Παπαγεωργίου Βασίλης

Παραμέρισε ευγενικά ένα ζευγάρι που της έκλεινε το δρόμο, πλησίασε τον επικεφαλής του κλιμακίου και του έδειξε τη δημοσιογραφική της ταυτότητα.

-- Είσαι ελεύθερη να περάσεις. Αλλά θα σε συμβούλευα να φορέσεις μάσκα αν έχεις, ή τουλάχιστον να καλύψεις τη μύτη σου με κάποιο ρούχο.

Εβγαλε ένα μικρό μαντήλι από την τσάντα και κάλυψε το πρόσωπό της. Προχώρησε στη μικρή αυλή. Οι τριανταφυλλιές, τα γεράνια, ακόμα και ο βασιλικός, είχαν ξεραθεί. Μια βαριά μυρουδιά ερχόταν από το σπίτι. Στο πλατύσκαλο ένας πυροσβέστης προσπαθούσε να ηρεμήσει την Πολέτ, τη γυναίκα που φρόντιζε το γεροντάκι. Τ' αναφιλητά της αραίωναν σιγά - σιγά, και η Ελλη ξεκαθάρισε μέσες άκρες από τις κουβέντες της.

-- Γύρισα από το Στρασβούργο αργά χτες το βράδυ και με το που ξύπνησα τον πήρα τηλέφωνο. Δεν το σήκωσε. Ετρεξα στην αφετηρία και πήρα το πρώτο λεωφορείο. Οταν έφτασα...

Οι λυγμοί την εμπόδισαν να συνεχίσει.

-- Οπως κάθε χρόνο είχα πάει και φέτος δέκα μέρες να δω τους δικούς μου, συνέχισε. Οπως πάντα, πριν φύγω του έκανα τα ψώνια, του άφησα δέκα μπουκάλια εμφιαλωμένο νερό, αν και πίνει ελάχιστα, φαγητό για τρεις ημέρες στο ψυγείο, τα υπόλοιπα τα ταχτοποίησα στην κατάψυξη, τα φάρμακά του στο δισκάκι, τα ρούχα του καθαρά, φρόντισα να του ετοιμάσω ό,τι χρειάζεται. Πότισα τα λουλούδια. Τα πάντα είναι τώρα νεκρά!!!

Τα αναφιλητά της ξαναδυνάμωσαν κι η Ελλη προχώρησε στην είσοδο του σπιτιού. Την έπνιξε μια φοβερή δυσοσμία. Ενας πυροσβέστης την παραμέρισε για να περάσουν οι συνάδερφοί του το φορείο με το πτώμα, σε προχωρημένη αποσύνθεση, του ενενηνταεξάχρονου Φρανσουά.

-- Εκανε ζέστα και στο Στρασβούργο. Ακουσα από την αδελφή μου τη Μισέλ ότι στο Παρίσι κόντευε τους σαράντα βαθμούς, συνέχιζε μέσα από τα αναφιλητά της η Πολέτ, αλλά νόμισα ότι ήταν υπερβολές. Μεγαλοποιεί τα πάντα... Σκούπισε τη μύτη της με θόρυβο και στέγνωσε τα μάτια της μ' ένα χαρτομάντιλο. Είχε αρρωστήσει και το μικρό της ανιψιάς μου, έτρεχα από τον ένα στον άλλο, δέκα μέρες δεν άνοιξα τηλεόραση, δεν άκουσα ειδήσεις. Οταν πάω στο Στρασβούργο δεν προλαβαίνω ανάσα να πάρω.

Ξανάρχισε να κλαίει δυνατά.

Η Ελλη ενημερώθηκε από μια νεαρή πυροσβέστη ότι ο γέρο Φρανσουά είχε σβήσει από θερμοπληξία, πριν πέντε ημέρες.

Στο αεροδρόμιο Σαρλ Ντε Γκολ, η Ελλη υποδέχτηκε τη μητέρα της που ερχόταν από Αθήνα. Μετά από τα καλωσορίσματα, τα χαιρετίσματα και λίγα γενικόλογα, την ενημέρωσε για το θλιβερό καθήκον που τις περίμενε.

-- Να βιαστούμε. Στις 5 το απόγευμα γίνεται η κηδεία του γέρο Φρανσουά Μπλαν. Πρέπει να πάμε. Δεν έχει κανέναν συγγενή στην περιοχή. Μια μακρινή, υπέργηρη ξαδέρφη του που μένει στην Οβέρνη, δεν είναι σίγουρο ότι ενημερώθηκε κι αν θα μπορέσει να 'ρθει.

-- Τον καημένο. Πάει να συναντήσει τους δικούς του.

Ολοι τον γνώριζαν στη γειτονιά τον συνταξιούχο σιδηροδρομικό που ζούσε μόνος του εδώ και δέκα χρόνια, από τότε που άφησε τον κόσμο η γυναίκα του. Ηταν πολύ αγαπημένο ζευγάρι. Δεμένοι ο ένας με τον άλλο όσο λίγοι, ιδιαίτερα εδώ και 45 χρόνια, από τότε που έχασαν τη μοναδική τους κόρη. Κανένας δε μιλούσε για την αιτία του θανάτου της. Ισως και να μην τη θυμόταν πια, μετά από τόσα χρόνια.

Η Αύρα την είχε ακούσει από το στόμα του, την τελευταία φορά που τον επισκέφτηκε με δυο γαρίφαλα για τα γενέθλιά του. Χάρηκε αφάνταστα το γεροντάκι που κάποιος τον θυμήθηκε κι έκανε σαν παιδί. Αρχισε να της διηγείται τη ζωή του, πώς πιάστηκε αιχμάλωτος το 1940, πώς αντέδρασε όταν προσπάθησαν να τον κάνουν πειραματόζωο στο στρατόπεδο και πώς τη γλίτωσε μετά από ένα δυνατό χτύπημα με τον υποκόπανο, στον αυχένα. Ο σπόνδυλος που μετακινήθηκε τον ταλαιπωρούσε σ' ολόκληρη τη ζωή του.

-- Καθόμασταν τότε λίγο πιο κάτω, στο μικρό Μασί. Εκεί παρέσυρε την κόρη μας ένα αυτοκίνητο μια μέρα που τα πάντα κάλυπτε πυκνή ομίχλη. Ηταν δεκαεννιά χρονών. Η γυναίκα μου δεν το ξεπέρασε ποτέ. Ως το θάνατό της, πήγαινε κάθε μέρα στο νεκροταφείο.

Τα μάτια του είχαν κοκκινίσει. Είχε πέσει σκοτάδι στο δωμάτιο την ώρα που τον άφησε η Αύρα.

Οσο ζούσε η γυναίκα του, τους έβλεπαν μαζί στα ψώνια, στο γιατρό, να κάνουν καμιά βόλτα στο μικρό προάστιο του Παρισιού. Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, πρωί πρωί αγκαζέ, ήταν από τους πρώτους που πήγαιναν να ψηφίσουν. Φανατικοί σοσιαλιστές, είχαν ξεφαντώσει όταν κέρδισε την προεδρία ο συνονόματός του Φρανσουά, ο Μιτεράν, στις εκλογές του 1981. Κρατώντας κόκκινα τριαντάφυλλα, κατέβηκαν με εκατοντάδες χιλιάδες Παριζιάνους να γιορτάσουν τη νίκη της αριστεράς. Γρήγορα απογοητεύτηκαν κι αυτοί μαζί με εκατομμύρια Γάλλους, από την πολιτική του.

Ηταν σιδηροδρομικός από πολύ νέος ο Φρανσουά κι είχε μεγάλη δράση στη Γαλλική Αντίσταση όπως ομολογούσαν πολλοί που τον ήξεραν από παλιά. Οι Γάλλοι σιδηροδρομικοί είχαν καθοριστικό ρόλο στη αντίσταση κατά των Γερμανών. Χρόνια συνταξιούχος, με δυσκολία τα 'βγαζε πέρα, αλλά ήταν πάντα ενήμερος για τα πολιτικά δρώμενα στη Γαλλία.

-- Είναι λυπηρό να φεύγει ένας άνθρωπος έστω και στα 96 του, είπε η Αύρα. Κάποτε θα 'ρθει η ώρα όλων μας, αυτός τουλάχιστον έζησε τη ζωή του.

-- Οχι όμως έτσι, μάνα. Οχι.

Εφριξε η Αύρα όταν ενημερώθηκε από την Ελλη για τα γεγονότα στη Γαλλία κατά την απουσία της.

Μάταια πρόβλεπαν οι μετεωρολόγοι καύσωνα διαρκείας και ενημέρωναν σε καθημερινή βάση τις αρμόδιες υπηρεσίες. Φωνή βοώντος... Δεν ίδρωνε τ' αυτί κανενός υπεύθυνου. Στα κλιματιζόμενα γραφεία, στις πολυτελείς βίλες τους και τις θερινές διακοπές, η θερμοκρασία ήταν σταθερή, ευχάριστη.

-- Ωχ αδελφέ, καλοκαίρι είναι και θα περάσει πολύ γρήγορα. Το πρόβλημα στη Γαλλία είναι που δεν έχουμε καλοκαιρία.

Μάταια εμφανιζόταν σε κανάλια και ραδιοφωνικούς σταθμούς κάθε μέρα μετά από πολύωρη εξαντλητική δουλειά, ο εκπρόσωπος των Γάλλων γιατρών επειγόντων περιστατικών, κάνοντας εκκλήσεις να ληφθούν μέτρα, όταν ήταν βέβαιο πια ότι ο αριθμός των περιστατικών θερμοπληξίας και θανάτων ξεπερνούσε τα συνηθισμένα επεισόδια και έπαιρνε ανησυχητικές διαστάσεις.

-- Αν κοιτούσαν τη δουλειά τους οι γιατροί αντί ν' ασχολούνται με τα συνδικαλιστικά και να προκαλούν πανικό χωρίς λόγο, θα πήγαινε καλύτερα η κατάσταση... απαντούσαν οι καρεκλοκένταυροι.

-- Να βάζετε ταχτικά βρεγμένες πετσέτες στο πρόσωπο, συμβούλεψε η φαιδρή υπουργός σε μια σύντομη απάντηση στο ερώτημα της Ελλης για το τι μέτρα επρόκειτο να ληφθούν. Μπήκε στην υπουργική λιμουζίνα κι απομακρύνθηκε με ταχύτητα για ν' ασχοληθεί με σημαντικότερα θέματα.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας βρισκόταν οικογενειακά σε διακοπές στον Καναδά, ο πρωθυπουργός στην επαρχία του και ο υπουργός Υγείας στο εξοχικό του.

Ανησυχητικότατες πληροφορίες έρχονταν από τα γηροκομεία. Η Πυροσβεστική Υπηρεσία δεχόταν κλίσεις κι έβρισκε πτώματα ηλικιωμένων σε αποσύνθεση, αλλά οι αναφορές της δεν προωθούνταν γιατί μια γραφειοκρατική ιδιομορφία δεν επέτρεπε να γίνεται συλλογική αποτίμηση των περιστατικών. Οι πάντες ήξεραν, εκτός από το Ινστιτούτο Επαγρύπνησης για την Υγεία, που κοιμόταν ύπνο βαθύ.

Δεν μπορούσε να συνέλθει η Αύρα από τη διήγηση της κόρης της. Τα πιο ανατριχιαστικά γεγονότα θα τα μάθαιναν αργότερα.

Ο κώδωνας του κινδύνου ξύπνησε τους αρμόδιους από την καλοκαιρινή ραστώνη όταν τα γραφεία κηδειών δήλωσαν αδυναμία να αντεπεξέλθουν στον αριθμό αιτήσεων για ενταφιασμό. Σε νεκροτομεία και νεκροθαλάμους έγινε το αδιαχώρητο. Τριτοκοσμικές σκηνές φρίκης εξελίσσονταν καθημερινά, ιδιαίτερα στο Παρίσι, όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να ζητήσει τη διαμόρφωση ψυχόμενων θαλάμων για την εναπόθεση των, ώρα με την ώρα αυξανόμενων, σορών.

Κατά τον επίσημο απολογισμό, τουλάχιστον 15.000 άνθρωποι, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι, πέθαναν στη Γαλλία το καλοκαίρι του 2003.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δε διέκοψε τις θερινές διακοπές του. Το πόρισμα της ειδικής επιτροπής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπεύθυνοι για το θάνατο των ηλικιωμένων ήταν οι συγγενείς τους που δεν τους φρόντισαν και οι παθολόγοι γιατροί που έφυγαν διακοπές. Η κυβέρνηση αφαίρεσε μια μέρα αργίας από τους εργαζόμενους. Τα χρήματα που θα εξοικονομούνταν, διαβεβαίωναν, θα επέτρεπαν να εξοπλιστούν νοσοκομεία και γηροκομεία με κλιματιστικά. Για την εξουσία το θέμα είχε λήξει...

* * * *

Απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Νέα Υόρκη - Παρίσι - Βαγδάτη», που εκδόθηκε το 2006 από τη ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ.

• Τα επόμενα χρόνια, αυτή η ημέρα αργίας χάθηκε οριστικά για τους εργαζόμενους. Αυτό είναι δεδομένο. Πολύ αμφίβολο είναι αν έστω και μικρό ποσοστό από τα χρήματα που εξοικονομήθηκαν, πήγαν στον προορισμό τους...