Εδώ, η βάρβαρη επέμβαση στο σπίτι των εξορίστων, με την προσθήκη κτισμάτων και ξύλινων κατασκευών

Το σπίτι που έμεναν οι εξόριστοι στο Καστρί, προίκα της παπαδιάς - τ' άλλα ήταν του παπά και του προέδρου - δεν ήταν όπως τα κοινά φτωχόσπιτα στ' άλλα νησιά. Μαντρωμένο και συρματοπλεγμένο και γύρω - γύρω η φρουρά. Στο ισόγειο κοιμούνταν οι άνδρες και στο πρώτο πάτωμα είκοσι αγωνίστριες. Δηλαδή, κανονική φυλακή. Τρεις φορές τη μέρα έδιναν το «παρών» στην Αστυνομία.

Στο Σαρακήνικο, έμεναν δέκα περίπου εξόριστοι φυματικοί και βαριά άρρωστοι. Αυτοί ξεκίνησαν να χτίζουν το «σπίτι» για να υπάρχει κάτι δικό τους. Να συνεχίζεται η παράδοση, να μη χάνεται η συνέχεια... Ανάμεσά τους κι ο Αρης Βελουχιώτης, που μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στη Γαύδο στις 23 Οκτώβρη 1931, μαζί με άλλα 70 μέλη και στελέχη του ΚΚΕ.

Ετσι, λοιπόν, άρχισαν να συγκεντρώνουν πέτρες και σιγά σιγά να χτίζουν το «σπίτι» τους. Μάλιστα, φρόντισαν να του δώσουν και τον «κρητικό ρυθμό»! Δηλαδή, ακολούθησαν την αρχιτεκτονική παράδοση, η οποία, στις μέρες μας, άρχισε ήδη να χάνεται κι απ' τα χωριά ακόμη της μεγαλονήσου.

«Είναι ζήτημα ζωής για μένα η δημιουργία μουσείου και η ανάδειξη του "Σπιτιού του Αρη Βελουχιώτη"», τονίζει ο Θεόφιλος Τσιριντάνης, πλοίαρχος του επιβατηγού «Σοφία» και πρόεδρος της Κοινότητας Γαύδου

Ωστόσο, σήμερα, έχουν γίνει παράνομες κτιριακές επεμβάσεις στο αρχικό κτίσμα (προσθήκες δωματίων, πέργκολες κλπ.) και μετατράπηκε σε ταβέρνα, με την ανοχή των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών (Πολεοδομία Χανίων, Εφορία Νεωτέρων Μνημείων, Διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού, Αστυνομία κλπ.). Αυτά επέφεραν τέτοια αλλαγή στο «Σπίτι του Αρη», ώστε η εικόνα που παρουσιάζεται στα μάτια του σημερινού επισκέπτη να μην έχει καμιά σχέση με αυτό που υπήρχε.

Ενα παράδειγμα: Στον κορμό του κέδρου που στηρίζει τη στέγη του «Σπιτιού του Αρη», ήταν χαραγμένα, μέχρι πριν λίγα χρόνια, τα ονόματα των αγωνιστών που πέρασαν απ' τη Γαύδο. «Κάποιοι» σκόπιμα έξυσαν με εργαλείο τα ονόματα κι ό,τι άλλο «σημαδιακό», απ' τη ζωή των εξόριστων, ήταν χαραγμένο πάνω στον κορμό του κέδρου, για να σβήσουν την ιστορική αλήθεια...

Κι είναι γνωστό ότι η ισχύουσα νομοθεσία απαγορεύει οποιαδήποτε επέμβαση σε «χαρακτηρισμένα» κτίρια (επισκευή, συντήρηση. προσθήκη κλπ.), χωρίς προηγούμενη έγκριση της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΠΟ.

Οι αλλαγές στη χρήση του κτίσματος έγιναν κατά παράβαση της σχετικής απόφασης του υπουργείου Πολιτισμού, η οποία αναφέρει καθαρά τα εξής:

«...Χαρακτηρίζεται Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο το κτίριο που κατασκευάστηκε απ' τον Αρη Βελουχιώτη και τους συνεξορίστους του στην περιοχή Σαρακήνικο της νήσου Γαύδου, ιδιοκτησίας Στ. Καρυδάκη, με τον περιβάλλοντα χώρο στα όρια της ιδιοκτησίας, διότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα κτιρίου τοπικής αρχιτεκτονικής και είναι σημείο αναφοράς για τους κατοίκους του νησιού, εφόσον συνδέεται άμεσα με τον Αρη Βελουχιώτη και άλλα πρόσωπα της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας».

Το «Σπίτι του Αρη» περιφράχτηκε για να γίνει ...ταβέρνα

Ο Φάρος στη θέση Τρυπητή ήταν ο δεύτερος σε ορατότητα στον κόσμο, μετά απ' αυτόν της μακρινής Γης του Πυρός. Κτίστηκε το 1880 από γαλλική εταιρία και καταστράφηκε το 1942 από γερμανικό αεροπορικό βομβαρδισμό

«Καλυψώ», ήταν το όνομα της Γαύδου - έτσι το αναφέρουν τα ιστορικά κείμενα - και σ' αυτό ζήτησε καταφύγιο ο Οδυσσέας, όταν τον έβγαλαν ναυαγό τα άγρια κύματα.

Το αστικό κράτος ανακάλυψε το νησάκι, όταν αποφάσισε να το χρησιμοποιήσει για τόπο εξόντωσης των κομμουνιστών. Κι είναι αλήθεια ότι σε κανένα άλλο νησί, απ' αυτά που χρησιμοποιήθηκαν για το σκοπό αυτό απ' το αντιδραστικό κράτος, η απομόνωση απ' τον έξω κόσμο δεν ήταν τόσο ολοκληρωτική.

Είκοσι τέσσερα ναυτικά μίλια χωρίζουν τα Σφακιά απ' τη Γαύδο και τις μέρες της ξαστεριάς μπορεί κανείς να βλέπει την απεραντοσύνη του Λιβυκού Πελάγους. Η Γαύδος οριοθετεί τα σύνορα της Ευρώπης με την Αφρικανική Ηπειρο, χωρίς όμως να δέχεται αυτό το ρόλο!

Είναι η μόνη Κοινότητα της Ελληνικής Επικράτειας, που δεν εντάχθηκε στον «Καποδίστρια» και δεν «επέτρεψε» στους ευρωλάγνους να στήσουν στα βράχια της τη σημαία με τα αστέρια. Την ημέρα της προγραμματισμένης κυβερνητικής φιέστας, το Λιβυκό Πέλαγος αγρίεψε τόσο, που ματαίωσε τη μετάβαση των επισήμων και η σημαία έμεινε στο λιμάνι των Σφακιών, στα χέρια της κυβερνητικής κουστωδίας.

Στα χρόνια της βασιλομεταξικής δικτατορίας, αλλά και πιο μπροστά, στη δικτατορία του Θόδ. Πάγκαλου, όταν μετέφεραν εκεί τους εξόριστους, τους εγκατέλειπαν στο έρημο, άνυδρο και φαλακρό νησί, με σκοπό το φυσικό τους θάνατο.

Τα χόρτα ήταν η κύρια τροφή των εξορίστων. Πέντε φορές τη βδομάδα με τρία δράμια λάδι, δύο φορές 18 δράμια όσπρια και κριθαρόψωμο, που συμπληρωνόταν με κεδρόκουκα, που 'χουν μια ξυλώδη ουσία ξινή και μυρουδιά ρετσινιού.

Στο μικρό λιμανάκι του Καραβέ με τα δύο καφενεία, φτάνουν απ' τα Σφακιά τα εφόδια για τη Γαύδο. Από δω ξεκινάει κι ο χωμάτινος ...αυτοκινητόδρομος

Ο παπάς πουλούσε στην αγορά στα Σφακιά την παραγωγή κι έδινε και στους εξόριστους λίγες ντομάτες για τις καθημερινές τους ανάγκες. Ετσι, ο παπάς βρήκε την ευκαιρία, με τον απλήρωτο ιδρώτα των εξορίστων, ν' ανοίξει χωράφια και να καλοπροικίσει τις πέντε θυγατέρες του.

Επίσης, οι εξόριστοι, εάν τους έδινε την άδεια η χωροφυλακή, δούλευαν στα λιγοστά κτήματα των ντόπιων και η αμοιβή τους ήταν λίγο κριθάρι, που άλεθαν στο χειρόμυλο που οι ίδιοι είχαν φτιάξει.

Τη Γαύδο την είπαν «νησί του Θανάτου», αυτοί που 'χαν δοκιμάσει στο πετσί τους τα «καλά» της. Τροπικό το κλίμα, τροπικές και οι αρρώστιες.

Οσοι εξόριστοι πέρασαν απ' το νησί, «πήραν» υποχρεωτικά και κάτι. Κάποιο κουσούρι, κύρια τη γαυδιώτικη ελονοσία, μια αρρώστια που βασάνισε όσους «πέρασαν» από εκεί, αφού ο οργανισμός τους πάλευε νηστικός, χωρίς φάρμακα, χωρίς γιατρό. Ζούσαν με 10 δραχμές το μήνα επίδομα, αλλά στους δεσμώτες έφταναν οι 8. Τις δύο τις κράταγε, για δήθεν χρέη της Ομάδας Συμβίωσης, ο ανθυπασπιστής - στρατοπεδάρχης που είχε έδρα τα Σφακιά.

Η επαφή με τον έξω κόσμο γινόταν μία φορά το μήνα κι αν οι καιροί επέτρεπαν στον «πολιτισμό» να ταξιδέψει. Με το όνομα αυτό, οι εξόριστοι είχαν βαφτίσει το καΐκι, που συνέδεε τη Γαύδο με τα Σφακιά.

Η αυστηρή επιτήρηση δεν εμπόδισε την ομαδική απόδραση, στις 30 Μάη 1941, επτά στελεχών του ΚΚΕ. Ηταν οι Λεων. Στρίγκος, Μ. Βαφειάδης, Μήτσος Βλαντάς, Πολύδ. Δανιηλίδης, Β. Δούκας, Μιχ. Λαθούλης και Μιχ. Κλεάνης.

Στη Γαύδο, με την κήρυξη του πολέμου το 1940, βρίσκονταν 32 εξόριστοι, ενώ 13 αγωνίστριες μεταφέρθηκαν στην Κίμωλο. Να σημειώσουμε ότι το σύστημα της δικτατορίας ήταν να σκορπίζει στα διάφορα ξερονήσια τους κομμουνιστές, για να δυσκολεύει τη ζωή τους και για να μην μπορούν να οργανώσουν τη συμβίωσή τους.

Τους επτά εξόριστους, μετά από δραματική πάλη με τα κύματα, ο καιρός τούς έβγαλε στη Γαυδοπούλα και μετά δύο μέρες αποβιβάστηκαν στην Κρήτη. Υστερα από πολλές καθυστερήσεις, έφτασαν, το φθινόπωρο, στην Αθήνα για να αναλάβουν υπεύθυνα καθήκοντα στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Πιο γρήγορα έφτασαν στον προορισμό τους οι υπόλοιποι εξόριστοι της Γαύδου, που δραπέτευσαν ύστερα από μερικές μέρες. Ορισμένοι πιάστηκαν κι εκτελέστηκαν απ' τους Γερμανούς, όπως ο Γρηγ. Γρηγοριάδης, στέλεχος της ΟΚΝΕ.

Ετοιμάζονται για τα χειρότερα...

Σήμερα το καΐκι «Πολιτισμός» έχει παραχωρήσει τη θέση του στο σιδερένιο «Σοφία», με πλοίαρχο τον Θεόφιλο Τσιριντάνη , που είναι και πρόεδρος της Κοινότητας Γαύδου. Πηγαίνοντας στη Γαύδο απ' τα Σφακιά και μιλώντας μαζί του για το «Σπίτι του Αρη», μας είπε: «...είναι ζήτημα ζωής για μένα η δημιουργία μουσείου και η ανάδειξη του "Σπιτιού του Αρη"...».

Φεύγοντας απ' τη Γαύδο, νιώθεις πίκρα και αγανάκτηση, για ό,τι είδες και για ό,τι άκουσες. Γιατρός τώρα τελευταία πήγε στο νησί. Πού να μιλήσεις για παιδιά, σχολείο, φαρμακείο, ύδρευση, ηλεκτρισμό (τελευταία εγκατέστησε η ΔΕΗ φωτοβολταϊκό σταθμό)...

Η Γαύδος, όμως, έχει Λαογραφικό Μουσείο, που ανήκει στις δραστηριότητες του παπά της Γαύδου Εμμ. Μπικογιαννάκη, ο οποίος έχει και την ευθύνη 17 εκκλησιών που υπάρχουν στο νησί. Επίσης, για τις ανάγκες των καλοκαιρινών επισκεπτών της, η Γαύδος διαθέτει παντοπωλείο και ταβέρνες..., καθώς κι ένα παμπάλαιο μισοσαραβαλιασμένο λεωφορείο, που κάνει την τουριστική περιήγηση του νησιού, στους κακοτράχαλους χωματένιους δρόμους του.

Φαίνεται, όμως, ότι τα πράματα θ' αλλάξουν γρήγορα στη Γαύδο. Ξένοι επιχειρηματίες διαπραγματεύονται την αγορά εκατοντάδων προνομιούχων στρεμμάτων, δίπλα στη θάλασσα, με πρώτη τιμή 3 εκατομμύρια το στρέμμα. Και να μην παραξενευτούμε, αν ακούσουμε ότι Αγγλοι και πάλι, σκάβουν για αρχαιολογικές έρευνες... Ετσι, όπως ακριβώς έγινε το 1865, με τον Αγγλο πλοίαρχο Τ. Σπρέιτ, ο οποίος γράφει στο βιβλίο του: «...Βρήκα στη Γαύδο ένα ωραία ντυμένο ακέφαλο άγαλμα γυναίκας. Εκεί χρησιμοποιήθηκε μάρμαρο Πάρου. Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο έργο ελληνικής τέχνης, που είχα την ικανοποίηση να μεταφέρω στο Βρετανικό Μουσείο...».

Το μοναδικό προϊόν του νησιού, το καθαρό περιβάλλον κι οι καθαρές παραλίες φαίνεται ότι θ' αποτελούν σε λίγο παρελθόν. Μπροστά στο βωμό του κέρδους, το «Σπίτι του Αρη» κι οι παραλίες του Σαρακήνικου θυσιάζονται...

Γιατί, άνθρωποι άχρηστοι, άνθρωποι ατάλαντοι, άνθρωποι που δε δούλεψαν ποτέ στη ζωή τους, βρίσκονται να δηλώνουν εισοδήματα να σου φεύγει η σκούφια. Είναι αυτό ένα θαύμα ή δεν είναι; Παρακαλώ, λοιπόν, μπολσεβίκοι, γονατίστε μπροστά στο άγαλμα της ελευθερίας και δοξάστε αυτούς τους ανθρώπους. Τους άξιους, που με ένα νεύμα τους η αδύνατη δραχμή μετατρέπεται σε δολάριο και το δολάριο σε χρυσό. Και το χρυσό στη συνέχεια σε αγροκτήματα, σε εργοστάσια, σε κτίρια, σε πλοία, σε μετοχές, σε ό,τι βάλει ο νους του ανθρώπου.

Αντί, λοιπόν, να γκρινιάζετε και να μεμψιμοιρείτε, θα πρέπει να απαιτήσετε να στηθούνε αγάλματα σε αυτούς τους ανθρώπους. Να γεμίσουν οι κεντρικές λεωφόροι της πόλης με προτομές και με ολόσωμα. Αλλους σε στάσεις αγόρευσης, άλλους καβάλα σε άλογα και άλλους ανεβασμένους σε κατάρτια να ξεσκίζουν τις σημαίες του χρηματιστηρίου και της διαπλοκής. Και όλοι, βέβαια, καμωμένοι από φυσικό γρανίτη και σε φυσικό μέγεθος για να φαντάζουν... (Μην παραλείψετε, παρακαλώ, και τον «πονηρό» φωτισμό, για να λαμπρύνουν με την παρουσία τους και τη νύχτα την πόλη μας).

Γιατί, κόκκινοι διάολοι, δε βλέπετε το θετικό της υπόθεσης; Εχει κανένα λόγο να σε πουλήσει αυτός που είναι φουσκωμένα τα ταμεία του; Που ό,τι ζητήσει η ψυχή του το έχει; Θα καταδεχτεί ποτέ αυτός να σου πάρει τη σύνταξη, τη μπουκιά από το στόμα; Θα μαλώσεις ποτέ μαζί του για τη σειρά στα λεωφορεία; Θα τον βρεις ποτέ αυτόν μπροστά σου στις ουρές των ταμείων ανεργίας; Υπάρχει περίπτωση αυτός ποτέ να ρίξει το μεροκάματο, να γίνει απεργοσπάστης; Να πιάσει το δικό σου ράντσο στους διαδρόμους των νοσοκομείων;

Οχι, βέβαια. Αυτός είναι μακριά απ' όλα αυτά. Πέρα, μακριά. Στο απυρόβλητο! Στου διαόλου τη μάνα και τον πατέρα. Πέρα, σας λέω! Καταδικασμένος να ζει απομονωμένος στα άθλια τετραγωνικά του και στις περιφραγμένες βίλες του. Παριστάνοντας τον γαλήνιο και τον ευτυχισμένο ενώ δεν είναι. Αναγκασμένος να ζει ερωτευμένος με τις παχιές αγελάδες του και τις παχιές μετοχές του. Ποτέ, αυτός δε θα νιώσει τη χαρά της γειτονιάς, που νιώθουμε εμείς. Δε θα ξυπνήσει δίπλα απ' τις γραμμές του τρένου, στα υπόγεια και μέσα στα χαμόσπιτα και στα κοντέινερς που ξυπνάμε εμείς. Δε θα ακούσει το ευτυχισμένο κλάμα, τα παιδιά του να γκρινιάζουν μελανιασμένα από τις ελλείψεις και την πείνα, όπως κάνουνε τα δικά μας παιδιά. Ποτέ αυτός δε θα νιώσει τη θαλπωρή της σόμπας και της ανασφάλειας, που νιώθουμε εμείς. Δε θα μυρίσει τη φασουλάδα των διπλανών του. Ποτέ δε θα περιμένει με αγωνία τον επόμενο σεισμό και τις βροχές του χειμώνα. Ζωή είναι αυτή, που ζει αυτός; Σας ρωτάω.

Ζήτω, λοιπόν, η ελεύθερη αγορά. Ζήτω ο καπιταλισμός. Ζήτω οι πολιτικοί, που έχουν λεφτά και δε μας έχουν ανάγκη. Ζήτω τα πολιτικά αδέλφια και τα ξαδέλφια του Κόκκαλη, του Βαρδινογιάννη, του Λάτση... και όλων αυτών που δεν κάνουν φορολογικές δηλώσεις. Ζήτω στις ανώνυμες εταιρίες, στα τραστ, τους ομίλους και τα καρτέλ! Ζήτω το Εθνος!

«Γυναίκες και απασχόληση» ήταν το καυτό θέμα που απασχόλησε πάνω από εκατό αιρετές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση γυναίκες απ' όλη την Ελλάδα, που συγκεντρώθηκαν σε διήμερο συνέδριο, πρόσφατα, στην Καστοριά. Ενα συνέδριο που οργάνωσε το Δίκτυο Αιρετών Γυναικών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και έδωσε την ευκαιρία να αναδειχτούν τα προβλήματα των εργαζομένων Ελληνίδων, όχι μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και στην περιφέρεια. Γιατί σ' αυτό το συνέδριο δεν ακούστηκαν μόνο οι επίσημες απόψεις από τους εκπροσώπους της κυβέρνησης και άλλους φορείς, που συνήθως εκπροσωπούνται - αλλά και από εκπροσώπους τοπικών οργανώσεων ιδιαίτερα από γυναίκες που ζουν στο «πετσί» τους τις επιπτώσεις των νέων εργασιακών σχέσεων και της ανεργίας.

Και πρώτα πρώτα ανακοινώθηκαν τα πιο πρόσφατα και θλιβερά στοιχεία που αφορούν την ανεργία: Ενώ το 1998 τα σκήπτρα της ανεργίας κατείχε η Ηπειρος με ποσοστό 13,6% (22% για τις γυναίκες), το 1999 είναι η Δυτική Μακεδονία που κατέχει το θλιβερό ρεκόρ με 14,6% (24,2% για τις γυναίκες) και 47% για τους νέους! Γενικότερα, σ' όλη την Ελλάδα, η ανεργία των γυναικών είναι τριπλάσια από αυτή των ανδρών, ενώ τρεις στους τέσσερις πτυχιούχους ανέργους είναι κοπέλες. Ακόμα 70% των ανέργων που αναζητούν δουλιά πάνω από δύο χρόνια είναι γυναίκες. Να θυμίσουμε επίσης ότι οι επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερο από δέκα άτομα είναι το 92% των ελληνικών επιχειρήσεων.

Από τα επίσημα χείλη ακούστηκαν οι συνήθεις λύσεις για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της απασχόλησης: Διά βίου εκπαίδευση (κάτι που πολύ βολεύει τις ανάγκες των εργοδοτών, αλλά όχι των εργαζομένων), σχολές δεύτερης απασχόλησης, κατάρτιση σε προγράμματα της ΕΕ, να γίνουν περισσότερες γυναίκες επιχειρηματίες, μερική απασχόληση κλπ. κλπ. Συνοπτικά, η απασχόληση έτσι όπως την ξέραμε μέχρι τα τελευταία χρόνια, με κανονικό μισθό, ωράριο, άδειες, επιδόματα κ. ά. φαντάζει... ντεμοντέ. Ακούστηκαν όμως και άλλες φωνές στο συνέδριο, που μίλησαν καθαρά για τα συγκεκριμένα και τραγικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στις πόλεις και στα χωριά. Μια από αυτές τις φωνές ήταν της Εφης Τσίγκα, από την Κοζάνη, που μίλησε, εκπροσωπώντας το ΚΚΕ (εκτενή αποσπάσματα από την ομιλία της, δημοσιεύτηκαν στον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη» της 15ης Οκτώβρη). Αναφέρθηκε παραστατικά και με σαφήνεια στις αιτίες που δημιουργούν τα προβλήματα, στις νέες εργασιακές σχέσεις, έτσι όπως τις ζουν οι γυναίκες στην περιφέρεια, στην άγρια εκμετάλλευση των νέων κοριτσιών που εργάζονται ανασφάλιστα για «ψίχουλα», φοβούνται να συνδικαλιστούν και να καταγγείλουν τη σεξουαλική παρενόχληση που συχνά υφίστανται - ιδιαίτερα στις μικρές πόλεις, όπου όλα μαθαίνονται και δε θα μπορέσουν να ξαναβρούν δουλιά. «Εκείνο το τμήμα της εργατικής τάξης που είναι πιο ευάλωτο, οι γυναίκες, είναι εκείνο που δέχεται την ολομέτωπη επίθεση», τόνισε, για να διευκρινίσει: «Είμαστε ευάλωτες στις όποιες επιλογές της άρχουσας τάξης. Οχι, γιατί είμαστε αδύναμες ως "ασθενές φύλο", αλλά λόγω της γενετήσιας λειτουργίας μας το κόστος εργασίας μας είναι πιο μεγάλο».

Λόγια...

Οι επισημάνσεις της εκπροσώπου του ΚΚΕ πυροδότησαν αντιδράσεις και ένα γόνιμο προβληματισμό, ύστερα από τις σχοινοτενείς εισηγήσεις άλλων ομιλητών και ομιλητριών, που προσπαθούσαν να πείσουν με σαθρά επιχειρήματα για το ...ωφέλιμο της ελαστικοποίησης της εργασίας και να προβάλουν το μοντέλο της «απασχολήσιμης», που θα προσπαθεί να «τσοντάρει» στις ανάγκες της οικογένειας με ένα χαρτζιλίκι - αναλαμβάνοντας συγχρόνως και όλες της υποχρεώσεις που προκύπτουν με την κατάλυση του κοινωνικού κράτους!

Οπως φάνηκε από τη συζήτηση, ο κύριος παράγοντας που ωθεί τις γυναίκες της υπαίθρου στην επιλογή συνεταιριστικών δραστηριοτήτων είναι η ολοένα και μεγαλύτερη μείωση του αγροτικού εισοδήματος, φαινόμενο που παρατηρείται με ιδιαίτερη οξύτητα στις περιοχές της Ηπείρου και της Θράκης. Τα κυριότερα προβλήματα των αγροτισσών, που μετέχουν σε συνεταιρισμούς, είναι τα οικονομικά προβλήματα, η άγνοια της αγοράς, η έλλειψη προβολής και διαφήμισης για την προώθηση των προϊόντων τους και η έλλειψη εξειδικευμένης κατάρτισης και ενημέρωσης. Επίσης θα ήθελαν τη μεταξύ τους δικτύωση για αλληλοενημέρωση και αλληλοϋποστήριξη. Υπάρχουν βέβαια και μεγαλύτερα προβλήματα, που δε θίχτηκαν, όπως το ότι συνεταιρισμοί που εξαρτώνται από προγράμματα της ΕΕ είναι κατά κανόνα θνησιγενείς...

Αλλά και η ψαλίδα των αμοιβών, ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες, είναι όπως φάνηκε από τη συζήτηση η πιο ανοιχτή» σε σύγκριση με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες: Αντιπροσωπεύουν στην Ελλάδα το 68% των αμοιβών των ανδρών, ένα ποσοστό που βάζει τις Ελληνίδες στην τελευταία θέση, μετά την Ολλανδία (70,6%) και την Πορτογαλία (71,7%). Τα ποσοστά αυτά αφορούν ακαθάριστες ωριαίες αμοιβές γυναικών στη βιομηχανία, ως ποσοστό των αμοιβών των ανδρών - αμοιβές πλήρους απασχόλησης, χωρίς προσαυξήσεις.

Για «θηλυκοποίηση της φτώχειας» μίλησε στην εισήγησή της στο συνέδριο η Μάρω Ζόμπολα, πρόεδρος του Πανελλήνιου Δικτύου Αιρετών Γυναικών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, τονίζοντας: «Μια αχαλίνωτη παγκοσμιοποίηση των αγορών, σε συνδυασμό με πατριαρχικές ιδέες, η διογκούμενη οικονομική εξάρτηση των κρατών, με αντίστοιχες περικοπές κοινωνικών προγραμμάτων υποσκάπτει τις προσπάθειες για την εξασφάλιση ουσιαστικής ισότητας των δύο φύλων. Αλλά και στην Ευρώπη των 15 χωρών και των 18 εκατομμυρίων ανέργων, οι γυναίκες φθάνουν πάνω από 50% στην ανεργία και καλύπτουν το 33% των εργαζομένων με μερική απασχόληση έναντι 6% των ανδρών».

Αρνητική είναι η γνώμη της Μάρως Ζόμπολα για τη μερική απασχόληση ως λύση για τα εργασιακά προβλήματα των γυναικών: «Η μερική απασχόληση, λέει, κρατάει τη γυναίκα στο σπίτι, όπου σηκώνει μόνη της τα οικογενειακά βάρη. Δεν εξελίσσεται επαγγελματικά και εργαζόμενη μ' αυτό τον τρόπο είναι σαν να κάνει διαρκώς τα πρώτα βήματα στην καριέρα της. Η μερική απασχόληση συμβάλλει στην απομόνωση της εργαζόμενης». «Αλλά οι γυναίκες πρέπει να παρεμβαίνουν και να ενεργοποιούνται σαν πολίτες. Εμείς, με αυτό το συνέδριο δίνουμε έμφαση στο "τοπικό". Σ' αυτή την κρίσιμη διεθνή οικονομική συγκυρία και επιδιώκουμε την ενεργοποίηση των αιρετών γυναικών της Αυτοδιοίκησης ώστε να παρέμβουν και να προωθήσουν την ενασχόληση των γυναικών στις περιοχές που εκλέγονται.

Με ποιους τρόπους μπορεί να γίνει αυτό; Με πολλούς τρόπους. Π.χ. συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο, παρέμβαση στο υπουργείο, κινητοποίηση...».

Το Δίκτυο Αιρετών Γυναικών ξεκίνησε πρόσφατα μια πανελλήνια έρευνα για τις γυναίκες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, με στόχο να αναδειχτεί το προφίλ της Ελληνίδας που ενεργοποιείται σ' αυτό τον τομέα. Η έρευνα θα γίνει με ερωτηματολόγιο, που θα σταλεί σ' όλες τις γυναίκες που έχουν εκλεγεί στην ΤΑ και θα αφορά σπουδές, οικογενειακή κατάσταση, καριέρα, τα εμπόδια που συνάντησαν, τις συνθήκες που τις βοήθησαν να συμμετέχουν κ.ά. Σήμερα, στους 900 δήμους της χώρας έχουμε μόνο 14 γυναίκες δημάρχους (ποσοστό 1,5%), ενώ από τους 15.719 δημοτικούς συμβούλους, οι 14.603 είναι άντρες και οι 1.116 γυναίκες (7%). Από τους 54 νομάρχες, οι δύο είναι γένους θηλυκού (3,7%), ενώ από τους 3.102 νομαρχιακούς συμβούλους, οι 2.866 είναι άντρες και οι 236 γυναίκες (7,6%).

• Το ακούσαμε και αυτό! Στην περιοχή Αργιθέας, μια από τις πιο απομονωμένες της Ελλάδας, πήραν πρόγραμμα με γραμμή on line όπου οι ενδιαφερόμενες θα μπορούν να πληροφορούνται για τις δυνατότητες απασχόλησης που υπάρχουν και τα σχετικά προγράμματα. Και ποιες θα πηγαίνουν - με τα πόδια - στην έδρα της περιοχής για να πληροφορηθούν τα σχετικά; Οι αναλφάβητες ή οι ηλικιωμένες, που θα έχουν πρόσβαση στις... σελίδες του Ιντερνετ; Το αναφέρουμε σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα για το τι προγράμματα παίρνονται, σε ποιους - ποιες απευθύνονται και πώς χρησιμοποιούνται...
• Τα τροφεία στους κρατικούς παιδικούς σταθμούς καθιερώνονται και οι διαμαρτυρίες των γυναικείων οργανώσεων δεν πρέπει να ακούγονται σαν «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». Διότι είναι ένα ζήτημα που δεν αφορά μόνο τις γυναίκες - που πρέπει να κόψουν το λαιμό τους - αλλά τελικά ολόκληρη την οικογένεια. Μπορεί τώρα να θίγονται οι εργαζόμενοι γονείς που έχουν κάπως υψηλότερα εισοδήματα, όμως αυτή είναι μόνο η αρχή για να επεκταθούν τα τροφεία σε όλους τους γονείς. Ας το σκεφθούν αυτό οι σύλλογοι γονέων, αλλά και οι υπεύθυνοι του συνδικαλιστικού κινήματος...