Το ίδιο πνεύμα διαπνέει και τη θέση του ΚΕΑ για την Ευρωμεσογειακή Ενωση: «Μια δημοκρατική και διαφανής διαδικασία πρέπει να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των χωρών στο Βορρά και στο Νότο της Μεσογείου. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος για την αποφυγή της μετατροπής αυτού του φιλόδοξου πολιτικού σχεδίου της Μεσογειακής Ενωσης σε μια πολιτική δομή ανισότητας»⁸. Δηλαδή, το ΚΕΑ υποστηρίζει ότι μπορεί να υπάρξει μια Ευρωμεσογειακή Ενωση που να υπηρετεί τους λαούς, ενώ σε αυτή θα κυριαρχούν ανταγωνιστικά καπιταλιστικά κράτη, όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι διεθνείς ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί παρουσιάζονται από το ΚΕΑ χωρίς τον ταξικό τους χαρακτήρα, ως «ουδέτεροι» οργανισμοί εμπορίου και διεθνούς συνεργασίας που έχουν απλά πάρει κάποιες λανθασμένες αποφάσεις, οι οποίες μπορούν να αποσυρθούν και να αντικατασταθούν από κάποιες άλλες φιλολαϊκές. Αυτή η στάση του ΚΕΑ απέναντι στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς προωθεί τον κοσμοπολιτισμό του κεφαλαίου στο πλαίσιο μιας «κοσμοπολίτικης Ευρώπης»⁹.

Αντίστοιχη είναι και η αναφορά στον ΟΑΣΕ στην πλατφόρμα του ΚΕΑ: «Περισσότερο από ποτέ, η ασφάλεια στην Ευρώπη πρέπει να βασιστεί στις αρχές της ειρήνης, του αφοπλισμού, της δομικής ανικανότητας επίθεσης και της λύσης των διαμαχών με πολιτικά μέσα εντός του συστήματος του ΟΑΣΕ»¹⁰. Παρουσιάζεται ο ΟΑΣΕ ως το «περιστέρι της ειρήνης». Πρόκειται για έναν ιμπεριαλιστικό οργανισμό που αναγνώρισε το ψευδοκράτος του Κοσσυφοπεδίου, συνεχίζοντας την πολιτική της ιμπεριαλιστικής επέμβασης και διάλυσης των Βαλκανίων. Τήρησε σιγήν ιχθύος στο μακελειό στη Λωρίδα της Γάζας, που για βδομάδες επέβαλε ο ισραηλινός στρατός. Ενα μήνα μετά τις ευρωεκλογές, η κοινοβουλευτική συνέλευση του ΟΑΣΕ επιβεβαίωσε τον αντιδραστικό ρόλο του, ψηφίζοντας το επαίσχυντο αντικομμουνιστικό ψήφισμα. Βεβαίως, η αντικομμουνιστική ενέργεια του ΟΑΣΕ δε συγκίνησε το ΚΕΑ, που όχι μόνο δεν καταδίκασε το γεγονός, αλλά υιοθετεί όλη την αντικομμουνιστική επιχειρηματολογία δίνοντας «αριστερό» άλλοθι στην αντικομμουνιστική υστερία. Σημειωτέον, στο κείμενο του ΚΕΑ η αντικομμουνιστική εκστρατεία στοιβάζεται ανάμεσα στα πολλά, μετά μάλιστα την «πάλη ενάντια στην ομοφοβία».

Η δε Συνθήκη της Λισαβόνας, όπως άλλωστε και το Μάαστριχτ, δεν καταδικάζονται στο σύνολό τους. Το αντίθετο, αποσπώνται για αποπροσανατολιστική κριτική ορισμένες μόνο διατάξεις τους και στην ουσία το συνολικό αντιδραστικό περιεχόμενο και η στρατηγική σημασία που έχουν για τις ανάγκες του μεγάλου κεφαλαίου συσκοτίζονται. Αλλωστε, αυτή η τακτική της κριτικής σε επιμέρους διατάξεις έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να ρίξουν μόλις πρόσφατα οι ιμπεριαλιστές στάχτη στα μάτια του ιρλανδικού λαού, ότι τάχα μόνο κάποιες διατάξεις είναι προβληματικές στη Συνθήκη της Λισαβόνας και ότι με ορισμένες τροπολογίες, που δε θίγουν την αντιλαϊκή ουσία, ο ιρλανδικός λαός θα έπρεπε να πει το «ναι», κάτι που τελικά τον εξανάγκασαν να κάνει με δεύτερο δημοψήφισμα. Το ΚΕΑ με τέτοια αιτήματα έριχνε νερό στο μύλο των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών και υπονόμευε την πάλη του ιρλανδικού λαού για μια δεύτερη απόρριψη της Ευρωσυνθήκης.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι πέραν του ΚΕΑ εκλογική πλατφόρμα για τις ευρωεκλογές κυκλοφόρησε και η GUE-NGL, η τεχνική συνομόσπονδη ομάδα στο πλαίσιο του Ευρωκοινοβουλίου. Η GUE υιοθέτησε δικό της κείμενο διακήρυξης μπροστά στις ευρωεκλογές, όπως κάνει από το 1999. Πρέπει να σημειώσουμε ότι η συγκεκριμένη διακήρυξη αντιβαίνει τον ίδιο το χαρακτήρα της GUE, μετατρέποντας το πλαίσιο τεχνικής συνεργασίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε πλαίσιο πολιτικής συνεργασίας και προγραμματικών κατευθύνσεων, τις οποίες οι υπογράφοντες δεσμεύονται να υπερασπιστούν στη χώρα τους και πανευρωπαϊκά. Δεν είναι τυχαίο επίσης το γεγονός ότι το συγκεκριμένο κείμενο έτυχε μαζικής προβολής σε αρκετές χώρες ως κείμενο συνεργασίας Κομμουνιστικών Κομμάτων μαζί με κόμματα της «νεοαριστεράς».

Βεβαίως, το ΚΚΕ δεν υπέγραψε το κείμενο της διακήρυξης, το πολιτικό περιεχόμενο της οποίας κινείται στην ίδια γραμμή ενσωμάτωσης, απατηλού εξανθρωπισμού της, πλαίσιο το οποίο έχουμε ήδη κριτικά παρουσιάσει. Σε αυτό αποσιωπάται ότι οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις που προωθεί η ΕΕ δεν είναι απλά κάποιες επιλογές νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων - όπως υποστηρίζεται στο κείμενο - αλλά βαθύτερη ανάγκη του κεφαλαίου για ενίσχυση της καπιταλιστικής κερδοφορίας, ότι χρειάζεται ρήξη και ανατροπή στο επίπεδο της εξουσίας.

Η χρονική συγκυρία έφερε με χρονική απόσταση δύο βδομάδων στις κάλπες τρεις χώρες, όπου τα τελευταία χρόνια έχουν διαμορφωθεί οπορτουνιστικά κόμματα της «νεοαριστεράς» (Γερμανία - «Αριστερά», Πορτογαλία - «Μπλόκο», Ελλάδα - ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ). Παρά τις όποιες επιμέρους διαφοροποιήσεις μεταξύ τους, η γενική γραμμή πλεύσης τους συμπίπτει με εκείνη του ΚΕΑ, όπως αναλύθηκε παραπάνω. Οι διαφορετικές δοσολογίες στην ψευτοεπαναστατική ρητορεία αυτών των σχημάτων καθορίζονται από τις ιδιαίτερες συνθήκες σε κάθε χώρα, κυρίως ανάλογα με την επιρροή του ΚΚ και το μέτωπο αντιπαράθεσης μαζί του.

Επιπλέον, στις εκλογές της Γερμανίας και της Πορτογαλίας οι οπορτουνιστικές δυνάμεις είχαν απέναντί τους μια σοσιαλδημοκρατία σε υποχώρηση, η οποία τελικά υπέστη βαριά ήττα στη Γερμανία και σημαντική φθορά στην Πορτογαλία. Τα φουσκωμένα ποσοστά της «Αριστεράς» της Γερμανίας και του «Μπλόκου» της Πορτογαλίας υπερπροβλήθηκαν από τα αστικά ΜΜΕ. Αυτή η προβολή από την αστική τάξη φανερώνει τη σιγουριά μιας εφεδρείας που έχουν στα χέρια τους, σε συνθήκες που δυσκολεύονται - για την ώρα - τα βασικά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα του αστικού πολιτικού συστήματος να εγκλωβίζουν το ίδιο αποτελεσματικά με πριν.

Σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης τέτοιου είδους εφεδρείες - ανεξάρτητα αν τις αξιοποιήσει τελικά ή όχι το κεφάλαιο για το σχηματισμό κυβέρνησης - είναι σημαντικές, αφού το διευκολύνουν και να βάλει στο χέρι το εργατικό-λαϊκό κίνημα και λιγότερο επώδυνα να προωθήσει τις αναγκαίες αναδιαρθρώσεις για να δυναμώσει την κερδοφορία του κεφαλαίου στη φάση αναζωογόνησης. Τα κόμματα τύπου ΚΕΑ, όπως η «Αριστερά» της Γερμανίας, λειτουργούν ως ο πιο ασφαλής χώρος όχι μόνο εφεδρείας αλλά και επανατροφοδότησης με νέες δυνάμεις για τη σοσιαλδημοκρατία. Ως όμορος χώρος με την τελευταία, ο οπορτουνισμός υποδέχεται εύκολα απογοητευμένες δυνάμεις που προσμένουν ακόμα στη σοσιαλδημοκρατία και διατηρούν την αυταπάτη για μια μελλοντική αναζωογόνησή της, αφού «τιμωρηθεί» με κάποιες πρόσκαιρες εκλογικές απώλειες.

Η σύνθεση αυτών των κοινωνικών δυνάμεων που στρέφονται κατά κύριο λόγο στα οπορτουνιστικά κόμματα αποτελείται κυρίως από μικροαστικά και μεσαία στρώματα που διαβλέπουν μια άμεση χρονικά επιδείνωση της θέσης τους στην ταξική διαστρωμάτωση, την οποία θέλουν να αποφύγουν διαπραγματευόμενοι, χωρίς πρόθεση βαθύτερων ανατροπών.

Οι αντιλήψεις, που φορείς τους είναι αυτά τα στρώματα, ασκούν επίδραση και σε εργατικές λαϊκές δυνάμεις και ιδιαίτερα στη νεολαία που έχει λειψή κοινωνική πείρα.

Αυτού του τύπου τα κόμματα αντικειμενικά έχουν περιορισμένες δυνατότητες να επηρεάζουν γνήσια εργατικές-λαϊκές δυνάμεις, να αποκτούν την κρίσιμη μαγιά δυνάμεων από την εργατική τάξη που δρα ως πρωτοπορία για τη ριζοσπαστικοποίηση. Αυτοί άλλωστε οι περιορισμοί πηγάζουν από την ίδια την κοινωνική βάση του οπορτουνισμού, αλλά και από το γεγονός ότι δεν αποτελούν κόμματα κυβερνητικής εναλλαγής, παρότι επιδιώκουν να αναβαθμίσουν το ρόλο τους στα πλαίσια του αστικού πολιτικού συστήματος.

Τα κόμματα της «νεοαριστεράς» επιδιώκουν να επιδράσουν στον πολιτικό φορέα του εργατικού κινήματος, το κομμουνιστικό κόμμα, ανεξάρτητα από την εκλογική τους επιρροή. Αξιοποιώντας την πρώην κομμουνιστική προέλευση δυνάμεών τους, προβάλλουν τη σοσιαλδημοκρατική πολιτική με «αριστερή» φρασεολογία. Η επιρροή τους δε θα πρέπει να εξετάζεται μόνο από τα εκλογικά ποσοστά, αλλά κύρια από το ρόλο τους στην ανάσχεση της ριζοσπαστικοποίησης και του βαθέματος της πολιτικής συνείδησης που τείνει προς χειραφέτηση.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

(Από άρθρο του Κώστα Παπαδάκη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων, που δημοσιεύθηκε στο 6ο τεύχος της ΚΟΜΕΠ, το 2009).

Σημειώσεις

8. Εκλογική Πλατφόρμα του ΚΕΑ - 2009. «Μαζί για την Ευρώπη».

9. Εκλογική Πλατφόρμα του ΚΕΑ - 2009, «Μαζί για την Ευρώπη».

10. Εκλογική Πλατφόρμα του ΚΕΑ - 2009, «Μαζί για την Ευρώπη».