Μια ευκαιρία για καλύτερη γνωριμία αλλά και για μια πιο προσεκτική ματιά στην πρωτοπόρα θέση του ΚΚΕ και τις σύγχρονες επεξεργασίες του για την ισοτιμία και τη χειραφέτηση της γυναίκας, για τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, για τον κοινωνικό θεσμό της οικογένειας, προσφέρει η έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» με τίτλο «Για την απελευθέρωση των γυναικών από κάθε κοινωνική ανισότητα. Η αντίληψη του ΚΚΕ».

Η έκδοση περιλαμβάνει μια πλούσια αρθρογραφία, τις συλλογικές επεξεργασίες του Τμήματος της ΚΕ για την Ισοτιμία των Γυναικών, που αποτελούν το αναγκαίο «υπόβαθρο για την οργάνωση της ιδεολογικής, πολιτικής διαπάλης με τις αστικές και οπορτουνιστικές απόψεις για την κοινωνική θέση της γυναίκας, τις σχέσεις μεταξύ των φύλων», σε μια προσπάθεια που συνεχίζεται «ώστε να ενισχύεται η ικανότητα ταξικής προσέγγισης, διαλεκτικής - υλιστικής αντίληψης των κοινωνικών φαινομένων, διαμορφώνοντας κριτήρια, εφόδια μπροστά σε νέα ζητήματα που προκύπτουν».

Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία καθορίζεται από τη συμμετοχή της στην κοινωνική εργασία και προϋπόθεση για την απελευθέρωσή της από τις διακρίσεις και κάθε κοινωνική ανισότητα είναι η απαλλαγή από την καπιταλιστική εκμετάλλευση, η ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας και ιδιοκτησίας: Τα παραπάνω αποτελούν το «κόκκινο νήμα» που διαπερνά και συνδέει όλα τα κείμενα που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση, ενώ με τη σειρά του το κάθε κείμενο «φωτίζει» περισσότερο διάφορες πτυχές της πραγματικότητας αυτής.

«Η τυπική αναγνώριση των δικαιωμάτων της γυναίκας στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία δεν την απαλλάσσει, στην πραγματικότητα, από μια ζωή - λάστιχο, κατά την οποία η μητρότητα βαραίνει κυρίως τους δικούς της ώμους, με κίνδυνο να λυγίζει κάτω από το διπλό βάρος της δουλειάς στον χώρο εργασίας και στο νοικοκυριό», αναφέρει χαρακτηριστικά άρθρο του Τμήματος της ΚΕ, δίνοντας το στίγμα της αντίληψης του Κόμματος, και προσθέτει: «Δεν της εξασφαλίζει καμία προστασία από την έκθεση σε όλους τους κινδύνους της εμπορευματοποίησης, σε διαστρεβλωμένες ιδέες περί χειραφέτησης, ενώ αναπαράγει με νέες μορφές αναχρονιστικές ιδέες και συμπεριφορές, τους οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς καταναγκασμούς και στο θεσμό της οικογένειας. Πολύ περισσότερο, δεν την απαλλάσσει - και αυτό είναι το καθοριστικό - από την καπιταλιστική εκμετάλλευση».

Οι αναγνώστες μπορούν να βρουν στα σχετικά κείμενα σημαντική βοήθεια στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν το φαινόμενο της διπλής καταπίεσης της γυναίκας, ταξικής και λόγω φύλου, τις ιστορικές κοινωνικές συνθήκες που οδήγησαν σε αυτό χιλιάδες χρόνια πριν, αλλά και τις μορφές με τις οποίες εκφράζεται στις σύγχρονες συνθήκες. Μπορούν, αντίστοιχα, να παρακολουθήσουν τις στρατηγικές κατευθύνσεις που επεξεργάζονται αστικές κυβερνήσεις και ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί. Πρόκειται για τις κατευθύνσεις που, κάτω από τις διακηρύξεις της προώθησης της «ισότητας των φύλων» και του «συγκερασμού οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων», κατακερματίζουν τη ζωή και τις ανάγκες της γυναίκας. Φέρνουν σε αντιπαράθεση το δικαίωμά της στην εργασία με την κοινωνική ανάγκη προστασίας της μητρότητας και της οικογένειας. Πάνω σε αυτές τις αντιλαϊκές ράγες, η ΕΕ, οι εκάστοτε κυβερνήσεις, άλλοι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί στοχεύουν σταθερά στη γενίκευση των «ευέλικτων» εργασιακών σχέσεων, αξιοποιώντας τις αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες να συνδυάσουν τις επαγγελματικές υποχρεώσεις με την ευθύνη της φροντίδας της οικογένειας, που πέφτει σχεδόν εξολοκλήρου στις δικές τους πλάτες.

Ο προβληματισμός της σχετικής αρθρογραφίας αγκαλιάζει το πολύ ενδιαφέρον ζήτημα της επίδρασης των όρων ζωής και δουλειάς των γυναικών στη συνείδησή τους. Το πλέγμα που διαμορφώνουν οι παραπάνω όροι και οι κατευθύνσεις που σταθερά προωθούνται, αποτελούν βαρίδι στην ανάπτυξη της ταξικής, πολιτικής συνείδησης των γυναικών, υψώνουν πρόσθετα εμπόδια - σε σχέση με τον άνδρα εργαζόμενο - στη σταθερή συμμετοχή τους στο κίνημα, ενισχύουν τις αναστολές, το δισταγμό, το φόβο για να πάρουν μέρος στον οργανωμένο αγώνα.

Στις σελίδες της έκδοσης αποτυπώνονται κρίσιμες πλευρές της πλούσιας πείρας από την ιδεολογική - πολιτική και οργανωτική δράση του ΚΚΕ για την ισοτιμία της γυναίκας, από τα πρώτα βήματά του και σε διαφορετικές φάσεις και περιόδους της 100χρονης πορείας του. Η αρθρογραφία εμπλουτίζεται με το παράδειγμα των κομμουνιστριών σε όλη τη διαδρομή του Κόμματος, που έγραψαν ιστορία στην πάλη για την ισοτιμία της γυναίκας σε κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής. Εδωσαν νέα ήθη, χάραξαν νέους δρόμους στις σχέσεις των δυο φύλων, στη φροντίδα των παιδιών.

Η πείρα αυτή δίνει τη σκυτάλη στην αναγκαία και σήμερα εξειδικευμένη δουλειά και παρέμβαση του Κόμματος στις γυναίκες. Μέσα από τις σελίδες της έκδοσης φωτίζεται η απόσταση που υπάρχει ανάμεσα στη συμμετοχή της γυναίκας στην κοινωνική εργασία και στο βαθμό κινητοποίησής της στον ταξικό πολιτικό αγώνα, δηλαδή στα εργατικά σωματεία, στις ενώσεις αυτοαπασχολούμενων και στους αγροτικούς συλλόγους, στους συλλόγους και τις ομάδες γυναικών της ΟΓΕ, αλλά και στο Κόμμα, στην ΚΝΕ. Από αυτήν τη σκοπιά, αναδεικνύεται η ευθύνη του Κόμματος για να αντισταθμίζεται η επίδραση των αντικειμενικών συνθηκών και υποκειμενικών αντιλήψεων στη στάση των εργατοϋπαλλήλων και αυτοαπασχολούμενων γυναικών, μέσα από τη στοχευμένη ιδεολογική, πολιτική παρέμβαση του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σύγχρονες επεξεργασίες του Κόμματος γύρω από τον θεσμό της οικογένειας και την αντιπαράθεση που ξεδιπλώνεται γύρω από την εξέλιξή του. Το κίνητρο του κέρδους, κυρίαρχο στην κοινωνία, δεν αφήνει ανεπηρέαστη την οικογένεια, αντίθετα αναπαράγει στο πλαίσιό της οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς καταναγκασμούς. «Αυτό που ρυθμίζεται - και νομοθετικά - στην καπιταλιστική κοινωνία είναι οι οικονομικές σχέσεις των γονιών μεταξύ τους και με τα παιδιά, η σχέση διαδοχής περιουσιακών στοιχείων», σημειώνεται χαρακτηριστικά.

Στην κατεύθυνση αυτή, το ΚΚΕ έχει ανοιχτό μέτωπο με την παρωχημένη συντηρητική αντίληψη που εξαρτά την αναγνώριση και την κατοχύρωση μιας σειράς δικαιωμάτων, όπως η Ασφάλιση, η σύνταξη και άλλα ζητήματα, από τη νομική σύμβαση του γάμου. Πάνω στην αναχρονιστική αστική άποψη και πολιτική πρακτική περί ατομικής, οικογενειακής ευθύνης, σε βάρος της κοινωνικής στήριξης της οικογένειας, στηρίζονται και μια σειρά νομοθετικά μέτρα για το ζήτημα της τεκνοθεσίας και της αναδοχής. Η αναγνώστρια και ο αναγνώστης μπορούν να βρουν στην έκδοση το μίτο από τον οποίο ξετυλίγεται η αντίληψη του Κόμματος για τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες του παιδιού, για την ομαλή ψυχοσωματική και κοινωνική του ανάπτυξη. Αυτό είναι το κριτήριο με το οποίο το ΚΚΕ τοποθετήθηκε στις συγκεκριμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες και όχι η εκπλήρωση με κάθε τρόπο της επιθυμίας ενός ενήλικου ή ενός ζευγαριού να αποκτήσει παιδί.

Οι παραπάνω πλευρές μπορούν να εμπλουτίσουν την ιδεολογική και πολιτική αντεπίθεση του Κόμματος, ώστε να διαμορφώνει όρους ιδεολογικής - πολιτικής υπεροχής και όχι αμυντικής στάσης στην αντιπαράθεση με τις αστικές και οπορτουνιστικές απόψεις για τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, για το θεσμό της οικογένειας.

Η έκδοση μπορεί να αξιοποιηθεί ιδιαίτερα από τα μέλη και τους φίλους του Κόμματος, της ΚΝΕ στα πανεπιστήμια, στους τομείς της Εκπαίδευσης, του Πολιτισμού, στους οποίους παράγονται και αναπαράγονται οι θεωρίες περί «κοινωνικού φύλου». Οι σελίδες της έκδοσης περιλαμβάνουν μια σειρά άρθρα που δίνουν μαρξιστική απάντηση στις συγκεκριμένες θεωρητικές προσεγγίσεις, οι οποίες αποστεώνουν τις διακρίσεις που βιώνουν οι γυναίκες από τις κοινωνικές - ταξικές αιτίες που επέβαλαν συντριπτικά διαφορετικές κοινωνικές συμπεριφορές μεταξύ των δύο φύλων. Οπως αναφέρεται σχετικά στο αντίστοιχο άρθρο του Τμήματος της ΚΕ για την Ισοτιμία της Γυναίκας, «οι θεωρίες περί "κοινωνικού" φύλου παρουσιάζουν αποσπασμένα - και όχι στην αλληλεπίδρασή τους - τα βιολογικά χαρακτηριστικά του φύλου από τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του, που είναι εξίσου αντικειμενικά προσδιορισμένα. Απολυτοποιούν την υπαρκτή επίδραση της κοινωνίας σε μια σειρά αντιλήψεις για τα φύλα. Οι κοινωνικές αντιλήψεις για τα φύλα, όμως, δεν διαμορφώνονται από την ατομική εμπειρία του καθενός και της καθεμιάς, αλλά σε συγκεκριμένο ιστορικό, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό περιβάλλον».

Η αναγνώστρια και ο αναγνώστης μπορούν μέσα από τα κείμενα της έκδοσης να αναζητήσουν τις απαντήσεις σε ερωτήματα που γεννούν η ίδια η ζωή, η διαπάλη με την αστική και οπορτουνιστική ιδεολογία, η καθημερινή πάλη για την ισοτιμία και τη χειραφέτηση της γυναίκας: «Υπάρχει ισότητα των φύλων στην πραγματική ζωή;», «Πώς μπορεί να συνδυαστεί η επαγγελματική ζωή με την οικογένεια;», «Ποια είναι η αντίληψη του ΚΚΕ για τον κοινωνικό θεσμό της οικογένειας», «Ποια η θέση του ΚΚΕ απέναντι στις θεωρίες για το κοινωνικό φύλο, το Σύμφωνο Συμβίωσης και την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια;», «Πώς θα λυθεί ο γόρδιος δεσμός της ανισοτιμίας της γυναίκας;», «Ποια είναι η πρόταση του ΚΚΕ για τη θέση της γυναίκας στην εργασία, στην οικογένεια στα πλαίσια της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας;».

Με ανοιχτή της επιστολή που δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (στις 27/12) η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου, κόρη της μαέστρου και μουσουργού Τερψιχόρης Παπαστεφάνου, ιδρύτριας και διευθύντριας της ιστορικής Χορωδίας Τρικάλων, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για την απουσία εκπροσώπου του ΚΚΕ στην κηδεία της μητέρας της.

Απαντώντας, σε ανοιχτή της επιστολή η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ, σημειώνει:

«Αγαπητή κυρία Παπαστεφάνου,

Εχετε απόλυτα δίκιο να εκφράζετε την πικρία σας για τη βαριά αμέλειά μας να παραβρεθούμε στην κηδεία της μητέρας σας, της μοναδικής μαέστρου και μουσουργού Τερψιχόρης Παπαστεφάνου. Σοβαροί λόγοι υγείας εμπόδισαν την παρουσία του εκπροσώπου μας, ενώ τα στενά περιθώρια του χρόνου δεν επέτρεψαν την έγκαιρη αντικατάστασή του. Σας δηλώνουμε τη συντριβή μας για το γεγονός και σας διαβεβαιώνουμε ότι καμία πρόθεση δεν υπήρξε από την πλευρά μας, όπως αποδείχνει και το ότι από την πρώτη στιγμή που κυκλοφόρησε η είδηση της απώλειάς της εκδώσαμε ανακοίνωση που αναρτήθηκε την ίδια μέρα στην ιστοσελίδα του "902" και την επόμενη στον "Ριζοσπάστη".

Οι δικαιολογίες είναι όμως περιττές, γιατί στην Τερψιχόρη Παπαστεφάνου χρωστάμε πολλά. Με το έργο της μας συνδέουν δεσμοί ακατάλυτοι. Και δεν είναι μόνο επειδή άλλαξε τους ορίζοντες και έδωσε νέα πνοή στη χορωδιακή τέχνη. Πάνω απ' όλα είναι γιατί η τέχνη της, από τους πέτρινους μάλιστα καιρούς, συναντιέται με τις λαϊκές αξίες, με τα λαϊκά ιδανικά για δίκιο και ευτυχία, είναι γιατί στη μουσική της αντηχεί το μέλλον ενός εξανθρωπισμένου, ανώτερου πολιτισμού, που γι' αυτόν αγωνιζόμαστε κι εμείς.

Αγαπημένη μας Τερψιχόρη, γονατίζουμε και σου ζητούμε ταπεινά συγγνώμη που δεν μπορέσαμε να σε αποχαιρετήσουμε για τελευταία φορά και από κοντά. Σου υποσχόμαστε όμως ότι θα συνεχίσουμε με κάθε τρόπο να τιμούμε το σπουδαίο έργο σου και μέσα απ' αυτό να διατηρούμε άσβεστη τη μνήμη σου στις καρδιές μας».