Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να νομοθετήσει το 13ωρο, ενσωματώνοντας «παρεκκλίσεις» της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2003/88 που επιτρέπουν έως και 78 ώρες εργασίας τη βδομάδα, δηλαδή 13ωρη δουλειά σε 5ήμερη ή 6ήμερη βδομάδα. Με θράσος ισχυρίζεται ότι το ζητούν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, διαψεύδεται όμως από την ίδια την πραγματικότητα. Ακόμα και έρευνες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας με αφορμή τη ΔΕΘ (π.χ. του ΙΝΕ ΓΣΕΕ) επιβεβαιώνουν ότι οι εργαζόμενοι δεν διαφωνούν απλά με την αύξηση των ωρών εργασίας, αλλά διεκδικούν μείωση του εργάσιμου χρόνου χωρίς μείωση των αποδοχών.

Συγκεκριμένα, πάνω από 9 στους 10 (94%) είναι υπέρ της μείωσης των ωρών εργασίας χωρίς μείωση του μισθού. Σε ό,τι αφορά το 13ωρο, 6 στους 10 το απορρίπτουν «από τα αποδυτήρια», ενώ και όσοι έχουν δουλέψει τόσες ώρες δηλώνουν σε ποσοστό περίπου 70% ότι αυτό έγινε κατ' απαίτηση του εργοδότη, κάνοντας σκόνη τις γελοιότητες της κυβέρνησης ότι το ξεπάτωμα έχει τη συναίνεση του εργαζόμενου.

Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η διάλυση του εργάσιμου χρόνου με νόμους όλων των κυβερνήσεων και η αύξηση του απλήρωτου χρόνου της εργασίας είναι «ιερή αγελάδα» για τα μονοπώλια και τα κέρδη τους. Τον ίδιο στόχο υπηρετεί και το νομοσχέδιο - έκτρωμα που φέρνει η κυβέρνηση, με το βλέμμα στραμμένο στις ανάγκες και της πολεμικής οικονομίας, όπου τα μονοπώλια απαιτούν παραπέρα διάλυση των εργασιακών σχέσεων και του χρόνου εργασίας για να πιάνονται οι στόχοι της παραγωγής.

Δεν πρόκειται άλλωστε για ελληνική πατέντα... Πριν λίγες μέρες ο συνιδρυτής της «Google», Σεργκέι Μπριν, ζήτησε από τους εργαζόμενους στα τμήματα Τεχνητής Νοημοσύνης (ειδικά στο Gemini) να δουλεύουν 60 ώρες τη βδομάδα, που μεταφράζεται σε 12ωρη δουλειά στο 5ήμερο ή ακόμα και 7ήμερη εργασία. Μάλιστα, απειλεί ξεδιάντροπα ότι όσοι εργάζονται λιγότερο είναι «ανεπαρκείς και αποθαρρυντικοί», ενώ αναφέρει πως αυτή η απόφαση θα θωρακίσει την ανταγωνιστικότητα της «Google» έναντι των αντιπάλων της.

Αντίστοιχες καταγγελίες από εργαζόμενους υπάρχουν για τη «Meta» του Μαρκ Ζάκερμπεργκ (Facebook, Instagram, WhatsApp, ΤikTok). Μηχανικοί της εταιρείας στην ανάπτυξη λογισμικού και στα τμήματα της Τεχνητής Νοημοσύνης δηλώνουν ότι «αν δεν δουλεύουν 60 ώρες τη βδομάδα, φαίνεται σαν να μην είναι αποδοτικοί». Και ενώ το 12ωρο είναι κατοχυρωμένο στο μονοπώλιο της τεχνολογίας με τα τεράστια κέρδη, το 2022 η «Meta» απέλυσε το 13% των εργαζομένων της και ένα εξάμηνο μετά άλλους 10.000 υπαλλήλους ή το 11% του δυναμικού της. Αλλο ένα κύμα απολύσεων (3.700, το 5% των εργαζομένων) εξελίσσεται από τον Φλεβάρη του 2025.

Το εσωτερικό mail του Ζάκερμπεργκ προς τους εργαζόμενους είναι αποκαλυπτικό για τον κυνισμό της εργοδοσίας όταν πρόκειται να υπερασπιστεί την ανταγωνιστικότητα και τα κέρδη της: «Αποφάσισα να ανεβάσω τον πήχη στη διαχείριση της απόδοσης και να απομακρύνουμε πιο γρήγορα τους εργαζόμενους με χαμηλή απόδοση».

Στην «Amazon» της Πολωνίας, στα κέντρα διαλογής εμπορευμάτων η εργάσιμη μέρα ορίζεται στις 10 ώρες με 4ήμερο, ενώ το opt-out, δηλαδή οι «εξαιρέσεις» της Οδηγίας 2003/88, έχει κανονιστική ισχύ. Παράλληλα, οι αποστάσεις που χρειάζεται να διανύσει ένας εργαζόμενος για να φτάσει στη δουλειά του μπορεί να χρειάζονται μέχρι και 2,5 ώρες, χωρίς το διάστημα αυτό να μετράει ως εργάσιμος χρόνος.

Αντίστοιχα, στην Ελλάδα μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι στην αιχμή της τεχνολογίας (ΟΤΕ, «Vodafone») στα χαρτιά εμφανίζονται να εφαρμόζουν 8ωρο, στην πραγματικότητα όμως ξηλώνουν τον εργάσιμο χρόνο και τον επεκτείνουν σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, μέσω της τηλε-ετοιμότητας (stand by), των ασφυκτικών προθεσμιών για την παράδοση των έργων, της θέσπισης μπόνους για άνοδο της παραγωγικότητας κ.ά. Εκτός όμως από την ευθεία απαίτηση υπάρχει και η πλάγια οδός, η δαμόκλειος σπάθη της «αξιολόγησης» και της επίτευξης των στόχων, που συνδέουν την αποδοτικότητα με τη δέσμευση των εργαζομένων στους στόχους της επιχείρησης.

Η «Google», για παράδειγμα, εφαρμόζει τα εργαλεία OKPs (Objectives and Key Results), δηλαδή ένα σύστημα που καθορίζει την ευθυγράμμιση των εργαζομένων με τους στόχους της εταιρείας, με στόχο να τους βγάλει - όπως δηλώνει η ίδια - από το «comfort zone» (ζώνη ασφάλειας), δηλαδή να μην πλήττουν και να μην εφησυχάζουν! Στη «Microsoft», τα ίδια εργαλεία μετρούν τη δέσμευση των εργαζομένων στην εταιρεία, την απόδοσή τους και τη συνεισφορά τους στην υλοποίηση των στόχων, ενώ η «hustle culture» (κουλτούρα υπεραπόδοσης) στη «Meta» και σε μια σειρά άλλες start-ups σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι διαρκώς διαθέσιμοι να συνεισφέρουν, θυσιάζοντας τον όποιο προσωπικό τους χρόνο για την εταιρεία. Μάλιστα, έρευνα της «Deloitte» έδειξε ότι το 40% των εργαζομένων ένιωθαν εξαντλημένοι από την πολύωρη και εντατική εργασία.

Ολα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι το «βήμα παραπέρα» στο χτύπημα του χρόνου εργασίας δεν αποτελεί «ιδεοληψία» μιας κυβέρνησης, «παράδοξο» μιας χώρας ή «εξαίρεση στον κανόνα», πόσο μάλλον «παρέκκλιση» από όσα συμβαίνουν στην ΕΕ και σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο. Ούτε αυτές τις συνθήκες τις συναντάμε αποκλειστικά σε έναν κλάδο. Η διαρκής προσπάθεια του κεφαλαίου να επεκτείνει το απλήρωτο μέρος της δουλειάς, αυξάνοντας τον χρόνο εργασίας και εντατικοποιώντας την, είναι στη λειτουργία του καπιταλισμού και αποτελεί κορωνίδα της εκμετάλλευσης. Ετσι αντιλαμβάνεται άλλωστε το κεφάλαιο τον εργαζόμενο: Ως κάτι που βρίσκεται στην απόλυτη διάθεσή του και προσαρμόζει διαρκώς τον χρόνο του στις ανάγκες της κερδοφορίας του, είτε μιλάμε για τον εργάσιμο και τα όριά του είτε για τον ελεύθερο χρόνο και το περιεχόμενό του.

Γι' αυτό και το 13ωρο είναι αιτία πολέμου για τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα. Οχι μόνο απέναντι στον κάθε εργοδότη ξεχωριστά, αλλά ενάντια στο κεφάλαιο στο σύνολό του, στην πολιτική που στηρίζει τα κέρδη του και στο ίδιο το σύστημα της εκμετάλλευσης, που είναι η πηγή του κακού και στην ανατροπή του πρέπει να στρέφεται η οργάνωση της αντεπίθεσης μέσα από τους σημερινούς αγώνες.