Το 2000 οι ΗΠΑ ανακήρυξαν την εξάλειψη της ιλαράς στη χώρα, ως αποτέλεσμα των εμβολιασμών που είχαν ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1960, όταν ανακαλύφθηκε το σχετικό εμβόλιο. Κι όμως, στη χώρα που βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής πυραμίδας, η ιλαρά επανεμφανίστηκε και τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο απειλητική. Η εκδήλωση περιστατικών στη Φλόριντα πριν λίγες μέρες κάνει τώρα τους ειδικούς να ανησυχούν ιδιαίτερα, καθώς σε αυτήν την Πολιτεία οι συνθήκες που οδήγησαν στην επάνοδο της επικίνδυνης ασθένειας είναι πιο έντονες από οπουδήποτε αλλού. Βεβαίως, δεν είναι μόνο οι ΗΠΑ που στον 21ο αιώνα έρχονται αντιμέτωπες με ασθένειες υποτίθεται ξεχασμένες. Είναι και πολλές άλλες καπιταλιστικές χώρες, και μάλιστα «προοδευμένες», όπως οι χώρες της Ευρώπης, όπου σε 40 από τις 53 καταγράφηκε το 2023 αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων ιλαράς. Ανάμεσα σε αυτές είναι και 10 χώρες - μέλη της ΕΕ. Στην Ελλάδα από την αρχή του 2024 και μέχρι τις 7 Μάρτη είχαν καταγραφεί 19 κρούσματα, που όπως ανακοίνωσε ο λοιμωξιολόγος Σ. Τσιόδρας ανήκουν κυρίως στην ηλικιακή ομάδα 40 - 45 ετών, ενώ μεταξύ τους βρίσκονται και επαγγελματίες Υγείας που είναι ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι.

Η ιλαρά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή ασθένεια, ειδικά τα μικρά παιδιά. Το 20% των ανθρώπων χωρίς ανοσία που θα κολλήσουν τον ιό θα χρειαστεί να νοσηλευτούν. Μεταξύ των μολυσμένων παιδιών 1 στα 20 θα αναπτύξει πνευμονία (ο συνηθέστερος τρόπος που η ιλαρά σκοτώνει μικρά παιδιά), 1 στα 1.000 θα αναπτύξει εγκεφαλίτιδα (φλεγμονή του εγκεφάλου, που μερικές φορές τού προκαλεί μόνιμη ζημιά) και 1 έως 3 στα 1.000 θα πεθάνουν. Ταυτόχρονα, η ιλαρά προκαλεί «ανοσολογική αμνησία», κατάσταση όπου το ανοσοποιητικό σύστημα χάνει την ικανότητα να καταπολεμήσει άλλους ιούς στους οποίους οι άνθρωποι είχαν ανοσία μέχρι τότε.

Ο ιός της ιλαράς είναι ο πιο μολυσματικός από όλους τους ιούς στη Γη, καθώς μεταδίδεται μέσω του αέρα και τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται 5 μέρες μετά τη μόλυνση του ατόμου, άρα επί 4 μέρες ο ασθενής είναι μεταδοτικός χωρίς να το γνωρίζει. Επιπλέον, 9 στους 10 χωρίς ανοσία που θα εκτεθούν σε αυτόν τον ιό θα μολυνθούν. Κάθε ασθενής με ιλαρά μολύνει κατά μέσο όρο 12 έως 18 ανεμβολίαστα άτομα. Λόγω της επικινδυνότητας και της μολυσματικότητας του ιού της ιλαράς, προβλέπεται καραντίνα 21 ημερών (όσο χρόνο απαιτεί ένας κύκλος αναπαραγωγής του ιού) και τα παιδιά που αρρωσταίνουν δεν πρέπει να πηγαίνουν σχολείο στο διάστημα αυτό, ούτε να έρχονται σε επαφή με άτομα πέραν του οικογενειακού κύκλου. Οι ιοί μεταδίδονται εκθετικά και, αν δεν απομονωθούν οι φορείς τους, μπορεί πολύ γρήγορα να ξεσπάσει επιδημία. Τη δεκαετία πριν το 1963 και την ανακάλυψη του πρώτου εμβολίου για την ιλαρά, 3-4 εκατομμύρια άνθρωποι αρρώσταιναν στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, 48.000 απ' αυτούς νοσηλεύονταν και 400 - 500 πέθαιναν, σύμφωνα με την κρατική αρχή της χώρας για τον έλεγχο των λοιμώξεων (CDC).

Το εμβόλιο της ιλαράς προσφέρει ανοσία εφ' όρου ζωής σε ποσοστό 97% όσων έχουν κάνει και τις δύο δόσεις. Η πρώτη δόση του εμβολίου χορηγείται σε ηλικία ενός έτους και μία αναμνηστική αργότερα. Η πρώτη δόση δεν μπορεί να γίνει πριν συμπληρωθούν 12 μήνες ζωής του νεογνού, γι' αυτό και στο συγκεκριμένο διάστημα τα μωρά είναι πολύ ευάλωτα. Ο από πεποίθηση ανεμβολίαστος που θα αρρωστήσει μπορεί να κολλήσει τον ιό - είτε απευθείας είτε μέσω τρίτου - σε ένα μωρό, το οποίο λόγω ηλικίας δεν είχε ακόμα τη δυνατότητα να προστατευτεί από την ιλαρά. Συνήθως τα παιδιά εμβολιάζονται με το τριπλό εμβόλιο ιλαράς - ερυθράς - παρωτίτιδας (MMR), που καλύπτει και από τις άλλες δύο διαδεδομένες παιδικές ασθένειες.

Ο λόγος που ειδικοί ανησυχούν ιδιαίτερα για τα περιστατικά που εμφανίστηκαν πριν λίγες μέρες στη Φλόριντα είναι ότι ο υπουργός Υγείας της Πολιτείας αυτής, Τζόζεφ Λαντάπο, ανακοίνωσε πως τα παιδιά που αρρώστησαν μπορούν να συνεχίσουν να πηγαίνουν σχολείο! Αυτήν την άνευ προηγουμένου επικίνδυνη απόφαση τη συνόδεψε με απόλυτη έλλειψη οποιασδήποτε πληροφόρησης και παρακίνησης προς τους γονείς να εμβολιάσουν τα ανεμβολίαστα παιδιά τους. Τα παιδιά που έχουν εκτεθεί στον ιό θα μπορούσαν να έχουν κάποιο επίπεδο προστασίας αν εμβολιάζονταν στις πρώτες 72 ώρες μετά την έκθεσή τους. Ο Λαντάπο διορίστηκε το 2021, από τον μέχρι πριν λίγους μήνες διεκδικητή του χρίσματος των Ρεπουμπλικάνων στις φετινές προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον ΝτεΣάντις, ο οποίος είχε καταφερθεί εναντίον της μάσκας στην πανδημία και είχε προσπαθήσει να σταματήσει το lockdown, ακολουθώντας τις συμβουλές του τότε Προέδρου Ντ. Τραμπ.

Η Φλόριντα επιτρέπει εξαιρέσεις από εμβολιασμούς για λόγους μη ιατρικούς, και οι άνθρωποι που αξιοποιούν τη δυνατότητα αυτή αυξάνονται συνεχώς από το 2021 μέχρι σήμερα. Ο Λαντάπο υποστήριξε την απόφασή του να επιτραπεί στα άρρωστα με ιλαρά παιδιά να πηγαίνουν σχολείο με βάση το ποσοστό εμβολιασμού στους παιδικούς σταθμούς της Πολιτείας, που φτάνει το 91%. Ομως το απαραίτητο ποσοστό εμβολιασμού για ανοσία του πληθυσμού στην ιλαρά είναι 95%. Μόνο με τέτοιο ποσοστό μπορεί η ανοσία της αγέλης να προστατέψει εκείνους που δεν μπορούν να εμβολιαστούν, αλλιώς μπορεί να δημιουργηθούν θύλακες επώασης της νόσου και μετάδοσής της σε απροστάτευτους.

Πριν έναν χρόνο 85 παιδιά, από τα οποία το 65% ήταν ηλικίας 1 έως 5 ετών, είχαν αρρωστήσει από ιλαρά στο Οχάιο των ΗΠΑ, με τα παιδιά κάτω του ενός έτους να δέχονται - όπως ήταν αναμενόμενο - το ισχυρότερο χτύπημα. Από αυτά 80 δεν είχαν εμβολιαστεί, 4 είχαν κάνει μόνο μία δόση του εμβολίου και 1 δεν είναι γνωστό αν είχε κάνει το εμβόλιο! Συνολικά 36 από τα παιδιά χρειάστηκε να νοσηλευτούν, αλλά ευτυχώς κανένα δεν πέθανε. Το σχολικό έτος 2021 - 2022 είχαν κάνει το τριπλό εμβόλιο το 88,3% των παιδιών των παιδικών σταθμών στο Οχάιο, συγκριτικά με το 93% του εθνικού μέσου όρου των ΗΠΑ. Τον Απρίλη του 2023 άλλες 32 περιπτώσεις ιλαράς διαπιστώθηκαν στην Αμερικανική Σαμόα, σε παιδιά ηλικίας 2 μηνών έως 13 ετών. Το 2019 επιδημία ιλαράς είχε σαρώσει τα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού Ωκεανού. Τότε, στο κράτος της Σαμόα (όχι στην αμερικανική κτήση) είχαν εκδηλωθεί 5.700 περιστατικά, τα περισσότερα σε παιδιά κάτω των 5 ετών, από τα οποία 83 έχασαν τη ζωή τους. Η επιδημία ήρθε μετά την πτώση του ποσοστού εμβολιασμού στην περιοχή, από 74% σε 34% μεταξύ 2017 και 2018, όταν δύο βρέφη είχαν πεθάνει εξαιτίας κακής προετοιμασίας του εμβολίου από το νοσηλευτικό προσωπικό.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι το 2021 εξαιτίας της πανδημίας περίπου 40 εκατομμύρια παιδιά έχασαν μία δόση του εμβολίου της ιλαράς, και συγκεκριμένα 25 εκατομμύρια την πρώτη και 14,7 εκατομμύρια τη δεύτερη δόση. Αλλά δεν είναι μόνο η πανδημία που μείωσε τον εμβολιασμό. Μελέτη στις ΗΠΑ διαπίστωσε ότι το 2022 το ένα τρίτο των γονιών δήλωσε παράλειψη ενός εμβολιασμού κάποιου από τα παιδιά τους. Αρκετοί από αυτούς τους γονείς, επηρεασμένοι από τους ψευδείς ισχυρισμούς ότι το τριπλό εμβόλιο προκαλεί αυτισμό, αποφάσισαν να μην το κάνουν στο μικρότερο παιδί τους, ενώ το εμβολίασαν για άλλες ασθένειες.

Ο ανορθολογισμός και οι αντιεπιστημονικές θεωρίες που κατακλύζουν τις ΗΠΑ καλλιεργούνται και με ευθύνη του κράτους. Στην περίοδο της πανδημίας COVID αντανακλούσαν αντιθέσεις και ανταγωνισμούς στη διαχείρισή της, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και ως βολικό άλλοθι ώστε να κρύβονται οι κρατικές - κυβερνητικές ευθύνες για την απουσία ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εμβολιασμού και οι τεράστιες ελλείψεις στο δημόσιο σύστημα Υγείας. Ωστόσο, η τάση ενίσχυσης του ανορθολογισμού και των αντιλήψεων αντικειμενικού και υποκειμενικού ιδεαλισμού εκδηλώνεται πολύπλευρα και πολυεπίπεδα, σε ολόκληρο το καπιταλιστικό σύστημα, ενόσω αυτό σαπίζει. Την επιφυλακτικότητα έως και άρνηση εμβολιασμού ενίσχυσε και η υποτιμητική πολιτική των κυβερνήσεων έναντι των λαών κατά την περίοδο της πανδημίας, π.χ. της ελληνικής κυβέρνησης, που από τη μια μέρα στην άλλη χαρακτήριζε μη αναγκαία τα lockdowns όταν ερχόταν η τουριστική σεζόν, δήλωνε ότι οι ειδικές μάσκες δεν χρειάζονταν όταν δεν υπήρχε επαρκής ποσότητά τους αλλά γίνονταν απαραίτητες όταν υπήρχε ποσότητα - που έπρεπε να πουληθεί - και παρατηρούνταν μια σειρά άλλα φαινόμενα που δημιουργούσαν τη βάσιμη υποψία της εξαπάτησης. Αν και η εξαπάτηση και ο αποπροσανατολισμός αποτελούν συνήθη πρακτική της αστικής εξουσίας, τα εμβόλια δεν παύουν να είναι από τις πιο σωτήριες ανακαλύψεις της επιστήμης του 20ού αιώνα, ιδίως αυτά που μείωσαν τη θνησιμότητα από αρρώστιες που παλιότερα ήταν βέβαιο ότι θα κολλούσε κάποιος μέχρι τα 15 του χρόνια, με τους γονείς να αγωνιούν για ενδεχόμενες συνέπειες στην υγεία των παιδιών τους.