«Ο κύκλος με την κιμωλία» από την «Παιδική Αυλαία» |
«Φιόρο του Λεβάντε» από τη Λυρική |
Αποψη δύο οικιών στη Χώρα. Οδός Μαγαζιωτίσσης και Δημογεροντίας, μελάνι - ακουαρέλα |
Η μελέτη του Πικιώνη, που αποτελείται από 251 σχέδια βιβλιοδετημένα στο λεύκωμα της «Συλλογής Φιλίππου Αργέντη» και βρίσκεται στη βιβλιοθήκη «Κοραής» της Χίου, ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Φίλιππου Αργέντη, ο οποίος ανέθεσε στο Δ. Πικιώνη το 1929 την εκπόνηση μελέτης για την αρχιτεκτονική της Χίου από τη μεταβυζαντινή μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Η μελέτη ολοκληρώθηκε το 1930 και παραδόθηκε το 1933. Ο αστικός πολιτισμός της Χίου απασχολούσε το Φ. Αργέντη, ο οποίος πίστευε ότι είχε τις ρίζες του στην επί διακόσια χρόνια κατοχή του νησιού από τους Γενοβέζους. Πρόθεσή του ήταν να μελετηθεί η αποικιακή Γενουατική αρχιτεκτονική της Χίου. Η θεωρία όμως αυτή δε δικαιώθηκε, δεδομένου ότι ο τρόπος προσέγγισης της χιώτικης αρχιτεκτονικής, τα ερωτήματα και οι επιδιώξεις του Δ. Πικιώνη διέφεραν κατά πολύ από αυτές του Φ. Αργέντη.
Ο Δ. Πικιώνης επικεντρώνει την προσοχή του στη δουλιά και τον καθοριστικό ρόλο των ντόπιων λαϊκών τεχνιτών στην απόδοση των στοιχείων της γενουατικής αρχιτεκτονικής. Αφιερώνει μεγάλο μέρος του έργου του στην αρχιτεκτονική των χωριών, εκτιμά το σημαντικό ρόλο των ντόπιων υλικών στην ιδιαιτερότητα της αρχιτεκτονικής της Χίου, προσπαθεί να πλησιάσει τη λαϊκή δημιουργία και να δει τη διαδικασία της υιοθεσίας και της εκλαΐκευσης μορφών της μεγάλης αρχιτεκτονικής από τους μαστόρους.
Οπως αναφέρει στο κείμενο του λευκώματος ο καθηγητής Χ. Μπούρας, μαθητής και συνεργάτης του Δ. Πικιώνη, «τα έξοχα σχέδια του Πικιώνη ξεπερνούν κατά πολύ τον αρχικό σκοπό της τεκμηριώσεως της χιώτικης αρχιτεκτονικής. Είναι ζωγραφικά αριστουργήματα καθ' αυτά. Η ποικιλία ως προς την τεχνοτροπία και την τεχνική είναι πράγματι εκπληκτική και μαρτυρεί απόλυτο έλεγχο των εκφραστικών μέσων». Στο λεύκωμα περιλαμβάνεται ακόμα κείμενο της Μάρως Καρδαμίτση - Αδάμη και έγχρωμες φωτογραφίες των σχεδίων του Δ. Πικιώνη.