Οι κινητοποιήσεις των πολιτών στην παραλιακή, που οι σοσιαλφιλελεύθεροι κυβερνώντες και οι νεοφιλελεύθεροι υποστηρικτές τους ετοιμάζονται να παραδώσουν στον ιδιωτικό τομέα, και οι αντίστοιχες για τη σωτηρία της Πάρνηθας, που έγιναν πριν από μέρες, και μαζικότητα παρουσίασαν και μαχητικότητα. Παράλληλα, απέδειξαν ότι και θα συνεχιστούν και θα ενταθούν, κόντρα στο ρεύμα που θέλει τα πάντα θυσία στο μεγάλο κεφάλαιο. Κι επειδή πλησιάζουν οι δημοτικές εκλογές, είναι μια καλή ευκαιρία για τις Αριστερές Δημοτικές Κινήσεις να αρθρώσουν το δικό τους πολιτικό λόγο χωρίς βερμπαλισμούς και εξωραϊσμούς, γιατί είναι οι μόνες που βρίσκονται στο πλευρό των πολιτών και δεν εμφανίζονται ευκαιριακά σαν κομήτες προς άγραν ψήφων και εξαφανίζονται μόλις τελειώσουν οι εκλογές ή ζορίσουν τα πράγματα.

Η «Greenpeace» ανέδειξε για άλλη μια φορά το θέμα με τη μεταλλαγμένη σόγια, που καταλήγει στα πιάτα μας μέσω γιαουρτιών, διαίτης ή μη. Το θέμα έπαιξε αρκετά στα ΜΜΕ, αλλά ακολούθησε - για άλλη μια φορά - άκρα του τάφου σιωπή. Καλές οι ακτιβιστικές ενέργειες κι ο εντυπωσιασμός μέσω των καναλιών, που καραδοκούν παρόμοια γεγονότα, αλλά, όταν σβήσουν οι προβολείς, η (μεταλλαγμένη) ζωή συνεχίζεται. Η ποιότητα της ζωής πρέπει να γίνει μέλημα όλων των εργαζομένων, αν θέλουμε να αλλάξουν κάποια πράγματα, που αφορούν την υγεία μας, δηλαδή τη ζωή μας.

Η Εταιρεία Μελέτης Προστασίας της Μεσογειακής Φώκιας δημιούργησε δύο βιβλιοθήκες με «πράσινα» βιβλία για παιδιά και νέους στην Κίμωλο και τη Βόρεια Κάρπαθο. Παράλληλα, τοποθετήθηκαν Η/Υ με συνδέσεις στο Διαδίκτυο, συσκευές προβολής ταινιών κ.ά. Η σπάνια φώκια Monachus, που ζει στην περιοχή, αποτελεί μιας πρώτης τάξης ευκαιρία για την οικολογικοποίηση της σκέψης (και της στάσης - δράσης) των κατοίκων της περιοχής. Κι από την άποψη αυτή, ενέργειες όπως η παραπάνω, όχι απλά είναι χρήσιμες, αλλά υπερπολύτιμες. Και μη ρωτήσετε τι κάνει το κράτος.

Ενα εξαιρετικό βιβλίο 412 σελίδων για τον Ολυμπο κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες από την Πιερική Αναπτυξιακή της Κατερίνης, σε επιμέλεια του προέδρου της Ευώνυμης Οικολογικής Βιβλιοθήκης κ. Σάκη Κουρουζίδη. Επιλεγμένα κείμενα από εκδόσεις των δυο τελευταίων αιώνων και εικονογραφικό υλικό με 321 παλιές και νέες φωτογραφίες, 51 σπάνιες γκραβούρες, 60 καρτ - ποστάλ και 53 παμπάλαιους χάρτες μας ξεναγούν στο βουνό - θρύλο. Κείμενα περιηγητών, μελετήματα, εμπειρίες αναβατών, λόγιες αναφορές, σύγχρονες προσεγγίσεις, ένα άψογο ευρετήριο και πληθώρα από βιβλιογραφικά στοιχεία προσφέρουν μια άρτια έκδοση. Το εύρος των πηγών που χρησιμοποιήθηκαν αναδεικνύει σε όλο του το μεγαλείο το βουνό, όχι απλά από τη φυσική του διάσταση, αλλά και την πνευματική - πολιτιστική του ακτινοβολία. Σας το συστήνουμε.

Γρηγοριάδης Κώστας

Ειδικά στις μεγαλουπόλεις του φτωχού Νότου, η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού, η αυξημένη χρήση γης σε οικοσυστήματα που ήταν ήδη ασταθή, η φτώχεια, η ρύπανση και η ανεπάρκεια υποδομών είναι μια βραδυφλεγής βόμβα. Οι εξαθλιωμένοι κάτοικοι του Τρίτου Κόσμου ζώντας στο μεταίχμιο μεταξύ υπανάπτυξης και μιας υποτυπώδους και εξαρτημένης εκβιομηχάνισης που οδηγεί στην παραπέρα απαξίωση του περιβάλλοντος, κάτω από τις συνθήκες που επιβάλλουν διεθνείς οργανισμοί όπως η Διεθνής Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που λειτουργούν ως ντίλερ των πολυεθνικών, είναι ευάλωτοι σε ασθένειες που θεωρητικά είχαν εξαλειφθεί. Στα προάστια μεγάλων πολεοδομικών συγκροτημάτων του Νότου αντιστοιχεί για κάθε άτομο ένα τετραγωνικό μέτρο! Ετσι οι φυματιώσεις, η μηνιγγίτιδα και άλλες ασθένειες είναι εύκολα μεταδόσιμες από άνθρωπο σε άνθρωπο αυξάνοντας θεαματικά τους δείκτες θανάτου μια και είναι αυτονόητο ότι η λέξη ιατρική περίθαλψη και πολύ περισσότερο πρόληψη είναι άγνωστες. Στις παράγκες του Πόρτε Αλέγκρε της Βραζιλίας που έγινε γνωστό τον τελευταίο χρόνο για τις διαδηλώσεις ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, η πνευμονία στα νήπια είναι έξι φορές υψηλότερη συγκριτικά με άλλες περιοχές της πόλης και αποτελεί τη βασικότερη αιτία θανάτου των μικρών παιδιών! Οι συνθήκες διαβίωσης των πιο εξαθλιωμένων πολιτών του Τρίτου Κόσμου που στοιβάζονται στις πόλεις, όντας άκληροι και αδυνατώντας να επιβιώσουν στην περιφέρεια των χωρών τους, αποτελούν παράδεισο για τα κουνούπια που μεταδίδουν μια σειρά από θανατηφόρες ασθένειες σε μικρούς και μεγάλους. Ενας φαύλος κύκλος φτώχειας - περιβαλλοντικής υποβάθμισης και θανάτου.

Ομως τα προβλήματα υγείας δε σταματούν στο Νότο. Με διαφορετική υφή εμφανίζονται και στον πλούσιο Βορά. Πολλές πόλεις ζουν σε μια παρατεταμένη κρίση (σ.σ. που ουσιαστικά πρόκειται για κρίση του συστήματος). Οι ελίτ απομακρύνονται από το κέντρο που συνήθως είναι υποβαθμισμένο, εξαιτίας της ανυπαρξίας κοινωνικών υποδομών, σε περιοχές αυστηρά φρουρούμενες και απαγορευμένες για τους υπόλοιπους πολίτες και στο κέντρο αναγκάζεται να ζει η πλειοψηφία των εργαζομένων κάτω από συνθήκες βίας, μοναξιάς και αφάνταστης για πριν από μερικές δεκαετίες εγκληματικότητας. Μια φτωχή κεντρική περιοχή και πλούσια προάστια με εντυπωσιακά εμπορικά κέντρα μέσα στο πράσινο είναι οι πόλεις - λουκουμάδες, όπως τις έχουν ονομάσει οι κοινωνιολόγοι των ΗΠΑ. Η έννοια της κοινότητας έχει αποψιλωθεί και η κοινωνική αποδιοργάνωση είναι εμφανής ακόμα και για τους μυωπικούς φιλελεύθερους όλων των εκδοχών (original και imitation). Οι εντάσεις συχνά είναι εκρηκτικές (βλ. Λος Αντζελες 1992) και κάποιοι, όπως ο Rene Dubos, έχουν μιλήσει για διαταραγμένη ανθρώπινη οικολογία.

Σημαντική είναι η αρνητική επίδραση μιας άλλης πλευράς της αστικοποίησης, στο περιβάλλον και την υγεία μας. Η επέκταση των πόλεων και η ανάπτυξη της βιομηχανίας κοντά στα αστικά κέντρα έχουν σαν αποτέλεσμα την αύξηση των βιομηχανικών αποβλήτων, που συχνά η διαχείρισή τους γίνεται υποτυπωδώς λόγω του υψηλού κόστους, αλλά και των οικιακών απορριμμάτων, τα οποία επειδή έχει επιβληθεί ένα καταναλωτικό πρότυπο που θέλει αγαθά μικρής διάρκειας ζωής και συνήθως μη ανακυκλούμενα, πιέζουν δυσανάλογα σε σχέση με τις αντοχές τους τα τοπικά οικοσυστήματα. Οι υγρότοποι μπαζώνονται για νέες κατοικίες. Το νερό κατασπαταλάται σε γεωργικά είδη που θα μπορούσαν να εισαχθούν από το Νότο. Τα αλιεπίπεδα αφανίζονται από τη θαλάσσια μόλυνση. Ο υδροφόρος ορίζοντας δηλητηριάζεται από τα αγροχημικά. Η ρύπανση της ατμόσφαιρας εξακολουθεί να υφίσταται και αέρια δολοφόνοι συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και στην όξινη βροχή. Φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον υφίσταται σήμερα τεράστια μόλυνση στις πόλεις με απροσδιόριστες ως προς το μέγεθος μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Πολλές από τις πόλεις μας σήμερα έχουν μετατραπεί σε οικολογικά καρκινώματα που μπορεί να υπερβούν και να εξαντλήσουν τη φέρουσα ικανότητα του τοπικού περιβάλλοντος, όπως εύστοχα σημειώνει ο A. McMichael. Αλήθεια, την Αθήνα που συγκεντρώνει το 50% του ελληνικού πληθυσμού, πώς τη βλέπουν οι «αειφορικοί οικολόγοι» της Χ. Τρικούπη;