Κυριακή 23 Οχτώβρη 2005
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Λογοτεχνικές αποδράσεις

«Η Λάρισα είναι η πολιτεία με τη διπλή προσωπικότητα. Ο ερχόμενος από το νοτιά ταξιδιώτης, κουρασμένος από το μακρύ ξετύλιγμα του κάμπου, βλέπει να προβάλλει στον ορίζοντα της γυμνής ισοπεδοσύνης μια τούφα χαμηλών σπιτιών και λίγα δένδρα. Προχωρεί στους πλατιούς σκονισμένους η λασπωμένους - ανάλογα με την εποχή - δρόμους, κοιτάει τα μονόπατα τ' άτεχνα τα άχαρα σπίτια και νιώθει πως η θλίψις πρέπει να είναι απέραντη σ' αυτή την καμπίσια πολιτεία. Αν μάλιστα έτυχε να διαβάσει λίγη ρούσικη φιλολογία, το μυαλό του θα πετάξει στις πληκτικές, μονότονες, τις άχρωμες επαρχιακές πόλεις της στέπας, που με τόση υποβλητικότητα ζωγράφισε ο Γκόρκι.

Οταν όμως ο ταξιδιώτης προσπεράσει την πλατεία κι ανέβει στο πλάτωμα του φρουρίου, τότε, η αναπάντεχη αλλαγή της σκηνοθεσίας θα τον ξαφνιάσει. Κάτω, στα πόδα του, ο Πηνειός, πλατύς και μεγαλόπρεπος, κυλάει τ' ασημένια νερά του μέσα στην πλούσια βλάστηση της ακροποταμιάς. Οι φτελιές οι ακακίες, οι ψηλόκορμες - μα κι λυσίκομες - λεύκες γεμίζουν το μικρό πάρκο του Αλκαζάρ. Στη δεξιάν ακροποταμιά κείτεται η φτωχική συνοικία των Ταμπάκικων, με συνέχεια τα ολοπράσινα αμπέλια, τα στολισμένα με μύρια δέντρα. Πιο πέρα, κατά το βοριά ξαπλώνεται ο κάμπος της Γιάννουλης, τα αμπέλια του Καζακλάρ, του Τύρναβου. Σ' αυτό το μέρος, τα νερά της σαμπριάς και του Ξηριά χαρίζουν πλούσια και ποικίλη χλωρίδα. Ο κάμπος χάνει τη στεπική του μορφή και θυμίζει πρόσχαρη κοιλάδα της κεντρικής Γαλλίας».

Με αυτά τα λόγια περιγράφει τη Λάρισα της εποχής του ο Μ. Καραγάτσης στο βιβλίο του «Περιπλάνηση στον κόσμο», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Εστία». Διαβάζοντας αυτό το κείμενο (δημοσιεύτηκε στο Ημερολόγιο 2003 των εκδόσεων Μεταίχμιο), σκεφτόμουνα πως δεν έχει τόση σημασία πώς είσαι, αλλά τι μάτια έχει εκείνος που σε βλέπει. Πόση φαντασία διαθέτει, δηλαδή... Φυσικά, η Λάρισα έχει αλλάξει από τότε, έχει αλλάξει πολύ. Η ένδοξη πρωτεύουσα της Θεσσαλίας και του ομώνυμου νομού απλώνεται νωχελικά στον απέραντο κάμπο, εκεί που ο Πηνειός αρχίζει τη βόρεια πορεία του, κατευθύνοντας τα νερά του στα μνημεία. Μνημεία που κρατούν γερά στους ώμους τους μια μεγάλη ιστορία. Μια ιστορία, που αρχίζει από τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή και συνεχίζει μέχρι τις μέρες μας.

Καθ' οδόν: Στη Μύκονο

Η κοσμική, εκκεντρική, και κοσμοπολίτικη Μύκονος μας αφήνει παγερά αδιάφορους. Ομως, όσο και αν βρίσκουμε απαράδεκτο τον τρόπο της "ζωή της", που την κάνει ανυπόφορη για όποιον έχει τα λογικά του, ο ίδιος ο τόπος, χωρίς τους αλλοπρόσαλλους επισκέπτες του που τον έκαναν στέκι, είναι πανέμορφος. Κακά τα ψέματα. Εκθαμβωτικά λευκή, η Χώρα μοιάζει με σκηνικό θεατρικής παράστασης. Λευκή, αστραφτερή, διαυγής, τυλιγμένη σε μια διάφανη γάζα μοιάζει να είναι. Λέγεται ότι το νησί πήρε το όνομά του από τον ήρωα Μύκονο. Σύμφωνα με το μύθο, ο Ηρακλής έριξε το νησί και πλάκωσε τον τελευταίο από τους φοβερούς Γίγαντες, σύμφωνα με το σημερινό μύθο «κοσμικοί νάνοι» καταπλακώνουν το νησί. Ας είναι. Πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Κάρες, οι Φοίνικες και οι Κρήτες. Στα Ιστορικά Χρόνια παρουσίασε μεγάλη ακμή, μετά παρήκμασε και ακολούθησε την τύχη των άλλων Κυκλάδων. Το νησί αναπτύχθηκε σε ναυτική δύναμη την περίοδο της Τουρκοκρατίας και πήρε μέρος στην Επανάσταση του '21, με κυρίαρχη αγωνιστική μορφή την ηρωίδα, την εξαιρετική Μαντώ Μαυρογένους. Αυτά τα λίγα από εμάς - αν και θα μπορούσαμε να προσθέσουμε πολλά, τα οποία οφείλετε να δείτε όταν βρεθείτε εκεί, όπως, για παράδειγμα, τον περίφημο πιθαμφορέα της Μυκόνου, με ανάγλυφη απεικόνιση της άλωσης της Τροίας και άλλα πολλά αξιοθέατα.


Eurokinissi

Ομως σήμερα, που το φθινόπωρο έχει για τα καλά προχωρήσει, θα αφήσουμε το φίλο της στήλης, τον Βαγγέλη Μηνιώτη, να μας αφηγηθεί τις καλοκαιρινές εντυπώσεις του από το νησί των ανέμων.

Από την Τήνο στη Μύκονο

«Δεν ξέρει από πού ν' αρχίσει κανείς, γράφοντας για το πασίγνωστο κυκλαδονήσι, τη Μύκονο, καθώς το πλοίο φορτωμένο ως τα μπούνια με επιβάτες βρίσκεται καθ' οδόν προς αυτό. Ολοι οι θαλάσσιοι δρόμοι θα 'λεγα, μα και οι εναέριοι διάδρομοι οδηγούν τη νεολαία κυρίως στο πολυδιαφημισμένο νησί. Ενα κανάλι το χωρίζει από το άλλο ονομαστό νησί των Κυκλάδων, που για διαφορετικούς λόγους συγκεντρώνουν, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, το ενδιαφέρον και την προτίμηση του πλήθους. Το πρώτο, για τον κοσμοπολίτικο τρόπο συμπεριφοράς και υποδοχής του κοινού που τρελαίνεται με το πάτημά του στην προκυμαία και το δεύτερο, για την εικόνα της Παναγιάς που θεωρείται θαυματουργή. Και στα καράβια, που μόνον επαίνους δεν μπορεί να προσάψει ο ταξιδευτής, υπάρχει το αδιαχώρητο και για το ένα και για το άλλο πολυσύχναστο νησί.

Μετά το νησί των διάσημων γλυπτών, όπως ο Χαλεπάς και τόσοι άλλοι και των μοναδικών στον κυκλαδίτικο χώρο περιστερώνων που εντυπωσιάζουν μαζί με την ομορφιά του τοπίου, η πλώρη του πλοίου έχει ως στόχο την ξακουστή για τα καμώματά της Μύκονο, που δεν απέχει περισσότερα από 4,5 μίλια, από την Τήνο.


Eurokinissi

Για τον τόπο αυτόν τι να περιγράψουμε, τη στιγμή που οι τηλεοράσεις με όλη τη δύναμη της εικόνας έχουν στραμμένες τους προβολείς πάνω του και ...απαθανατίζουν το κάθε τι που συμβαίνει με τους επώνυμους και ανώνυμους επισκέπτες που βρίσκονται για διασκέδαση εκεί; Κάθε καρυδιάς καρύδια, κούφια και γερά, ανάκατα!

Από τη Μύκονο, όπως και από άλλα νησιά, πέρασαν στην αρχαιότητα αρκετές φυλές, Φοίνικες, Ιωνες, Φράγκοι και Ενετοί, τα αχνάρια των οποίων κάπου διακρίνονται. "Σήμα κατατεθέν" του νησιού, όπως στα περισσότερα κυκλαδονήσια, οι ανεμόμυλοι, όσοι έχουν απομείνει να καμαρώνουν από ψηλά την επέκταση της "χώρας" και την έκταση της αυθαιρεσίας με τα πολυτελή κτίσματα να σκαρφαλώνουν πάλλευκα στις κακοτράχαλες πλαγιές γεμάτα πρόκληση και αλαζονεία. Τα στενορύμια σαν τα ποτάμια κατεβάζουν τους γλεντζέδες στα διάφορα κέντρα της προκυμαίας, όπου υπάρχει το αδιαχώρητο.

Η περιοχή της Μικρής Βενετίας μοιάζει με τη μεγάλη, αφού τα κτίρια είναι κολλημένα πάνω στην ούγια της θάλασσας! Οι επισκέπτες εδώ στα κέντρα διασκέδασης, των οποίων οι ώρες εργασίας επεξετάθησαν και πέραν της 3ης πρωινής, δεν αφιερώνουν ώρες για ύπνο. Η νεολαία βέβαια έχει τον πρώτο λόγο, που κατά κάποιο τρόπο εκτονώνεται και πρόσκαιρα απομακρύνεται από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, που όμως δεν επιλύονται με τη δική της απουσία.


Οι μύλοι που μένουν ακινητοποιημένοι ψηλά τα παρακολουθούν όλα και είναι αυτοί που με τη δύναμη του αέρα άλεθαν τα σιτηρά, κυρίως το κριθάρι, απ' όπου προερχόταν το κριθαρόψωμο, που έφερνε και σ' εμένα κάθε φορά που επισκεπτόταν το νησί του ο παλιός καλός μου φίλος Παρασκευάς.

Αχ, πού 'σαι φίλε να δεις. Τι γίνεται στον τόπο σου σήμερα και όχι τότε που πηγαινοερχόσουν με φορτηγό καΐκι, όποτε σου το επέτρεπαν οι ασχολίες σου για να δεις τους φτωχούς γονείς σου. Επειδή είσαι άνθρωπος του μέτρου και της κοινωνικής δικαιοσύνης, σίγουρα θα 'χεις τις δικές σου ενστάσεις για όσα συμβαίνουν εκεί.

Αγκαλιαστή με τη Μύκονο και η Δήλος, όπου κατά την παράδοση γεννήθηκε ο θεός που ήλιου και του φωτός Απόλλων. Πλούσιο σε ιστορία νησάκι, καθώς και σε ορυκτά όπως και η Μύκονος, αλλά ποιος ασχολείται πλέον με αυτά;

Ας είναι καλά ο τουρισμός! Αλίμονο αν δεν πάει καλά, τη στιγμή που ολόκληρο υπουργείο με αυτόν ασχολείται».



Εν συντομία

Πολλοί υποστηρίζουν ότι το φαγητό είναι μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις. Μπορεί να έχουν δίκιο, ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ. Απλώς νομίζω πως είναι καλύτερο να τρώμε κάτι νόστιμο και απλό χωρίς να χάνουμε πολύτιμο χρόνο και χωρίς να πλένουμε όλη μέρα τα τζάτζαλα και τα μάντζαλα. Απόλαυση ναι, αλλά γιατί να ξεθεωνόμαστε τη μοναδική μέρα που έχουμε στη διάθεσή μας;

Μια μακαρονάδα είναι ό,τι πρέπει. Θα βράσουμε μακαρόνια, Σπαγγέτι Νο 5, σε καυτό, αλατισμένο νερό. Οσο αυτά βράζουν, θα βάλουμε σε ένα μπολ με βούτυρο φρέσκο, ροκφόρ και κρέμα γάλακτος. Θα τα ανακατέψουμε μέχρι να λιώσουν με ένα πιρούνι και όταν γίνει η μακαρονάδα, θα τη σουρώσουμε και θα τη βάλουμε σε μια πιατέλα. Οπως είναι ζεστά, θα τα ανακατέψουμε καλά με το μείγμα. Εκείνοι που αγαπούν τα μακαρόνια, θα μας θυμηθούν. Ακοπα και γρήγορα θα γευτούν κάτι εξαιρετικά νόστιμο. Δοκιμάστε το και τα λέμε την επόμενη Κυριακή.

Μικρές σελίδες

Ενα πανέμορφο βιβλίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΕΡΙΝΝΗ του Στρατή Φιλιππότη. Πρόκειται για τη συλλογή παραμυθιών της Γιάννας Βλ. Σέργη με τον τίτλο Λαϊκά παραμύθια από τις Κυκλάδες. Η συλλογή περιλαμβάνει τριάντα ένα παραμύθια από την Αμοργό, την Αντίπαρο, τη Θήρα, την Κέα, την Κύθνο, τη Μήλο, τη Νάξο, την Πάρο, στη Σύρο, τη Μύκονο, τη Σύρο και την Τήνο. Τα παραμύθια είναι γραμμένα σε γλώσσα απλή και εύληπτη, αφού απευθύνονται σε παιδιά, είναι όμως διανθισμένα με ιδιωματικές λέξεις που σιγά σιγά εξαφανίζονται από το λεξιλόγιό μας, που όμως είναι τόσο γοητευτικές, γι' αυτό και θα πρέπει να τις κρατήσουμε ζωντανές. Στο επίκεντρο του βιβλίου περιέχονται οκτώ παραμύθια, γραμμένα από παραδοσιακό γλωσσικό ιδίωμα του νησιού από τα οποία προέρχονται, με σκοπό να ψυχαγωγήσουν αλλά και να διασώσουν την ομορφιά τους. Ενα μέρος του υλικού συγκεντρώθηκε από επιτόπιες καταγραφές και ένα άλλο από σχετικές δημοσιεύσεις, με παλαιότερη το 1870 και νεότερη το 2003. Το βιβλίο προλογίζει ο Μ.Γ. Βαρβούνης, αναπληρωτής καθηγητής της Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Στο εξώφυλλο του βιβλίου, απεικονίζεται η Παναγιά η Γοργόνα της παριανής αγιογράφου Παρασκευής Ταλόγλου.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ