Η σημασία της «καλλιέργειας δεξιοτήτων», η αξιοποίηση της τεχνολογίας και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση μπήκαν στο επίκεντρο του Συμβουλίου υπουργών Παιδείας στις Βρυξέλλες, όπου συμμετείχε και η Ελληνίδα υπουργός Σ. Ζαχαράκη... κλίνοντας σε όλες τις πτώσεις τις δεξιότητες. Η υπουργός χαιρέτισε τη συγκρότηση «Ενωσης Δεξιοτήτων» στην ΕΕ, «αναγνωρίζοντας τον σημαίνοντα ρόλο που έχει διαδραματίσει για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης» και μίλησε για τα εργαστήρια δεξιοτήτων στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, την εισαγωγή ψηφιακών εργαλείων στην Εκπαίδευση κ.λπ.

Είναι άραγε όλα αυτά κάτι καινούργιο; Αποτελούν μια νέα προσέγγιση στη στρατηγική της ΕΕ ή της ελληνικής κυβέρνησης στο εκπαιδευτικό σύστημα; Φυσικά όχι! Η στροφή στις δεξιότητες μετράει ήδη σχεδόν δύο δεκαετίες. Σ' αυτήν τη «λογική» κινούνται τα σχολικά βιβλία από το 2007, όλες οι αλλαγές που εφαρμόζονται τις τελευταίες δεκαετίες στα αναλυτικά προγράμματα των σχολείων (2009 - 2011, 2021 - 2023) εισάγονται με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων, κοινώς τα αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής βλέπουμε στο σχολείο σήμερα και στους αποφοίτους του όλα αυτά τα χρόνια. Κι όλα αυτά για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.

Ποια είναι τα αποτελέσματα στην πράξη; «Ενας στους πέντε ενήλικες δυσκολεύεται με την ανάγνωση και τη γραφή. Ενα στα τέσσερα άτομα ηλικίας 15 ετών υστερεί όσον αφορά την ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες. Σχεδόν τέσσερις στις πέντε μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην ΕΕ δεν μπορούν να βρουν τα ταλέντα που χρειάζονται», λέει η ιστοσελίδα της «Ενωσης Δεξιοτήτων» της ΕΕ. Αντίστοιχα στη χώρα μας, τα αποτελέσματα της «Ελληνικής PISA», που δόθηκαν τον χειμώνα στη δημοσιότητα, δείχνουν ότι ένα ποσοστό των μαθητών γύρω στο 20% κινδυνεύουν να ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση ως ...λειτουργικά αναλφάβητοι.

Ολα αυτά αντανακλούν μια βασική αντίφαση στον καπιταλισμό και τα εκπαιδευτικά συστήματα, από τη μια η παραγωγή να απαιτεί όλο και πιο ανεβασμένο επίπεδο εκπαίδευσης, κι από την άλλη αυτό να αποτελεί «κόστος» για τα κράτη, που επιδιώκουν να εξοικονομήσουν πόρους, συνθλίβοντας τις μορφωτικές ανάγκες των παιδιών. Ετσι, «μπουκώνονται» τα προγράμματα σπουδών με πολλαπλές πληροφορίες, αλλά κυριαρχεί η αποσπασματικότητα που οδηγεί στην ημιμάθεια, τα μαθήματα δεν συλλειτουργούν, οι γνώσεις δεν συνδέονται με την πραγματική ζωή, την παραγωγή και την εξέλιξή της, άρα και την εξέλιξη της κοινωνίας. Ακολούθως, οι όποιες δεξιότητες δεν έρχονται να πατήσουν σε ένα ευρύτερο και στέρεο υπόβαθρο γνώσης και σκέψης.

Σ' αυτό το φόντο θα διεξαχθεί στα τέλη του μήνα - για τέταρτη χρονιά φέτος - και η «Ελληνική PISA», οι (δειγματοληπτικές και προαιρετικές) διαγνωστικού χαρακτήρα εξετάσεις στους μαθητές που τελειώνουν το Δημοτικό (ΣΤ' τάξη) και το Γυμνάσιο (Γ' τάξη). Βάζουμε στοίχημα ότι τα αποτελέσματα θα είναι ίδια με αυτά των τεσσάρων προηγούμενων χρόνων. Οι εξετάσεις αυτές έρχονται να συγκαλύψουν και όχι να αναδείξουν την πραγματική κατάσταση που υπάρχει στην Εκπαίδευση εξαιτίας της πολιτικής της σημερινής και όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων: Τα υποβαθμισμένα και ακατάλληλα σχολικά κτίρια, τα μεγάλα κενά σε εκπαιδευτικούς, τις ολέθριες συνέπειες για τους μαθητές από τα ακολουθούμενα αναλυτικά προγράμματα και τα σχολικά βιβλία εδώ και 20 χρόνια.

Οι αποτιμήσεις τύπου PISA είναι το άλλοθι για να σερβίρουν κάθε φορά νέες αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις στην Εκπαίδευση, να επιβάλλουν την «κουλτούρα της αξιολόγησης», για να ρίξουν όλα τα βάρη στους εκπαιδευτικούς, να ενταθεί η κατηγοριοποίηση των σχολείων, να αποδεχόμαστε να κόβονται μαθήματα από τα προγράμματα για να εξοικονομούνται εκπαιδευτικοί (όπως έγινε τα τελευταία χρόνια εξόφθαλμα από τις κυβερνήσεις και του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ), να «χαιρόμαστε» για την επέκταση της Προσχολικής Αγωγής στα δύο χρόνια, αλλά αυτή να γίνεται σε κοντέινερ που έχουν πιάσει πια την ημερομηνία λήξης... Και τελικά να καταλήγουμε πάλι στις δεξιότητες - αντί της στέρεης γνώσης - ως φάρμακο διά πάσαν νόσο...