Πάνω από 9.000 απολύσεις ετοιμάζεται να κάνει η δανέζικη φαρμακοβιομηχανία «Novo Nordisk» στο παγκόσμιο δίκτυό της, τις 5.000 στη Δανία. Αυτό ανακοίνωσε πριν δυο μέρες ο πρόεδρος της πολυεθνικής, με στόχο η «Novo Nordisk» να εξοικονομήσει περίπου 8 εκατ. κορόνες Δανίας μέχρι τα τέλη του 2026. Θυμίζουμε ότι πρόκειται για την εταιρεία που παρασκευάζει το «Ozempic», ένα διαδεδομένο φάρμακο για τον διαβήτη, το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως για την απώλεια βάρους. Πάνω σ' αυτό βασίστηκε μεγάλο μέρος της ανάπτυξης και της κερδοφορίας της δανέζικης πολυεθνικής. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η εταιρεία δέχεται μεγάλη πίεση στον διεθνή ανταγωνισμό, κυρίως από αμερικανικά μονοπώλια, που έχουν οδηγήσει σε πτώση των εσόδων και των κερδών. Σ' αυτό το πλαίσιο οι απολύσεις παρουσιάζονται προκλητικά από την εργοδοσία ως «αντανάκλαση της δέσμευσης να ανταποκριθεί η εταιρεία στην αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση και στην πρόσφατη επιβράδυνση της ανάπτυξης».

Το κλίμα που καλλιεργεί η διοίκηση της «Novo Nordisk» για να δικαιολογήσει τις απολύσεις και να εφησυχάσει τους επενδυτές είναι ότι γίνονται «διορθωτικές κινήσεις». Οτι η ανάπτυξη της εταιρείας δεν επιβραδύνεται, αντίθετα το «πλεονάζον» προσωπικό, που τώρα απολύεται, προσλήφθηκε από ...λάθος υπολογισμούς. Η αλήθεια είναι όμως ότι η «Novo Nordisk» είχε προσλάβει περίπου 30.000 υπαλλήλους μέσα σε πέντε χρόνια, λόγω της μεγάλης αύξησης των πωλήσεων, που τώρα υποχωρούν. Ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας παραδέχεται ότι το προσωπικό που τώρα απολύεται «συνέβαλε στην προσπάθειά μας να φτάσουμε όσο το δυνατόν πιο μακριά, όσο το δυνατόν γρηγορότερα». Σήμερα ωστόσο η κρησάρα των περικοπών δεν τους χωράει όλους. Γι' αυτό, σύμφωνα με τον επικεφαλής της εταιρείας, «χρειάζεται να δούμε ποιες δουλειές μπορούν να γίνουν από δύο υπαλλήλους αντί για τρεις, και σε ποια τμήματα η ανάπτυξη ήταν υψηλότερη από τον μέσο όρο τα τελευταία δύο με τρία χρόνια. Εκεί ρωτάμε: Πόσους χρειαζόμαστε και πόσους μπορούμε να αποχωριστούμε;».

Η ευχέρεια της εταιρείας να απαλλαγεί μέσα σε μια νύχτα από χιλιάδες εργαζόμενους δεν προκύπτει μόνο από τους αντεργατικούς νόμους της Δανίας (ο υπουργός Οικονομικών «εύχεται» οι απολυμένοι να απορροφηθούν σε άλλες εταιρείες), αλλά και από τις πλάτες που βάζει ο κυρίαρχος εργοδοτικός - κυβερνητικός συνδικαλισμός. Οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι των εργαζομένων διαπραγματεύονται ήδη με τη διοίκηση για το πώς θα εφαρμοστεί το σχέδιο περικοπών και απολύσεων με τις μικρότερες αντιδράσεις. Η «κριτική» τους περιορίζεται σε χειρισμούς της εταιρείας την περίοδο της μεγάλης ανάπτυξης, οπότε «θα μπορούσε κάποιος να είχε δει λίγο νωρίτερα ότι δεν υπήρχε λόγος να προσληφθούν οι τελευταίοι άνθρωποι και να βρεθούν σήμερα σ' αυτήν την κατάσταση. Αυτό θα μπορούσε πιθανώς να είχε γίνει καλύτερα από τη μεριά της εταιρείας», σύμφωνα με την ηγεσία του συνδικάτου. Λίγο ακόμα και θα ρίξουν το φταίξιμο για τις απολύσεις στους ίδιους τους εργαζόμενους! Οσο για τον πρόεδρο της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών, «φιλοδοξία» του είναι «να σταθεί στο ύψος των ευθυνών της η "Novo Nordisk" και να διασφαλίσει ότι οι υπάλληλοί της θα φύγουν με τον σωστό τρόπο».

Δεν είναι όμως μόνο η «Novo Nordisk» που ετοιμάζεται για απολύσεις. Χωρίς να έχουν γίνει ακόμα ανακοινώσεις, η φαρμακοβιομηχανία MSD σχεδιάζει μείωση του προσωπικού της μέχρι 5.000 εργαζόμενους, ενώ και η «Lundbeck», βιοφαρμακευτική εταιρεία με εξειδίκευση στην υγεία του εγκεφάλου, αλλάζει το «εμπορικό - λειτουργικό μοντέλο» της σε 27 χώρες, με αποτέλεσμα πάνω από 600 εργαζόμενοι να βρίσκονται «στον αέρα». Ο λόγος είναι και εδώ η «εξοικονόμηση πόρων». Από τις αγορές που θα επηρεαστούν είναι και αυτή της Ελλάδας. Ολα αυτά επιβεβαιώνουν ότι «κάτι συμβαίνει» στην οικονομία της Δανίας, που για πολλές δεκαετίες προβαλλόταν ως «πρότυπο ανάπτυξης», με ατμομηχανή τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας. Την ανησυχία της εκφράζει και η κεντρική τράπεζα της χώρας, η οποία σκοπεύει να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προοπτικές της δανέζικης οικονομίας για το 2025. Βασικός λόγος είναι η συνολικότερη επιβράδυνση στη φαρμακοβιομηχανία - και ειδικά στον όμιλο «Novo Nordisk» - που αναμένεται να επηρεαστεί και από τους αμερικανικούς δασμούς. Οπως δήλωσε ο Δανός κεντρικός τραπεζίτης, «η πρόβλεψη του περασμένου Μάρτη για ανάπτυξη που θα ξεπεράσει ελαφρώς το περσινό αποτέλεσμα του 3,5% δεν είναι πλέον ρεαλιστική».

Στην ανάλυσή της η τράπεζα επικεντρώνει στη «μεγάλη εξωστρέφεια» της φαρμακοβιομηχανίας, που την κάνει ευάλωτη στους αμερικανικούς δασμούς και στον υψηλό βαθμό εξάρτησης της δανέζικης οικονομίας από τον κλάδο του Φαρμάκου, αφού μόνο η «Novo Nordisk» απασχολεί το 1% του εργατικού δυναμικού όλης της χώρας. Ορισμένες πηγές ανεβάζουν στο 6,7% τη συμμετοχή του κλάδου στο ΑΕΠ και τις εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων στο 12% των συνολικών εξαγωγών. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι το α' εξάμηνο του 2023 η δανέζικη οικονομία θα είχε συρρικνωθεί κατά 0,3% χωρίς τη φαρμακοβιομηχανία, ενώ αυξήθηκε κατά 1,7%. Τα στοιχεία αυτά είναι ενδεικτικά μιας μεγαλύτερης επιβράδυνσης στον κλάδο, λόγω της υπερσυσσώρευσης, που θα επιδράσει στο σύνολο της οικονομίας. Γκρεμίζονται έτσι για άλλη μια φορά οι μύθοι που καλλιεργούν και στη χώρα μας επί δεκαετίες το κεφάλαιο και τα κόμματά του για το ...αειθαλές «σκανδιναβικό μοντέλο» και την οικονομία αυτών των χωρών, που βρήκε τάχα τον τρόπο να εξασφαλίζει ταυτόχρονα την ευημερία των εργαζομένων και τα κέρδη των ομίλων. Προφανώς δεν έχουν την ίδια άποψη οι χιλιάδες απολυμένοι και εν δυνάμει άνεργοι της φαρμακοβιομηχανίας, που είναι το καμάρι της δανέζικης οικονομίας.