές επιπτώσεις αυτής της εγκληματικής στρατηγικής.

Η πορεία των ταχυδρομικών υπηρεσιών δείχνει τα αδιέξοδα που ανακυκλώνει για τους εργαζόμενους και τον λαό η στρατηγική της «απελευθέρωσης», με στόχο τη διαμόρφωση νέων πεδίων κερδοφορίας για το κεφάλαιο. Η απάντηση σε αυτήν την αντιλαϊκή στρατηγική του κεφαλαίου και των κομμάτων του, για να μην κλείσει κανένα κατάστημα, για προσλήψεις μόνιμου προσωπικού και σύγχρονο εξοπλισμό, πρέπει να βλέπει μπροστά: Στις δυνατότητες και τις ανάγκες της εποχής, σε σύγκρουση με το αντιλαϊκό κράτος, την ΕΕ και την πολιτική του καπιταλιστικού κέρδους, που ευθύνονται για τη σημερινή κατάσταση.