Το θέμα αυτό ήταν ένα από όσα συζητήθηκαν στην προχτεσινή συνάντηση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γ. Στουρνάρα, με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, τους CEOs των τραπεζών και εκπροσώπους των servicers.

Το νέο αυτό σχήμα που πιθανά θα έχει θεσμοθετηθεί μέχρι τα τέλη Σεπτέμβρη αφορά, σύμφωνα με πληροφορίες, περί τους 70.000 «κόκκινους» δανειολήπτες. Ο φορέας θα θέτει υπό την κυριότητά του τις κύριες κατοικίες ευάλωτων οφειλετών που θα οδηγούνται σε αναγκαστική εκτέλεση. Οι άνθρωποι που θα έχουν χάσει τα σπίτια τους με αυτόν τον τρόπο θα μπορούν να παραμένουν στο σπίτι τους αλλά με ...ενοίκιο. Δηλαδή, θα έχουν πληρώσει για χρόνια ολόκληρες δόσεις δανείου και επειδή δεν μπόρεσαν σε κάποια φάση να εξυπηρετήσουν το δάνειό τους εξαιτίας της μείωσης του εισοδήματός τους, της ακρίβειας, του χαμηλού μισθού, της φορολεηλασίας, θα χάνουν το σπίτι τους. «Κερασάκι» το ότι θα τους δίνεται η δυνατότητα να ξαναπληρώνουν για να μείνουν στο σπίτι, αλλά αυτό θα είναι ενοίκιο που θα επιδοτείται από το κράτος με συγκεκριμένα κριτήρια, όπως σύνθεση του νοικοκυριού, εισοδηματικά και περιουσιακά.

Τέλος, όσον αφορά τα «κόκκινα» δάνεια, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, οι μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις που βρίσκονται στους ισολογισμούς των τραπεζών ανέρχονται σε 6 δισ. ευρώ, ενώ οι servicers διαχειρίζονται δάνεια λογιστικής αξίας περίπου 80 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα των τεσσάρων συστημικών τραπεζών: Η Τράπεζα Πειραιώς έχει 0,5 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που αποτελεί το 2,6% του δανειακού της χαρτοφυλακίου, η Eurobank έχει στο χαρτοφυλάκιό της 1,5 δισ. ευρώ σε ΜΕΑ, που αντιστοιχεί σε 2,8% του δανειακού της χαρτοφυλακίου, για την Εθνική Τράπεζα το ποσοστό των ΜΕΑ έρχεται στο 2,5% και για την Alpha Bank στο 3,5%.

Ακόμα στη συνάντηση στην ΤτΕ τέθηκε, όπως γράψαμε και στο προχτεσινό φύλλο του «Ριζοσπάστη», το θέμα των κρατικών εγγυήσεων του προγράμματος «Ηρακλής» και το σοβαρό ενδεχόμενο αυτές να φορτωθούν στις πλάτες του λαού. Διευκρινίζουμε ότι τα εναπομείναντα «κόκκινα» δάνεια είναι συνολικού ύψους 86 δισ. ευρώ. Μέχρι σήμερα το σύνολο των κρατικών εγγυήσεων για να προχωρούν οι τιτλοποιήσεις έχει φτάσει περίπου τα 23 δισ. ευρώ, ενώ η κρατική εγγύηση ανά τιτλοποίηση φτάνει τα 2,5 δισ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση, για να ξελασπώσει τις τράπεζες από τα «κόκκινα» δάνεια και για να εκβιάσει ακόμα περισσότερο τα νοικοκυριά, είχε ανακοινώσει το 2024 τη χρονική επέκταση του περιβόητου προγράμματος «Ηρακλής» και των εγγυήσεων για κάθε χαρτοφυλάκιο κατά 1 δισ. ευρώ. Τι είναι ο «Ηρακλής»; Ενα τεράστιο κρατικό πακέτο, πολλών δισ. ως εγγύηση για τη μείωση των ΜΕΔ, που αν εκπέσουν θα επιβαρύνουν το χρέος, δηλαδή τον λαό. Σε συνδυασμό με παλιότερους νόμους του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, ο «Ηρακλής» νομιμοποιεί και διευκολύνει την αγοραπωλησία Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων.

Τώρα, ο βασικός «προβληματισμός» κυβέρνησης και τραπεζιτών προκύπτει από το γεγονός ότι οι εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων (servicers) έχουν πλέον στην κατοχή τους πολύ περισσότερα ακίνητα που παίρνουν στη συντριπτική πλειοψηφία από τα λαϊκά νοικοκυριά μέσω πλειστηριασμών, τα οποία όμως πωλούνται με μεγάλη «έκπτωση», όταν τελικά πωλούνται.

Αυτό το «αδιέξοδο» που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, αυξάνει τον κίνδυνο δημιουργίας ελλείμματος στις εγγυήσεις του «Ηρακλή», το οποίο μπορεί να επιδεινωθεί περαιτέρω εξαιτίας τόσο των καθυστερήσεων στις ρευστοποιήσεις όσο και λόγω μαζικών ρυθμίσεων δανείων, όπως για παράδειγμα αυτών που έχουν συναφθεί σε ελβετικό φράγκο. Οπότε τα αστικά επιτελεία συζητάνε τώρα πώς θα φορτώσουν... από την άλλη τσέπη και αυτά τα βάρη στις πλάτες του λαού.

Σύμφωνα με πληροφορίες, από τη συνάντηση προέκυψε «η ανάγκη να υπάρξει άμεση παρέμβαση σε θεσμικό πλαίσιο, ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ρευστοποίησης δανείων - με τη συνεργασία και της εποπτικής αρχής». Να τρέξουν δηλαδή πλειστηριασμοί λαϊκών σπιτιών με ακόμα γρηγορότερους ρυθμούς και βέβαια να θεσμοθετηθεί και ο φορέας που αναφέραμε παραπάνω.

Εχει αναγνωριστεί επίσης το «δικαίωμα» των servicers να επισπεύδουν διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης έναντι «κόκκινων» δανείων, δηλαδή να προχωρούν σε πλειστηριασμούς και κατασχέσεις σε βάρος των χρεωμένων λαϊκών νοικοκυριών. Επιπλέον, οι servicers μπορούν να αξιώνουν από τους υπερχρεωμένους οφειλέτες προκαταβολή 10% προκειμένου να μπουν σε ρύθμιση μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού. Ετσι χιλιάδες χρεωμένα νοικοκυριά αποκλείονται από τη δυνατότητα ρύθμισης, αφού είναι προφανές ότι αδυνατούν να πληρώσουν ένα ποσό που φτάνει στο 10% του κεφαλαίου της οφειλής.

Η χαριστική βολή στα χρεωμένα νοικοκυριά δίνεται με την πρόβλεψη του «Ηρακλή» να πετιούνται εκτός διαδικασίας οι χρεωμένοι δανειολήπτες που μπήκαν στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού συμβιβασμού, προσπαθώντας να βρουν χρήματα για να σώσουν το σπίτι τους, αλλά στη συνέχεια δεν κατάφεραν να αποπληρώσουν τη ρύθμιση. Επιταχύνεται έτσι το ξεσπίτωμα, για να μη χάνουν χρόνο τα «κοράκια» στην «αξιοποίηση» των ακινήτων. Πρόκειται για μια Λερναία Υδρα, που πετά έξω από τα σπίτια τους ακόμα και ΑμεΑ, που τους έχει φορεθεί από το πουθενά μια θηλιά στον λαιμό από τις κυβερνήσεις ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η μεταφορά των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων εκτός τραπεζικού τομέα δεν σημαίνει και την οριστική εξάλειψη του χρέους από την καπιταλιστική οικονομία. Το χρέος παραμένει, με τη διαχείρισή του πλέον να έχει μεταφερθεί και να πραγματοποιείται από τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις. Και οι εγγυήσεις του κράτους βεβαιώνουν ότι αν κάτι πάει στραβά, το χρέος θα φορτωθεί και πάλι στις πλάτες του λαού...

Στις 20 και 21 του περασμένου Απρίλη, ελλιμενίστηκε στην Τρίπολη πρώτα και τη Βεγγάζη μετά, το αμερικανικό πολεμικό πλοίο «USS Mount Whitney», με τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ για τη Λιβύη, Ρ. Νόρλαντ, να δηλώνει ότι «η προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας αποτελεί προτεραιότητα για τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Επρόκειτο για τη πρώτη άφιξη πολεμικού πλοίου των ΗΠΑ στη Λιβύη μετά από 50 χρόνια, που - σύμφωνα με ανακοίνωση του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) - «αντανακλά την αυξανόμενη δέσμευσή μας με τη Λιβύη και προωθεί την δια-λειτουργικότητα, την περιφερειακή θαλάσσια ασφάλεια και τη συνεργασία ενάντια στην τρομοκρατία». Ενώ πρόσθετε ότι «οι ΗΠΑ στηρίζουν την κυριαρχία της Λιβύης και τις λιβυκά οδηγούμενες προσπάθειες για οικοδόμηση ενιαίου αμυντικού θεσμού που διασφαλίζει τα σύνορα της χώρας και προστατεύει τον λαό της από κακόβουλους παράγοντες» (σ.σ. όπως συχνά περιγράφει η Ουάσιγκτον τη Ρωσία).

Σχολιάζοντας την παρουσία του βασικού αυτού πλοίου του αμερικανικού 6ου Στόλου, ο απόστρατος αξιωματικός του ΠΝ, Μπράντλεϊ Μάρτιν, δήλωσε ότι συνιστά «μήνυμα ότι παραμένουμε στην περιοχή, δεν αποχωρούμε. (...) Διατηρούμε την ικανότητα να διαμορφώνουμε σχέσεις ακόμα και σε περιοχές που μέχρι πρότινος ήταν πολύ ταραγμένες».

Σε ανάλυσή του, το αμερικανικό στρατιωτικό περιοδικό «Stars and Stripes» τόνιζε πως «ως μεγάλη ακτογραμμή στη Μεσόγειο - που θεωρείται πύλη προς Ευρώπη, Αφρική και Μέση Ανατολή - η Λιβύη είναι σημαντική για τον στρατηγικό ανταγωνισμό των ΗΠΑ με την Κίνα και τη Ρωσία. (...) Καθώς η πρόσβαση της Ρωσίας σε ένα κρίσιμο λιμάνι (σ.σ. Ταρτούς) της Συρίας μειώνεται σημαντικά , το Κρεμλίνο εξετάζει τη Λιβύη ως πιθανά μέρη για βάση θαλάσσιων επιχειρήσεών του στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική», ενώ και «η Κίνα στέλνει ολοένα και περισσότερο στρατιωτικά πλοία στην περιοχή, ενώ κρατικές και ιδιωτικές ναυτιλιακές εταιρείες αγοράζουν μετοχές σε λιμάνια της Μεσογείου που αναπτύσσονται αλλά και ήδη επιχειρούν».

Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη Λιβύη μεγαλώνει, μαζί με τις επαφές των Τούρκων (φωτ. από παλιότερη συνάντηση Φιντάν με τον Ντμπεϊμπά)

Συγκροτούνται, μεταξύ άλλων, νέα σχήματα «συνεργασίας», όπως αυτό που ανέδειξε η συνάντηση των ηγετών Λιβύης - Τουρκίας - Ιταλίας την 1η Αυγούστου, εντείνονται μια σειρά κινήσεις των ΗΠΑ, ενώ η ΕΕ συνεχίζει πολύμορφα παζάρια, στο όνομα και της «αντιμετώπισης των μεταναστευτικών ροών».

Η «κινητικότητα» αυτή φέρνει αναπόφευκτα και ένταση των ανταγωνισμών, ενώ οι εξελίξεις γύρω από τη Λιβύη συνδέονται άρρηκτα με το συνολικότερο πλαίσιο όξυνσης της αντιπαράθεσης ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ από τη μία πλευρά και Κίνας - Ρωσίας από την άλλη, για την «επιρροή» σε αυτήν την κρίσιμη περιοχή.

Σε αυτό το πλαίσιο, εντείνονται οι επαφές και με τους δύο βασικούς πόλους της κατακερματισμένης χώρας που άφησε πίσω της η ΝΑΤΟική επέμβαση του 2011: Δηλαδή τόσο με την κυβέρνηση του Α. Ντμπεϊμπά με έδρα την Τρίπολη, στη δυτική Λιβύη, που έχει μια διεθνή - κυρίως «δυτική» - αναγνώριση, όσο και με το στρατόπεδο υπό την ηγεσία του Χ. Χαφτάρ στην ανατολική Λιβύη, με έδρα τη Βεγγάζη και μοχλό το «κοινοβούλιο του Τομπρούκ», που για χρόνια απολάμβανε στενές επαφές με τη Ρωσία, αλλά και δυνάμεις όπως η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Χαρακτηριστικές είναι οι πρόσφατες επαφές που είχε σε Τρίπολη και Βεγγάζη ο επικεφαλής των τουρκικών Μυστικών Υπηρεσιών, Ιμπραχήμ Καλίν, στενός συνεργάτης του Τούρκου Προέδρου, καθώς και στελέχη των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, ως μέρος των διπλωματικών πρωτοβουλιών της Αγκυρας να συμβάλει - σύμφωνα με αναλύσεις - «στον τερματισμό της εσωτερικής σύγκρουσης στην αφρικανική αυτή χώρα της Μεσογείου, με την εγκαθίδρυση μιας ενωμένης και ενιαίας Λιβύης». Σε συνάντηση μάλιστα με στελέχη του στρατού του Χαφτάρ, έγιναν συζητήσεις ειδικά για «κοινές προσπάθειες προς στήριξη της πρωτοβουλίας "Μία Λιβύη, Ενας Στρατός"», όπως ανακοίνωσε η Αγκυρα, με «ανανεωμένη δέσμευση για την προώθηση της συνοχής εντός της διαχωρισμένης αρχιτεκτονικής ασφαλείας της Λιβύης».

Ενδεικτικά του ενδιαφέροντος και της ετοιμότητας της Αγκυρας να πρωτοστατήσει στη ...διεθνή αναβάθμιση της Λιβύης είναι ότι η πλευρά Χαφτάρ ετοιμάζεται να επικυρώσει κι εκείνη το τουρκο-λυβικό μνημόνιο που υπέγραψαν το 2019 ο Ερντογάν και ο Ντμπεϊμπά, αλλά και τα «σενάρια» για δημιουργία τουρκικής ναυτικής βάσης στη λιβυκή πόλη Αλ Κουμς, 90 χιλιόμετρα δυτικά της Μισράτα, λίγο πριν το άνοιγμα του Κόλπου της Σύρτης.

Πριν περίπου έναν μήνα, στις 23 Ιούλη, ο Α. Ντμπεϊμπά υποδέχτηκε στην Τρίπολη τον ειδικό σύμβουλο για Αφρικανικές Υποθέσεις του Προέδρου των ΗΠΑ, Μασάντ Μπούλος, έναν Αμερικανο-Λιβανέζο μεγαλοεπιχειρηματία και συμπέθερο του Τραμπ, που μάλιστα λέγεται ότι «συμβάλλει» και στην επικοινωνία του Αμερικανού Προέδρου με την ηγεσία της Παλαιστινιακής Αρχής.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Γραφείου του Ντμπεϊμπά, η συνάντηση επικεντρώθηκε στη συζήτηση «ευκαιριών» για συνεργασίες στα πεδία της Ενέργειας, των ορυκτών, των υποδομών, της Υγείας και των τηλεπικοινωνιών, με τη λιβυκή πλευρά να «δίνει έμφαση στον ενθουσιασμό με τον οποίο η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας θα οικοδομήσει οικονομικές σχέσεις με τις ΗΠΑ ώστε μεγάλες αμερικανικές εταιρείες να συμμετάσχουν σε αναπτυξιακά και επενδυτικά σχέδια».

Μάλιστα, η λιβυκή ομάδα παρουσίασε λεπτομερειακές προτάσεις για οικονομικές συνεργασίες αξίας σχεδόν 70 δισ. δολαρίων, με «σχέδια έτοιμα προς έναρξη» στους παραπάνω τομείς.

Ακόμα, ο Μπούλος «εξέφρασε τη στήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης για τις προσπάθειες σταθερότητας στη Λιβύη», ενώ «η συνάντηση ασχολήθηκε και με τις πρόσφατες εξελίξεις στον πετρελαϊκό τομέα της Λιβύης. Ειδικά σχετικά με τις νέες ευκαιρίες σε υπεράκτια όσο και χερσαία "οικόπεδα"».

Θυμίζουμε ότι την ίδια περίπου περίοδο - στα τέλη Ιούνη - η Τρίπολη είχε επιπλήξει την Αθήνα για «παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Λιβύης» με την κήρυξη διαγωνισμού για εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης, εκφράζοντας «πλήρη αντίθεση σε οποιαδήποτε εργασία ερευνών σε αυτές τις περιοχές χωρίς προηγούμενη συνεννόηση».

Το ίδιο διάστημα, στις 17 Ιούλη, η Τουρκία υπέγραφε στην Κωνσταντινούπολη (μέσω του Συμβουλίου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων Τουρκίας όπου υπάγεται και το Επιχειρηματικό Συμβούλιο Τουρκίας - Λιβύης) με την Εθνική Εταιρεία Μεταλλείων Λιβύης (NMC) και τη λιβυκή εταιρεία Emaar Libya Holding, Μνημόνιο Κατανόησης με στόχο την αύξηση του όγκου διμερούς εμπορίου και την ενίσχυση της συνεργασίας στους τομείς της Ενέργειας, της εξόρυξης και των υποδομών.

Στις 9 Ιούλη, ο υπουργός Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου του Ντμπεϊμπά, Χαλίφα Ρατζάμπ Αμβντουλαντίκ, ανακοίνωσε την «έναρξη διαγωνισμού για την ανάπτυξη πετρελαϊκών κοιτασμάτων», μετά από 17 ολόκληρα χρόνια, μιλώντας για συζητήσεις που ήδη «βρίσκονται σε εξέλιξη» με μεγάλες διεθνείς εταιρείες. Θύμισε δε ότι ήδη η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου (NOC) υπέγραψε πρόσφατα συμφωνία συνεργασίας με τους ενεργειακούς κολοσσούς Shell και BP.

Εναν μήνα μετά (5/8) η NOC ανακοίνωσε ότι υπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης (MOU) με το αμερικανικό μεγαθήριο ExxonMobil, για τη διεξαγωγή λεπτομερών γεωλογικών και γεωφυσικών μελετών με στόχο τον εντοπισμό υδρογονανθράκων σε τέσσερα υπεράκτια οικόπεδα που βρίσκονται στα ανοικτά της λεκάνης της Σύρτης.

Μέχρι σήμερα, η Λιβύη αποτελούσε πόλος έλξης επενδυτών και ανταγωνισμών κυρίως για τα σημαντικά αποθέματά της σε πετρέλαιο - είναι δεύτερος μεγαλύτερος πετρελαιοπαραγωγός στην Αφρική και ένας από τους μεγαλύτερους στον πλανήτη.

Ωστόσο, στο μάτι των «επενδυτών» μπαίνει όλο και περισσότερο ο συνολικότερος ορυκτός πλούτος της Λιβύης, που δεν περιορίζεται στους υδρογονάνθρακες, αλλά παραμένει ανεκμετάλλευτος εξαιτίας της απουσίας αναγκαίων υποδομών για την εξόρυξη, τη μεταφορά αλλά και την επεξεργασία του.

Ιδιαίτερα σημαντικά εκτιμάται ότι είναι τα κοιτάσματά της σε σιδηρομεταλλεύματα στην περιοχή Γουάντι ασ-Σάτι, που σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία του Γεωλογικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ, εμφανίζουν μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο, κατά 52%. Αν και έχουν εντοπιστεί εδώ και δεκαετίες, παραμένουν αναξιοποίητα, σε απόσταση 900 χιλιομέτρων από το λιμάνι της Μισράτα, αφού το κυριότερο τμήμα του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου παραπέμπει σε ...περασμένο αιώνα.

Σημαντικά επίσης θεωρούνται και τα κοιτάσματα της χώρας σε γύψο (που έχει διάφορες χρήσεις στη βιομηχανία και ειδικά τις Κατασκευές) και σε φωσφορικά άλατα (με χρήση στην παραγωγή λιπασμάτων), των οποίων η επεξεργασία συζητιέται πλέον ότι μπορεί να συμβάλλει και στη βιομηχανία παραγωγής μπαταριών λιθίου.

Τα περιθώρια κέρδους που ανοίγει ο ορυκτός πλούτος της Λιβύης εντείνουν και τα επενδυτικά σχέδια στις υποδομές, όπως π.χ. για τη διάνοιξη σιδηροδρόμου μήκους 800 χλμ. από τον νότο μέχρι τη Μισράτα, στις ακτές της Μεσογείου, ή ο αυτοκινητόδρομος που θα ενώνει τη μεθόριο με την Τυνησία με αυτή με την Αλγερία, μήκους 1.800 χλμ.

Στη συνάντηση της Κωνσταντινούπολης, τον Ιούλη, ο πρόεδρος του DEIK Μ. Καρανφίλ, θυμίζοντας ότι τα τελευταία χρόνια βρέθηκαν στη νότια Λιβύη πλούσια κοιτάσματα ορυκτών, είπε ότι «ζητήσαμε να μας υποβάλουν χάρτες των ορυχείων που βρίσκονται κυρίως στο νότιο τμήμα της χώρας και να μας ενημερώσουν για τις περιπτώσεις που παρουσιάζουν προτεραιότητα για επενδύσεις και συνεργασία. Σε αντάλλαγμα, στόχος μας είναι να φέρουμε σε επαφή την τουρκική βιομηχανία εξορύξεων (και) με την ανατολική Λιβύη» οργανώνοντας «συναντήσεις με τις εταιρείες μας»...