Βασικό άξονα της κυβερνητικής πολιτικής στη δημόσια Εκπαίδευση αποτελεί η προώθηση της διαφοροποίησης - κατηγοριοποίησης των σχολείων. Στο πλαίσιο αυτό προωθούνται μια σειρά αλλαγές, όπως η μετατροπή δημόσιων σχολείων σε «Ωνάσεια», η κατακόρυφη αύξηση των Πρότυπων - Πειραματικών Σχολείων (ΠΠΣ), η εισαγωγή του International Baccalaureate (IB) κ.ά. Είναι η «πολυτυπία», δηλαδή η ύπαρξη πολλών τύπων σχολείων, όπως δήλωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, «που μας δίνει τη δυνατότητα να διαφοροποιούμε την Εκπαίδευση ανάλογα με τις δυνατότητες αλλά και τις κατευθύνσεις του υπουργείου».

Η προώθηση της «πολυτυπίας», η οποία σε τελική ανάλυση αποτυπώνει τους εκπαιδευτικούς στόχους που έχει το αστικό κράτος, εγείρει μια σειρά παιδαγωγικά ερωτήματα και προβληματισμούς για το τι είναι σωστό:

α) Πιο αναβαθμισμένα σχολεία, με πιο καλή χρηματοδότηση, που απευθύνονται μόνο σε κάποιους, ή σχολεία υψηλού επιπέδου που στοχεύουν στην αναβάθμιση του γενικού μορφωτικού επιπέδου της κοινωνίας;

β) Σχολεία που καλλιεργούν τις δυνατότητες - αρετές των λεγόμενων «χαρισματικών» παιδιών, ή σχολεία που θα καλλιεργούν ολόπλευρα την προσωπικότητα κάθε νέου ανθρώπου;

γ) Ο ρόλος του σχολείου και της βασικής, Γενικής Εκπαίδευσης είναι να ξεχωρίζει από μικρή ηλικία παιδιά για την είσοδο σε κάποια καλή σχολή, σε σχέση με τους ανταγωνιστές - συμμαθητές τους; 'Η να διαπλάθει ολοκληρωμένες προσωπικότητες, με ικανότητα κριτικής σκέψης, δυνατότητα ερμηνείας - κατανόησης του υλικού κόσμου και στέρεο γνωστικό υπόβαθρο για όλους;

δ) Εχουν όλα τα παιδιά, τελικά, δυνατότητες αλλά και ιδιαίτερες κλίσεις και χαρίσματα που πρέπει μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα να αναδειχθούν, ή μήπως αυτά είναι αθεράπευτοι ρομαντισμοί κάποιων «αριστερών»;

ε) Οι μαθητικές επιδόσεις ενός παιδιού συνδέονται ή όχι με το μορφωτικό υπόβαθρο της οικογένειας και - σε τελική ανάλυση - με το πορτοφόλι της; Μήπως τελικά οι μαθητές δεν κατατάσσονται σε διαφορετικούς τύπους σχολείων μόνο με βάση τις λεγόμενες δυνατότητές τους, αλλά κυρίως με βάση το πορτοφόλι της μαμάς και του μπαμπά;

Πρόκειται για κρίσιμα ερωτήματα, που πρέπει να απαντηθούν με πειστικό τρόπο, μια και η κυβέρνηση, ποντάροντας στην αγωνία χιλιάδων γονιών για τη μόρφωση και το μέλλον των παιδιών τους σε μια κοινωνία όπου επικρατεί το δόγμα «ο θάνατός σου η ζωή μου», επιδιώκει να πείσει με την πολιτική της. Διαφημίζει δε τη μεγάλη προσέλευση στις εξετάσεις εισαγωγής των Πρότυπων Σχολείων, αλλά και των «Ωνάσειων» από φέτος, σαν επιβεβαίωση της πολιτικής της, λες και η προσέλευση π.χ. κάποιου σε κάποιο ιδιωτικό Κέντρο Υγείας σημαίνει πως ταυτόχρονα συμφωνεί και με την ιδιωτική Υγεία...

Οι εύηχες λέξεις και τα μεγάλα λόγια, βέβαια, δεν μπορούν να κρύψουν ότι και τα ΠΠΣ αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της πολιτικής της υποχρηματοδότησης, όπως και τα υπόλοιπα σχολεία (κτιριακό, ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς κ.ά.).

Η κυβέρνηση, τέλος, ισχυρίζεται πως η μετατροπή σχολείων σε ΠΠΣ, σε «Ωνάσεια», δεν υποβαθμίζει όλα τα υπόλοιπα, αλλά το αντίθετο.

Πάμε λοιπόν να δούμε τι έχει συμβεί στον Πειραιά:

1) Το 1ο Γυμνάσιο Πειραιά μετατράπηκε το σχολικό έτος 2024 - 2025 σε Πειραματικό και καταργήθηκε ταυτόχρονα από σχολείο της γειτονιάς (στα Πειραματικά, εκτός από τους απόφοιτους των διασυνδεδεμένων Πειραματικών Δημοτικών, των οποίων οι μαθητές είναι από διάφορες περιοχές της Αττικής, η εισαγωγή γίνεται με κλήρωση, με δικαίωμα συμμετοχής παιδιών από όλη την Αττική). Το σχολείο αυτό εδρεύει στην Α' Δημοτική Κοινότητα Πειραιά, σε μία από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του δήμου. Εκατοντάδες παιδιά αποκλείστηκαν από το σχολείο της γειτονιάς τους. Αλλαξαν με βίαιο τρόπο τα γεωγραφικά όρια και οδηγήθηκαν σε άλλα σχολεία, ακόμα και 22 λεπτά (1,5 χλμ.) με τα πόδια, ανατρέποντας βίαια τον οικογενειακό προγραμματισμό, χωρίζοντας παρέες παιδιών από το Δημοτικό. Η μετατροπή αυτή προκάλεσε τεράστιες αντιδράσεις, ακόμα και ανάμεσα σε γονείς που ήταν αρχικά υπέρ των ΠΠΣ. Σε μια ακτίνα περίπου 3 χιλιομέτρων, σε μια πολύ πυκνοκατοικημένη και τεράστια γεωγραφικά περιοχή, μόνο ένα σχολείο μπορεί πλέον να εγγράψει παιδιά της γειτονιάς. Μιλάμε για την απόλυτη διαστροφή.

Η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ. Στα σχολεία όπου οδηγήθηκαν οι μαθητές υπήρξε πίεση για αύξηση του αριθμού μαθητών στην τάξη! Αρα δεν υπήρχε καμία ...αναβάθμιση των υπόλοιπων σχολείων, όπως λέει η κυβέρνηση - το αντίθετο. Την ίδια ώρα το 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο Πειραιά, από το οποίο εκδιώχθηκαν τα παιδιά της Α' Γυμνασίου που έμειναν στην ίδια τάξη για το σχολικό έτος 2023 - 2024, εξέδωσε πρόσκληση για την κάλυψη κενών θέσεων στη Β' και στην Γ' Γυμνασίου από όλη την Αττική, η μεταφορά των οποίων προβλέπεται με πούλμαν! Ποδαρόδρομος και σαρδελοποίηση στα υπόλοιπα Γυμνάσια για τους πολλούς, τους κατοίκους της περιοχής δηλαδή, και πρόσκληση για κενές θέσεις για κάποιους άλλους από όλη την Αττική... Αξίζει να σημειωθεί και το εξής: Το σχολικό έτος 2024 - 2025 η Β' και η Γ' Γυμνασίου, για τις οποίες εκδόθηκε πρόσκληση κάλυψης κενών θέσεων, λειτουργούσαν ως κανονικές και όχι στο πλαίσιο του Πειραματικού, μέχρι οι μαθητές της Α' και της Β' τάξης του σχολικού έτους 2023 - 2024 να αποφοιτήσουν. Πώς προέκυψαν λοιπόν ξαφνικά κενές θέσεις; Πώς και γιατί έφυγαν παιδιά; Ο Πειραιάς βοά... Εφυγαν τα πιο αδύναμα μορφωτικά και κοινωνικά παιδιά, αφού το σχολείο έγινε Πειραματικό και, όπως τους είπαν, «θα ήταν δύσκολο»... Αυτό και μόνο απαντά στο επιχείρημα της κυβέρνησης ότι τα Πειραματικά δεν είναι σχολεία αριστείας, γιατί υποτίθεται μπαίνεις με κλήρωση... Απαντά επίσης στα περί αναβάθμισης των άλλων σχολείων, που αναγκάζονται να υποδέχονται τους μαθητές με τις πιο χαμηλές επιδόσεις...

2) Αλληλένδετη με την πολιτική «φύτεψε ένα "Ωνάσειο", Πρότυπο ή Πειραματικό όπου μπορείς και γαία πυρί μιχθήτω» ήταν και η επιλογή του 3ου ΓΕΛ Πειραιά για Πειραματικό από φέτος, που θα υποδέχεται σε μια πορεία τους απόφοιτους του 1ου Πειραματικού Γυμνασίου Πειραιά. Το 3ο ΓΕΛ Πειραιά ανήκει στην Ε' Δημοτική Κοινότητα Πειραιά, 2,1 χιλιόμετρα και 30 λεπτά με τα πόδια μακριά από το 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο Πειραιά. Τότε γιατί επιλέχτηκε αυτό το σχολείο; Μα γιατί έχει λίγα παιδιά, σε μια περιοχή που έχει λίγες κατοικίες και αρκετές βιομηχανικές - βιοτεχνικές μονάδες! Ουσιαστικά, το ΥΠΑΙΘΑ και η ΔΙΔΕ Πειραιά προσπάθησαν να διαχειριστούν καλύτερα τις αντιδράσεις των γονιών και των εκπαιδευτικών ενάντια στην κατάργηση του 1ου Γυμνασίου Πειραιά και να μην πάθουν τα ίδια... Πραγματικά τρομερός επιτελικός σχεδιασμός...

Τις συνέπειες από την κατάργηση και του 3ου ΓΕΛ Πειραιά θα τις δούμε τα επόμενα χρόνια (τα άλλα ΓΕΛ της Ε' Δημοτικής Κοινότητας Πειραιά είναι 3 και υπερκορεσμένα), εκτός βέβαια από τους εκπαιδευτικούς που έχασαν άμεσα την οργανική τους θέση. Ωστόσο, και μόνο η επιλογή ΓΕΛ σε άλλη περιοχή του Πειραιά δείχνει το αδιέξοδο που προκάλεσαν. Και όχι μόνο αυτό: Η ΔΙΔΕ Πειραιά πρότεινε τη μεταστέγαση του 1ου Γυμνασίου στο κτίριο του 13ου Γυμνασίου Πειραιά και, αντίστροφα, τη μεταστέγαση του 13ου Γυμνασίου Πειραιά στο κτίριο του 1ου Γυμνασίου Πειραιά, ώστε να υπάρξει ξανά Γυμνάσιο που να μπορεί να γράφει τα παιδιά του κέντρου του Πειραιά! Αυτό που υπήρχε, δηλαδή, αλλά το κατήργησαν... Κάτι που φυσικά εξαγρίωσε τους γονείς του 13ου Γυμνασίου Πειραιά, αποτράπηκε δε από την παρέμβαση της ΕΛΜΕ Πειραιά.

3) Τεράστιες αντιδράσεις προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί η απόφαση κατάργησης του 1ου Γυμνασίου Περάματος και του 1ου ΓΕΛ Περάματος και μετατροπής τους σε «Ωνάσεια» (όπου επίσης η εισαγωγή γίνεται με εξετάσεις). Τα σχολεία έχουν από 300 παιδιά περίπου και βρίσκονται στην άκρη της πόλης. Το Πέραμα διαθέτει μόλις 2 ακόμα Γυμνάσια και 1 (μικρό) ΓΕΛ, όλα υπερκορεσμένα και σε μεγάλη απόσταση από το 1ο Γυμνάσιο και 1ο ΓΕΛ Περάματος. Μεσολαβούν δρόμοι που «σηκώνουν» την κίνηση από βιομηχανικές δραστηριότητες. Ουσιαστικά μιλάμε για εκδίωξη παιδιών, όχι μόνο από το σχολείο της γειτονιάς τους αλλά και από την πόλη τους, αφού είναι αδύνατον να απορροφηθούν στα 3 εναπομείναντα πρωινά σχολεία τα παιδιά που δεν θα βρουν θέση στα «Ωνάσεια»... Θα οδηγήσει, ανάμεσα στα άλλα, τους πιο «καλούς» μαθητές του Περάματος να απορροφηθούν από τα «Ωνάσεια» και τους μαθητές με χαμηλότερες επιδόσεις από τα υπόλοιπα. Μια διάκριση μαθητών σε υψηλές και χαμηλές επιδόσεις, που έχει τελικά ταξική προέλευση και αφετηρία...

4) Στο Πέραμα, το 2022 το μοναδικό ΕΠΑΛ της πόλης μετατράπηκε και αυτό σε Πρότυπο. Στα Πρότυπα ΕΠΑΛ κριτήριο εισαγωγής είναι μόνο ο βαθμός του απολυτηρίου Γυμνασίου. Φέτος, δεκάδες μαθητές του Περάματος αποκλείστηκαν από το ΕΠΑΛ της περιοχής τους. Ιδιαίτερα τα παιδιά από πιο αδύναμες μορφωτικά και κοινωνικά οικογένειες. Υπήρξε πληθώρα αιτήσεων από άλλους δήμους, με συνέπεια να επιλεγούν οι μαθητές με υψηλότερες επιδόσεις. Τα παιδιά είναι αναγκασμένα να μετακινηθούν σε ΕΠΑΛ άλλων δήμων, μακριά από το Πέραμα, που βρίσκεται έτσι κι αλλιώς στην άκρη της Περιφέρειας του Πειραιά, με κακή συγκοινωνιακή σύνδεση και μπόλικο ποδαρόδρομο. Αν υλοποιηθεί και η απόφαση για μετατροπή του 1ου Γυμνασίου και του 1ου ΓΕΛ Περάματος σε «Ωνάσεια», θα έχουμε και το εξής απίθανο: Οι 3 από τις 6 σχολικές μονάδες πρωινής λειτουργίας του Περάματος δεν θα εγγράφουν μαθητές του Περάματος!

Οι παραπάνω εξελίξεις έχουν δώσει τη δυνατότητα να δυναμώσει η συζήτηση με εκατοντάδες γονείς για τον ταξικό χαρακτήρα της πολιτικής της διαφοροποίησης - κατηγοριοποίησης σχολείων. Στη βάση αυτή αναπτύχθηκαν σημαντικοί αγώνες, που στρίμωξαν την κυβέρνηση και έφεραν και αποτελέσματα, όπως η καθυστέρηση εφαρμογής της απόφασης μετατροπής του 1ου Γυμνασίου και του 1ου ΓΕΛ Περάματος σε «Ωνάσεια».

Καθοριστική ήταν η συμβολή της ΕΛΜΕ Πειραιά ώστε να βαθαίνει η συζήτηση, και από την εύλογη αγωνία «σε ποιο σχολείο θα γραφτεί το παιδί μου» (π.χ. στο 1ο Γυμνάσιο Πειραιά), που κινητοποιούσε αρχικά τους γονείς, να εκφραστεί στο Πέραμα πιο ουσιαστική και πιο στέρεη αντίθεση στην παράδοση δύο δημόσιων σχολείων σε ένα εφοπλιστικό ίδρυμα (Ιδρυμα Ωνάση). Στο Πέραμα ασφαλώς παίζει καθοριστικό ρόλο και η ταξική σύνθεση της περιοχής, σε σχέση με το κέντρο του Πειραιά. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πλειοψηφία των γονιών που αντιδρά και συμμετέχει στον αγώνα αποτελείται από οικογένειες βιοπαλαιστών, ενώ υποστηρικτές της κυβερνητικής απόφασης για τα «Ωνάσεια» είναι κυρίως οικογένειες με καλύτερο εισόδημα, που προσβλέπουν σε ένα καλύτερο σχολείο για τα παιδιά τους.