Σε δύο ανταγωνιστικές «γραμμές» για την Ουκρανία κινούνται ΗΠΑ και ΕΕ, διεκδικώντας τη μερίδα του λέοντος στη μοιρασιά της «λείας» σε περίπτωση ενός προσωρινού και εύθραυστου συμβιβασμού με τη Ρωσία, ο οποίος θα συσσωρεύει ακόμα περισσότερη καύσιμη ύλη για μια ακόμα πιο γενικευμένη σύγκρουση σε Ανατολική Ευρώπη, Βαλτική και Μαύρη Θάλασσα.

Η υποστήριξη του Κιέβου και η ενίσχυση της ευρωενωσιακής στρατιωτικής ετοιμότητας είναι οι δύο κορυφαίες προτεραιότητες της ΕΕ, ενώ από την πλευρά τους οι ΗΠΑ «αδειάζουν» τους Ευρωπαίους «συμμάχους» τους, αυξάνουν την πίεση στο Κίεβο και καλούν τον Ουκρανό Πρόεδρο Β. Ζελένσκι να κάνει εκλογές.

Σύμφωνα με τους «Financial Times», οι απεσταλμένοι του Λευκού Οίκου έδωσαν στον Ζελένσκι διορία μερικών ημερών για να αποδεχτεί το προτεινόμενο αμερικανικό σχέδιο.

«Ολοι γνωρίζουμε τι διακυβεύεται και γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Η εξασφάλιση οικονομικής υποστήριξης θα βοηθήσει στην επιβίωση της Ουκρανίας και αποτελεί κρίσιμο βήμα της ευρωπαϊκής άμυνας», τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, απευθυνόμενη στους ηγέτες της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, που συμμετείχαν στην προχθεσινή συνάντηση του «Συνασπισμού των Προθύμων» στο Λονδίνο, παρουσία του Ζελένσκι.

Ανέφερε ακόμα ότι σε συνεργασία με τους «συμμάχους» της η Ευρώπη διαθέτει τα μέσα και τη βούληση να αυξήσει την πίεση στη Ρωσία για να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, επισημαίνοντας τον «οξύ αντίκτυπο των ευρωπαϊκών κυρώσεων στην πολεμική οικονομία της Ρωσίας».

Αναφερόμενη στην πρόταση της Κομισιόν για το λεγόμενο «δάνειο αποζημιώσεων», παραδέχτηκε πως πρόκειται για ένα περίπλοκο εγχείρημα, υπογράμμισε όμως ότι αυξάνει το κόστος του πολέμου για τη Ρωσία, καθώς «η πρόταση αξιοποιεί τα ταμειακά υπόλοιπα που παράγονται από τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία». Το δάνειο - αν τελικά εγκριθεί από τους ηγέτες της ΕΕ - προορίζεται κυρίως για την αγορά όπλων για τις ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις, και μάλιστα από ευρωπαϊκούς ομίλους της πολεμικής βιομηχανίας, ένα ζήτημα «σύγκρουσης» με τις ΗΠΑ.

Στην προχθεσινή συνάντηση των «προθύμων» στο Λονδίνο προετοιμάστηκε ένα «ειρηνευτικό» σχέδιο των Ευρωπαίων, το οποίο πρόκειται να παραδοθεί στις ΗΠΑ, με τον Ζελένσκι να δηλώνει ότι θα ζητήσει νομικά δεσμευτικές «εγγυήσεις ασφάλειας» από τις ΗΠΑ.

Καθώς ο Ουκρανός Πρόεδρος συνεχίζει τις επαφές του σε Βρυξέλλες και Ρώμη, ξεκαθάρισε ότι παραμένει έτοιμος να μεταβεί στις ΗΠΑ «αν ο Πρόεδρος Τραμπ είναι έτοιμος για μια τέτοια συνάντηση».

Δήλωσε εξάλλου ότι είναι έτοιμος για τη διενέργεια εκλογών μέσα σε 2-3 μήνες, εφόσον υπάρξουν εγγυήσεις από ΗΠΑ - ΕΕ για την πραγματοποίησή τους. Ανέφερε μάλιστα πως θα ζητήσει προτάσεις για νομοθετικές αλλαγές που να επιτρέπουν την πραγματοποίηση εκλογών κατά τη διάρκεια ισχύος του στρατιωτικού νόμου.

Τη συνάντηση στο Λονδίνο ακολούθησε τηλεδιάσκεψη με Ευρωπαίους ηγέτες, το ΝΑΤΟ, χώρες όπως Φινλανδία, Νορβηγία και Ιταλία, καθώς και εκπρόσωπο της Τουρκίας. Το γραφείο του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ ανέφερε ότι όλοι συμφώνησαν πως «τώρα είναι κρίσιμη στιγμή» και πως πρέπει να ενταθούν η στήριξη προς την Ουκρανία και η οικονομική πίεση προς τη Ρωσία.

Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή «άμυνα», η φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι «είναι δική μας ευθύνη». «Προχωράμε με ταχύ ρυθμό στην εφαρμογή του οδικού χάρτη ετοιμότητάς μας, στη στρατιωτική κινητικότητα και στις πανευρωπαϊκές ναυαρχίδες στον τομέα της άμυνας. Καθώς εξετάζουμε ακόμα τα σχέδια SAFE που λάβαμε από τα κράτη - μέλη, η Ουκρανία περιλαμβάνεται σε 15 από τα 19 που υποβλήθηκαν», ανέφερε, για να επισημάνει: «Δεν πρόκειται μόνο για χρηματοδότηση - η Ουκρανία παίρνει σκληρά μαθήματα στο πεδίο της μάχης κι εμείς μαθαίνουμε από αυτά» «για σήμερα και για το μέλλον».

Η Ουάσιγκτον απαιτεί ο «επανεξοπλισμός» της Ευρώπης να γίνει κυρίως με αμερικανικά όπλα, και είναι ενδεικτική η στάση του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών Κρ. Λαντάου στη Σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ την περασμένη βδομάδα.

Εκεί ξεκαθάρισε ότι οι Ευρωπαίοι οφείλουν να κάνουν πράξη τις δεσμεύσεις τους για αύξηση στρατιωτικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ και, δεύτερον, να σταματήσουν να αποκλείουν τους Αμερικανούς από το ευρωενωσιακό πρόγραμμα επανεξοπλισμού (SAFE), γιατί έτσι «υπονομεύουν τη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ».

Οσον αφορά τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας, ο Ζελένσκι ανέφερε ότι η χώρα χρειάζεται ακόμα περίπου 800 εκατ. δολάρια για να αγοράσει τα αμερικανικά όπλα που είχε προγραμματίσει με τη βοήθεια των Ευρωπαίων.

Ο Ζελένσκι επανέλαβε ότι για το επόμενο έτος η Ουκρανία θα χρειαστεί περίπου 15 δισ. δολάρια για τον ΝΑΤΟικό μηχανισμό PURL, δηλαδή για αγορές αμερικανικών όπλων με ευρωπαϊκά χρήματα.

Στο φόντο όλων αυτών των αντιθέσεων, σκληρή κριτική άσκησε στους Ευρωπαίους ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντ. Τραμπ σε συνέντευξή του στο «Politico», λίγες μέρες μετά τη δημοσιοποίηση της νέας «Στρατηγικής Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ», όπου ο γεωπολιτικός ρόλος της Ευρώπης υποβαθμίζεται για τις ΗΠΑ και τον ανταγωνισμό τους με την Κίνα.

Ο Τραμπ περιέγραψε την ΕΕ ως μια ομάδα χωρών σε «αποσύνθεση», με «αδύναμους» ηγέτες.

Στη συνέντευξή του ο Τραμπ επικρίνει τους Ευρωπαίους ηγέτες - και παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ - για την αποτυχία τους να ελέγξουν τη μετανάστευση και να τερματίσουν τον πόλεμο στην Ουκρανία, διαμηνύοντας ότι θα υποστηρίξει Ευρωπαίους πολιτικούς υποψήφιους που ευθυγραμμίζονται με το δικό του όραμα για την ήπειρο.

«Νομίζω ότι είναι αδύναμοι», δήλωσε συγκεκριμένα ο Τραμπ για τους πολιτικούς ηγέτες της Ευρώπης. «Αλλά πιστεύω επίσης ότι θέλουν να είναι τόσο πολιτικά ορθοί», συμπλήρωσε.

«Νομίζω ότι δεν ξέρουν τι να κάνουν», ανέφερε ακόμα. «Η Ευρώπη δεν ξέρει τι να κάνει».

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εκφράζουν έντονο προβληματισμό για τις πιέσεις που ασκεί η Ουάσιγκτον στην Ουκρανία και για το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να συνάψουν συμφωνία με τη Ρωσία, χωρίς να ληφθούν υπόψη τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Στη συνέντευξή του στο «Politico» ο Τραμπ δεν προσέφερε καμία διαβεβαίωση στους Ευρωπαίους αναφορικά με το συγκεκριμένο θέμα, και δήλωσε ότι η Ρωσία βρίσκεται προφανώς σε ισχυρότερη θέση από την Ουκρανία.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος υπογράμμισε ότι δεν δίνει μεγάλη σημασία στον ρόλο των Ευρωπαίων ηγετών στην προσπάθεια τερματισμού του πολέμου: «Μιλούν, αλλά δεν παράγουν, και ο πόλεμος συνεχίζεται ασταμάτητα».

Παράλληλα, σε μια νέα πρόκληση προς τον Ζελένσκι, ο Τραμπ επανέλαβε την έκκλησή του προς την Ουκρανία να διεξαγάγει νέες εκλογές.

Παρά τις αντιρρήσεις του Βελγίου αλλά και των ΗΠΑ, ηγέτες της ΕΕ δηλώνουν ολοένα και πιο βέβαιοι ότι θα επιτευχθεί συμφωνία για τη χρήση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων πριν το τέλος του έτους, μετά τις συνομιλίες της Δευτέρας στο Λονδίνο μεταξύ των ηγετών Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ουκρανίας.

Σύμφωνα με το γραφείο του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ, σημειώθηκε «θετική πρόοδος» σχετικά με τη χρήση των δεσμευμένων ρωσικών κρατικών assets για την υποστήριξη δανείου ύψους 90 δισ. ευρώ, που θα χρηματοδοτήσει τις ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις και άλλες δημοσιονομικές ανάγκες.

Πηγές τις οποίες επικαλείται το «Bloomberg» αναφέρουν ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι μια συμφωνία μπορεί να κλείσει πριν τα Χριστούγεννα, ίσως ακόμα και μέσα στη βδομάδα.

Εξάλλου, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμ. Μακρόν υπογράμμισε από το Λονδίνο - απευθυνόμενος στη Ρωσία, αλλά και στις ΗΠΑ - ότι η Ευρώπη έχει «ισχυρά διαπραγματευτικά χαρτιά».

Η πίεση στο Κίεβο είναι μεγάλη, καθώς προβλέπεται ότι θα ξεμείνει από χρήματα τους πρώτους μήνες του 2026 και οι ΗΠΑ έχουν κόψει την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια. Στο πλαίσιο του σχεδίου για την Ουκρανία οι ΗΠΑ έχουν προτείνει ακόμα και τη χρήση μέρους των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για επενδύσεις μετά το τέλος του πολέμου.

Την περασμένη βδομάδα η ΕΕ παρουσίασε πρόταση για αξιοποίηση των δεσμευμένων assets, εκτιμώντας ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί 135 δισ. ευρώ τα επόμενα δύο χρόνια για βασικές υπηρεσίες και στρατιωτική στήριξη.

Ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 18 Δεκέμβρη, στην οποία θα συζητηθεί το θέμα, η Φινλανδή ΥΠΕΞ Ελ. Βάλτονεν δήλωσε ότι η εύρεση «νομικά και πολιτικά βιώσιμης λύσης» είναι πλέον κοντά.

Σε ένα ακόμα «καυτό» μέτωπο του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού στην Ευρώπη, η Μόσχα αναφέρει πως «οι χώρες του ΝΑΤΟ έχουν εντείνει σημαντικά τις κατασκοπευτικές τους δραστηριότητες στην Αρκτική».

Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο αρχηγός του ρωσικού Ναυτικού, Αλ. Μοϊσέεφ, τα ανθυποβρυχιακά αεροσκάφη που εδρεύουν στην Ισλανδία έχουν γίνει πολύ πιο δραστήρια, αναφερόμενος στα αεροσκάφη επιτήρησης των ΗΠΑ, της Βρετανίας και του Καναδά.

Ο Μοϊσέεφ, ο οποίος αναφέρθηκε επίσης στα σχέδια του ΝΑΤΟ να αναπτύξει στρατηγικά drones επιτήρησης στη Φινλανδία, φέρεται να δήλωσε ότι στόχος του ΝΑΤΟ είναι να περιορίσει τις ρωσικές δραστηριότητες στην Αρκτική.

Την περασμένη βδομάδα Γάλλοι εισαγγελείς ξεκίνησαν έρευνα για drones που φέρεται να πέταξαν πάνω από βάση πυρηνικών υποβρυχίων στην ακτή του Ατλαντικού, ενώ χθες η γαλλική δύναμη Πολεμικής Αεροπορίας και Διαστήματος ανακοίνωσε πως drones θεάθηκαν να πετούν πάνω από τη βάση Κρέιγ των υπηρεσιών πληροφοριών του γαλλικού στρατού τρεις διαφορετικές νύχτες τον Νοέμβρη.

Πτήσεις drones, στην πλειοψηφία τους άγνωστης προέλευσης, διαταράσσουν την εναέρια κυκλοφορία στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες, με τη Ρωσία να αρνείται ότι φέρει ευθύνη.

Η βάση Κρέιγ φιλοξενεί ένα κέντρο εκπαίδευσης των υπηρεσιών πληροφοριών.

Μία μονάδα απάντησε στα ύποπτα drones της 26ης Νοέμβρη, αναφέρεται στην ανακοίνωση, χωρίς να διευκρινίζεται αν τα εξουδετέρωσε ή απλώς τα απώθησε. Ενα ειδικό ελικόπτερο έφτασε αφού τα drones είχαν φύγει, προστίθεται στην ανακοίνωση.

Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες κατέστησαν αδύνατο να επιβεβαιωθεί αν οι ύποπτες θεάσεις τις νύχτες της 28ης και της 30ής Νοέμβρη ήταν drones ή εμπορικά αεροσκάφη, σύμφωνα με την ανακοίνωση, ενώ «οποιαδήποτε σύνδεση με ξένες προκλήσεις είναι, προς το παρόν, πρόωρη».