Η νέα κατασκευασμένη κρίση στο Ιράν ξαναφέρνει τη συζήτηση, όπως έγινε και με το Ιράκ, στο πρόβλημα των πυρηνικών και τη διασπορά τους. Ανεξάρτητα από τις προθέσεις του Ιράν είναι σαφές ότι τα πυρηνικά δεν πρέπει να προσεγγίζονται επιλεκτικά, αλλά η συζήτηση πρέπει να αφορά το σύνολο των χωρών που τα διαθέτουν. Για παράδειγμα οι ΗΠΑ όχι απλά τα χρησιμοποιούν για ενεργειακούς λόγους, όχι μόνο έχουν διασπείρει πυρηνικά απόβλητα σε ωκεανούς, τρίτες χώρες, ακόμα και στο ίδιο τους το έδαφος, αλλά έχουν κατασκευάσει - και χρησιμοποιήσει - πυρηνικά όπλα στο πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής τους πολιτικής. Πρόσφατα παραδείγματα οι βόμβες με απεμπλουτισμένο ουράνιο στη Γιουγκοσλαβία και το Ιράκ. Αρα ποιος τους νομιμοποιεί να διακηρύσσουν την αγωνία τους για την ειρήνη στον πλανήτη; Πέρα από αυτό ας θυμηθούμε ότι το δικτατορικό καθεστώς του Πακιστάν και η χώρα δορυφόρος τους (Ισραήλ) διαθέτουν με τη δική τους βοήθεια πυρηνικά εργοστάσια (και πυρηνικά όπλα) και επίσης ετοιμάζουν να βάλουν στο κλαμπ και τη χώρα των χασάπηδων στρατηγών, την Τουρκία. Στις μέρες μας η υποκρισία περισσεύει.

ΟΙΚΟΑΛΙΕΥΜΑΤΑ

Πριν από 14 χρόνια, όταν πρωτοξεκινούσε η στήλη, είχε αναδείξει, κάτι που εξακολουθεί να κάνει σε κάθε ευκαιρία, το ζήτημα με τα αγροχημικά. Η κατάχρησή τους έχει σαν αποτέλεσμα να τρώμε δηλητηριασμένα τρόφιμα. Τότε είχαμε δεχτεί επιθέσεις και κριτική για δήθεν υπερβολές. Σήμερα η συζήτηση έχει γενικευτεί και μια σειρά επιστημονικών ερευνών συσχετίζει πλέον άμεσα μορφές του καρκίνου με τα αγροχημικά.

Παρά όμως το SOS από την επιστημονική κοινότητα, η κατάσταση όχι απλά δε βελτιώνεται, αλλά χειροτερεύει. Οι αγρότες είναι αποκομμένοι από τους επιστήμονες γεωτεχνικούς, επειδή αν και αγροτική χώρα, οι ηγεσίες του δικομματισμού φρόντισαν να αποψιλώσουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες από την περιφέρεια εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των πολυεθνικών σε βάρος των αγροτών και της υγείας των καταναλωτών.

ΚΑΙ ΟΙΚΟΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Στο δεύτερο τόμο της τρίτομης συλλογικής εργασίας που την επιμέλεια υπογράφουν οι πανεπιστημιακοί Φ. Παπαηλιού, Γ. Ξανθάκου και Σ. Χατζηχρήστου που πρόσφατα κυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις «Ατραπός», συμπεριλαμβάνονται σειρά κειμένων που αναφέρονται στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Πρόκειται για άκρως ενδιαφέρουσες έρευνες που σχετίζονται κυρίως με τις γνώσεις, τις στάσεις, τις αξίες και τις συμπεριφορές των μαθητών σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Αν και η ΠΕ παραμένει ο φτωχός συγγενής της Παιδείας, η έρευνα συνεχίζεται και εμπλουτίζεται ακτινοσκοπώντας την πενία και στον τομέα αυτό. Κατά τα άλλα η υπουργός Παιδείας θεωρώντας ότι ανακάλυψε την Αμερική διαφημίζει ως μοναδική θεραπεία στο δοβλέτι της την αξιολόγηση, παράλληλα με την επαναφορά των «επιθεωρητών», οι οποίοι θα επιβάλλουν την τάξη και την ηθική! Και για το μόνο που δε μιλούν οι ανεκδοτολογικού τύπου επιτροπές «σοφών» είναι οι παρεχόμενες γνώσεις και κυρίως το μέλλον της νέας γενιάς.

Γρηγοριάδης Κώστας

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η κατανάλωση όλων των μορφών της ενέργειας διαχρονικά αυξάνεται και αυτό οφείλεται τόσο στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου, όσο και στη δημογραφική αύξηση του πλανήτη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η μεγαλύτερη αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας προέρχεται από τα ορυκτά καύσιμα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι δεύτερες, όμως, συμμετέχουν μόνο στο 4,5% της παγκόσμιας ενέργειας, άρα το ζήτημα εντοπίζεται στα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, άνθρακας). Παράλληλα οι εκπομπές των αερίων - δολοφόνων (σ.σ. έτσι ονομάζονται τα αέρια που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου) συνεχίζουν να αυξάνονται παρά τις διεθνείς διασκέψεις και τις διακηρύξεις για τη μείωσή τους. Για παράδειγμα οι ΗΠΑ που ευθύνονται για το πρόβλημα των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα και αρνούνται να συζητήσουν τη μείωσή τους, σύμφωνα με διεθνείς μετρήσεις το τελευταίο διάστημα έχουν αυξήσει τις εκπομπές κατά 16%! Την ίδια στιγμή οι πολίτες των αναπτυγμένων χωρών καταναλώνουν δεκαπλάσια ποσότητα ενέργειας ορυκτών καυσίμων συγκριτικά με τους πολίτες των υπανάπτυκτων χωρών, οι οποίες για λόγους κομψότητας έχουν μετονομαστεί σε αναπτυσσόμενες.

Σύμφωνα με τα παραπάνω ένας Βορειοαμερικανός είναι υπεύθυνος για την ετήσια εκπομπή 5,5 τόνων αερίων του θερμοκηπίου, ένας Ευρωπαίος 2,4 τόνων, ένας Λατινοαμερικανός 0,8 τόνων και ένας Αφρικανός 0,3 τόνων! Και ενώ η κρισιμότητα της κατάστασης με το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση, οι φιλικές προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας παραμένουν στα «αζήτητα». Η Ελλάδα λ.χ. θα μπορούσε να καλύψει τουλάχιστον το 1/3 των αναγκών σε ενέργεια από τον ήλιο, αν στις στέγες των κτιρίων υπήρχαν φωτοβολταϊκά, τα οποία με τη σειρά τους για κάθε κιλοβατώρα θα περιόριζαν 1,1 κιλά εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Μελέτες που έχουν κατατεθεί από ανεξάρτητους διεθνείς οργανισμούς έχουν αναφέρει ότι κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους γύρω στα 3.000.000 άνθρωποι από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Για παράδειγμα στην Αγγλία γίνεται λόγος για 23.000 θανάτους το χρόνο, εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Εφιαλτικός είναι ο αριθμός των θανάτων, από αναπνευστικά προβλήματα, στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, από την εσωτερική ρύπανση των σπιτιών που υπολογίζεται στα 2.500.000 το χρόνο! Κυρίως ο αριθμός αυτός αφορά τις γυναίκες και τα μικρά παιδιά που ζουν περισσότερες ώρες στο σπίτι.

Το 1970 στις ΗΠΑ ένας στους δυο πολίτες κατείχε ΙΧ αυτοκίνητο, στην Ευρώπη ένας στους πέντε, στη νότια Αφρική ένας στους δώδεκα, στην Ινδία ένας στους εννιακόσιους και στην Κίνα ένας στους είκοσι εφτά. Είκοσι χρόνια μετά οι αναλογίες αυτές μετατράπηκαν αντιστοίχως ως εξής: 1 στους 1,7, 1 στους 2,7, 1 στους 12, 1 στους 367 και 1 στους 679. Σε δέκα χρόνια από σήμερα υπάρχει εκτίμηση ότι θα κυκλοφορούν περίπου 2 δισ. αυτοκίνητα παγκοσμίως με ό,τι αυτό μεταφράζεται περιβαλλοντικά (ως προς τις εκπομπές). Αν στα κόστη καυσίμων συνυπολογιζόταν και το περιβαλλοντικό κόστος τότε η τιμή της βενζίνης θα ήταν κατά πολύ υψηλότερη. Είναι επίσης γνωστό ότι η μετακίνηση με ΙΧ απαιτεί τετραπλάσια ποσότητα βενζίνης σε σχέση με αυτή των μετακινήσεων με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Και το 40% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας οφείλεται στις μεταφορές. Η συμμετοχή των μεταφορικών μέσων στην κατανάλωση ενέργειας είναι: ΙΧ 61%, λεωφορεία 1%, μετρό 1%, δημόσια οχήματα 37%. Οι υποδομές των επίγειων μεταφορών είναι αυτοκινητοπροσανατολισμένες, αν σκεφτούμε ότι το 92%, σε μια χώρα όπως η Γερμανία, σχετίζονται με το αυτοκίνητο και μόνο το 8% στο σιδηρόδρομο. Ομως η χρήση των ΙΧ συνδέεται και με προβλήματα ποιότητας της ζωής. Ο χώρος που καταλαμβάνει ένα αυτοκίνητο ισοδυναμεί με χώρο 16 πεζών.

Η ρύπανση που προξενούν οι πολίτες που μετακινούνται με ΙΧ είναι 19 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των επιβατών που μετακινούνται με ΙΧ αυτοκίνητα. Πιο συγκεκριμένα 1,9 κιλά ισοδύναμο μονοξείδιο του άνθρακα ανά χιλιόμετρο σε αντιστοιχία με 0,1 κιλά που αντιστοιχούν στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Από την άποψη αυτή η πολιτική μεταφορών στις μετακινήσεις είναι σαφής. Και μάλιστα είναι επίκαιρη ενόψει δημοτικών εκλογών όπου οι συνδυασμοί της Αριστεράς μπορούν να ανοίξουν παρόμοιες συζητήσεις την ίδια στιγμή που οι νεοφιλελεύθεροι και σοσιαλφιλελεύθεροι υποψήφιοι θα εξαντλούνται στα κάγκελα, στα σιντριβάνια, στους φόρους και στα τοπικά σύμφωνα απασχόλησης.