Αυλαία έριξε χτες το βράδυ η «παράσταση» της κυβέρνησης με τη συζήτηση, στην Ολομέλεια της Βουλής, του πορίσματος της Προανακριτικής Επιτροπής - παρωδίας για το έγκλημα στα Τέμπη. Η συζήτηση και υπερψήφιση του πορίσματος όπου κατέληξε με συνοπτικές διαδικασίες η κυβερνητική πλειοψηφία στην Προανακριτική αποτέλεσε την τελευταία «πράξη» της μεθόδευσης συγκάλυψης και αθώωσης του τέως υπουργού Μεταφορών Κ. Καραμανλή, ο οποίος παραπέμπεται στο Δικαστικό Συμβούλιο με το αδίκημα της ...παράβασης καθήκοντος σε βαθμό πλημμελήματος!

Το πόρισμα υπερψήφισαν οι βουλευτές της ΝΔ.

Το ΚΚΕ αποχώρησε από τη διαδικασία, καταγγέλλοντας τις απαράδεκτες διαδικασίες που ακολούθησε η κυβέρνηση της ΝΔ και το ίδιο το πόρισμα απαλλαγής του πρώην υπουργού της από την ευθύνη για το έγκλημα στα Τέμπη, αναδεικνύοντας και από αυτό το βήμα τις εγκληματικές ευθύνες της κυβέρνησης και όλων των προηγούμενων που, υλοποιώντας την πολιτική της ΕΕ για «απελευθέρωση» των μεταφορών, οδηγούν και σε νέα «Τέμπη» για τα κέρδη των ομίλων.

Από τη διαδικασία αποχώρησαν επίσης οι βουλευτές των άλλων κομμάτων, πλην της Πλεύσης Ελευθερίας. Με τις τοποθετήσεις τους προηγουμένως, βέβαια, είχαν φροντίσει να βγάλουν λάδι την πολιτική που για τα κέρδη θυσιάζει ζωές, πολιτική που και οι ίδιοι υλοποίησαν και στηρίζουν, αλλά και να απεκδυθούν τις ευθύνες τους για το νομοθετικό πλαίσιο που δίνει ασυλία στους υπουργούς.

Eurokinissi

Θυμίζω ότι πριν από έναν μόλις μήνα συζητούσαμε εδώ τις διάφορες προτάσεις που κατατέθηκαν για Προανακριτική Επιτροπή για τον Καραμανλή και άλλους. Το ΚΚΕ είχε καταθέσει ολοκληρωμένα το σκεπτικό του με βάση τη δικογραφία που ήρθε στη Βουλή. Σκεπτικό που κατέληγε στην ανάγκη να διερευνηθούν συγκεκριμένες κακουργηματικές ποινικές ευθύνες και για τους πρώην υπουργούς Μεταφορών, για τους υφυπουργούς τους και για τον ίδιο τον κύριο Μητσοτάκη ως επικεφαλής της κυβέρνησης.

Ευθύνες που εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι έχουν, επειδή υλοποιώντας τις κατευθύνσεις της ΕΕ για την «απελευθέρωση» των σιδηροδρομικών μεταφορών και την επιχειρηματική τους λειτουργία, για τον τεμαχισμό του ΟΣΕ και την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, έφεραν τον σιδηρόδρομο στο γνωστό χάλι, που οδήγησε και στο έγκλημα των Τεμπών.

Επειδή αγνοούσαν τις δεκάδες προειδοποιήσεις και τα εξώδικα, τα αιτήματα των σιδηροδρομικών στις απεργίες τους, τις δραματικές εκκλήσεις τους για να ληφθούν μέτρα ασφαλείας και προστασίας. Επειδή έβλεπαν τα δυστυχήματα που συνέβαιναν και δεν έπαιρναν μέτρα. Επειδή, αντίθετα, συνέχιζαν να επιτρέπουν τη λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου, επιβεβαιώνοντας ότι η προτεραιότητα σε αυτό το σύστημα, με αυτές τις κυβερνήσεις, δεν είναι η ασφάλεια, οι γρήγορες και φτηνές μεταφορές για τον λαό, αλλά μόνο το κέρδος.

Και, βέβαια, το χάλι στον σιδηρόδρομο συνεχίζεται μέχρι σήμερα, όπως αναδείξαμε και κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου που φέρατε για τον ΟΣΕ την προηγούμενη βδομάδα. Οπως συνεχίζεται και η απαράδεκτη τακτική σας να μεταθέτετε τις ευθύνες σας πάντα σε άλλους. Πότε σε έναν σταθμάρχη, πότε σε έναν μηχανοδηγό και πότε σε έναν δήμαρχο, όπως έκανε ο θρασύτατος κ. Κυρανάκης σχετικά με το ατύχημα στην Πάτρα, το δεύτερο στην ίδια ισόπεδη διάβαση μέσα σε λίγους μήνες. Ολοι οι άλλοι φταίνε, αλλά η κυβέρνηση ποτέ.

Ελα όμως που το ψέμα και η κουτοπονηριά έχει κοντά ποδάρια. Γιατί το ΚΚΕ μόλις τον περασμένο Μάη είχε φέρει στη Βουλή το πρόβλημα των ισόπεδων διαβάσεων στο σιδηροδρομικό δίκτυο, τονίζοντας ότι οι μπάρες που έχουν τοποθετηθεί δεν προσφέρουν ασφάλεια, και ρωτούσαμε την κυβέρνηση τότε αν χρειάζεται να αλλάξουν. Το ίδιο λένε και οι αυτόπτες μάρτυρες του τελευταίου ατυχήματος. Σας την καταθέτω την Ερώτηση, και για τα πρακτικά.

Τότε ο κ. Κυρανάκης «πετούσε χαρταετό» και δεν μπήκε καν στον κόπο να απαντήσει. Και όταν έγινε το ατύχημα, άρχισε να το φορτώνει αλλού μπας και τη σκαπουλάρει. Το ίδιο κάνατε συνολικά ως κυβέρνηση και στην περίπτωση αυτής της Προανακριτικής. Φέρατε μια πρόταση - πραγματικό πλυντήριο για τον πρώην υπουργό σας, τον κ. Καραμανλή, για τον οποίο προτείνατε να ελεγχθεί μονάχα για ένα απλό πλημμέλημα, ενώ για όλους τους άλλους υπεύθυνους για το έγκλημα των Τεμπών δεν προτείνατε τίποτα. Μάλιστα αποφασίσατε μια διάτρητη διαδικασία ψηφοφορίας, αντίθετη με κάθε κανονισμό και με κάθε έννοια λογικής, απλής λογικής, για να ελέγξετε τις διαρροές βουλευτών σας.

Εμείς είχαμε προβλέψει από τότε ότι η Προανακριτική που θα στήνατε θα ήταν ένα ακόμα κανονικό φιάσκο. Η αλήθεια είναι ότι ξεπεράσατε και τις προσδοκίες.

Η λεγόμενη Προανακριτική σας λειτούργησε συνολικά 6 ώρες! Το ξαναλέω, να το ακούσει ο κόσμος εκεί έξω: 6 ώρες! Περίπου όσο κάνει το τρένο για να πάει από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη. Τόσο χρόνο αφιερώσατε για μια υπόθεση που έχει συγκλονίσει ολόκληρη την ελληνική κοινωνία και για την οποία παριστάνετε και εσείς τους ευαίσθητους.

Η Επιτροπή, φυσικά, δεν επιτέλεσε κανένα έργο, δεν κάλεσε κανέναν μάρτυρα, δεν εξέτασε κανένα απολύτως στοιχείο. Ο κ. Καραμανλής ούτε που εμφανίστηκε σε αυτήν, απλά έστειλε ένα προκλητικό υπόμνημα, στο οποίο δήλωσε ότι δεν έχει τελέσει καμία αξιόποινη πράξη.

Τελικά, η πλειοψηφία της ΝΔ στην Προανακριτική διαμόρφωσε μόνη της το κατάπτυστο πόρισμα το οποίο συζητάμε σήμερα, και αναμένεται να εγκρίνει επίσης μόνη της η πλειοψηφία της ΝΔ εδώ στην Ολομέλεια. «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει», όπως πάντα... 'Η, όπως τα είπε πολύ κυνικά σε τηλεοπτικό σταθμό ο κ. Γεωργιάδης σχετικά με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ: «Το Σύνταγμα λέει ότι η Βουλή είναι η μόνη αρμόδια για να ελέγξει υπουργούς. Ποιος έχει την πλειοψηφία στη Βουλή; Η Νέα Δημοκρατία. Τι είπε η Νέα Δημοκρατία; Οτι δεν χρειάζεται να ελεγχθούν. Τέλος!». Τα ίδια του τα λόγια, τόσο κυνικά, τόσο ωμά, απλά. Το να μιλήσεις για γαϊδουριά, περισσότερο θα προσβάλεις τα συμπαθή τετράποδα, παρά εσάς.

Και καλά, ο Γεωργιάδης είναι αυτός που είναι, μας λέτε πολλοί από εσάς στους διαδρόμους. Κάποιοι του έχουν δώσει το δικαίωμα όμως να τα λέει αυτά. Και αυτός είναι βέβαια ο πρωθυπουργός, ως πολιτικός του προϊστάμενος, είναι όμως και όσα κόμματα εδώ μέσα έχουν διατηρήσει το αίσχος του νόμου περί ευθύνης υπουργών, το άρθρο 86 του Συντάγματος. Γιατί αυτό ακριβώς είναι, εδώ που τα λέμε, που περιέγραφε ο κ. Γεωργιάδης.

Αυτό δίνει τη δυνατότητα στην εκάστοτε κυβέρνηση, μέσω της απόλυτης πλειοψηφίας που έχει στη Βουλή αλλά και στις Προανακριτικές Επιτροπές, να καθορίζει τα πάντα σχετικά με τη δίωξη ενός νυν ή πρώην υπουργού, ακόμα και όταν ένας εισαγγελέας έχει πέσει πάνω σε πιθανές ποινικές ευθύνες του. Απόλυτη πλειοψηφία που είναι κι αυτή βέβαια επίπλαστη, γιατί από όσο ξέρω δεν έχετε 51% στις εκλογές. 40% πήρατε στις βουλευτικές, μάλιστα με 46% - περίπου οι μισοί ψηφοφόροι - αποχή, 28% στις ευρωεκλογές με 60% αποχή και τώρα μάλλον παλεύετε εκεί γύρω στο 25% plus, και μάλλον πολύ λέω.

Κι όμως, το σύστημα σας δίνει και το μαχαίρι και το πεπόνι να κάνετε ό,τι θέλετε.

Θυμίζω ότι και στην τελευταία αναθεώρηση του 2019, δηλαδή πολύ πριν τα Τέμπη και τον ΟΠΕΚΕΠΕ, το ΚΚΕ είχε καταθέσει και πάλι πρόταση για συνολική κατάργηση του άρθρου 86. Αν αυτό είχε συμβεί, ίσως πολλές υποθέσεις από αυτές να είχαν σήμερα διαφορετική εξέλιξη και τροπή. Και λέω «ίσως», γιατί γνωρίζουμε το ασφυκτικό νομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί ακόμα και ένας έντιμος δικαστής, που θέλει να υπηρετήσει το δίκιο.

Ομως την πρόταση του ΚΚΕ την απέρριψαν τότε και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Τι σας λέγαμε τότε; Διαβάζω από τα πρακτικά εκείνης της συνεδρίασης τον Νοέμβριο του 2019: «Τόσο η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ όσο και - ακόμη περισσότερο - η πρόταση της ΝΔ δεν ακουμπά έναν βασικό πυρήνα του άρθρου αυτού, που ήταν η ανάθεση στη Βουλή εισαγγελικών αρμοδιοτήτων, που τελικά, όπως έχει δείξει η εμπειρία, αυτές οι αρμοδιότητες δεν αξιοποιούνται για να γίνεται και ουσιαστική έρευνα, αλλά για να παίζονται τα διάφορα πολιτικά παιχνίδια. Τι φοβάστε, αλήθεια, και δεν προχωράτε στην πλήρη κατάργησή του, όπως προτείνει το ΚΚΕ, ώστε να δικάζονται οι υπουργοί, όπως όλοι οι πολίτες, και διατηρείτε την ευχέρεια της κάθε φορά κυβερνητικής πλειοψηφίας να αποφασίζει τη δίωξή τους;».

Το τι ήταν αυτό που φοβόσασταν μπορεί πλέον να το καταλάβει ο καθένας και η καθεμία. Και τι είναι αυτό που κάνετε στην περίπτωση Καραμανλή, όπως και στου Τριαντόπουλου νωρίτερα; Από όλο αυτό το αίσχος του νόμου περί ευθύνης υπουργών τηρείτε κατά γράμμα τα πάντα, εκτός από το μοναδικό κομμάτι που δεν σας βολεύει και το παρακάμπτετε. Δηλαδή τις ίδιες τις εργασίες της Προανακριτικής, όπου τα κόμματα της αντιπολίτευσης μπορούν να καλέσουν μάρτυρες, να κάνουν ερωτήσεις και να σας εκθέσουν.

Αυτή η διαδικασία, που πιστεύετε ότι σας βγάζει από τη δύσκολη θέση όπου έχετε περιέλθει, χωρίς όμως να αλλάζει τον αντιδραστικό πυρήνα του νόμου περί ευθύνης υπουργών, είναι που σχεδιάζετε, όπως φαίνεται, να συνταγματοποιήσετε μάλιστα στην επικείμενη αναθεώρηση. Και αυτό το παρουσιάζετε παραπλανητικά στον κόσμο ως αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών, και λέτε ότι έτσι οι υπουργοί θα δικάζονται από τον φυσικό τους δικαστή, όπως κάθε πολίτης.

Ψέματα, ψέματα και πάλι ψέματα.

Πρώτα απ' όλα, το δικαστικό συμβούλιο στο οποίο παραπέμπετε με το πόρισμά σας τον Καραμανλή δεν είναι ο φυσικός δικαστής για κάθε πολίτη. Αποτελείται από ανώτατους δικαστές, που εξαρτώνται πάλι από την εκάστοτε κυβερνητική πλειοψηφία, για να κριθούν και να ανέλθουν στην ιεραρχία. Και, το κυριότερο, η εκάστοτε κυβερνητική πλειοψηφία θα εξακολουθήσει να καθορίζει ποιος και για ποια αδικήματα θα παραπέμπεται, θα μπορεί με μια αρνητική ψήφο να αμνηστεύει όποιον θέλει. Αυτή είναι η ουσία.

Τι λέτε, όμως, σε αυτό το πόρισμα που φέρατε σήμερα;

Ξεπλένετε τον Καραμανλή όχι μόνο για τα κακουργηματικά αδικήματα, αλλά επί της ουσίας ακόμα και για το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος, για το οποίο τον παραπέμπετε, αφού λίγο - πολύ γράφετε ότι δεν φαίνεται να το διέπραξε, αλλά επειδή δεν είναι και σίγουρο, ας πάει στο δικαστικό συμβούλιο.

Επικαλείστε τη γνωστή σας επιχειρηματολογία, σύμφωνα με την οποία δεν είναι ευθύνη του υπουργείου η ασφάλεια του σιδηρόδρομου, αλλά των εποπτευόμενων φορέων. Καμία σχέση με την αλήθεια δεν έχει αυτό το επιχείρημα, και αυτό μπορεί να το καταλάβει ακόμα κι ένα μικρό παιδί.

Σας το ξαναλέμε: Η ανάθεση της υλοποίησης των έργων σε εποπτευόμενους φορείς δεν απαλλάσσει τον εκάστοτε υπουργό Μεταφορών και Υποδομών από την υποχρέωσή του για έλεγχο, εποπτεία και οργάνωση των συγκοινωνιακών υποδομών, με στόχο, πέραν όλων των άλλων, την ασφάλεια του λαού.

Ο υπουργός οφείλει να ελέγχει αν τηρούνται οι όροι με τους οποίους πρέπει να διεξάγεται η συγκοινωνία, να παρεμβαίνει ενεργητικά κάθε φορά που διαπιστώνει κενά ασφαλείας. Πόσο μάλλον όταν του γνωστοποιούνται αυτά με κάθε τρόπο, όπως ισχύει στη συγκεκριμένη περίπτωση. Οταν λοιπόν ο υπουργός δεν έχει κάνει τα παραπάνω και εξαιτίας αυτής της παράλειψης έχουμε οδηγηθεί σε ένα έγκλημα με 57 νεκρούς, τον κίνδυνο για το οποίο τον γνώριζε και τον είχε αποδεχθεί ως πιθανό κίνδυνο, ε, τότε έχει και τεράστια ποινική ευθύνη, εκτός από πολιτική. Και ο ίδιος και ο πρωθυπουργός του.

Στο πόρισμά σας, μάλιστα, επικαλείστε και πάλι το γεγονός ότι ο ΟΣΕ και η ΤΡΑΙΝΟΣΕ είχαν πιστοποιηθεί ως προς την ασφάλεια από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αρα, λέτε, τι ευθύνη να έχει ο υπουργός, όταν η ΕΕ δίνει το «πράσινο φως» για να κυκλοφορούν τα τρένα; Αυτό και μόνο είναι απόδειξη για το πόσο βολική είναι η κριτική που σας κάνουν άλλα κόμματα εδώ μέσα, ότι η ευθύνη σας και για τα Τέμπη και για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και για όλα είναι ότι δεν τηρείτε ακριβώς τις Οδηγίες της ΕΕ, ότι αποκλίνετε από την ευρωενωσιακή κανονικότητα.

Εμείς σας κατηγορούμε για το ακριβώς αντίθετο: Οτι εφαρμόζετε και μάλιστα με φανατισμό, με δογματισμό, όλες τις αντιλαϊκές κατευθύνσεις της ΕΕ, που φυσικά και αυτή - όπως και εσείς - αντιμετωπίζει τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας στον σιδηρόδρομο ως «κόστος» και μόνο. Επομένως, μόνο ομολογία ενοχής είναι το να επικαλείστε την ΕΕ, και αυτό δεν σας ξεπλένει καθόλου.

Κυρίες και κύριοι,

Είναι αυτονόητο ότι το ΚΚΕ απορρίπτει το πόρισμα της ντροπής που έφερε η πλειοψηφία της ΝΔ, όπως και τη διαδικασία που ακολούθησε. Γιατί είναι ένα πόρισμα - πρόκληση για τη Βουλή, για τα κόμματα, αλλά κυρίως για τα εκατομμύρια εκεί έξω που αγωνιούν. Που θέλουν να αποδοθεί δικαιοσύνη για το έγκλημα των Τεμπών, για τις 57 αθώες ψυχές που χάθηκαν.

Είναι οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι που έχουν πλημμυρίσει τους δρόμους όλης της χώρας ξανά και ξανά, απαιτώντας το, αλλά και απαιτώντας το αυτονόητο: Να μπορούν, εν έτει 2025, να πάρουν το τρένο ή να βάλουν τα παιδιά τους μέσα σε αυτό και να ξέρουν ότι θα φτάσουν στον προορισμό τους έγκαιρα και με ασφάλεια.

Οπως απαιτούν να τιμωρηθούν και αυτοί που έστησαν, συντηρούσαν, επόπτευαν ή ακόμα και ανέχονταν το κύκλωμα που έτρωγε τις επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, ακόμα κι αν είναι υπουργοί. Και, βέβαια, να επιστραφούν τα κλεμμένα από αυτούς που τα έφαγαν, να μη φορτωθούν τα πρόστιμα σε βιοπαλαιστές αγρότες, ή να μην τα πληρώσει το σύνολο του ελληνικού λαού.

Και εδώ πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι: Κάθε άλλη επιλογή πλην της συγκρότησης Προανακριτικής Επιτροπής για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως αυτή που μεθοδεύει η κυβερνητική πλειοψηφία της ΝΔ, συνιστά «διαγραφή» της δικογραφίας, συγκάλυψη και έμμεση ομολογία ενοχής. Αλλά και κάθε προσέγγιση που «διαγράφει» την Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ και των κυβερνήσεων, ως το εκτροφείο των σκανδάλων και των εγκληματικών κυκλωμάτων, συνιστά αποπροσανατολισμό και αθώωση των πολιτικών υπευθύνων.

Το ΚΚΕ σήμερα καταθέτει τη δική του πρόταση για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Θα συνεχίσουμε τον αγώνα για να τιμωρηθούν όλοι οι ένοχοι των εγκλημάτων που γεννά η πολιτική σας, αλλά και για να αναδειχθούν οι πραγματικές αιτίες τους, αυτές δηλαδή που η κυβέρνηση, οι θεσμοί και όλα τα κόμματα του συστήματος έχουν συμφέρον να συγκαλύπτουν. Και να είστε βέβαιοι πως ό,τι κι αν κάνετε, όποια μεθόδευση κι αν σκαρφιστείτε, την τιμωρία από τον λαό στο τέλος δεν θα τη γλιτώσετε.

Καταγγέλλουμε λοιπόν τις απαράδεκτες και αντιδημοκρατικές διαδικασίες που ακολούθησε η κυβέρνηση της ΝΔ για το σημερινό πόρισμα για τον Κ. Καραμανλή, όπως και το ίδιο το πόρισμα απαλλαγής του από την ευθύνη για το έγκλημα αυτό.

Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ δεν θα νομιμοποιήσει αυτήν την κοροϊδία και δεν θα πάρει μέρος σε αυτήν τη διαδικασία και ψηφοφορία - παρωδία.

«Η συζήτηση της Προανακριτικής - καρικατούρα Καραμανλή στην Ολομέλεια της Βουλής αποτελεί την ολοκλήρωση της διαδικασίας παρωδίας, αποτελεί τη μέγιστη προσβολή στη μνήμη των θυμάτων του εγκλήματος των Τεμπών, αλλά και προσβολή και πρόκληση απέναντι στον αξιέπαινο αγώνα των συγγενών τους και των εκατομμυρίων εργαζομένων, φοιτητών, νέων που βροντοφώναξαν ότι το έγκλημα αυτό δεν θα ξεχαστεί» τόνισε στην Ολομέλεια της Βουλής η Μαρία Κομνηνάκα, βουλευτής του ΚΚΕ.

«Ούτε θα ξεχαστεί, ούτε ατιμώρητο θα μείνει το έγκλημα, ό,τι μεθόδευση κι αν επιστρατεύσετε, κύριοι της κυβέρνησης» υπογράμμισε.

Κατήγγειλε τόσο τη ΝΔ, όσο και τα άλλα κόμματα που προσπαθούν να βγάλουν λάδι έναν από τους βασικούς ενόχους για το έγκλημα: Το επονομαζόμενο κράτος δικαίου και την Ευρωπαϊκή Ενωση, παρουσιάζοντάς τους ως θεματοφύλακες της δικαιοσύνης και της αλήθειας. «Την Ευρωπαϊκή Ενωση των μονοπωλίων, του ανταγωνισμού, των λόμπι και των σκανδάλων, την Ευρωπαϊκή Ενωση της πολεμικής οικονομίας που δικαιολογεί τα πιο ειδεχθή εγκλήματα στον βωμό του κέρδους. Την Ευρωπαϊκή Ενωση της "απελευθέρωσης", του διαχωρισμού και της ιδιωτικοποίησης των Σιδηροδρομικών Συγκοινωνιών που αδειοδοτεί τρένα χωρίς καμιά προδιαγραφή ασφαλείας, των 5.000 βαγονιών για παλιοσίδερα, γιατί η αντικατάστασή τους θα ήταν ασύμφορο κόστος για τις εταιρείες» πρόσθεσε.

Η βουλευτής του Κόμματος σημείωσε ότι η ΕΕ εμφανίζεται σήμερα όχι ως υπόλογη, όπως θα έπρεπε, για την ασφάλεια και τη ζωή των επιβατών και των εργαζομένων που θυσιάζονται στα προδιαγεγραμμένα εγκλήματά της, αλλά ως θιγομένη, ως προς τα οικονομικά της συμφέροντα και πρόσθεσε ότι «ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση είναι να εμφανίζετε και ένα από τα όργανα της, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, ως το μείγμα ιεροεξεταστή που θα αποδώσει δικαιοσύνη. Μιλάμε για τον θεσμό που μετά το έγκλημα ασχολήθηκε μόνο για το αν και πόσα λεφτά έχασε η Ευρωπαϊκή Ενωση από μια σύμβαση, την 717, ξεπλένοντας δηλαδή τις ευθύνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη διαχρονική πολιτική της και αδιαφορώντας για το πραγματικό έγκλημα της απώλειας των ανθρώπινων ζωών».

Επεσήμανε ότι «με το ίδιο θράσος εμφανίζονται ως θύματα και θιγμένοι οι διάφοροι γενναίοι υπουργοί σας που όχι μόνο εφάρμοσαν απαρέγκλιτα αυτές τις εγκληματικές κατευθύνσεις στον Σιδηρόδρομο, αλλά έβαλαν και την υπογραφή τους στο έγκλημα: Με την τεράστια μείωση του προσωπικού, στο όνομα πάντα της μείωσης του κόστους. Από την περιβόητη εξυγίανση του ΠΑΣΟΚ που στέρησε στον ΟΣΕ το 50% του έμπειρου προσωπικού του, που συνεχίστηκε με τον ΣΥΡΙΖΑ, για να φτάσει η Νέα Δημοκρατία στους σταθμάρχες με μπλοκάκια και τη λειψή εκπαίδευση και τους εργαζόμενους που δούλευαν πέρα από τα όρια των ανθρώπινων αντοχών».

Η Μαρία Κομνηνάκα τόνισε ότι απέναντι σε αυτή την πρόκληση, το αυτονόητο καθήκον του ΚΚΕ είναι όχι μόνο να μη δώσει καμιά νομιμοποίηση, αλλά να συνεχίσει, όπως από την πρώτη στιγμή έκανε, να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του, δίνοντας όλες του τις δυνάμεις, ιδίως στο μαζικό εργατικό - λαϊκό κίνημα, για να κλιμακωθεί ο αγώνας, για να πληρώσουν όλοι οι ένοχοι, όσο ψηλά και αν βρίσκονται, αλλά πάνω απ' όλα για να μην υπάρξουν νέα Τέμπη στον σιδηρόδρομο, αλλά και σε κάθε πτυχή της ζωής, σε ένα σύστημα που σκοτώνει όπου βρει το κέρδος. «Δεν αγωνιούμε όπως όλοι εσείς, πώς θα αποκαταστήσουμε την τρωθείσα εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στο σύστημα που γεννά Τέμπη, αλλά πώς θα τη γιγαντώσουμε, πώς θα την κάνουμε ρήξη, για να απαλλαγεί από αυτό μια ώρα αρχύτερα ο λαός» υπογράμμισε.

Την προκλητική στάση της κυβερνητικής πλειοψηφίας, που εντάσσεται στον σχεδιασμό της για τη συγκάλυψη του εγκλήματος των Τεμπών, κατήγγειλε ο Νίκος Καραθανασόπουλος, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής επί της διαδικασίας για τη συζήτηση της Προανακριτικής - καρικατούρα για τον Καραμανλή.

Πρόσθεσε πως η Προανακριτική είχε στόχο να λειτουργήσει ως πλυντήριο για τις ευθύνες και τους υπευθύνους. Ουσιαστικά δεν είχε καμία λειτουργία, αφού δεν εξέτασε και δεν ερεύνησε τίποτα.

Εξήγησε, όμως, ότι αυτή η κατάσταση διαμορφώθηκε με βάση τη δυνατότητα που έδωσε στην κυβέρνηση της ΝΔ η «ευγενική χορηγία» από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, κατά τη συνταγματική αναθεώρηση του επαίσχυντου άρθρου 86 περί ευθύνης υπουργών, όπου δεν τοποθετήθηκαν υπέρ της κατάργησής του, όπως είχε προτείνει το ΚΚΕ.

Επεσήμανε ότι το ΚΚΕ δεν νομιμοποιεί συνολικά αυτήν τη διαδικασία.

«Δεν έχουμε αυταπάτες ότι στις δοσμένες συνθήκες μπορεί μέσα από κοινοβουλευτικές διαδικασίες να υπάρξει μια διαφορετική εξέλιξη των πραγμάτων. Η συγκάλυψη, το κουκούλωμα και το πλυντήριο είναι στην ημερήσια διάταξη», είπε.

Η ουσία - κατέληξε ο Ν. Καραθανασόπουλος - είναι ότι ο λαϊκός παράγοντας με την παρέμβασή του μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί τον καταλύτη των εξελίξεων, να αναδειχθούν τα αίτια και να πληρώσουν οι υπεύθυνοι όσο ψηλά και αν βρίσκονται, και σε πολιτικά πρόσωπα, και, βεβαίως, να διαμορφωθούν συνολικότερες προϋποθέσεις για να μην έχουμε επανάληψη του εγκλήματος των Τεμπών.

Την ώρα που η κυβέρνηση της ΝΔ είναι με την πλάτη στον τοίχο για το έγκλημα των Τεμπών, τις μεθοδεύσεις συγκάλυψης και τα άλλα σκάνδαλα που έρχονται στο φως, η Κωνσταντοπούλου ανέλαβε και χτες να παίξει το γνωστό της παιχνίδι, του αποπροσανατολισμού, των στημένων σόου, της νομιμοποίησης των διαδικασιών - φιάσκο μέσα στη Βουλή και της προβοκάτσιας σε βάρος του ΚΚΕ. Με δυο λόγια, ακόμα κι αν δεν υπήρχε, η κυβέρνηση της ΝΔ ...θα έπρεπε να την εφεύρει.

Κατά τη διάρκεια της χτεσινής συζήτησης, με προφανή στόχο να μείνει στην αφάνεια και τελικά στο απυρόβλητο η ουσία της πολιτικής που γεννά εγκλήματα σε βάρος του λαού, επιστρατεύοντας για μια ακόμα φορά ως πρόσχημα διάφορα διαδικαστικά θέματα έκανε άλλη μια επίθεση στον προεδρεύοντα εκείνη την ώρα βουλευτή του ΚΚΕ Γιώργο Λαμπρούλη, και φυσικά στο ΚΚΕ, «ξερνώντας» λάσπη περί «συστημικού» κόμματος και άλλα τέτοια. Ο Γ. Λαμπρούλης αποχώρησε από το προεδρείο και διέκοψε τη διαδικασία, καταγγέλλοντας την πολιτικά ανήθικη επίθεση της Ζ. Κωνσταντοπούλου.

Λίγο αργότερα έγινε γνωστή η απόφαση του προέδρου της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη να παραπεμφθούν τα πρακτικά με τις παρεμβάσεις της Κωνσταντοπούλου στην Επιτροπή Δεοντολογίας.

Απάντηση στις χυδαιότητές της έδωσε ο Νίκος Καραθανασόπουλος, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Κόμματος. Οπως είπε, «η κα Κωνσταντοπούλου ξεπέρασε κάθε όριο συκοφαντίας και βουλιάζει όλο και πιο πολύ στον βούρκο του αντικομμουνισμού». Σχολιάζοντας τις αθλιότητες της Ζ. Κωνσταντοπούλου για δήθεν συναλλαγές που γίνονται για την εκλογή αντιπροέδρου της Βουλής, ο Ν. Καραθανασόπουλος υπενθύμισε ότι και η Ζ. Κωνσταντοπούλου το 2015 εξελέγη πρόεδρος της Βουλής επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τις ψήφους των κομμάτων του «μνημονιακού τόξου», δηλαδή της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού.

Υπογράμμισε ακόμα πως σε αντίθεση με την Πλεύση Ελευθερίας και την πρόεδρό της, που χαριεντίζεται με την κυβέρνηση και ψηφίζει αντιλαϊκά νομοσχέδια, το ΚΚΕ αντιπαλεύει με συνέπεια την κυβερνητική πολιτική εντός Βουλής, αλλά πολύ περισσότερο και πιο αποτελεσματικά εκτός Βουλής. «Ομως με επικοινωνιακά σόου η κα Κωνσταντοπούλου δεν μπορεί να κρύψει τις τεράστιες, τις πολύ μεγάλες, τις πολιτικές της αμαρτίες. Γιατί αυτές δεν ξεπλένονται με τίποτα!», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Μάλλον την χαρακτηρίζει η πολιτική ανηθικότητα», πρόσθεσε και ξεκαθάρισε ότι για το ΚΚΕ δεν αποτελεί απάντηση «σε αυτόν τον κατήφορο» η προσφυγή στην Επιτροπή Δεοντολογίας: «Το ζήτημα είναι πολιτικό, και με πολιτικά μέσα θα δοθεί η απάντηση σε τέτοιου είδους κατήφορο».

INTIME NEWS

Για «κράτος λάφυρο» και «Βουλή πλυντήριο» έκανε λόγο ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ν. Ανδρουλάκης, διερωτώμενος υποκριτικά «πού πάει η χώρα στα χέρια σας;». Μάλιστα προκλητικά έφτασε να ισχυριστεί πως δεν φταίει το άρθρο 86, αλλά η καταστρατήγησή του από την κυβέρνηση, ενώ κάπως αργά αποφάσισε πως το ΠΑΣΟΚ θέλει να αλλάξει το άρθρο αυτό και μάλιστα θα αγωνιστεί για να το αλλάξει!

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εκτίμησε ότι η κυβέρνηση επενδύει στην κόπωση της κοινής γνώμης, λέγοντας: «Θεωρείτε ότι θα περάσει ο καιρός, θα έρθει η ΔΕΘ, θα ρίξουμε το υπερπλεόνασμα και δεν τρέχει τίποτα. Τόσο κυνικοί».

Κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι στοχεύει στην παραγραφή και την αθώωση. «Η διαδικασία είναι κομμένη και ραμμένη για να οδηγηθεί ο κ. Καραμανλής σε αθώωση. Την ευθύνη είχαν οι από κάτω, λένε. Δεν μπορεί να είμαστε συμμέτοχοι σε μια παρωδία. Η αποχώρηση από τη διαδικασία είναι η μόνη οδός για το ΠΑΣΟΚ» πρόσθεσε και κατήγγειλε πως στήνεται ένας πολιτικός θίασος πάνω σε μια τραγωδία, πως το πόρισμα της ΝΔ οδηγεί στη διάσωση πολιτικών φίλων. «Είστε όλοι υπόλογοι. Δεν είναι μόνο οι υποκλοπές, είναι τα Τέμπη και ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Αντί να διευκολύνετε την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εσείς αποφασίσατε να εμποδίσετε την έρευνα για Αυγενάκη και Βορίδη» κατέληξε, ορίζοντας «θεματοφύλακα» της... δικαιοσύνης την ΕΕ με την εγκληματική πολιτική που οδηγεί σε «Τέμπη» για τα κέρδη.

Ο Σ. Φάμελλος απ' την πλευρά του έβγαλε λάδι την ίδια πολιτική, φορτώνοντας την ευθύνη αποκλειστικά στον πρωθυπουργό υποστηρίζοντας πως «είναι ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης των σκανδάλων. Σκανδάλων Δημοκρατίας - υποκλοπές. Σκανδάλων Ασφάλειας της ζωής και των συγκοινωνιών - Τέμπη. Σκανδάλων Κατάχρησης δημοσίου χρήματος - ΟΠΕΚΕΠΕ». Κατήγγειλε σαν «αντισυνταγματική και παράνομη μεθόδευση» τη διαδικασία, αφού όπως είπε παραβιάζει το άρθρο 86 του Συντάγματος, τον Κανονισμό της Βουλής και τις θεμελιώδεις αρχές της Ποινικής Δικονομίας, καθώς δεν έγινε ουσιαστική έρευνα που θα κατέληγε σε ένα αιτιολογημένο πόρισμα. Καταληκτικά, ο Σ. Φάμελλος ζήτησε εκλογές «για να φύγει αυτή η ανάλγητη και διαπλεκόμενη κυβέρνηση».

Στο ίδιο ακριβώς μήκος κύματος και ο Αλ. Χαρίτσης της Νέας Αριστεράς υποστήριξε πως «η Βουλή των Ελλήνων σήμερα παραβιάζει το Σύνταγμα, τον κανονισμό της Βουλής, τον κώδικα ποινικής δικονομίας» και κατήγγειλε «άθλια παράσταση και θεσμική φάρσα, πλήρη καταρράκωση των θεσμών και ευτελισμό της κοινοβουλευτικής διαδικασίας», ανακοινώνοντας την αποχώρηση του κόμματός του απ' τη διαδικασία.

«Η στήριξη που δεν συνδέεται με την παραγωγή ενθάρρυνε τον προσανατολισμό του γεωργικού τομέα προς την αγορά και έχει αποφέρει οφέλη για το κλίμα και το περιβάλλον»: Τα παραπάνω ισχυρίζεται ο επίτροπος Χάνσεν απαντώντας εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε Ερώτηση της Ευρωκοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ την οποία κατέθεσε ο ευρωβουλευτής του Κόμματος, Λεύτερης Νικολάου - Αλαβάνος, για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ!

Μα αυτό είναι «το χωράφι» πάνω στο οποίο φύτρωσε το σκάνδαλο των «εικονικών βοσκοτόπων», παραμερίζοντας την πραγματική αγροτική παραγωγή ή το πραγματικό ζωικό κεφάλαιο, και άνοιξε διάπλατα τον δρόμο για τα κυκλώματα κυβερνητικών στελεχών, κομματαρχών της ΝΔ και αγροτοπατέρων - κολαούζων των υπουργών, που «έκοβαν και μοίραζαν» τις επιδοτήσεις, με βάση την «τεχνική λύση» με την έγκριση της Κομισιόν και την ψήφο των ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, ώστε να υλοποιείται χωρίς προσκόμματα η ΚΑΠ, που όλοι τους προωθούν και προκλητικά εξωραΐζουν.

Είναι ακριβώς αυτός ο προσανατολισμός της ευρωενωσιακής ΚΑΠ «στην αγορά» που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο ξεκλήρισμα των βιοπαλαιστών αγροτών - κτηνοτρόφων και στη συγκέντρωση της παραγωγής σε λίγα χέρια. Γιατί με την ΚΑΠ οδηγήθηκαν στην εξάρτηση από τις ενισχύσεις, αδυνατώντας να ανταποκριθούν στο υψηλό κόστος παραγωγής και στις πολύ χαμηλές τιμές με τις οποίες αρπάζουν την παραγωγή τους οι αγροτοβιομήχανοι και οι έμποροι.

Μάλιστα η Κομισιόν ξεκάθαρα κάνει λόγο για «μελλοντική στοχευμένη» ΚΑΠ, και με αυτό δεν εννοεί ότι οι ενισχύσεις θα πάνε στους πραγματικούς δικαιούχους, αλλά προαναγγέλλει περαιτέρω «κουτσούρεμα» ακόμα κι αυτών των ήδη μειωμένων ενισχύσεων που έφταναν στους παραγωγούς, μπροστά στα σχέδια της ΕΕ για την πολεμική οικονομία και την «ανταγωνιστικότητα» των μεγάλων ομίλων. Αλλωστε, όσα κονδύλια κόβονται από την ΚΑΠ με βάση το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο για τα έτη 2028 - 2034 δίνονται στον Ζελένσκι και στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία.

Στο δε καίριο ερώτημα «ποιος θα πληρώσει τα πρόστιμα», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επικαλείται το λεγόμενο «Δίκαιο της Ενωσης», που σημαίνει ότι με βάση τους ευρωενωσιακούς Κανονισμούς θα πληρώσουν τα σπασμένα ο ελληνικός λαός και οι βιοπαλαιστές αγρότες, με τα πρόστιμα που θα χρεωθούν «στην Ελλάδα» και θα μετακυλιστούν στις πλάτες τους, αλλά και με τον συμψηφισμό με τις επόμενες κουτσουρεμένες, βλέπε «στοχευμένες» ενισχύσεις.

Οσο για τα «οφέλη στο κλίμα και στο περιβάλλον» της «πράσινης στρατηγικής» της ΕΕ και των κυβερνήσεων, ήταν αυτή που οδήγησε στο «πρασίνισμα» της ΚΑΠ και ανάγκασε τους αγροτοπαραγωγούς να δαπανούν υπέρογκα ποσά σε εταιρείες «συμβουλευτικής», να χρησιμοποιούν συγκεκριμένους σπόρους και πανάκριβα εφόδια, πολλαπλασιάζοντας το κόστος παραγωγής.

Γι' αυτό και - όπως αναδεικνύει η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ - η πραγματική απάντηση για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δίνεται ήδη στους δρόμους του αγώνα από τους βιοπαλαιστές αγρότες και κτηνοτρόφους, που μαζί με τον λαό αγωνίζονται για να διερευνηθούν οι πολιτικές και ποινικές ευθύνες για όλους τους εμπλεκόμενους, για να μη φορτωθούν αυτοί τα ευρωνενωσιακά πρόστιμα, να δοθούν πίσω τα «κλοπιμαία» στους δικαιούχους βιοπαλαιστές αγρότες που στενάζουν από την ΚΑΠ της ΕΕ και την αντιαγροτική πολιτική των κυβερνήσεων. Για να δυναμώσει η κοινωνική συμμαχία της εργατικής τάξης, των βιοπαλαιστών αγροτών και αυτοαπασχολούμενων της πόλης, και να απαλλαγεί ο λαός από τα μονοπώλια και την εξουσία τους.

Eurokinissi

Αντίστοιχα ζητά «να ελεγχθούν για τα παραπάνω άλλοι αρμόδιοι υπουργοί, υφυπουργοί, καθώς και όλα τα εμπλεκόμενα κυβερνητικά στελέχη, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, μεταξύ των οποίων φυσικά ο επικεφαλής της κυβέρνησης Κυριάκος Μητσοτάκης, σε γνώση και υπό τον έλεγχο του οποίου εξελίσσεται όλο το κυβερνητικό έργο».

Ολόκληρη η πρόταση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ:

ΠΡΟΤΑΣΗ

Σύστασης Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης κατά το άρθρο 86 παρ. 3 του Συντάγματος βάσει των άρθρων 153 επ. του Κανονισμού της Βουλής και το άρθρο 5 του ν. 3126/2003 περί της «Ποινικής Ευθύνης Υπουργών».

Α. Εισαγωγή - Οι πραγματικές πολιτικές ευθύνες

Η δικογραφία διερευνά την περίοδο 2019 - 2024, στην οποία γιγαντώθηκε η δράση ενός καλά οργανωμένου κυκλώματος για την παράνομη απόσπαση αγροτικών επιδοτήσεων από μη πραγματικούς δικαιούχους, σύμφωνα με βάσιμες ενδείξεις που προκύπτουν κυρίως από τις καταγγελίες των δύο πρώην προέδρων του ΟΠΕΚΕΠΕ Γρ. Βάρρα (11/2019 - 11/2020) και Ευ. Σημανδράκου (7/2022 - 12/2023). Καταγγελίες που σε μεγάλο βαθμό επιβεβαιώνονται τόσο από καταθέσεις άλλων στελεχών και εργαζομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ, όσο και από τις απομαγνητοφωνήσεις τηλεφωνικών συνομιλιών που καταγράφηκαν στο πλαίσιο προκαταρκτικών ερευνών για υποθέσεις που βασίστηκαν σε προγενέστερες καταγγελίες και συσχετίστηκαν με την παρούσα δικογραφία.

Διαμαρτυρία αγροτών στην Ηλεία με φόντο το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ

Είναι επομένως δεδομένο ότι η κυβέρνηση της ΝΔ γνώριζε πολύ καλά τους δρόμους της διαφθοράς (π.χ. βοσκοτόπια, «εθνικό απόθεμα», «τεχνική λύση») και της ψηφοθηρίας που είχαν ανοίξει οι πολιτικές επιλογές τόσο οι δικές της όσο και των προηγούμενων κυβερνήσεων σε ό,τι αφορά τη χορήγηση των επιδοτήσεων μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ. Αδιάψευστη απόδειξη ο πρωταγωνιστικός ρόλος μιας σειράς τοπικών πολιτικών στελεχών, διευθυντών πολιτικών γραφείων βουλευτών, γνωστών «αγροτοπατέρων» κ.ά. κολαούζων των υπουργών, που πέρα από τα πάσης φύσεως ίδια οφέλη, αποσκοπούσαν τελικά «επί χρήμασι» να νομιμοποιήσουν στους αγρότες την αντιλαϊκή πολιτική της ΚΑΠ και των κυβερνήσεων.

Επομένως, η κυβέρνηση της ΝΔ φέρει ακέραιη την ευθύνη για το συγκεκριμένο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Το γνώριζε από την πρώτη στιγμή, γι' αυτό άλλαζε συνεχώς τις διοικήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ, με προφανή στόχο να κουκουλώσει το σκάνδαλο.

Γεγονός είναι ότι τέτοιου είδους σκάνδαλα παρουσιάζουν μια περιοδικότητα στον χρόνο και επαναλαμβάνονται από δεκαετία σε δεκαετία, ανεξάρτητα από το ποιος είναι στην κυβέρνηση. Αυτό, βεβαίως, συμβαίνει γιατί η διαφθορά και η διαπλοκή είναι σύμφυτη με το σύστημα της εκμετάλλευσης, με το απαραίτητο λίπασμα να αποτελούν οι εκάστοτε πολιτικές της ΕΕ και των κυβερνήσεων.

Eurokinissi

Από την κινητοποίηση αγροτών στη Λάρισα στις 14 Ιούλη για το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ και τις αποζημιώσεις

Ούτε βεβαίως μπορούν να συγκαλυφθούν οι ανταγωνισμοί επιχειρηματικών συμφερόντων για τις συγκεντρώσεις της γης σε όλο και λιγότερο χέρια και την αλλαγή χρήσης προς όφελος είτε των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) είτε του Τουρισμού.

Από αυτή την άποψη, και οι σχετικές «αποκαλύψεις» της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας είναι πολύ βολικές, ώστε να αξιοποιούνται για να γίνονται ευρύτερα αποδεκτές αυτές οι εξελίξεις και οι αντίστοιχες περικοπές, που αφορούν πρώτα και κύρια τους βιοπαλαιστές αγρότες.

Επιβεβαιώνεται ότι όλη αυτή η δυσωδία δεν αναβλύζει σε κενό αέρος. Στο έδαφος της ΚΑΠ της ΕΕ και της σήψης του καπιταλισμού, με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων, σε συμφωνία με την Κομισιόν και με στόχο να «πέσει στα μαλακά» το ξεκλήρισμα των πιο ευάλωτων βιοπαλαιστών αγροτών, προωθήθηκε και αναπτύχθηκε ένα διαβλητό ιδιωτικοποιημένο σύστημα χορηγήσεων - πληρωμών των αγροτικών επιδοτήσεων, που επί των τελευταίων κυβερνήσεων της ΝΔ γιγαντώθηκε ως κακοφορμισμένο απόστημα μιας συμμορίας επιτήδειων και των πολιτικών τους φίλων.

Είναι η ίδια η ΚΑΠ της ΕΕ και η υλοποίησή της από τις ελληνικές κυβερνήσεις που δημιούργησαν «εύφορο έδαφος» για να μπορούν να αναπτυχθούν αυτά τα δυσώδη φαινόμενα. Και, φυσικά, πριν την «οργιώδη βλάστησή τους», το διάστημα 2019 - 2024 της διακυβέρνησης της ΝΔ, αξιοποίησαν για να αναπτύξουν ρίζες όχι μόνο το διάστημα διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το προγενέστερο κοινοτικό και εθνικό νομοθετικό πλαίσιο που ευνόησε αυτή τη δράση τους.

Επομένως, η πραγματική «κομπίνα» για το συγκεκριμένο σκάνδαλο είναι το ίδιο το καθεστώς των αγροτικών επιδοτήσεων της ΚΑΠ της ΕΕ, που σχεδιάζεται και υλοποιείται στο έδαφος του μονοπωλιακού καπιταλισμού. Κριτήριο είναι το πώς θα εντείνεται η καταλήστευση του βιοπαλαιστή αγρότη από τα μονοπώλια (βιομηχανικά, εμπορικά, τραπεζικά) μέσω των χαμηλών τιμών που αυτά επιβάλλουν στα γεωργικά - κτηνοτροφικά προϊόντα, μέσω της πώλησης πανάκριβων λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων κ.λπ., μέσω των ληστρικών επιτοκίων δανεισμού κ.λπ.

Αυτός είναι ο δρόμος της ΚΑΠ, που συναποφασίζεται και υλοποιείται διαχρονικά από όλες τις κυβερνήσεις, με κριτήριο την κερδοφορία των εμποροβιομηχάνων στις συνθήκες της διεθνοποιημένης αγοράς, και ο οποίος οδηγεί σε συγκέντρωση της αγροτικής παραγωγής σε λιγότερα χέρια, μεγαλύτερο έλεγχό της από τα μονοπώλια και ξεκλήρισμα ενός σημαντικού αριθμού βιοπαλαιστών αγροτών και κτηνοτρόφων.

Τα ποσά των επιδοτήσεων, τα δισ. ευρώ που διαφημίζουν οι υπουργοί της κυβέρνησης αλλά και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα, δεν είναι παρά τα «τριάκοντα αργύρια» για αυτή την τεράστια κλοπή. Ποσά που δεν είναι της ΕΕ, όπως διατείνονται όσοι νυχθημερόν λιβανίζουν την ΚΑΠ, αλλά προέρχονται από το ξεζούμισμα όλων των λαών της Ευρώπης, μέσω των κρατικών προϋπολογισμών.

Σημείο καμπής αποτέλεσε η αναθεώρηση της ΚΑΠ το 2003, οπότε σταδιακά κυριάρχησαν οι «αποσυνδεδεμένες» από την παραγωγή, λεγόμενες άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις, οι οποίες από το 2013 και μετά αντικατέστησαν πλήρως τις συνδεδεμένες ενισχύσεις. Δηλαδή, η ίδια η ΚΑΠ έσπρωξε προς την κατεύθυνση της πλήρους αποσύνδεσης της επιδότησης από την πραγματική παραγωγή και το ζωικό κεφάλαιο, δίνοντας προτεραιότητα και ευνοώντας τους μεγαλοϊδιοκτήτες γης, ανεξάρτητα αν παράγουν ή όχι, έναντι της πλειοψηφίας των βιοπαλαιστών αγροτών και κτηνοτρόφων, που σπρώχνονταν γρηγορότερα προς το ξεκλήρισμα.

Στη συνέχεια, η απόφαση της ΕΕ να αποκλείσει από την έννοια του επιλέξιμου βοσκοτόπου εκτάσεις με ξυλώδη φυτά ή θάμνους, τους λεγόμενους «μεσογειακού τύπου βοσκότοπους», μη λαμβάνοντας ουσιαστικά υπόψη το ιδιαίτερο γεωγραφικό ανάγλυφο και τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στη χώρα, άφηνε ολόκληρες Περιφέρειες χωρίς βοσκοτοπικές εκτάσεις, με κίνδυνο περικοπής των επιδοτήσεων στην κτηνοτροφία. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επιμένοντας σε αυτόν τον χαρακτηρισμό των «μόνιμων βοσκοτόπων», επέβαλε πρόστιμο («κατ' αποκοπή διορθώσεις») ύψους πάνω από 460.000.000 ευρώ, λόγω κυρίως αδυναμιών στον ορισμό των επιλέξιμων μόνιμων βοσκοτόπων, όπως αυτός υιοθετήθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (DG Agri).

Αυτό το τεχνικά διαμορφωμένο έλλειμμα «επιλέξιμων» βοσκοτόπων (το Σχέδιο Δράσης που εγκρίθηκε το 2014 μείωνε κατά 50% τους επιλέξιμους βοσκότοπους), λόγω και της παραπάνω επιμονής της Κομισιόν, οδήγησε για πρώτη φορά και με πρόβλεψη μόνο για εκείνη τη χρονιά στην κατανομή σε κτηνοτρόφους επιλέξιμων βοσκοτόπων μέσω γεωχωρικής τεχνολογίας, ανάλογα με το ζωικό κεφάλαιο που κατείχαν (Υ.Α 221/22172/2014 - ΦΕΚ Β' 3464/23-12-2014 του ΥΠΑΑΤ Γ. Καρασμάνη). Η τότε ελληνική κυβέρνηση, ενώ διαφώνησε με αυτόν τον παράλογο αποκλεισμό των επιλέξιμων βοσκότοπων, που δεν ανταποκρινόταν στη γεωμορφολογική πραγματικότητα της χώρας, και ενώ προσέφυγε εναντίον των αποφάσεων της Κομισιόν στο ΔΕΕ, ωστόσο εν τέλει υιοθέτησε αυτή την προβληματική λύση, την οποία βεβαίως αποδέχτηκε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τη λεγόμενη αυτή «τεχνική λύση» υιοθέτησε και επέκτεινε στη συνέχεια η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 (ΚΥΑ 873/55993/2015), με την έγκριση της Κομισιόν, σύμφωνα με την οποία η κατανομή επιλέξιμων βοσκοτόπων μπορούσε να γίνεται είτε εντός της Περιφέρειας εγκατάστασης του κτηνοτρόφου, είτε μεταξύ Περιφερειών της ηπειρωτικής χώρας.

Με βάση αυτήν, έγινε κατανομή δημόσιων - δημοτικών κυρίως βοσκοτοπικών εκτάσεων των Περιφερειών με πλεόνασμα βοσκοτόπων (Ηπειρος, Δυτική Μακεδονία κ.ά.) σε κτηνοτρόφους που είχαν έδρα σε Περιφέρειες με έλλειμμα βοσκοτόπων (Κρήτη, Θεσσαλία κ.ά.), λόγω μεγάλης πυκνότητας κτηνοτροφικού κεφαλαίου. Ασφαλώς η κατανομή ήταν εικονική, δηλαδή στα χαρτιά, και δεν είχε σχέση με το πού και αν έβοσκε ο κάθε παραγωγός το κοπάδι του.

Με βάση την «τεχνική λύση» και το «ξεχείλωμά» της που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια μέχρι και σήμερα, κατέστη νόμιμο, με διαδοχικές αποφάσεις των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, παραγωγός από την Κρήτη να «βόσκει» τα πρόβατά του στα Αγραφα.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι από το 2017 η «τεχνική λύση» θα μπορούσε να έχει καταργηθεί, καθώς εξέλιπαν οι αιτίες που την επέβαλαν [η ΕΕ ανασκεύασε τον ορισμό του βοσκότοπου και συμπεριέλαβε ξανά σε αυτόν τις ξυλώδεις εκτάσεις, με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2017/2393 της 13ης Δεκεμβρίου 2017].

Εκτοτε το σύνολο των βοσκήσιμων εκτάσεων θα μπορούσε να ενταχθεί αμέσως στο γεωγραφικό υπόβαθρο του ΟΠΕΚΕΠΕ, πολύ περισσότερο μετά και τη νομική δικαίωση της χώρας το 2020 από το ΔΕΕ στις σχετικές προσφυγές κατά του προστίμου που είχε επιβληθεί, οπότε εξέλιπε και η τελευταία δικαιολογία για τη συνέχιση εφαρμογής της «τεχνικής λύσης», η οποία ωστόσο συνεχίστηκε να εφαρμόζεται ανελλιπώς μέχρι το 2024.

Η έρευνα από τη δικογραφία εστιάζεται στην περίοδο 2019 - 2022, οπότε και υπήρξε αλματώδης αύξηση του αριθμού όσων εμφανίζονται ως νέοι ή νεοεισερχόμενοι αγρότες, ζητώντας να πάρουν δικαιώματα επιδότησης σε επιλέξιμες εκτάσεις από το λεγόμενο «Εθνικό Απόθεμα». Πρόκειται δηλαδή για ένα «απόθεμα» που τα κράτη - μέλη δημιουργούν με μια υποχρεωτική ποσοστιαία μείωση στο ανώτατο όριο του βασικού συστήματος πληρωμής επιδοτήσεων, προκειμένου να επιδοτούνται νεοεισερχόμενοι αγρότες που ξεκινούν γεωργική δραστηριότητα. Ως γεωργική δραστηριότητα ορίστηκε, με την υπ' αριθμ. 104/7056/22-1-2015 ΥΑ, μεταξύ άλλων, η διατήρηση γης κατάλληλη για καλλιέργεια, χωρίς καλλιέργηση. Κριτήριο επιλεξιμότητας για βοσκοτόπια σε «καλή καλλιεργητική κατάσταση» με βάση την ΥΑ 1584/66059/2015 θεωρείται το κόψιμο και απομάκρυνση χόρτων σε ύψος κάτω των 70 εκατοστών.

Αυτές οι προβλέψεις έδωσαν τη δυνατότητα σε νέους ή δήθεν νέους αγρότες να ζητήσουν κατανομή δικαιωμάτων πληρωμής ενισχύσεων από το εθνικό απόθεμα, χωρίς να διαθέτουν καθόλου ζώα. Πρόβλεψη που συνεχίστηκε και μετά την επανένταξη στους επιλέξιμους βοσκότοπους εκτάσεων με ξυλώδη ή θαμνώδη βλάστηση, ακόμα κι αν ήταν προφανές ότι γι' αυτού του είδους τις εκτάσεις δεν υπάρχει άλλος τρόπος να κρατηθούν σε «καλή καλλιεργητική κατάσταση» παρά μόνο με βόσκηση. Δηλαδή ήταν εξαρχής αδύνατο να επιτευχθεί από αγρότες που παρουσιάζονταν να ζητούν δικαιώματα στο εθνικό απόθεμα χωρίς καθόλου ζώα!

Αυτός ο τρόπος κατανομής του εθνικού αποθέματος τα έτη 2017, 2018 και 2019, σε συνδυασμό με τις διάτρητες και εύκολες στο να προσπεραστούν διαδικασίες ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, αποτέλεσε το βασικότερο κίνητρο γι' αυτή την οργιώδη ανάπτυξη αυτών των φαινομένων.

Ετσι, κατά τα έτη 2019 - 2022 παρουσιάστηκε μια «βιομηχανία» εικονικών μισθωτηρίων ή παραχωρητηρίων δήθεν ιδιωτικών βοσκοτόπων (οι περισσότεροι αφορούσαν εκτάσεις που τα προηγούμενα χρόνια ως δημόσια βοσκοτόπια μετείχαν στην κατανομή μέσω της «τεχνικής λύσης»), προκειμένου να ενεργοποιηθούν δικαιώματα στο εθνικό απόθεμα, ακόμα και σε περιοχές πολλά χιλιόμετρα μακριά από τη διαμονή των αιτούντων.

Οταν στη συνέχεια, το 2022, έγινε αντιληπτή η παραπάνω πρακτική, νομοθετήθηκε ως προϋπόθεση για να διατηρήσει και να ενεργοποιήσει κάποιος δικαιώματα η ύπαρξη ζώων. Αυτό επέφερε την κατακόρυφη, από τη μια χρονιά στην άλλη, αύξηση του συνολικού αριθμού ζώων που δηλώνονταν, με τα γνωστά κωμικοτραγικά αποτελέσματα.

Ουσιαστικά, με βάση τους κανονισμούς της ΚΑΠ και τις εφαρμοστικές εγκυκλίους των κυβερνήσεων δημιουργήθηκε η εξής δυνατότητα: Από ένα κοπάδι με συγκεκριμένο αριθμό ζώων να αντλούνται διπλάσιες ή και τριπλάσιες επιδοτήσεις (με τη μεταβίβαση π.χ. από γονιό στα παιδιά, διατηρώντας δικαιώματα ενίσχυσης οι μεν μέσω βασικής ενίσχυσης, οι δε από το εθνικό απόθεμα) και στη συνέχεια αυτές οι πολλαπλάσιες επιδοτήσεις οδήγησαν στον πλασματικό πολλαπλασιασμό των ζώων που δηλώνονταν.

Είναι προφανές ότι όλη αυτή η διαδικασία διευκολύνθηκε από το γεγονός ότι με την ανοχή των αντίστοιχων οργάνων της ΕΕ ουδέποτε καταρτίστηκαν Σχέδια Βόσκησης για ολόκληρη την επικράτεια, ενώ η διαδικασία ενημέρωσης του γεωχωρικού υποβάθρου του ΟΠΕΚΕΠΕ (LSIS) ήταν τμηματική και χωρίς δημοσιότητα.

Με δεδομένο μάλιστα ότι αυτή η διαδικασία ανατέθηκε σε μεγάλες μονοπωλιακές επιχειρήσεις, που αποκτούσαν έτσι προνομιακή πρόσβαση σε πολύτιμα δεδομένα και πληροφορίες, καθιστούσε το σύστημα ακόμα πιο διαβλητό. Εξάλλου, η μεγάλη έκταση του φαινομένου προϋποθέτει συντονισμό, προκειμένου να «μοιραστεί» η πληροφορία για τις διαθέσιμες επιλέξιμες εκτάσεις που εντάσσονταν στο πληροφοριακό σύστημα και τη δήλωσή τους, χωρίς επικαλύψεις, για την «επιτυχή» εφαρμογή της «τεχνικής λύσης». Κάπως έτσι δημιουργείται η δυνατότητα «παραγωγός» από μια περιοχή να δηλώνει, εμφανίζοντας πλαστά ενοικιαστήρια - παραχωρητήρια, δημόσια βοσκοτόπια σε άλλη, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.

Τα διάφορα Κέντρα Υποβολής Δηλώσεων (ΚΥΔ) είχαν εικόνα για τις επιλέξιμες εκτάσεις της Περιφέρειάς τους, που μπορούσαν βεβαίως να την ανταλλάξουν απευθείας με αντίστοιχα γραφεία άλλων Περιφερειών (εξάλλου πολλά από αυτά τα κέντρα στην ουσία βρίσκονταν υπό την ίδια «επιχειρηματική ομπρέλα»). Πρόσβαση όμως στην πληροφόρηση για το σύνολο των εκτάσεων της χώρας μπορούσαν να έχουν μόνο ο ΟΠΕΚΕΠΕ και ο λεγόμενος Τεχνικός Σύμβουλος, δηλαδή η εταιρεία που κάθε φορά μονοπωλεί τα πληροφοριακά συστήματα του Οργανισμού.

Το γεγονός αυτό δικαιολογεί ακόμα περισσότερο τον τεράστιο ανταγωνισμό που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια γύρω από την εκμετάλλευση των πληροφοριακών συστημάτων του ΟΠΕΚΕΠΕ. Οι δύο μεγάλες μονοπωλιακές επιχειρήσεις, NEUROPUΒLIC - GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ και COGNITERA, στον περίγυρο των οποίων αναπτύχθηκαν και οι ανάλογες ομαδοποιήσεις πολιτικών, οικονομικών κ.λπ. συμφερόντων, τελικά κατέληξαν σε μεταξύ τους προσωρινό συμβιβασμό, συγκροτώντας κοινοπραξία, που ανέλαβε ως μοναδική ανάδοχος τον διαγωνισμό για τα Πληροφοριακά Συστήματα των ετών 2023 - 2027.

Από την άποψη αυτή, καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική η διερεύνηση της ενδεχόμενης συμμετοχής με αξιόποινο τρόπο του πρώην ΥΠΑΑΤ Μ. Βορίδη στις παραπάνω πρακτικές, με βάση τη σχετική αλληλογραφία και εμπιστευτικές επιστολές, από τις οποίες προκύπτει ότι από τον Ιούλιο μέχρι και τον Οκτώβρη 2020 ο υπουργός έδειχνε αδικαιολόγητη ολιγωρία ή και απροθυμία στις συνεχείς εκκλήσεις του τότε προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ προκειμένου να διεξαχθεί ομαλά ο διαγωνισμός για τα πληροφοριακά συστήματα.

Ακόμα, καθοριστικό ρόλο στη διευκόλυνση δράσης του κυκλώματος έπαιξε και το γεγονός ότι οι επιτόπιοι έλεγχοι που εκτελεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ελάχιστοι, λόγω έλλειψης προσωπικού, αλλά και εξαιτίας του διάτρητου πλαισίου της ΚΑΠ, που προβλέπει «δειγματοληπτικούς» ελέγχους. Οπως επίσης το γεγονός ότι ως αποδεικτικό της κατοχής μιας έκτασης μπορούσε να προσκομίζεται η δήλωση Ε9, η οποία δεν διασταυρωνόταν ως προς την αξιοπιστία της.

Γι' αυτόν τον λόγο, τόσο ο Σύλλογος Εργαζομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ όσο και εργαζόμενοι που ασκούσαν ελεγκτικό έργο είχαν καταγγείλει επανειλημμένα την υποστελέχωση του Οργανισμού, όπως και τη χορήγηση επιδότησης με βάση τη δήλωση Ε9.

Πάνω σε αυτό το έδαφος φύτρωσε το έκτρωμα για το οποίο διάφοροι σήμερα κάνουν ότι πέφτουν απ' τα σύννεφα.

Είναι χαρακτηριστική εξάλλου η μεγάλη αντιπαράθεση που αναπτύχθηκε γύρω από την τροποποίηση της εγκυκλίου (85112/27-7-2015) που αφορά τη διαδικασία διεξαγωγής των ελέγχων, με τις τροποποιήσεις να διαδέχονται η μία την άλλη, ακολουθώντας την ανάλογη διαδοχή των προέδρων του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Το γεγονός μάλιστα ότι οι δύο βασικοί καταγγέλλοντες, Γρ. Βάρρας και Ευ. Σημανδράκος, συνδέουν την πίεση που τους ασκήθηκε και τελικά την απαίτηση να υποβάλουν την παραίτησή τους με την προσπάθεια επιβολής αυστηρότερων όρων ελέγχου, δημιουργεί τουλάχιστον ισχυρές ενδείξεις για ενδεχόμενη συμμετοχή με αξιόποινο τρόπο των υπουργών στις ερευνώμενες παράνομες πράξεις.

Πολλώ δε μάλλον που με πανομοιότυπο τρόπο, τόσο μετά την αποπομπή Βάρρα από τον Βορίδη όσο και Σημανδράκου από τον Αυγενάκη, ακολούθησε η διαδοχή τους από προέδρους, Θεοφάνη Παππά (σημερινό βουλευτή της ΝΔ), Δημήτρη Μελά και Κυριάκο Μπαμπασίδη αντίστοιχα. Οι οποίοι ως πρώτο μέλημα είχαν την επαναφορά της εγκυκλίου στο προγενέστερο επιφανειακό καθεστώς ελέγχου και την εν συνεχεία αποδέσμευση και πληρωμή ελεγχόμενων ΑΦΜ, που με το προηγούμενο καθεστώς ελέγχου και διοίκησης οι αιτήσεις τους είχαν κριθεί ως ψευδείς.

Συγκεκριμένα, στις 27-10-2020 ο τότε πρόεδρος Γρ. Βάρρας (11/2019 - 11/2020) προχώρησε στην τροποποίηση της ως άνω εγκυκλίου (3η τροποποίηση), προκειμένου οι έλεγχοι στους αιτούντες δικαιώματα εθνικού αποθέματος να μη γίνονται αποκλειστικά και μόνο επί του μισθωτηρίου και του Ε9 που προσκόμιζαν (το οποίο ουσιαστικά είναι ανέλεγκτο ως προς την αλήθεια του περιεχομένου του), αλλά να απαιτείται η προσκόμιση ισχυρών τίτλων ιδιοκτησίας προκειμένου να αποδεικνύεται η κυριότητα του εκμισθωτή επί του βοσκότοπου.

Η αναγκαιότητα αυτή προέκυψε από τα αποτελέσματα του δειγματοληπτικού ελέγχου που διεξήγαγε σε 99 ΑΦΜ που αφορούσαν περιπτώσεις υψηλού ρίσκου, μετά από καταγγελίες αναφορικά με τον τρόπο κατανομής του εθνικού αποθέματος. Η οποία επιβεβαιώθηκε από τα συμπεράσματα της έρευνας και ιδίως την εμπιστευτική έκθεση της μάρτυρα Π. Τ., που εντόπισε τη μεθοδολογία που ακολουθούνταν σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ψευδών δηλώσεων και τα κενά της διαδικασίας που επιτρέπουν αυτή τη συστηματική εξαπάτηση. Είναι χαρακτηριστική μία από τις επισημάνσεις της, όπου σημειώνει: «Πολλά δικαιώματα εθνικού αποθέματος εμφανίζουν το φαινόμενο της "κλειστής ομάδας ή προέλευσης" των αιτήσεων από συγκεκριμένη περιοχή ή ΚΥΔ και εφόσον το επιχείρησαν το 2018 και το 2019 και πέτυχε, επανήλθαν το 2020 με δριμύτητα και θράσος, χωρίς να δείχνουν ότι κάτι τους επηρεάζει».

Προς αυτή την κατεύθυνση συνηγορούσαν και τα εξόφθαλμα ανορθολογικά αποτελέσματα στα οποία οδηγούσε η εφαρμογή της «τεχνικής λύσης», με χαρακτηριστικό παράδειγμα την κατανομή του 2019, όπου το 60% της κατανομής κατέληξε στην Κρήτη και με έναν πολύ μεγάλο αριθμό δικαιούχων να παρουσιάζουν μισθωτήρια - παραχωρητήρια ιδιωτικών βοσκοτόπων εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο διαμονής τους.

Αυτή την εξόφθαλμα ανορθολογική κατανομή έκανε αποδεκτή με την ανάληψη των καθηκόντων του ως ΥΠΑΑΤ και ο Μ. Βορίδης, ο οποίος όχι μόνο δεν έλαβε υπόψη του τις επισημάνσεις Βάρρα για το διάτρητο των παραπάνω διαδικασιών αλλά τελικά τον ώθησε και σε παραίτηση, αφήνοντας άθικτο το όλο προβληματικό καθεστώς. Σε συνδυασμό δε με την άμεση επαναφορά του προηγούμενου διάτρητου καθεστώτος ελέγχου από τους μετέπειτα προέδρους, έγινε επιτρεπτή η εξακολούθηση της συστηματικής εξαπάτησης και με ακόμα μεγαλύτερη θρασύτητα, που γεννούσε η πολιτική κάλυψη που δινόταν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων από τον Θεοφάνη Παππά, στις 9-12-2020 εκδίδεται 4η τροποποίηση της επίδικης εγκυκλίου που καθιστά προαιρετική την προσκόμιση ισχυρών τίτλων και στο ίδιο πνεύμα κινήθηκαν και οι μετέπειτα 6η και 7η τροποποίηση επί προεδρίας Δ. Μελά - για τις οποίες μάλιστα υπήρχαν και σχετικές καταγγελίες εργαζομένων - με βάση τις οποίες δικαιολογήθηκε η αποδέσμευση και πληρωμή των ελεγχόμενων ΑΦΜ.

Δεν μπορεί βεβαίως να υποστηριχθεί με σοβαρότητα ο ισχυρισμός ότι για τα παραπάνω στέρεα συμπεράσματα σχετικά με τη σκανδαλώδη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ ο αποπεμφθείς πρόεδρος Βάρρας δεν ενημέρωσε τον πρωθυπουργό, κατά την ανάληψη των αμέσως επόμενων καθηκόντων του ως σύμβουλος του πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου. Οταν μάλιστα ο ίδιος ισχυρίζεται ότι ο διορισμός του ως πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν προσωπική επιλογή Μητσοτάκη και είναι αυταπόδεικτη η αμέριστη εμπιστοσύνη που του είχε.

Αντίστοιχοι ανταγωνισμοί εκδηλώθηκαν και επί προεδρίας Σημανδράκου (7/2022 - 12/2023), που στην περίπτωση αυτή βεβαίως σε μεγάλο βαθμό αφορούσαν και τις έντονες αντιθέσεις που εκδηλώθηκαν μεταξύ ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων (Neuropublic / Gaia Επιχειρείν - Cognitera). Σχετικά κυρίως με τον έλεγχο των πολύτιμων πληροφοριακών συστημάτων του ΟΠΕΚΕΠΕ, που εκδηλωνόταν με αντίστοιχες πιέσεις και ανταγωνισμούς τόσο σε διοικητικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο.

Ωστόσο και σε σχέση με τη διαδικασία ελέγχου με πανομοιότυπο τρόπο υπήρξε αντιπαράθεση γύρω από τα απαραίτητα δικαιολογητικά για τον δειγματοληπτικό, πάντα, έλεγχο επί των αιτήσεων. Η επαναφορά, με την 9η τροποποίηση της εγκυκλίου στις 12-9-2022, των ισχυρών τίτλων κτήσης για τη διασταύρωση των στοιχείων, συνάντησε τον ίδιο οργανωμένο τρόπο αντιδράσεων. Με δεδομένο μάλιστα ότι παρέμενε η τραγική υποστελέχωση, που καθιστούσε αδύνατους τους ουσιαστικούς και επιτόπιους ελέγχους, ενώ παράλληλα καμία ουσιαστική πρόοδος δεν υπήρξε όλα αυτά τα χρόνια στην ολοκλήρωση των χαρτογραφικών δεδομένων, σχεδίων βόσκησης, κτηματολόγιο κ.λπ., που θα διευκόλυναν τη διασταύρωση των στοιχείων, οι αντικειμενικές αυτές ελλείψεις λειτουργούσαν παράλληλα και ως βολικό άλλοθι για την αποφυγή των ελέγχων.

Στην περίπτωση όμως αυτή, οι ενδείξεις για την αξιόποινη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ και την παροχή κάλυψης στην αποφυγή των ελέγχων σε ελεγχόμενους για απόσπαση παράνομων επιδοτήσεων είναι πολλαπλές και παραπάνω από ισχυρές.

Στο συμπέρασμα αυτό συνηγορεί, πρώτον, η καταγγελία Σημανδράκου ότι ωθήθηκε σε παραίτηση λόγω της αφόρητης πίεσης από τον Ελ. Αυγενάκη, εξαιτίας της μη πληρωμής 6.000 δεσμευμένων ΑΦΜ, τα οποία βέβαια δεν ανταποκρίνονταν στα αυξημένα επίπεδα ελέγχου και η πλειοψηφία τους ήταν ήδη στο στόχαστρο άλλων διωκτικών αρχών. Ακόμα, αποκαλυπτικός ήταν ο τρόπος που μεθοδεύτηκε η αλλαγή της σύνθεσης του ΔΣ του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η ταυτόχρονη παραίτηση όλων των μελών του ΔΣ, με τον προσχηματικά παραιτηθέντα αντιπρόεδρο Κυριάκο Μπαμπασίδη να ορίζεται στη συνέχεια πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ από τον Ελ. Αυγενάκη, ενώ πρώτα επιτεύχθηκε η αντικατάσταση κρίσιμων διευθυντικών στελεχών, προκειμένου να προχωρήσει η αποδέσμευση και πληρωμή των ΑΦΜ, όπως και έγινε.

Στα παραπάνω φαίνεται να συνηγορούν οι ιδιαίτερα αποκαλυπτικές παραδοχές και ομολογίες που έχουν καταγραφεί στις απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες μεταξύ των στελεχών του ΟΠΕΚΕΠΕ, στελεχών του υπουργείου αλλά και διαφόρων τοπικών πολιτικών παραγόντων, διευθυντών πολιτικών γραφείων κ.ά. Σ' αυτές αποτυπώνεται όχι μόνο η γνώση και ανοχή, αλλά και η παροχή πολυεπίπεδης στήριξης Αυγενάκη, όπως με την καθυστέρηση ακόμα και για μήνες των προγραμματισμένων ελέγχων.

Είναι προφανές ότι η έκταση της εμπλοκής διαφόρων στελεχών της ΝΔ από όλη την κλίμακα της ιεραρχίας δημιουργεί ισχυρές ενδείξεις ότι το επίπεδο της γνώσης και της πολιτικής κάλυψης, δεν εξαντλείται σε ορισμένους υπουργούς, αλλά βαρύνει συνολικά την κυβέρνηση της ΝΔ και τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Αυτό επιβεβαιώνουν και τα προσφάτως προσκομισθέντα εμπιστευτικά έγγραφα και η αλληλογραφία Σημανδράκου προς τον υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ Γ. Μπρατάκο. Ο ίδιος αναφέρει ότι παρότι στις διαδοχικές συσκέψεις με Μπρατάκο, Παπασταύρου και Βορίδη εξέθεσε αναλυτικά τις πιέσεις και την καθ' όλα προβληματική συμπεριφορά και τις μεθοδεύσεις Αυγενάκη, ήταν τελικά αυτοί που στο τέλος ζήτησαν την παραίτησή του.

Από τα όσα αποκρουστικά καταγράφονται στις τηλεφωνικές συνομιλίες των διαφόρων παρακολουθούμενων και εμπλεκόμενων στο σκάνδαλο προσώπων, έχει ιδιαίτερη αξία να αναδειχθεί μια άλλη πτυχή που τεχνηέντως αποσιωπάται.

Ο τρόπος με τον οποίο μεθοδευόταν ο παροπλισμός ή και η αντεκδίκηση και ο εκφοβισμός, με πειθαρχικές διώξεις ή άλλες μεθόδους, απέναντι σε μια σειρά τίμιους υπαλλήλους που προσπαθούσαν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, χαρακτηρίζοντάς τους «κακά σπυριά» που πρέπει να σπάσουν.

Αυτό βεβαίως αφορά και τις γνωστές περιπτώσεις στοχοποίησης των διευθυντικών στελεχών (όπως η Π. Τ.). Αυτοί που κατήγγειλαν και πρωτοστάτησαν στην ανάδειξη περιπτώσεων συστηματικής απάτης «επιβραβεύτηκαν» είτε με αιφνίδια αλλαγή καθηκόντων είτε πολύ περισσότερο με ποινικές και πειθαρχικές διαδικασίες (με αναφερόμενη καθοδήγησή τους ακόμα και από υπουργούς), που μέχρι και σήμερα είναι σε εξέλιξη.

Επαληθεύονται έτσι και τα όσα από την πρώτη στιγμή είχε καταγγείλει στην αρχική εμπιστευτική έκθεση: «Τα παραπάνω συνιστούν σε αρκετές περιπτώσεις σοβαρές παρατυπίες και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις συστηματική απάτη (δικαιώματα από εθνικό απόθεμα σε κλειστές ανακυκλούμενες ομάδες ή συγγενείς), οι οποίες μεμονωμένα ή οργανωμένα φαίνεται να ασκούν όλο και πιο φανερά πίεση σε διάφορα επίπεδα, από ΚΥΔ έως και υπαλλήλους, διαχέοντας "ΦΟΒΟ" σε όσους ασχολούνται ουσιαστικά με το θέμα, επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο την κατά το δυνατόν τυπική μόνο ενασχόλησή τους, τη δοκιμασία της οποίας (δηλαδή του τυπικού ελέγχου) γνωρίζουν ότι μπορούν να ξεπεράσουν εύκολα».

Ομως, η τεράστια έκταση και το βάθος του βούρκου αποκαλύπτεται στις «συνωμοσίες» ανάμεσα σε στελέχη της ΝΔ, από τη θέση του αντιπροέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ και άλλα στελέχη της ΝΔ, γνωστούς «αγροτοπατέρες» και κολαούζους των υπουργών, για το πώς «θα συνετίσουν», με το καλό ή το άγριο, τους υπαλλήλους που έκαναν ευσυνείδητα τη δουλειά τους.

Είναι χαρακτηριστικά τα διαμειβόμενα σε συνομιλία στελέχους της ΝΔ και τέως αντιπροέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ με «γαλάζιο» αγροτοσυνδικαλιστή, σχετικά με την ενδεδειγμένη παρέμβαση σε ελεγκτή που ζήτησε τη σήμανση προβάτων με μπογιά κατά τη διεξαγωγή ελέγχων («...πρέπει να 'πα να του κάνεις ματσάρισμα... Οχι, ούτε να τον δείρουνε, ούτε τίποτα. Να τον πιάσουν όμορφα, ευγενικά, να του πούμε κοίτα, το 'κανες μία... δεν θα περάσεις καλά...»).

Τα παραπάνω είναι μια αποκαλυπτική εικόνα για το τι θα σημαίνουν οι νέες αυταρχικές και απαράδεκτες διαδικασίες που ετοιμάζει η κυβέρνηση σε σχέση με το πειθαρχικό των δημοσίων υπαλλήλων, όταν μάλιστα όλα αυτά εξελίσσονται και σε μια περίοδο που ανοίγει τα ζητήματα της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων: Ολοι αυτοί που δεν «ευθυγραμμίζονται» με τους κανόνες που κάθε φορά επιβάλλει ο εκάστοτε δυσώδης βούρκος να βρίσκονταν αντιμέτωποι όχι μόνο με βιομηχανία πειθαρχικών ή άλλων διώξεων, αλλά να απειλούνται ακόμα και με απόλυση.

Εν κατακλείδι, την κατάσταση του ΟΠΕΚΕΠΕ περιγράφει με ακρίβεια και παραστατικότητα ο επίσης ελεγχόμενος τέως πρόεδρος Κ. Μπαμπασίδης, σε συζήτησή του με δημοσιογράφο (Γ. Μ.) που εμπεριέχεται στις απομαγνητοφωνήσεις της δικογραφίας:

[Γ. Μ.] Ε, θυμάσαι τι σου 'χα πει την πρώτη φορά που βρεθήκαμε; ...Οτι εκεί θέλουν ο καθένας το 'χει το μαγαζί κάθε υπουργός το 'χει, νομίζει ότι είναι δικό του μαγαζί... [Κ. ΜΠΑΜΠΑΣΙΔΗΣ]Ναι, ναι, μπράβο, είναι ταμείο, ότι το... ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ταμείο του υπουργείου... Πλήρωσε τον Γιώργο, τον Κυριάκο... Ναι, παρ' το ΑΦΜ, πλήρωσέ τον... (α/α 11377 από 08.01.2025 απομαγνητοφώνηση).

Β. Για τις κακουργηματικές ποινικές ευθύνες

Πριν αναφερθούμε συγκεκριμένα στις ποινικές ευθύνες, οφείλουμε να θέσουμε εισαγωγικά δύο ζητήματα:

Πρώτον, δεν αναγνωρίζουμε στην ΕΕ καθώς και στα όργανά της, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, τον ρόλο του τιμητή και κατήγορου, όταν η ίδια με την πολιτική και τη νομοθεσία της, ιδίως με την εφαρμογή της ΚΑΠ, τους σχετικούς Κανονισμούς, Οδηγίες κ.ά. έχει οδηγήσει και σε κάθε περίπτωση συμβάλει στα φαινόμενα διαφθοράς, μεταξύ των οποίων και το συγκεκριμένο σκάνδαλο.

Αλλωστε, και στην ίδια την πρότασή της η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αποφεύγει επιμελώς να επισημάνει τις προβληματικές κατευθυντήριες γραμμές της ΚΑΠ, που αποτελούν τη ρίζα του προβλήματος και της διαφθοράς, και περιορίζεται στον εντοπισμό κενών και καταχρηστικών συμπεριφορών στην εφαρμογή της.

Δεύτερον, δεν συμφωνούμε με τον προσδιορισμό ως ζημιωθέντων από το συγκεκριμένο σκάνδαλο των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, που υπηρετεί τα μονοπωλιακά συμφέροντα, ο οποίος αποτυπώνεται και σε σχετικές ποινικές διατάξεις.

Εκείνοι που πραγματικά ζημιώνονται από τέτοια σκάνδαλα δεν είναι οι μονοπωλιακοί όμιλοι, αλλά οι φορολογούμενοι λαοί των κρατών - μελών της, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, που σχηματίζουν την «περιουσία» της ΕΕ, καθώς φυσικά και οι πραγματικά δικαιούχοι βιοπαλαιστές αγρότες. Γιατί δεν μπορεί να κρυφτεί ότι τα κριτήρια «επιλεξιμότητας» που οδήγησαν στην περιβόητη «τεχνική λύση» που υιοθετήθηκε το 2014, με υπογραφή του τότε υπουργού Γ. Καρασμάνη (επί κυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ), και επικαιροποιήθηκε διαδοχικά από τις επόμενες κυβερνήσεις, σε συνεννόηση με την ΕΕ, τα καθορίζει η κερδοφορία των μονοπωλιακών ομίλων.

Αυτή η «επιλεξιμότητα» της ΕΕ άνοιξε την πόρτα για τις μπίζνες και τις ρεμούλες σε βάρος χιλιάδων βιοπαλαιστών αγροτών. Για την κερδοφορία των λίγων και ισχυρών ζημιώνονται οι πολλοί σε αυτό το σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα, είτε νόμιμα είτε παράνομα. Σε αυτή τη βάση λαμβάνουμε φυσικά υπόψη και αξιολογούμε τα στοιχεία της συγκεκριμένης δικογραφίας για τη θεμελίωση και απόδοση πολιτικών και ιδίως ποινικών ευθυνών σε συγκεκριμένα πρόσωπα.

Επομένως, όσον αφορά τις ποινικές ευθύνες πρώην υπουργών, προκύπτουν τα εξής:

Σύμφωνα με το άρθρο 13 του (ιδρυτικού) Ν. 2637/1998 (ΦΕΚ Α' 200), το οποίο αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 παρ. 1 του ν. 2732/1999 (ΦΕΚ Α' 154), συστάθηκε ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ), ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, που «...λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και τελεί υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του υπουργού Γεωργίας». Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 14 του ίδιου νόμου, ο σκοπός του Οργανισμού αυτού ως Ν.Π.Ι.Δ. είναι: «...α) Η διαχείριση των πιστώσεων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και του Ευρωπαϊκού Αλιευτικού Ταμείου (ΕΑΤ) δυνάμει των Κανονισμών ΕΚ 1290/2005 και 1698/2005 του Συμβουλίου, όπως αυτοί ισχύουν, σύμφωνα με τις εκάστοτε διατάξεις της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας. β) Η πρόληψη και πάταξη κάθε ατασθαλίας σε βάρος αυτών των πιστώσεων, όπως και η ανάκτηση τυχόν χρηματικών ποσών τα οποία έχουν καταβληθεί παρανόμως ή αχρεωστήτως».

Μεταξύ των αρμοδιοτήτων του ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως αυτές απαριθμούνται στην παρ. 2 του άρθρου 14, περιλαμβάνονται ο έλεγχος των δικαιολογητικών πληρωμής και η αναγνώριση και εκκαθάριση των δαπανών που βαρύνουν τον Ειδικό Λογαριασμό Εγγυήσεων Γεωργικών Προϊόντων (ΕΛΕΓΕΠ) του άρθρου 26 του ν. 992/1979, η έγκριση της πληρωμής τους και η έκδοση εντολών πληρωμής σε βάρος του ΕΛΕΓΕΠ (περ. α), η διενέργεια κάθε είδους ελέγχου σχετικά με τη νομιμότητα των πληρωμών και την κίνηση των διαδικασιών για την ανάκτηση των καταβληθέντων παρανόμως ή αχρεωστήτως, καθώς και για την επιβολή κάθε νόμιμης κύρωσης (περ. β) (βλ. ενδεικτικά 9772/2024 ΔΠΡΑΘ).

Αρα και αναφορικά με τα κεφάλαια των ενισχύσεων που πιστώνονται στα κοινοτικά ταμεία για τη χρηματοδότηση των γεωργικών δαπανών, το νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν διαχειριστής «περιουσίας άλλου» υπό την έννοια του νόμου περιουσίας. Περαιτέρω, ο ΟΠΕΚΕΠΕ τελεί υπό τη διοικητική εποπτεία και έλεγχο του εκάστοτε υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (άρθρ. 13 παρ. 1 εδ. β' του Ν. 2637/1998) και εκπροσωπείται νομικά από τον πρόεδρό του (άρθρ. 21 παρ. 1 Ν. 2637/1998).

Περαιτέρω, από τις διατάξεις του άρθρου 390 ΠΚ προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της απιστίας απαιτείται αντικειμενικώς: α) πρόσωπο που έχει την επιμέλεια ή διαχείριση της περιουσίας άλλου, η τελευταία ιδιότητα μπορεί να πηγάζει από δικαιοπραξία (λ.χ. σύμβαση εντολής, πληρεξουσιότητας, εργασίας) ή εκ του νόμου (όπως στην περίπτωση διαχειριστή νομικού προσώπου) και πρέπει να υπάρχει στον δράστη κατά τον χρόνο τέλεσης της πράξης, ενώ η επιμέλεια ή διαχείριση μπορεί να αφορά σε όλη την περιουσία ή σε μέρος της ή και σε μία μόνο πράξη, β) πράξη ή παράλειψη προκαλούσα ζημία στην περιουσία άλλου.

Η δε πράξη πρέπει να εμφανίζεται ως εξωτερική και δικαιοπρακτική και, κατά κανόνα, τέτοιο χαρακτήρα έχουν οι δικαιοπραξίες (λ.χ. πώληση, δωρεά, μίσθωση κτλ), οι οιονεί δικαιοπραξίες (λ.χ. όχληση, καταγγελία κτλ), οι διαδικαστικές πράξεις (λ.χ. ομολογία αγωγής, παραίτηση από δικόγραφο κτλ), οι δικαιοπρακτικές παραλείψεις (λ.χ. σιωπηρή ανανέωση σύμβασης διαρκείας κτλ), χωρίς να αρκεί η ενέργεια υλικών πράξεων, αλλά πρέπει να υπάρχει δυνατότητα πρωτοβουλίας και λήψης αποφάσεων με κίνδυνο και ευθύνη του διαχειριστή και η πράξη ή η παράλειψη να επιφέρει ζημία στην ξένη περιουσία. Ως περιουσία νοείται η κινητή ή ακίνητη, την οποία ο δράστης διαχειρίζεται ή έχει την επιμέλειά της, γι' αυτό και όταν πρόκειται περί περιουσίας νομικού προσώπου, η περιουσία είναι ξένη για τον διαχειριστή, η δε ζημία μπορεί να είναι θετική ή αποθετική. Συνιστά ζημία και η διακινδύνευση, η οποία πρέπει να προκαλείται με την κατάχρηση της παραπάνω εξουσίας του δράστη. Γενικά, η δράση του διαχειριστή πρέπει να αξιολογείται υπό το πρίσμα μιας θεώρησης όλων των παραμέτρων που θα έπρεπε να λάβει υπόψη του ένας συνετός διαχειριστής για να μη ζημιώσει την ξένη περιουσία που διαχειριζόταν.

Εξάλλου, είναι δεδομένο ότι η εξεταζόμενη πράξη απιστίας στρέφεται κατά του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς η διαχειριζόμενη περιουσία μεταφέρεται και εγγράφεται σε εθνικούς ειδικούς λογαριασμούς (ΕΛΕΓΕΠ), αποκτώντας εθνικό χαρακτήρα και τελούμενη υπό την εποπτεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η περιουσία αυτή τελεί υπό διαχείριση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, το οποίο λειτουργεί μεν κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, αλλά χάριν του δημοσίου συμφέροντος, και ως εκ τούτου συνδέεται νομικά με την περιουσία του Δημοσίου. Επιπροσθέτως, το Ελληνικό Δημόσιο υπέχει οικονομική ευθύνη για την αχρεώστητη ή παρανόμως καταβληθείσα ενίσχυση, καθώς φέρει υποχρέωση επιστροφής σε περιπτώσεις παρατυπιών, γεγονός που συνεπάγεται ότι η ζημία από παράνομη διαχείριση προκαλείται άμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο. Η ζημία είναι βέβαιη, κατά την έννοια που αποδίδεται στον όρο από τη νομολογία του Αρείου Πάγου, καθόσον προκύπτει σαφής μείωση της αξίας της διαχειριζόμενης περιουσίας και σε κάθε περίπτωση πρόκληση πραγματικού κινδύνου για αυτήν, που συνιστά εν τοις πράγμασι επέλευση βλάβης.

Επομένως: Ο εκάστοτε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων βαρύνεται με ιδιαίτερη νομική υποχρέωση (απορρέουσα από το άρθρο 13 παρ. 1 εδ. β' του Ν. 2637/1998) για την εποπτεία και τον έλεγχο της σύννομης διαχείρισης των οικονομικών πόρων που κατά νόμο διαχειρίζεται ο ΟΠΕΚΕΠΕ σύμφωνα με τις αρμοδιότητές του. Δηλαδή ευθύνεται μεταξύ άλλων και για τη μη αποτροπή διαπραχθεισών (τουλάχιστον) από τον νόμιμο εκπρόσωπο του νομικού προσώπου αξιόποινων πράξεων - από κοινού με τρίτα πρόσωπα ή κατά μόνας - εφόσον αυτές τελούσαν σε γνώση του. Για την παράλειψή του αυτή, δε, αρκεί ενδεχόμενος δόλος αναφορικά με την τέλεση αξιόποινων πράξεων κατά την άσκηση αρμοδιοτήτων του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Κατά συνέπεια, ο εκάστοτε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ υπέχει ευθύνη για οποιαδήποτε εν γνώσει του παρά τον νόμο διαχείριση των οικονομικών πόρων που διαχειρίζεται ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Και ο εκάστοτε υπουργός ΑΑΤ υπέχει ευθύνη για οποιαδήποτε εν γνώσει του παρά τον νόμο διαχείριση των οικονομικών πόρων που διαχειρίζεται ο ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς και για την παράλειψη παρέμβασης προς αποτροπή αξιοποίνων πράξεων τρίτων προσώπων κατά την άσκηση αρμοδιοτήτων του ΟΠΕΚΕΠΕ, εάν αυτές τελούσαν σε γνώση του.

Για την υπό διερεύνηση περίοδο 2019 - 2024 που αφορά τη διαβιβασθείσα δικογραφία, υπουργοί Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων διετέλεσαν, μεταξύ άλλων, οι Μαυρουδής (Μάκης) Βορίδης για την περίοδο από 9-7-2019 έως 5-1-2021 και ο Ελευθέριος Αυγενάκης για την περίοδο από 27-6-2023 έως 14-6-2024.

Ειδικότερα:

1) Για τον πρώην υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μαυρουδή (Μάκη) Βορίδη:

Προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ότι συμμετείχε με αξιόποινο τρόπο στο αδίκημα της απιστίας και συγκεκριμένα με ενέργεια η οποία συνίστατο σε συνυπογραφή του υπ' αρ. πρωτ. 70688/18.08.2019 εμπιστευτικού εγγράφου που του απέστειλε ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Αθ. Καπρέλης, σχετικά με «κατανομή επιλέξιμων βοσκοτόπων» που του διαβιβάστηκε.

Σύμφωνα με τα όσα καταθέτει στην από 29.11.2024 κατάθεσή του ο πρώην πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Γ. Βάρρας, το έγγραφο αυτό αποτελεί «υπηρεσιακό σημείωμα προς την πολιτική ηγεσία για παραδοχή παράνομων διευθετήσεων, ώστε να υπάρχει κάλυψη...» (βλ. σχετ. από 29.11.2024 Εκθεση Ενορκης Κατάθεσης Βάρρα). Στο έγγραφο αυτό υιοθετούνταν η περιβόητη «τεχνική λύση», καίτοι μετά την ψήφιση του Κανονισμού 2017/2393 (ΟΜΝΙBUS) τα λεγόμενα «μεσογειακά βοσκοτόπια» ενσωματώνονταν στις επιλέξιμες εκτάσεις, με αποτέλεσμα να επιστρέφονται στην Ελλάδα εκτάσεις που είχαν «κοπεί», μέσω νέου ορισμού βοσκοτόπου για τον ευρωπαϊκό νότο (βλ. σχετ. την από 20.12.2024 Εκθεση Ενορκης Κατάθεσης Μ. Κ). Οπως καταθέτει ο Μ. Κ. «...θα έπρεπε οι εκτάσεις που είχαν εξαιρεθεί από το action plan της περιόδου 2012 - 2014 να επανέλθουν ως επιλέξιμες συστηματικά και κεντρικά από τον ΟΠΕΚΕΠΕ...» (βλ. σχετ. την από 20.12.2024 Εκθεση Ενορκης Εξέτασης Μάρτυρα Μ. Κ.).

Παρ' όλα αυτά, ο τότε ΥΠΑΑΤ Μ. Βορίδης, τελώντας σε γνώση του περιεχομένου του εν λόγω Κανονισμού και της παραβίασής του με βούληση να παραβιασθεί αποδεδειγμένα ο κανόνας που ορίζει ότι δεν μπορούν να ενεργοποιούνται δικαιώματα σε περιοχή διαφορετική εκείνης στην οποία χορηγήθηκαν (βλ. σχετ. την από 29.11.2024 Εκθεση Ενορκης Εξέτασης Μάρτυρα Γ. Βάρρα), με υλική ενέργεια που συνίστατο στην συνυπογραφή του ως άνω εγγράφου που υιοθετούσε την «τεχνική λύση» συνήργησε άμεσα σε διαχειριστική πράξη της περιουσίας τρίτου κατά παράβαση των κανόνων επιμελούς διαχείρισης, σύμφωνα με τους οποίους δεν έπρεπε να εφαρμοστεί η «τεχνική λύση» (ήδη από το 2017 εξέλιπε έστω και η ελάχιστη επίφαση ανάγκης για εφαρμογή της), με αποτέλεσμα τη βέβαιη ζημία της περιουσίας των παθόντων. Η υπογραφή αυτή εκφράζει ακριβώς τη γνώση και βούληση του τότε ΥΠΑΑΤ Μ. Βορίδη να αναλάβει την ευθύνη της διαχειριστικής πράξης αυτής που αποδεδειγμένα αντίκειτο στους κανόνες της επιμελούς διαχείρισης των ενισχύσεων.

Εξάλλου, ακόμη και αν ήθελε υποτεθεί ότι η υπογραφή του ΥΠΑΑΤ δεν ήταν κατά νόμο προϋπόθεση για την ισχύ της συγκεκριμένης διοικητικής πράξης, ο ΥΠΑΑΤ τελώντας σε γνώση της ψήφισης του Κανονισμού 2017/2393 (ΟΜΝΙBUS) και με βούληση να παραβιασθεί αποδεδειγμένα ο κανόνας που ορίζει ότι δεν μπορούν να ενεργοποιούνται δικαιώματα ενίσχυσης σε περιοχή διαφορετική εκείνης στην οποία χορηγήθηκαν, παρέλειψε να παρέμβει ασκώντας τον κατά νόμο έλεγχο του εποπτεύοντος, μετά τη διαπίστωση παρά τον νόμο έκδοσης διοικητικής πράξης, και να ματαιώσει την εφαρμογή της «τεχνικής λύσης», ενώ είχε προς τούτο ιδιαίτερη νομική υποχρέωση.

Μάλιστα, στην από 08.09.2020 επιστολή του ο Γ. Βάρρας επικαλείται την έκδοση απόφασης από το ΔΕΕ που δικαίωνε τη χώρα αναφορικά με τις επιλέξιμες εκτάσεις και για τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν μετά τη δικαίωση, ήτοι καθίσταται σαφές στον ΥΠΑΑΤ με αδιαμφισβήτητο τρόπο ότι δεν συντρέχει λόγος εφαρμογής της «τεχνικής λύσης» (βλ. σχετ. το υπ' αρ. πρωτ. 55940/08.09.2020 ενημερωτικό σημείωμα).

Και από το έγγραφο αυτό αποδεικνύεται η γνώση του τότε ΥΠΑΑΤ για την έλλειψη κάθε νομιμοποιητικής βάσης προς περαιτέρω εφαρμογή της «τεχνικής λύσης» και την εκ νέου επικαιροποίηση της ΚΥΑ 873/55993/26.05.2015 με την ΚΥΑ 1217/264725/27.09.2021, χάρη στην οποία επιτυγχάνετο παράνομη διανομή δικαιωμάτων πληρωμής.

Περαιτέρω, προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο Μ. Βορίδης τελούσε σε γνώση των εκτεταμένων παρανομιών που λάμβαναν χώρα και συνιστούν «παράβαση των κανόνων διαχείρισης» η οποία προκάλεσε βέβαιη ζημία στην περιουσία άλλου, υπό την έννοια του άρθρου 390 ΠΚ. Ενδεικτικά:

Α) Αναφορά του Γ. Βάρρα ότι τον απομάκρυνε από τη θέση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ εξαιτίας της επιμονής του για ελέγχους που μέχρι τότε δεν είχαν πραγματοποιηθεί ποτέ.

Πρόκειται για στοιχείο που αποτελεί από μόνο του επαρκή ένδειξη για πράξη που τελικά κατέτεινε στη ματαίωση της άρσης της παράνομης υφιστάμενης κατ' εξακολούθηση παράβασης των κανόνων επιμελούς διαχείρισης περιουσίας άλλου και του βλαπτικού για την ξένη περιουσία αξιόποινου αποτελέσματος, μέσω της επιστροφής στο καθεστώς «χαλαρών» ελέγχων των δικαιολογητικών για την κατανομή ενισχύσεων (απλώς με το Ε9 που δεν αποτελεί τίτλο ιδιοκτησίας και χωρίς να απαιτείται υποβολή μισθωτηρίου ή παραχωρητηρίου) και της τροποποίησης της σχετικής εγκυκλίου από τους επόμενους προέδρους Θ. Παππά (βουλευτή ΝΔ) και Δ. Μελά.

Β) Διορισμός από τον ΥΠΑΑΤ Μ. Βορίδη του Δ. Μελά ως προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Σύμφωνα με τον Γ. Βάρρα ο Δ. Μελάς αποτελούσε «αποκλειστική επιλογή» του Μ. Βορίδη και «προνομιακό συνομιλητή» του γγ ΥΠΑΑΤ Στρατάκη, ο οποίος ήταν επίσης επιλογή του Μ. Βορίδη (βλ. σχετ. την από 28.11.2024 Εκθεση Ενορκης Εξέτασης Μάρτυρα Γ. Βάρρα). Ο Δ. Μελάς, με βάση το υλικό της δικογραφίας, φέρεται να έχει διαπράξει επανειλημμένα αξιόποινες πράξεις που συνιστούν απιστία, όπως προκύπτει από πληθώρα απομαγνητοφωνημένων τηλεφωνικών συνομιλιών. Ο Α. Σ. (αποκαλούμενος «χασάπης», όπως προκύπτει από τη δικογραφία) με απόφαση του ΥΠΑΑΤ Μ. Βορίδη διορίστηκε άμισθος μετακλητός ειδικός σύμβουλος στο ιδιαίτερο γραφείο του ΥΠΑΑΤ από 01.11.2019 και για ένα έτος (αριθμός διοικητικής πράξης 8194/270475/23.10.2019). Ο Α. Σ. είναι ιδρυτικό μέλος ΚΥΔ με την επωνυμία «ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΟΦΙΝΑ», μέλος της οποίας ήταν και η κόρη του Γ. Ξ. (αποκαλούμενου «φραπέ», όπως προκύπτει από τη δικογραφία) που αναφέρεται στην Απόφαση διαβίβασης της δικογραφίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.

Γ) Παράλειψη του ΥΠΑΑΤ Μ. Βορίδη να ασκήσει νόμιμο έλεγχο παρεμβαίνοντας για την άρση των παρανομιών.

Ενδεικτικά προκύπτει και από τη διαλαμβανόμενη στη δικογραφία συνομιλία μεταξύ Γ. Ξ. και τότε προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ Κ. Μπαμπασίδη: «...Εφόσον στέκει το Μαξίμου και στέκει και ο Μάκης, είσαι βράχος που δεν πέφτει...».

2) Για τον πρώην υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Ελευθέριο Αυγενάκη:

Προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ότι συμμετείχε με αξιόποινο τρόπο στο αδίκημα της απιστίας με ενέργεια.

Προκύπτουν ενδείξεις ότι άσκησε αφόρητες πιέσεις στον τότε πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ Ευάγγελο Σημανδράκο να αποδεσμεύσει περί τα 6.000 ΑΦΜ και να πραγματοποιηθούν πληρωμές και σε αυτά, καίτοι είχαν «μπλοκαριστεί» κατόπιν ελέγχων που είχαν πραγματοποιηθεί και δεν είχαν προσκομιστεί τα απαραίτητα δικαιολογητικά (βλ. σχετ. την από 26.02.2025 Εκθεση Ενορκης Εξέτασης Ε. Σημανδράκου «...Τον Οκτώβριο του 2023 η πίεση έγινε αφόρητη από τον κ. Αυγενάκη επειδή δεν πληρώθηκαν και πάλι οι 6.000 ΑΦΜ και τη μετέφερε και σε άλλους στην κυβέρνηση...»).

Για τον λόγο αυτό τον εξανάγκασε σε παραίτηση και μεθόδευσε τον ορισμό στη θέση του προέδρου του Κυριάκου Μπαμπασίδη (βλ. σχετ. την από 26.02.2025 Εκθεση Ενορκης Εξέτασης Ε. Σημανδράκου «...Από τα μέσα Νοεμβρίου, η πλειοψηφία των μελών της διοίκησης είχαν υποβάλει την παραίτησή τους καθ' υπόδειξη και κατόπιν πιέσεως του Στρατάκου με εντολή Αυγενάκη... υπέβαλα την παραίτησή μου εξαναγκαζόμενος σε έξοδο από τον οργανισμό... Στη συνέχεια ο Μπαμπασίδης με νέους διευθυντές προχώρησε σε αποδέσμευση και πληρωμή των ΑΦΜ...» και την από 04.11.2023 εμπιστευτική επιστολή Ε. Σημανδράκου προς Γ. Μπρατάκο: «...Τη Δευτέρα 30 Οκτωβρίου 2023... επικοινώνησε μαζί μου ο ίδιος ο γγ του ΥΠΑΑΤ κ. Γιώργος Στρατάκος και μου ζήτησε εκ μέρους του ΥΠΑΑΤ... την υποβολή της παραίτησης όλων των μελών του ΔΣ και των εκλεγμένων από τους εργαζόμενους...»). Εθεσε δηλαδή στη διάθεση του Κ. Μπαμπασίδη, ως α' αντιπροέδρου ΟΠΕΚΕΠΕ και αρμοδίου για τις Διευθύνσεις Αμεσων Ενισχύσεων και Τεχνικών Ελέγχων (Ορ. βλ. Σχετ. από 24.02.2025 Εκθεση Ενορκης Εξέτασης Ε. Σημανδράκου), την εξουσία πληρωμής ΑΦΜ τα οποία είχε κριθεί ότι δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις ελέγχου, κατά παράβαση των κανόνων καλής διαχείρισης, γεγονός το οποίο τελούσε σε γνώση του, με βούληση να προκληθεί βέβαιη ζημία στην περιουσία άλλου, αποτέλεσμα που τελικά επήλθε με την πληρωμή των εν λόγω ΑΦΜ.

Περαιτέρω, προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις ότι συμμετείχε με αξιόποινο τρόπο στο αδίκημα της απιστίας με παράλειψη και κατά παράβαση ιδιαίτερης νομικής υποχρέωσης, και ειδικότερα προκύπτουν ενδείξεις ότι ενώ είχε περιέλθει σε γνώση του το από 14.02.2024 με αρ. πρωτ. 8757/14.02.2024 έγγραφο της τότε προϊσταμένης Δ/νσης Τεχνικών Ελέγχων του ΟΠΕΚΕΠΕ Π. Τ. προς τη Νομοτεχνική Επιτροπή και τα μέλη του ΔΣ του ΟΠΕΚΕΠΕ με θέμα «Επανέλεγχος και Αποδέσμευση των ΑΦΜ για τα έτη 2020 - 2023 για τα οποία διαπιστώθηκαν βάσιμες ενδείξεις δημιουργίας τεχνητών συνθηκών λήψης ενισχύσεων», στο οποίο προειδοποιούσε ότι «...Επειδή η πληρωμή των ενισχύσεων παρά τα ευρήματα των διενεργηθέντων ελέγχων και η αδυναμία μελλοντικής ανάκτησης αυτών σε περίπτωση που διαπιστωθεί με σχετική δικαστική κρίση το παράνομο καταβολής αυτών ενδέχεται να συνιστά το αδίκημα της απιστίας σε βάρος του ΟΠΕΚΕΠΕ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σας ενημερώνω για τα ανωτέρω τονίζοντας τον κίνδυνο απώλειας πόρων του Δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε περίπτωση αποδέσμευσης των αναφερομένων ΑΦΜ παρά τα αποτελέσματα του ελέγχου και ενώ εκκρεμεί η δικαστική διερεύνηση των υποθέσεων...», παρέλειψε να παρέμβει ασκώντας τον κατά νόμο έλεγχο του εποπτεύοντος, ώστε να ματαιωθεί η αποδέσμευση των αναφερόμενων ΑΦΜ, καίτοι είχε προς τούτο ιδιαίτερη νομική υποχρέωση, προκαλώντας βέβαιη ζημία περιουσίας άλλου.

Επιπλέον, προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ότι απέκρυψε παράνομη πράξη αναφορικά με τα δικαιώματα των ενισχύσεων (βλ. σχετ. απομαγνητοφώνηση με α/α 204881/03.01.2025 συνομιλία μεταξύ Ν. Κ. και Ε. Ζερβού, υπ' αρ. 49 ψηφιακός δίσκος:«...Εμείς τότε με τον Λευτέρη τα 'χαμε κρύψει ρε παιδί μου, τα 'χαμε πάει παρά πίσω...»).

Περαιτέρω, προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο Ελ. Αυγενάκης τελούσε σε γνώση των εκτεταμένων παρανομιών που λάμβαναν χώρα και συνιστούν «παράβαση των κανόνων διαχείρισης» η οποία προκάλεσε βέβαιη ζημία στην περιουσία άλλου, υπό την έννοια του άρθρου 390 ΠΚ και η βούλησή του να εξακολουθήσει η με βεβαιότητα ζημιογόνα διαχείριση περιουσίας άλλου, η οποία φέρεται να εξωτερικεύεται και με υλικές πράξεις και παραλείψεις. Ενδεικτικά:

Α) Προκύπτει ότι διατηρούσε στενές φιλικές σχέσεις με τον ιδιοκτήτη ΚΥΔ στη Λάρισα Η. Κ. (βλ. σχετ. από 14.09.2024 συνομιλία με α/α 681 τότε αντιπροέδρου ΟΠΕΚΕΠΕ Ε. Ζερβού με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ρεθύμνου Γ. Β.: «...Αυτός είναι φίλος του Λευτέρη. Κανονικός φίλος του Λευτέρη... [Γ. Β.]: ...να τονε πιάσεις τον Η. τον Κ. να δούμε τι δικαιώματα έχει να μην παίρνουν οι Ζωνιανοί... να πάρουν τα πάρουν με δέκα ευρώ, να σου κανονίσω εγώ να τα πουλήσομε με 30 ευρώ... Μιλήστε μαζί και κανονίστε τα όλα...»).

Β) Προκύπτει ότι τελούσε σε άμεση γνώση παράνομων πράξεων κακής διαχείρισης που είχαν ως αποτέλεσμα τη βέβαιη ζημία της περιουσίας άλλου και μάλιστα άλλοτε τις ζητούσε, άλλοτε τις επιδοκίμαζε και άλλοτε τις κάλυπτε. Χαρακτηριστικές είναι:

i) η με α/α 6280 από 16.10.2024 έως 18.10.2024 συνομιλία (υπ' αρ. 16 ψηφιακός δίσκος) μεταξύ του τότε αντιπροέδρου ΟΠΕΚΕΠΕ Ε. Ζερβού με τον ιδιοκτήτη ΚΥΔ Η. Κ.: «...Ελα ναι βόηθα τον είναι του Λευτέρη άνθρωπος... Είναι, είναι δικοί μας... να τους καλύψουμε όλους... Και θα του πω γω του Λευτέρη. Οτι τους καλύψαμε όλους. Να το ξέρει...».

ii) η με α/α 18151 από 18.12.2024 συνομιλία (περίπτωση Α-30 Εκθεσης Επισκόπησης Συνομιλιών, σελ. 30) μεταξύ αντιπροέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ στελέχους της ΝΔ με τοπικό παράγοντα της ΝΔ: «[ΖΕΡΒΟΣ] ...Εγώ έχω δώσει τα ΑΦΜ στην προϊσταμένη... Εσύ θες να πάρει τεχνική λύση; Κατανομή βοσκότοπου παραπάνω. Αυτό δεν θες; ... [Π] ...Ε, πε το και του Λευτέρη, να πάρει να παρέμβει ο Λευτέρης εκεί... Δεν μπορεί να σου υπόσχεται ένας υπουργός ότι ξέρεις κάτι, αυτό θα γίνει και αύριο να σου πει δεν στο 'πα... Ηταν δέκα άτομα μπροστά...», με τον Ε. Ζερβό να απαντά ότι θα δούνε τι μπορούνε να κάνουν.

iii) η με α/α 20182 από 31.12.2024 συνομιλία (περίπτωση Α-38 Εκθεσης Επισκόπησης Συνομιλιών, σελ. 34) μεταξύ του τότε αντιπροέδρου ΟΠΕΚΕΠΕ Ε. Ζερβού με τον αγροτοσυνδικαλιστή της ΝΔ, κατά την οποία ο πρώτος προειδοποιεί τον δεύτερο ότι πρόκειται να διενεργηθεί έλεγχος στα Ζωνιανά κατόπιν εντολής Κ. Μπαμπασίδη και του παροτρύνει να κάνει καταγγελία για έλεγχο σε Ανώγεια και Κομοτηνή: «...ενημέρωσα και τον Λευτέρη... Μου λέει καλά έκανες... Να ξυπνήσει μου λέει λίγο το πάρτι γιατί έχουν πάρει πολύ ψηλά τον αμανέ...».

iv) η με α/α 20565 από 03.01.2025 συνομιλία (περίπτωση Α-37 Εκθεσης Επισκόπησης Συνομιλιών, σελ. 38) μεταξύ του τότε αντιπροέδρου ΟΠΕΚΕΠΕ Ε. Ζερβού με τον αγροτοσυνδικαλιστή της ΝΔ: «...Οι χωριανοί τώρα, αυτό που πρέπει να καταλάβουν είναι... ότι όσο ήταν ο ΑΥΓΕΝΑΚΗΣ και ο ΖΕΡΒΟΣ όπως ήτανε, το κάνανε εφτά μήνες... Ωραία. Δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς... παλεύουμε τώρα να το κάνουμε όσο μπορούμε πιο ομαλά γίνεται...».

Για τους λόγους αυτούς προτείνουμε:

Τη σύσταση Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη Διενέργεια Προκαταρκτικής Εξέτασης σύμφωνα με το άρθρο 86 παρ. 3 του Συντάγματος, τα άρθρα 153 επ. του Κανονισμού της Βουλής και το άρθρο 5 του ν. 3126/2003 περί «Ποινικής Ευθύνης Υπουργών» όπως ισχύουν, κατά των πρώην υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μαυρουδή (Μάκη) Βορίδη και Ελευθέριου Αυγενάκη για τη διερεύνηση των αδικημάτων της συνέργειας και ηθικής αυτουργίας σε απιστία, τελεσθέντων από κοινού και κατ' επανάληψη, κακουργηματικού χαρακτήρα, δεδομένου ότι η ζημία υπερβαίνει το ποσό των 120.000 ευρώ (άρθρο 390 παρ. 1 εδ. 2 του Ποινικού Κώδικα σε συνδυασμό με άρθρο 46 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα).

Αντίστοιχα, να ελεγχθούν για τα παραπάνω άλλοι αρμόδιοι υπουργοί, υφυπουργοί, καθώς και όλα τα εμπλεκόμενα κυβερνητικά στελέχη, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, μεταξύ των οποίων φυσικά ο επικεφαλής της κυβέρνησης Κυριάκος Μητσοτάκης, σε γνώση και υπό τον έλεγχο του οποίου εξελίσσεται όλο το κυβερνητικό έργο.