Παρασκευή 30 Δεκέμβρη 2016
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ 4ΣΕΛΙΔΟ «ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»:

ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ: Γενικευμένη φοροληστεία σε μισθούς, συντάξεις, λαϊκή κατανάλωση.

ΑΡΘΡΟ: Οι αρνητικές συνέπειες είναι της «υψηλής τεχνολογίας» ή των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής;

ΗΠΑ: Παζάρια του νέου Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, με διάφορες μερίδες του κεφαλαίου, με στόχο να εκφραστούν τα συνολικά συμφέροντα της αστικής τάξης.

ΙΤΑΛΙΑ: Η επιχείρηση διάσωσης συστημικών τραπεζών στοιχείο της προσπάθειας της αστικής τάξης της χώρας να ξεπεράσει τη στασιμότητα, χρεώνοντας τα βάρη, με νέα μέτρα, στο λαό.

ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ
Γενικευμένη φοροληστεία σε μισθούς, συντάξεις, λαϊκή κατανάλωση

Icon

Αντιλαϊκά μέτρα, νέας κοπής, στο μέτωπο της φοροληστείας προστίθενται από την 1η Γενάρη 2017 σε συνέχεια των διαδοχικών πακέτων που ήδη εφαρμόζονται, μετά την ομοβροντία από τις αντιλαϊκές νομοθετικές παρεμβάσεις της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η πρόβλεψη του κρατικού προϋπολογισμού για ρυθμό ανάκαμψης 2,7% το 2017 συνοδεύεται από το διπλασιασμό του ύψους των αντιλαϊκών μέτρων σε σχέση με το 2016, με την περαιτέρω απογείωση των φόρων και των άλλων χαρατσιών σε βάρος των εργαζομένων και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, ταυτόχρονα βέβαια με το νέο μπαράζ δραστικών περικοπών στα κονδύλια για την κάλυψη ζωτικών λαϊκών αναγκών, όπως για συντάξεις, Πρόνοια κ.ά.

Την ίδια ώρα, ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2016 «κλείνει» τις αμέσως προσεχείς μέρες με την προτελευταία δόση για το χαράτσι του ΕΝΦΙΑ (700 εκατ. ευρώ), καθώς και με τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων (εκτιμώμενου ύψους 1,1 δισ. ευρώ).

«Εργα και ημέρες» στην υπηρεσία του κεφαλαίου

Τα «έργα και οι ημέρες» της σημερινής κυβέρνησης, που πρωτοεφαρμόστηκαν το 2016, περιλαμβάνουν τη μείωση του αφορολόγητου ορίου για μισθωτούς - συνταξιούχους, την αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ (24% από 23%) και μάλιστα σε συνδυασμό με τις μετατάξεις εμπορευμάτων μαζικής κατανάλωσης στο υψηλό συντελεστή, την εκτίναξη του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης της λαϊκής οικογένειας και μια σειρά από άλλες αντιλαϊκές παρεμβάσεις στο μέτωπο της φοροληστείας.

Σε αυτό το πλαίσιο, μισθωτοί και συνταξιούχοι, μετά την καρατόμηση του αφορολόγητου ορίου, «βλέπουν» περαιτέρω περικοπές στις καταβαλλόμενες αποδοχές τους, εξαιτίας της αυξημένης μηνιάτικης παρακράτησης φόρου από τα λογιστήρια των επιχειρήσεων. Ο συγκεκριμένος νόμος εφαρμόζεται από 1η Ιούλη 2016, ωστόσο έχει και αναδρομική ισχύ από την 1/1/2016. Οπως διευκρινίζεται, οι αναδρομικοί φόροι (για εισοδήματα από 1/1 έως 27/5) θα υπολογιστούν και θα εισπραχτούν στο πλαίσιο της υποβολής και εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων που θα γίνουν το 2017 για το σύνολο των φετινών εισοδημάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, μισθωτοί και συνταξιούχοι με ετήσια εισοδήματα από 9.090 μέχρι 9.550 ευρώ, οι οποίοι έως τώρα καλύπτονταν από το αφορολόγητο, θα υποστούν επιβαρύνσεις μέχρι 100 ευρώ το χρόνο. Ταυτόχρονα, οι επιβαρύνσεις, μέσω της φορολογικής κλίμακας, ακουμπάνε όλα τα εισοδήματα από 9.090 ευρώ μέχρι 25.000 ευρώ.

Ακολουθούν ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα:

  • Συνταξιούχος με εισόδημα από ένα ασφαλιστικό ταμείο στα 9.500 ευρώ το χρόνο (περίπου 792 ευρώ το μήνα). Η παρακράτηση του φόρου φτάνει στα 15,6 ευρώ για κάθε μήνα, ενώ μέχρι πέρυσι δεν πλήρωνε καθόλου φόρο εισοδήματος.
  • Συνταξιούχος με 9.050 ευρώ το χρόνο (754 ευρώ το μήνα) θα διαπιστώσει απώλειες 7,5 ευρώ για κάθε μήνα (μέχρι πέρυσι δεν προβλεπόταν φόρος).
  • Μισθωτός στον ιδιωτικό τομέα (14 μισθοί) με 1 προστατευόμενο παιδί και εισόδημα 10.000 ευρώ το χρόνο (714 ευρώ το μήνα) θα καταβάλλει αυξημένη παρακράτηση στα 17,6 ευρώ το μήνα (από περίπου 7 ευρώ πέρυσι), που σημαίνει μείωση αποδοχών κατά 10,5 ευρώ το μήνα.
Χαράτσια στη λαϊκή κατανάλωση

Ανάμεσα σε άλλα:

  • Από την 1η Ιούνη ξεκίνησε η εφαρμογή του διογκωμένου ΦΠΑ στο 24% από 23%, ενώ καταργήθηκε και ο μειωμένος ΦΠΑ που ίσχυε στη δεύτερη ομάδα νησιών του Αιγαίου.
  • Από τις 15 Οκτώβρη, με την έναρξη της χειμερινής περιόδου, διογκώθηκε ο ειδικός φόρος στο πετρέλαιο θέρμανσης της λαϊκής οικογένειας από 230 στα 280 ευρώ το χιλιόλιτρο. Αυτό σημαίνει αυξήσεις κατά 5 λεπτά ανά λίτρο, οι οποίες σε συνδυασμό με τη διόγκωση του ΦΠΑ θα οδηγήσουν σε αυξήσεις της τάξης των 8 λεπτών ανά λίτρο.
  • Αγροτικό πετρέλαιο. Από την 1η Οκτώβρη, ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο αγροτικό πετρέλαιο που αφορά στην παραγωγική δραστηριότητα, διογκώνεται κατά 13 λεπτά ανά λίτρο και φτάνει στα 33 λεπτά από 20 σήμερα με αύξηση 65%.
Δυναμώνει η φοροληστεία

Από την 1η Γενάρη 2017, αυξάνονται τα χαράτσια ή επιβάλλονται νέα στις παρακάτω κατηγορίες:

Σταθερή τηλεφωνία. Επιβάλλεται νέο φορολογικό τέλος 5% σε κάθε λογαριασμό, επί των καθαρών (προ ΦΠΑ) τιμολογίων. Πάνω σε αυτό θα φορτώνεται και ο ΦΠΑ, με την τελική επιβάρυνση να υπολογίζεται κοντά στο 6%.

Καύσιμα κίνησης. Ο ΕΦΚ στη βενζίνη θα αυξηθεί κατά 3 λεπτά το λίτρο, από τα 67 στα 70. Στο πετρέλαιο κίνησης θα αυξηθεί κατά 8 λεπτά το λίτρο, από τα 33 στα 41. Ο ΕΦΚ στο υγραέριο κίνησης θα αυξηθεί κατά 10 λεπτά, από τα 0,33 στα 0,43 ευρώ το λίτρο.

Ανατιμήσεις στον καφέ. Επιβάλλεται ΕΦΚ, με αποτέλεσμα να επιβαρύνει τις λιανικές τιμές από 10% μέχρι 20%, ανάλογα με την κατηγορία.

ΦΠΑ στα νησιά. Στο τέλος του έτους, καταργείται η έκπτωση 30% του ΦΠΑ που έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα σε ορισμένα από αυτά, με «εξαίρεση» αυτά που προβλέπονται στην πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση. Σε κάθε περίπτωση, όπως προβλέπεται στην επιστολή διαβεβαίωσης του υπουργού Οικονομικών προς την Ευρωζώνη, το μέτρο θα έχει καθολική εφαρμογή από την 1/1/2018.

Ανατιμήσεις στα τσιγάρα. Αυξάνονται οι Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης στα τσιγάρα και τα λοιπά προϊόντα καπνού, με την αναμενόμενη αύξηση των λιανικών τιμών να ξεπερνά το 0,50 ευρώ στο πακέτο.

Χαράτσι στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Επιβάλλεται ΕΦΚ στα υγρά που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Το ύψος του νέου φόρου θα είναι 10 λεπτά ανά ml υγρού.

Σφίγγει η θηλιά για τις «οφειλές» της λαϊκής οικογένειας

Την ίδια ώρα, σφίγγει ακόμη περισσότερο η θηλιά γύρω από τις ληξιπρόθεσμες «οφειλές» λαϊκών νοικοκυριών προς τον κρατικό φοροεισπρακτικό μηχανισμό. Από την 1η Γενάρη 2017, η ρύθμιση για την αποπληρωμή μέχρι 100 μηνιαίες δόσεις θα χάνεται σε περίπτωση οποιασδήποτε καθυστέρησης εξόφλησης νέων οφειλών. Ουσιαστικά, από την Πρωτοχρονιά, η διορία των 15 ημερών που ισχύει σήμερα, μηδενίζεται και πλέον τα λαϊκά νοικοκυριά - «οφειλέτες» σε περίπτωση «καθυστέρησης», ακόμη και για μια μέρα, θα χάνουν τη ρύθμιση των «100 δόσεων», ενώ το σύνολο της υπολειπόμενης οφειλής θα γίνεται ληξιπρόθεσμο και απαιτητό...

Σε αυτό το φόντο, οι κατασχέσεις μισθών και συντάξεων, οι πλειστηριασμοί και άλλα μέτρα «αναγκαστικής εκτέλεσης», θα πάρουν το επόμενο διάστημα ακόμη μαζικότερες διαστάσεις. Και βέβαια, για να βελτιώσει την «εισπραξιμότητα» το κράτος, στοχεύει στη συγκέντρωση νέων και ληξιπρόθεσμων «οφειλών» από τα λαϊκά νοικοκυριά και όχι βέβαια στην πάταξη της επίσημης φοροδιαφυγής, στην οποία επιδίδεται αδιάλειπτα το εγχώριο κεφάλαιο. Μάλιστα, με νομοθετική ρύθμιση της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, έχει προβλεφθεί η καρατόμηση του ακατάσχετου ορίου μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, από τα 1.500 στα 1.000 ευρώ.


Α. Σ.

Οι αρνητικές συνέπειες είναι της «υψηλής τεχνολογίας» ή των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής;

Με αφορμή τη ραγδαία εξάπλωση εφαρμογών της πληροφορικής σε πολλούς τομείς της παραγωγής και της οικονομίας και τις συνέπειές της στην απώλεια θέσεων εργασίας

Σε ρεπορτάζ των «New York Times» που αναπαράχθηκε σε όλο σχεδόν τον ελληνικό αστικό Tύπο, αναφέρονταν τα εξής: «...στο Πίτσμπουργκ, η πόλη μιλούσε με ενθουσιασμό για τον πρώτο στόλο ταξί χωρίς οδηγό τον οποίο θα εμφανίσει η Uber. Οι πολιτικοί ήταν ενθουσιασμένοι που οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας της Silicon Valley προσλαμβάνουν ακριβοπληρωμένους εργαζομένους και επενδύουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στη δυτική Πενσιλβάνια. Δεν ήταν εξίσου ενθουσιασμένοι οι οδηγοί ταξί για το γεγονός ότι θα πάρουν τις δουλειές τους τα ρομπότ.

Η πόλη του Πίτσμπουργκ έχει, όπως και η υπόλοιπη χώρα, εξελιχθεί κυρίως σε οικονομία των υπηρεσιών. Ποσοστό άνω του 80% των θέσεων εργασίας της πόλης ανήκει στον τομέα των υπηρεσιών και στο ίδιο ποσοστό ανέρχεται ο μέσος όρος στη χώρα. Ωστόσο, οι θέσεις εργασίας στην πόλη χωρίζονται σε μια ευημερούσα ελίτ αποφοίτων πανεπιστημίου, κυρίως δικηγόρους, γιατρούς και τραπεζίτες, και τη μεγάλη μάζα των εργαζομένων σε ταχυφαγεία, των νταντάδων και των υπαλλήλων εταιρειών ασφάλειας. Η άφιξη της Uber μάλλον θα διευρύνει την ανισότητα. Η εταιρεία σκοπεύει να δημιουργήσει 1.000 καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας στο ερευνητικό κέντρο του Πίτσμπουργκ προφανώς με σκοπό να εξαφανίσει τις θέσεις εργασίας των 1.360 οδηγών ταξί της περιοχής. Και δεν έχουν μόνον αυτοί λόγο να ανησυχούν. Τα αυτοκινούμενα οχήματα μάλλον θα αρχίσουν να αντικαθιστούν τους 19.490 οδηγούς φορτηγών της περιοχής και τους 9.390 οδηγούς λεωφορείων...

Οι εργαζόμενοι σε ταχυφαγεία αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, οι συμβασιούχοι δεν έχουν επιδόματα, οι εργαζόμενοι στη φροντίδα παιδιών δεν έχουν πληρωμένη άδεια...».

Από το παραπάνω ρεπορτάζ ξεχωρίζουν τα εξής στοιχεία. Η αντικατάσταση της ζωντανής εργασίας από νέα μέσα παραγωγής που δεν την χρειάζονται με την εφαρμογή της «υψηλής τεχνολογίας». Η ενίσχυση του τομέα των υπηρεσιών στην οικονομία σε αντίθεση με τη μεταποίηση που μειώνεται σχετικά. Η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και η αύξηση της ανεργίας, με την εφαρμογή της «υψηλής» τεχνολογίας στην παραγωγή.

Νομοτελειακή εξέλιξη

Η «υψηλή τεχνολογία», η πληροφορική δηλαδή, με τις ανεξάντλητες όπως φαίνεται από την ανάπτυξή της εφαρμογές, τόσο σε μέσα παραγωγής, όσο και σε αντικείμενα κατανάλωσης, δημιουργεί συνθήκες παραγωγής που χρειάζονται λιγότερη ζωντανή εργασία, δηλαδή λιγότερους εργαζόμενους, αφού αυξάνει την παραγωγικότητα της εργασίας. Επομένως, θα «πετιούνται στο δρόμο», δηλαδή θα βγαίνουν στην ανεργία τμήματα εργαζομένων, όχι επειδή δεν είναι μορφωμένα ή ειδικευμένα όπως επιχειρηματολογούν οι αστοί, αλλά επειδή η παραγωγή θα δίνει μεγάλους τζίρους και μεγάλα κέρδη με λιγότερους εργαζόμενους. Αυτή η εξέλιξη είναι ανεπίστρεπτη.

Κίνητρο και απόλυτος νόμος κίνησης του καπιταλισμού είναι το κέρδος. Η διευρυμένη αναπαραγωγή του απαιτεί άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας.

Σε άρθρο της «Καθημερινής» 16/10/2016 αναφέρεται: «Ο πλούτος επιτυγχάνεται μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας... Η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας, παρά τα εμφανή οφέλη της, έχει ως αποτέλεσμα τον αφανισμό πολλών επαγγελμάτων... Σύμφωνα με μελέτη της McKinsey, το κόστος της αυτοματοποίησης σε σχέση με την ανθρώπινη εργασία είναι σχεδόν το μισό από ό,τι ήταν στις αρχές της δεκαετίας του '90. Η αντικατάσταση ανθρώπου από ρομπότ είναι πιο κοντά από ό,τι φανταζόμαστε. Η McDonalds δήλωσε πρόσφατα πως αν αυξηθεί ο κατώτερος μισθός στα 15 δολ. την ώρα, οι εταιρείες θα σκεφτούν την αντικατάσταση ανθρώπων με μηχανές παραγγελιών. Σε λίγα χρόνια, το αστικό τοπίο θα είναι γεμάτο από drones που θα αντικαταστήσουν τους ταχυδρόμους, ενώ αυτοκίνητα χωρίς οδηγούς θα μεταφέρουν τους επιβάτες. Ακόμα και επαγγέλματα που χρειάζονται υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης θα απειληθούν, όπως στην περίπτωση των ρομπότ - αναισθησιολόγων που ανακόπηκε μετά την αντίδραση της Αμερικανικής Ενωσης Αναισθησιολόγων. Στο μελλοντικό σενάριο που η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική αποκτούν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της εργασίας, τότε καταλήγουμε σε ένα μοντέλο όπου ο μόνος συντελεστής παραγωγής είναι το κεφάλαιο...». Βεβαίως, αυτό δεν πρόκειται να γίνει αφού τις μηχανές, τα ρομπότ, την τεχνητή νοημοσύνη εργαζόμενοι τα φτιάχνουν. Η εργατική δύναμη είναι αναντικατάστατη.

Και συνεχίζει το άρθρο: «Το να βρίσκεται εκτός εργασίας ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, θα οδηγήσει σύντομα σε επικίνδυνες καταστάσεις, λόγω της αύξησης σωματικών και ψυχολογικών ασθενειών. Η εργασία είναι αναγκαία για τη διαμόρφωση θετικής ταυτότητας των ατόμων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Αμερικανών Ινδιάνων, στους οποίους δόθηκαν φορολογικές ελαφρύνσεις μέσω αλλαγών στη νομοθεσία των καζίνο, οδηγώντας τους ιθαγενείς να ζουν μέσω αυτών των επιδομάτων, με αποτέλεσμα να καταγράφονται τεράστια ποσοστά αλκοολισμού μεταξύ τους. Ατομα χωρίς αυτοεκτίμηση και όραμα θα είναι ένα προβληματικό θέμα για την ευρύτερη κοινωνία.

Η πολιτική εξουσία δεν έχει βρει ακόμη τις λύσεις για μια πιο δίκαιη κατανομή των τεράστιων απολαβών του κεφαλαίου εξαιτίας της τεχνολογίας, και να το διανείμει μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Αυτό θα πάρει καιρό και θα υπάρχουν αρκετά εμπόδια στον δρόμο... μέχρις ότου οι κοινωνίες να πειραματιστούν και να βρουν νέες λύσεις».

Αλχημείες αστών

Εδώ περιγράφεται μια «τρομακτική» πραγματικότητα που διαμορφώνεται, αλλά η αστική υποκρισία κάνει πως νοιάζεται για την άμβλυνση των συνεπειών και μάλιστα όχι μόνο ως προς το να φυτοζωούν με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, αλλά και να αμβλύνει άλλες συνέπειες (ψυχολογικά προβλήματα, αλκοολισμός κ.λπ.). Μιλά, μάλιστα, για δίκαιη κατανομή των τεράστιων απολαβών του κεφαλαίου. Που για να επιτευχθεί πρέπει να βρουν λύσεις οι κυβερνήσεις. Υποκρισία μέχρι τα μπούνια.

Οι αστοί, πράγματι, δεν θέλουν να θολώνει η βιτρίνα της κοινωνίας τους με φτώχεια, ανεργία, εξαθλίωση κ.λπ. Αλλά όλα αυτά είναι απότοκα της ανόδου της παραγωγικότητας της εργασίας, γεννήματα της αχόρταγης δίψας για κέρδος.

Κάνουν επίσης αλχημείες. Τα τεράστια κέρδη τα αποδίδουν στο κεφάλαιο, ενώ προέρχονται από την εργασία. Γι' αυτό και υποστηρίζουν, ως φυσικό φαινόμενο, το κεφάλαιο να έχει τις απολαβές και ας δίνει και κάτι στους εργαζόμενους. Αλλά τα μέσα παραγωγής που αυξάνουν την παραγωγικότητα της εργασίας, τα drones που θα αντικαταστήσουν τους ταχυδρόμους, τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγούς, τα ρομπότ - αναισθησιολόγοι, τα ρομπότ στην αλυσίδα παραγωγής αυτοκινήτων και μηχανημάτων, είναι αποτέλεσμα σωματικής και πνευματικής εργασίας, δημιουργήθηκαν από την πρώτη παραγωγική δύναμη, την εργατική δύναμη. Που μπορεί να τα δημιουργεί και χωρίς καπιταλιστές ιδιοκτήτες.

Επίσης, ενώ σωστά μιλούν για αύξηση του τομέα υπηρεσιών στην οικονομία σε σχέση με τη μεταποίηση, προβάλλουν ένα υπέρμετρο ποσοστό αύξησής τους. Αυτό γιατί ο καπιταλισμός εντάσσει π.χ. κλάδους της βιομηχανίας, όπως π.χ. οι τηλεπικοινωνίες, η πληροφορική, η ηλεκτρική ενέργεια, λαθεμένα, στις υπηρεσίες.

Αναζήτηση λύσεων που δεν θα αμφισβητούν τα κέρδη

Οι αστοί σωστά μιλούν για αύξηση σωματικών και ψυχολογικών ασθενειών από την πραγματικότητα που διαμορφώνει η εφαρμογή της πληροφορικής στην παραγωγή και την άνοδο της παραγωγικότητας. Μόνο που αφενός αυτό το βλέπουν ως κόστος, αφετέρου προβάλλουν ως διέξοδο την ατομική ευθύνη για την ατομική υγεία, άρα και την αντιμετώπιση των ασθενειών, από τον καθένα ξεχωριστά, και ας είναι αποτέλεσμα της δικής τους δράσης για διευρυμένη αναπαραγωγή κερδών σε βάρος της υγείας των ανθρώπων του μόχθου.

Βεβαίως, τέτοια φαινόμενα δεν εμφανίζονται μόνο από την καταδίκη σε ανεργία και χρόνια ανεργία χωρίς διέξοδο μεγάλων τμημάτων της εργατικής τάξης. Εμφανίζονται και στους εργαζόμενους σε επιχειρήσεις, επειδή η άνοδος της παραγωγικότητας και η απαίτηση των καπιταλιστών να ανταποκρίνονται οι εργαζόμενοι σε συνθήκες δουλειάς που διαμορφώνει η χρήση της πληροφορικής (φτάνει μέχρι και την αφόρητη εντατικοποίηση), και η αφόρητη πίεση ανταπόκρισης στις απαιτήσεις της κερδοφορίας των επιχειρήσεων. Και, ταυτόχρονα υπάρχουν τα «τμήματα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού», που φροντίζουν να ασκούν στους εργαζόμενους μια «αθόρυβη πίεση» επιστημονικά μελετημένη για την ανοχή και αντοχή των εργαζομένων. Ασκούν ιδεολογική - ψυχολογική επίδραση στους εργαζόμενους, με το «όραμα» ότι οι επιχειρήσεις «αγαπούν και φροντίζουν τους εργαζόμενους, θεωρώντας τους το καλύτερο "κεφάλαιο", φροντίζοντας επίσης για τη δημιουργία ενός «Ψυχολογικά υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος», με προγράμματα «Ευεξίας και ψυχικής υγείας». Οι ψυχολόγοι αποτελούν αναντικατάστατο εξάρτημα του μηχανισμού οργάνωσης της καπιταλιστικής επιχείρησης.

Οι αστοί αναζητούν λύσεις από τις κυβερνήσεις, αλλά τέτοιες λύσεις που δεν θα αμφισβητούν τα κέρδη τους. Το άρθρο της «Καθημερινής» δεν λέει εδώ όλη την αλήθεια. Γιατί, υπάρχουν εφαρμογές της πληροφορικής στην παραγωγή που ευνοούν τις ευέλικτες εργασιακές σχέσεις. Ετσι, αφενός, γλιτώνουν οι αστοί τους αναγκαίους για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα φόρους, δίνοντας έναν μισθό - φιλοδώρημα. Αφετέρου, μειώνουν πλασματικά την ανεργία, ουσιαστικά ανακυκλώνοντάς την. Αλλωστε, τους ενδιαφέρει να αντιμετωπίσουν και τη μακροχρόνια ανεργία, δηλαδή να εντάσσονται άνεργοι στην παραγωγική διαδικασία, έστω και ανακυκλούμενοι, διαφορετικά θα χάσουν την ικανότητά τους για δουλειά, (μια μορφή ολικής καταστροφής εργατικής δύναμης) και τους ενδιαφέρει και από την άποψη της «βιτρίνας» τους αλλά περισσότερο από την άποψη της αξιοποίησής της, αφού η εργατική δύναμη παράγει την υπεραξία, το κέρδος. Ακόμη, πιστεύουν ότι έτσι αμβλύνουν τα ψυχολογικά και άλλα τέτοια προβλήματα, αν και η ζωή αυτών των εργαζομένων είναι «μισή ζωή» και ακόμη πιο κάτω.

Αρα και οι κοινωνικές ανισότητες θα διαιωνίζονται και θα διευρύνονται και τα φαινόμενα που περιγράφονται στο άρθρο με δήθεν λύπη θα αναπαράγονται.

Λύση σε όφελος των εργαζομένων υπάρχει

Υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα. Η παραγωγή στον καπιταλισμό οξύνει την αναπαραγωγή τέτοιων φαινομένων, φτώχειας, ανεργίας, εξαθλίωσης, με την άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας και την εφαρμογή της πληροφορικής, επειδή η παραγωγή δεν γίνεται για κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων αλλά για το κέρδος.

Λύση υπάρχει, την ξέρουν και οι καπιταλιστές και είναι μία: Μείωση του εργάσιμου χρόνου. Σταθερός ημερήσιος εργάσιμος χρόνος, 7ωρο και ακόμη λιγότερο. Και αύξηση του ελεύθερου χρόνου. Αλλά αυτό αντεπιδρά στην ολοένα και πιο αχόρταγη απληστία των καπιταλιστών για κέρδη, κέρδη και ξανά κέρδη.

Αρα, όσο διαιωνίζονται οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής δεν υπάρχει λύση σε όφελος της εργατικής τάξης. Η τρομακτική πραγματικότητα που περιγράφουν οι αστοί για τη ζωή της εργατικής τάξης, λόγω εφαρμογής «υψηλής τεχνολογίας» και ανόδου της παραγωγικότητας, απαιτεί την αντικατάσταση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής με τις σοσιαλιστικές - κομμουνιστικές. Για να απελευθερωθούν οι παραγωγικές δυνάμεις από τα δεσμά του κέρδους και η εργατική δύναμη από τα δεσμά της εκμετάλλευσης. Ετσι οι παραγωγικές δυνάμεις, θα μπουν στην υπηρεσία κάλυψης όλων των ολοένα και αυξανόμενων λαϊκών αναγκών. Αρα και η εφαρμογή της ολοένα και ασταμάτητα εξελισσόμενης πληροφορικής, της «υψηλής τεχνολογίας», απελευθερωμένης επίσης από τα δεσμά του καπιταλισμού θα μπει στην υπηρεσία κάλυψης των εργατικών, λαϊκών αναγκών, ενώ η παραγωγικότητα της εργασίας θα συμβάλει στη μείωση του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου και στην αύξηση του ελεύθερου. Επίσης, οι παραγωγικές δυνάμεις που τώρα τις φρενάρει ο καπιταλισμός, επειδή επενδύοντας δεν έχει πάρει πίσω όλο το κεφάλαιο που δαπάνησε και έχει βγάλει ταυτόχρονα μεγάλα κέρδη ή τις καταστρέφει η οικονομική κρίση, θα αναπτύσσονται αέναα.

Ετσι και οι άνθρωποι θα αναπτύσσονται ελεύθερα, θα ευημερούν, βάζοντας την εργατική τους δύναμη, σωματική και πνευματική στην υπόθεση της ανάπτυξης της δικής τους κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση εξαλείφοντας και όλα τα αρνητικά για την ανθρώπινη ζωή παρελκόμενα της εκμετάλλευσης.


Ι.

ΗΠΑ
Η οικονομική πολιτική Τραμπ και τα παζάρια με διάφορα τμήματα του κεφαλαίου

Ο Τραμπ προσπαθεί να εξυπηρετήσει όλα τα τμήματα του αμερικανικού κεφαλαίου

Copyright 2016 The Associated

Ο Τραμπ προσπαθεί να εξυπηρετήσει όλα τα τμήματα του αμερικανικού κεφαλαίου
«Την περίοδο που διανύουμε ισχυροποιείται προσωρινά το αστικό ρεύμα του εθνικισμού και του προστατευτισμού στην οικονομία, τόσο στις ΗΠΑ (...) Το ρεύμα του προστατευτισμού αναπτύσσεται ως επιλογή τμημάτων της αστικής τάξης στις ΗΠΑ (...) για να αμυνθούν στην επιδείνωση των όρων ανταγωνιστικότητας πρώτα απ' όλα του βιομηχανικού κεφαλαίου τους, ιδιαίτερα σε συνθήκες επιβράδυνσης της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας (...)

Η ενίσχυση του αστικού ρεύματος του εθνικισμού και του προστατευτισμού της οικονομίας, που αποτυπώθηκε με την επικράτηση Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, σηματοδοτεί την επανεξέταση των προαναφερόμενων σχεδίων της προηγούμενης αμερικανικής κυβέρνησης.

Προεκλογικά, ο Τραμπ τοποθετήθηκε αρνητικά απέναντι στις διακρατικές συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου των ΗΠΑ σε Ειρηνικό (ΤΤΡ) και σε Ατλαντικό (ΤΤΙΡ), κάνοντας λόγο για ανάγκη δασμολογικής προστασίας της εγχώριας παραγωγής με στόχο την τόνωση της βιομηχανικής παραγωγής των ΗΠΑ (...) Μετά την εκλογή του, ήδη άμβλυνε κάποιες θέσεις του με ηπιότερες διατυπώσεις σε σχέση με τη σκληρή προεκλογική γραμμή του, άμβλυνση που επιβάλλεται από το ότι ως Πρόεδρος εκφράζει πλέον το γενικό συμφέρον της άρχουσας τάξης των ΗΠΑ» (Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 20ό Συνέδριο).

***

Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση Ντ. Τραμπ προετοιμάζεται για το «οικονομικό της πρόγραμμα», με βάση τις προεκλογικές εξαγγελίες και τις υποσχέσεις για ανάπτυξη με κρατικές επενδύσεις σε υποδομές, με εφαρμογή πολιτικής που θα επιδιώξει να «επαναπατρίσει» στις ΗΠΑ μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, αλλά και την εφαρμογή πολιτικής προστατευτισμού με στόχο να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών επιχειρηματικών ομίλων, δυσκολεύοντας αφενός τις εισαγωγές, αφετέρου τις εξαγωγές κεφαλαίων, ώστε να ενισχυθούν οι επενδύσεις στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τους «New York Times», ο Ντ. Τραμπ συναντήθηκε πρόσφατα με τους επικεφαλής του κλάδου της πληροφορικής, θέτοντάς τους, όπως γράφτηκε, ζήτημα νέων επενδύσεων στις ΗΠΑ και δημιουργίας περισσότερων θέσεων εργασίας. Ταυτόχρονα, λένε ότι τον απασχολεί η υπόθεση «επαναπατρισμού» ρευστού που διατηρούν οι τεράστιοι όμιλοι τεχνολογίας σε υπεράκτια κέντρα με πολύ χαμηλούς φόρους και υπολογίζεται σε δισ. δολάρια. Οι επιχειρήσεις για να «επαναπατρίσουν» αυτά τα κεφάλαια ζητούν ευνοϊκές προϋποθέσεις. Μια συμφωνία γι' αυτό το ζήτημα θα βοηθήσει τον Τραμπ να προωθήσει το πρόγραμμα υποδομών στο οποίο είχε αναφερθεί στην προεκλογική του εκστρατεία. Στη συνάντηση συμμετείχαν οι Ελον Μασκ της «Tesla», Λάρι Πέιτζ και Ερικ Σμιντ της «Alphabet» (μητρική της «Google»), Τζεφ Μπέζος της «Amazon», Σέριλ Σάντμπεργκ της «Facebook», Σάφρα Κατζ της «Oracle», Μπράιαν Κράζμιχ της «Intel», Γκίνι Ρομέτι της ΙΒΜ και άλλοι.

«Θα ήταν επίτευγμα εάν κατάφερνα να πείσω την "Αpple" να κτίσει ένα μεγάλο εργοστάσιο ή πολλές μικρές μονάδες στις ΗΠΑ», δήλωσε ο Ντ. Τραμπ στα τέλη Νοέμβρη. Βεβαίως, την «Αpple», με έδρα την Ιρλανδία, στην οποία φορολογείται μόνο με 12,5%, και παρά το τεράστιο πρόστιμο 13 δισ. ευρώ για φοροδιαφυγή που της έχει επιβάλει η Κομισιόν, με την ιρλανδική κυβέρνηση όχι μόνο να αρνείται να το εισπράξει αλλά να εναντιώνεται στην Κομισιόν για παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας, μάλλον δεν την απασχολεί. Αλλωστε, η «Apple» ήδη συζητά τη συμμετοχή της σε επενδυτικό κεφάλαιο της ιαπωνικής «Softbank», συνολικού ύψους 100 δισ. δολαρίων.

Το αποτέλεσμα της συνάντησης για την ώρα φάνηκε να είναι ευχολόγιο. Ετσι, ο πρόεδρος του Συμβουλίου Τεχνολογίας Πληροφορικής, ένωσης που εκπροσωπεί τις εταιρείες του κλάδου, δήλωσε: «Υπάρχουν πολλά θέματα για τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί κοινή γλώσσα ανάμεσα στον κλάδο τεχνολογίας και στην κυβέρνηση Τραμπ», αλλά για την ώρα έως εδώ. Σημειώνεται πως η ψηφιακή βιομηχανία στις ΗΠΑ έχει θορυβηθεί από τις εξαγγελίες του Τραμπ για το ενδεχόμενο αλλαγών στην εξωτερική πολιτική, αλλά και σε ζητήματα διεθνούς εμπορίου λόγω προστατευτισμού, όπως και τη διαφαινόμενη στοχοποίηση της Κίνας ως του κύριου αντιπάλου των ΗΠΑ, αφού η κινεζική αγορά αποτελεί βασικό εξαγωγικό προορισμό για τα προϊόντα αυτών των εταιρειών.

Ο Τραμπ βεβαίως τους είπε πως «ό,τι μπορούμε να κάνουμε για να σας βοηθήσουμε θα το κάνουμε. Θα κάνουμε δίκαιες εμπορικές συμφωνίες. Η κατάσταση θα γίνει ακόμη πιο εύκολη για σας, αναφορικά με το εξαγωγικό εμπόριο», κάτι που αντιφάσκει με τον προστατευτισμό.

Ομως, οι μονοπωλιακοί όμιλοι δεν επενδύουν και δεν οργανώνουν τη δράση τους με κριτήριο τη δημιουργία θέσεων εργασίας, αλλά την ολοένα διευρυνόμενη αναπαραγωγή κερδών. Και αυτό το ξέρει καλά ο Τραμπ.

Εξαγγελίες, στόχευση και αντιφάσεις

Σχετικά με το πρόγραμμα δημιουργίας υποδομών στις ΗΠΑ (είναι γεγονός ότι τις χρειάζεται η οικονομία τους), από μια πρώτη ματιά φαίνεται ότι ο Ντ. Τραμπ σκέφτεται να εφαρμόσει οικονομική πολιτική με μεγάλη δόση κεϊνσιανισμού, αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς. Η βασική του αντίληψη για τις υποδομές εδράζεται στη λογική της κατασκευής τους κυρίως με ιδιωτικά κεφάλαια. Γι' αυτό και οι «New York Times» έγραψαν ότι τον απασχολεί η υπόθεση «επαναπατρισμού» ρευστού που διατηρούν οι τεράστιοι όμιλοι τεχνολογίας σε υπεράκτια κέντρα, όπως προαναφέραμε.

Σύμφωνα με το «Ρόιτερς» («Καθημερινή» 26.12.2016), ο Ντ. Τραμπ μίλησε επίσης για ένα πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων 1 τρισ. δολαρίων σε δέκα χρόνια. «Θα κατασκευάσουμε νέους δρόμους, τούνελ, γέφυρες, σιδηροδρομικές γραμμές, αεροδρόμια, σχολεία και νοσοκομεία», είπε την 1η Δεκέμβρη, μιλώντας στο Σινσινάτι. Το ρεπορτάζ αναφέρει ότι όπως συμβαίνει και με άλλες προεκλογικές υποσχέσεις του Ντ. Τραμπ, και το σχέδιο για την ενίσχυση των υποδομών δεν συνοδεύεται από πολλά διευκρινιστικά στοιχεία. Εξετάζονται και άλλες εναλλακτικές προτάσεις στην περίπτωση που το Κογκρέσο δεν εγκρίνει ένα μεγαλόπνοο σχέδιο επενδύσεων σε υποδομές. Μία εξ αυτών είναι να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα από την επιστροφή εταιρικών κερδών από το εξωτερικό. Αλλες περιλαμβάνουν την αύξηση του φόρου στα καύσιμα ή την επιβολή νέου δασμού στη μεταφορά φορτίων.

Αντιφατικά στοιχεία και προσεγγίσεις μιας πολιτικής που επιδιώκει να δώσει γοργή και μεγάλη αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία των ΗΠΑ, όχι μόνο γιατί επιβραδύνει, σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις τουλάχιστον για το 2016, αλλά για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών επιχειρηματικών ομίλων στην παγκόσμια αγορά, να διευρυνθούν τα μερίδιά τους, η κερδοφορία τους έναντι ανταγωνιστών - αντιπάλων. Και λέμε αντιφατικά γιατί έχει να αντιμετωπίσει αντιτιθέμενα καπιταλιστικά συμφέροντα. Αντιφατικά επίσης γιατί αφενός προβάλλει την ανάγκη μείωσης της φορολογίας κεφαλαίων για να «επαναπατριστούν», από την άλλη επιδιώκει να συσσωρεύσει κρατικό χρήμα από τη φορολογία κερδών που θα έρθουν από το εξωτερικό, αν έρθουν βεβαίως. Αλλωστε, ο Τραμπ έχει να αντιμετωπίσει και το μεγάλο κρατικό χρέος των ΗΠΑ και το γεγονός ότι οι κρατικοί προϋπολογισμοί έχουν «ταβάνι» εξόδων.

Η κατάσταση των εργαζομένων

Βεβαίως, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς ότι η μείωση της φορολογίας κερδών πρέπει να αντικατασταθεί και το ερώτημα είναι ποιοι «θα πληρώσουν τη νύφη» αν όχι οι εργαζόμενοι, τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Ισως γι' αυτό ο Τραμπ προπαγανδίζει την ανάγκη δημιουργίας θέσεων εργασίας.

Εχει όμως να αντιμετωπίσει και το εξής ζήτημα: Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των «New York Times», η εργατική τάξη των ΗΠΑ, η οποία αντιμετωπίζει τις μεγαλύτερες δυσκολίες εδώ και μία γενιά, δεν έχει καρπωθεί τα οφέλη από την ανάπτυξη της οικονομίας. Ο Ντ. Τραμπ υποστηρίζει ότι μπορεί να το καταφέρει μειώνοντας τη φορολογία των επιχειρήσεων και των πλούσιων οικογενειών, για να προσελκύσει νέους επενδυτές και να δημιουργήσει πολλές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό και στον μεταποιητικό κλάδο, αυξάνοντας τις δαπάνες για έργα υποδομής και αναθεωρώντας τις εμπορικές συμφωνίες. Είναι, πάντως, εφικτή μία άλλη λύση: Να αυξήσει σημαντικά το εισόδημα όσων Αμερικανών δεν έχουν ωφεληθεί από την ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών, διευρύνοντας την κλίμακα των φοροαπαλλαγών. Ομως, αυτή η επιλογή θα κόστιζε περισσότερο από 1 τρισ. δολάρια για την επόμενη δεκαετία, συνεπώς δύσκολα θα το αποδέχονταν οι πολιτικοί στην Ουάσιγκτον. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των Αμερικανών έχει αυξηθεί κατά 78% μεταξύ 1979 και 2015. Εντούτοις, την ίδια περίοδο το μέσο εισόδημα των φτωχών νοικοκυριών έχει αυξηθεί μόνο κατά 6,9%.

Την ίδια ώρα, μπορεί οι ΗΠΑ να συνεχίζουν να κατέχουν την πρώτη θέση ως προς τη συμβολή τους στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν, σημειώνουν όμως τάση μείωσης. Η Κίνα κατέχει τη 2η θέση όσον αφορά τη συμβολή της στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν. Η Κίνα αποτελεί ήδη το σημαντικότερο κράτος - πιστωτή των ΗΠΑ. Το σχετικό μερίδιο των ΗΠΑ στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν μειώθηκε από 31% το 2000 σε 23% το 2015, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο της Κίνας αυξήθηκε από 3,6% το 2000 σε 14,9% το 2015. Σχετικά με τις εμπορικές τους ανταλλαγές, το 8,95% των εισαγωγών της Κίνας προέρχεται από τις ΗΠΑ, ενώ το 21,8% των εισαγωγών των ΗΠΑ προέρχεται από την Κίνα. Επομένως, ο Τραμπ έχει μπροστά του αυτήν την πραγματικότητα, άρα θα επιδιώξει να ενισχύσει τη διεθνή θέση των ΗΠΑ και στο επίπεδο της οικονομίας. Ολ' αυτά μπορούν να εξηγήσουν το σημερινό προβληματισμό της αμερικανικής αστικής πολιτικής.

Και η δημιουργία αντιθέσεων με τον προστατευτισμό

Αλλά ο Ντ. Τραμπ βρίσκεται μπροστά και σε ένα ακόμη μεγάλο ζήτημα που άνοιξε ο ίδιος με την εξαγγελία πολιτικής προστατευτισμού.

Aρθρο των «Financial Times» («Euro2day» 17/12/2016) είχε τίτλο «Πρώτη "ανταρσία" κατά Τραμπ για τους φόρους» και έγραφε: «Η ανταρσία έρχεται καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι προσπαθούν να πυροδοτήσουν οικονομική ανάπτυξη με την μεγαλύτερη αναδιάρθρωση στον φορολογικό κώδικα εδώ και 30 χρόνια, ενώ υπονοεί πως ο κ. Τραμπ πιθανώς θα αναγκαστεί να επιλέξει μεταξύ του να προωθήσει τα αμερικανικά προϊόντα και του να "σακατέψει" τις επιχειρήσεις που εξαρτώνται από τις εισαγωγές. Αιτία αυτής της αναστάτωσης είναι μια πρόταση για φορολόγηση των εισαγωγών, που έχει αναταράξει τις παγκόσμιες αλυσίδες προσφοράς (...) το οποίο σύμφωνα με μερικούς εισαγωγείς απειλεί να εξαλείψει τα κέρδη τους (...) Ο Stephen Lamar, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της ένωσης επαγγελματιών American Apparel and Footwear Association, χαρακτήρισε το φόρο στις εισαγωγές ως "υπαρξιακή απειλή" κατά της βιομηχανίας του. Με το 98% των ενδυμάτων που πωλούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες να παράγονται στο εξωτερικό, η ένωση λιανεμπορίου National Retail Federation τόνισε πως ο φόρος θα μπορούσε να διογκώσει τις φορολογικές οφειλές κάποιων αλυσίδων μόδας μέχρι και τρεις με πέντε φορές τα κέρδη προ φόρων, θέτοντας σε κίνδυνο την κεφαλαιακή τους επάρκεια».

Αναδεικνύονται επομένως τεράστια προβλήματα από αυτή την πολιτική που προκαλεί όξυνση ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών στις ΗΠΑ.

Τι θα γίνει; Μένει να το δούμε όταν η νέα υπό τον Ντ. Τραμπ κυβέρνηση των ΗΠΑ αναλάβει τα καθήκοντά της. Αλλωστε, αυτές οι υποθέσεις του κεφαλαίου είναι ξένες για την εργατική τάξη, το λαό. Ενα όμως είναι σίγουρο: Οτι απ' αυτήν την πολιτική δεν έχει να ωφεληθεί η εργατική τάξη, το αντίθετο μάλιστα, ενώ φαίνεται ότι θα οξύνει ακόμη περισσότερο τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς αυξάνοντας διεθνώς τους ήδη υπάρχοντες κινδύνους από διάφορες πολεμικές εστίες.


Σ.

ΙΤΑΛΙΑ
Διάσωση τραπεζών που θα πληρώσει ο λαός

Η «ένεση» στη Μόντε ντέι Πάσκι της Σιένα, που ετοιμάζει η νέα κυβέρνηση, επιχειρεί να απαντήσει στις δυσκολίες καπιταλιστικής ανάκαμψης

Copyright 2016 The Associated

Ως «κορυφή του παγόβουνου» μπορεί να θεωρηθεί η κατάσταση που εξελίσσεται στην Ιταλία, σχετικά με τη λεγόμενη «προληπτική ανακεφαλαιοποίηση» της τρίτης πιο μεγάλης τράπεζας της χώρας, της Monte dei Paschi της Σιένα, και παλιότερης στον κόσμο, που εξακολουθεί να λειτουργεί (με έτος ίδρυσης το 1472). Το όλο ζήτημα δημιουργεί αντιπαράθεση της νέας ιταλικής κυβέρνησης του Πάολο Τζεντιλόνι (μετά το δημοψήφισμα της 4ης Δεκέμβρη και την παραίτηση Μ. Ρέντσι) με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στελέχη της οποίας εκτιμούν ότι για να μπορέσει να διασωθεί η εν λόγω τράπεζα και να έχει ρευστότητα, απαιτείται ενίσχυση της κεφαλαιακής της επάρκειας κατά 8,8 δισ. ευρώ. Επίσης, συνολικά, το τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας αντιμετωπίζει το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων «κόκκινων» δανείων, που φτάνουν τα 360 δισ. ευρώ. Ενώ το τελευταίο διάστημα, λόγω της αβεβαιότητας, παρατηρείται το λεγόμενο «bank run» (απόσυρση καταθέσεων).

Η Ιταλία βρίσκεται σε στασιμότητα, με ανάπτυξη μικρότερη από το 1% του ΑΕΠ, και οι εκτιμήσεις που υπάρχουν ως προς την προοπτική της ιταλικής οικονομίας λένε ότι αυτός ο ρυθμός ανάπτυξης θα διαρκέσει για χρόνια. Δηλαδή, το βαθύτερο πρόβλημα αφορά στη δυσκολία δυναμικής ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας, στον ανταγωνισμό της με τις άλλες ισχυρές χώρες και κυρίως τη Γερμανία, λιγότερο τη Γαλλία, πρώτη και δεύτερη αντίστοιχα οικονομίες στην Ευρωζώνη και άλλα κέντρα. Εκφράζεται, επίσης, η τεράστια δυσκολία που υπάρχει ώστε το συσσωρευμένο κεφάλαιο να επανεπενδυθεί με μεγάλο ποσοστό κέρδους για τους κατόχους του. Η δυσκολία που παρατηρείται έχει σχέση με το πώς εξελίσσεται η κατάσταση στην ίδια την Ευρωζώνη, με τους χαμηλούς ή αναιμικούς, σε λίγες χώρες, ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ, τη διεύρυνση των κρατικών χρεών, με την αβεβαιότητα που προκύπτει από τη διαδικασία διαπραγμάτευσης για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ. Σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη τάση ενίσχυσης του αστικού ρεύματος του ευρωσκεπτικισμού και του εθνοκρατικού προστατευτισμού στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ (με τη νέα κυβέρνηση Τραμπ), που μπορεί να εκφράζει τα συμφέροντα μιας μερίδας της αστικής τάξης, συγκεκριμένων μονοπωλίων που πιθανόν υστέρησαν στην περίοδο της καπιταλιστικής κρίσης, αλλά που πάει κόντρα στην αντικειμενική τάση της διεθνοποίησης του κεφαλαίου, της ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου και της εξαγωγής κεφαλαίων, που ως αντικειμενική τάση ευνοεί συνολικά τη δράση και τα γενικά συμφέροντα των καπιταλιστών.

Προκαλεί αντιδράσεις η ανακεφαλαιοποίηση

Γι' αυτό, το τι συμβαίνει στην Ιταλία, την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, είναι κρίσιμο για τις συνολικότερες εξελίξεις. Ετσι, η έγκριση στις 23 Δεκέμβρη από την ιταλική κυβέρνηση ενός διατάγματος για τη Monte dei Paschi, αφού είχε προηγουμένως αποτύχει το κάλεσμα για ανακεφαλαιοποίηση με ιδιωτικά κεφάλαια ύψους 5 δισ. ευρώ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είχε απορρίψει το αίτημα για παράταση του χρόνου σχετικά με την πρόσκληση επενδυτών, σηματοδοτεί τη διάθεση της αστικής τάξης της Ιταλίας να πάρει την υπόθεση στα χέρια της. Βεβαίως, η λεγόμενη «προληπτική ανακεφαλαιοποίηση», όπως την ονομάζουν, είτε είναι στα 5 δισ. ευρώ, είτε στα 8,8 δισ. ευρώ, σημαίνει από τη μια, κούρεμα καταθέσεων («bail in») και από την άλλη, αγορά μετοχών ή ομολόγων από το κράτος, που με τη σειρά του σημαίνει ότι το κόστος αυτό πάλι θα πέσει στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα (ήδη στον ιταλικό Τύπο έχουν βγει υπολογισμοί για πάνω από 300 ευρώ το χρόνο κατά άτομο).

Σύμφωνα με πληροφορίες του πρακτορείου «Ρόιτερς», το ιταλικό κράτος θα πρέπει να δώσει πιθανότατα γύρω στα 6,5 δισ. ευρώ για τη διάσωση της τράπεζας (δηλαδή το κράτος θα πάρει το 70% της τράπεζας) και επιπλέον 2 - 2,3 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τη μετατροπή ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης, που βρίσκονται στα χέρια θεσμικών επενδυτών. Η κίνηση αυτή, που κρίνεται απαραίτητη για να περιοριστούν οι επιπτώσεις και σε άλλες τράπεζες της Ιταλίας (που φυσικά διασυνδέονται με άλλους τραπεζικούς ομίλους σε όλη την ΕΕ), προκαλεί αντιδράσεις και στη Γερμανία.

Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών σημείωσε με νόημα ότι «η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να ελέγξουν και να διασφαλίσουν ότι οι ιταλικές αρχές θα σεβαστούν τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς». Επίσης, επισημαίνει ότι «μια προληπτική κρατική ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μπορεί να είναι μέρος μιας λύσης μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις και σε πολύ αυστηρά πλαίσια», τονίζοντας πως οι ιδιοκτήτες και οι πιστωτές πρέπει να είναι από τους πρώτους που θα υποστούν απώλειες.

Επίσης, ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Γενς Βάιντμαν, ανησυχεί για μια τέτοια μεγάλη κρατική παρέμβαση. Θέτει, δε, το ζήτημα ότι αν επενδυτές δεν μπόρεσαν να συγκεντρώσουν 5 δισ. ευρώ για την Monte dei Paschi, πώς θα εξασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει ανάγκη να πληρωθούν και μελλοντικές ζημιές. Τους εκπροσώπους του τραπεζικού κεφαλαίου, όπως ο Βάιντμαν, δεν τους πήρε ο πόνος γιατί το μάρμαρο από τη διάσωση «μη υγιών», όπως λένε, τραπεζών θα πληρώσουν τα λαϊκά στρώματα (αυτό είναι δεδομένο), αλλά τους ανησυχούν οι αναταράξεις που μπορούν να δημιουργηθούν αφενός στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, αφετέρου από μια διευρυμένη λαϊκή δυσαρέσκεια που δεν θα μπορεί να ελεγχθεί με διάφορα αναχώματα, όπως κατά καιρούς συμβαίνει στην Ιταλία και άλλες καπιταλιστικές χώρες.

Συμπερασματικά, η διάσωση του τραπεζικού συστήματος στην Ιταλία έχει σχέση με την εξασφάλιση των γενικών συμφερόντων της αστικής τάξης, πράγμα βέβαια που στην «αρένα» του ανταγωνισμού με άλλες αστικές τάξεις δημιουργεί τριβές και συγκυριακές «κολιγιές», όπως αυτή που εκφράζεται με τη στήριξη της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας για χαλάρωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας στην Ευρωζώνη, ώστε να ανακάμψουν πιο εύκολα οι «ριγμένοι» σε σχέση με τη Γερμανία, ή τη στήριξη των ΗΠΑ, αυτών των αστικών τάξεων, πάλι στον ανταγωνισμό με την ισχυρότερη Γερμανία.

Αυτές οι ενδοαστικές και ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, με βάση το νόμο της ανισομετρίας στην καπιταλιστική ανάπτυξη, δεν μπορεί παρά να οξυνθούν στον ανταγωνισμό και με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Κρίσιμο, επομένως, είναι τα λαϊκά κινήματα με μπροστάρηδες τα Κομμουνιστικά Κόμματα να απεγκλωβίζονται από τους στόχους των αστών, να αξιοποιήσουν τις αντιθέσεις και να οργανώνουν την πάλη, διεκδικώντας ικανοποίηση όλων των αναγκών των εργαζομένων, που αντικειμενικά συνδέεται με τον αγώνα για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου σε κάθε χώρα.


Δ. Καρ.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ