Κυριακή 22 Αυγούστου 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΓΕΩΡΓΙΑ - ΝΟΤΙΑ ΟΣΕΤΙΑ
Στο κατώφλι του πολέμου

Πραγματικά θύματα είναι οι κάτοικοι της περιοχής

Associated Press

Πραγματικά θύματα είναι οι κάτοικοι της περιοχής
Ενα βήμα πριν από τον πόλεμο βρίσκονται πλέον η Γεωργία και η «ντε φάκτο» ανεξάρτητη Δημοκρατία της Νότιας Οσετίας, έπειτα από τις εχθροπραξίες των τελευταίων δέκα ημερών, εντός των εδαφών της τελευταίας, που έχουν στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 9 Γεωργιανούς στρατιώτες (άγνωστος παραμένει ο αριθμός των θυμάτων από την άλλη πλευρά). Παρά την υπογραφή δύο διαφορετικών συμφωνιών, σε διάστημα μιας εβδομάδας, για την κατάπαυση του πυρός και την απομάκρυνση των ενόπλων από τις επικίνδυνες ζώνες, οι συγκρούσεις συνεχίζονται σχεδόν καθημερινά και κανείς δεν μπορεί με σιγουριά να προβλέψει το τέλος τους.

Στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκεται φυσικά το καθεστώς ανεξαρτησίας που απολαμβάνει η Νότια Οσετία, όπως και η Αμπχαζία, από το 1992 και η δεδομένη επιθυμία του Προέδρου της Γεωργίας Μιχαήλ Σαακασβίλι να τις θέσει ξανά υπό τον έλεγχο της Τιφλίδας - δηλαδή να ανατρέψει τις συμφωνίες που υπογράφηκαν μετά τις πολεμικές συγκρούσεις το 1992. Αξίζει να αναφερθεί ότι μετά την ανατροπή της Σοβιετικής Ενωσης, η τότε ηγεσία της Γεωργίας κατάργησε το καθεστώς αυτονομίας που απολάμβαναν οι δύο αυτές περιοχές, γεγονός που οδήγησε στις πολεμικές συγκρούσεις και στην τελική απόσχισή τους με τη βοήθεια της Μόσχας.

Τώρα ο Σαακασβίλι, για λόγους που δεν έχουν να κάνουν μόνο με το γεωργιανό εθνικισμό, τον οποίο πρεσβεύει και προβάλλει, αλλά προφανώς με τα συμφέροντα των «φίλων» του στη Δύση στην περιοχή (περιορισμός της επιρροής της Ρωσίας στην περιοχή του Καυκάσου ενόψει και του πετρελαιαγωγού Μπακού - Τιφλίδα -Τζεϊχάν), προσπαθεί με μια σειρά από σπασμωδικές κινήσεις να ανακινήσει ένα σχεδόν ξεχασμένο θέμα.

Γεωργιανός αστυνομικός σε σημείο ελέγχου στη Ν. Οσετία

Associated Press

Γεωργιανός αστυνομικός σε σημείο ελέγχου στη Ν. Οσετία
Αιτία των τελευταίων συγκρούσεων είναι η απόφαση της Τιφλίδας τον περασμένο Ιούνιο να αποστείλει στη Ν. Οσετία στρατιώτες του υπουργείου Εσωτερικών που υποτίθεται ότι θα έβαζαν τέλος στο λαθρεμπόριο (κυρίως σε αλκοόλ) που γίνεται στην περιοχή και θα προστάτευαν τους Γεωργιανούς που ζουν στο έδαφος της Νότιας Οσετίας. Η μίνι αυτή εισβολή στην ουσία δεν τελείωσε ποτέ, ενώ από εκείνη τη στιγμή το κλίμα διαρκώς χειροτερεύει και πλέον μετράμε νεκρούς. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι ο Σαακασβίλι ρίχνει λάδι στη φωτιά και σε ό,τι αφορά στην Αμπχαζία. Πρόσφατα απείλησε να βυθίσει οποιαδήποτε πλοίο προσπαθήσει να προσαράξει στα λιμάνια της Αμπχαζίας (στη Μαύρη Θάλασσα) χωρίς να έχει λάβει πρώτα την έγκριση της Τιφλίδας. Ακόμη διαμήνυσε στους Ρώσους τουρίστες να μην επισκέπτονται την Αμπχαζία, την οποία αποκάλεσε «εμπόλεμη ζώνη», σε μια προφανή προσπάθεια να πλήξει την οικονομία της περιοχής. Ακολούθησε η έντονη αντίδραση της Μόσχας, ενώ με πλοίο στην περιοχή έφτασε επειγόντως και ο υπερ-εθνικιστής πολιτικός Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι. Το θέμα έκλεισε εκεί, αλλά σίγουρα θα ξανάρθει στο προσκήνιο.

Η Τιφλίδα κατηγορεί το Κρεμλίνο ότι όχι μόνο επιθυμεί τις συγκρούσεις στη Νότια Οσετία, αλλά και ότι τις καλλιεργεί κιόλας, μέσω των στρατιωτών της που βρίσκονται εκεί («ειρηνευτική δύναμη» που επιβάλλει τους όρους της εκεχειρίας του 1992). Αίτημα της γεωργιανής κυβέρνησης είναι η διεθνοποίηση του προβλήματος (με την πραγματοποίηση μιας διάσκεψης για το θέμα στην οποία θα συμμετάσχουν Δυτικοί ηγέτες) και η αντικατάσταση των Ρώσων στρατιωτών από Δυτικούς. Είναι προφανές ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι Γεωργιανοί με τη βοήθεια των ΗΠΑ και της Βρετανίας (η πετρελαϊκή BP πρωτοστατεί στην κατασκευή του αγωγού και στην εκμετάλλευσή του) θα ανέτρεπαν τα δεδομένα υπέρ τους.

Εξίσου προφανές είναι ότι η λογική της κυβέρνησης Σαακασβίλι δεν ευσταθεί. Η Ρωσία δεν έχει κανένα λόγο να εμπλακεί σε μια ακόμη σύγκρουση στον Καύκασο την ώρα που έχει τεράστιο πρόβλημα στην Τσετσενία. Επίσης με την παρουσία των Ρώσων στρατιωτών σε Αμπχαζία και Οσετία (αλλά και με τις βάσεις εντός της Γεωργίας), οι Ρώσοι διατηρούν κάποια επιρροή στην ευαίσθητη αυτή περιοχή και θα ήταν εξαιρετικά παράλογο να θέσουν σε δοκιμασία μια κατάσταση που τους ευνοεί. Ακόμη δε θα πρέπει να ξεχνά κανείς ότι Αμερικανοί (αλλά και Βρετανοί) εκπαιδεύουν εδώ και δύο χρόνια Γεωργιανούς στρατιώτες (με το πρόσχημα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας) και μάλιστα σε τακτικές που χρησιμοποιήθηκαν στα επεισόδια στην Οσετία (εγκατάσταση σημείων ελέγχου κ.ά.).

Πολλά θα κριθούν από το κατά πόσο ο Σαακασβίλι θα καταφέρει να διεθνοποιήσει το ζήτημα, αίτημα που φυσικά η Μόσχα δε συζητά καν. Προς το παρόν αυτό φαντάζει (τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον) δύσκολο, με δεδομένα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αλλού η Ουάσιγκτον. Ωστόσο, η τακτική του «εμπρησμού» που ακολουθεί η Τιφλίδα, όπως και η δράση ορισμένων (ενδεχομένως) ανεξέλεγκτων στοιχείων που δρουν στην περιοχή, έχουν τη δυναμική να δρομολογήσουν πιο δραστικές εξελίξεις που θα συνεισφέρουν στη «λύση του προβλήματος».


Γιώργος ΠΑΠΑΝΑΓΝΟΥ

ΑΠΕΡΓΙΑ ΠΕΙΝΑΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ
Οι «μαύρες τρύπες» του «διεθνούς δικαίου»

Associated Press

«Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε την αλήθεια.... Είτε θα ζήσουμε με αξιοπρέπεια είτε θα πεθάνουμε όλοι με αξιοπρέπεια»...

Με αυτήν τη φράση, οι χιλιάδες Παλαιστίνιοι κρατούμενοι στις ισραηλινές πολιτικές και στρατιωτικές φυλακές ανακοίνωσαν, διά μέσου της Ενωσής τους, ότι αρχίζουν απεργία πείνας διαρκείας, ζητώντας τη βελτίωση των συνθηκών κράτησής τους. Η απεργία, που άρχισε στις 15 Αυγούστου, επεκτάθηκε σταδιακά σε όλες τις ισραηλινές φυλακές, με αποτέλεσμα πριν ολοκληρωθούν μερικά 24ωρα να συμμετέχουν σε αυτήν περισσότεροι από τα 2/3 των Παλαιστινίων κρατουμένων.

Στις δεκάδες ισραηλινές φυλακές κρατούνται, σύμφωνα με στοιχεία της Ενωσης Παλαιστινίων Κρατουμένων τα οποία επιβεβαιώνουν ισραηλινές ανθρωπιστικές οργανώσεις, τουλάχιστον 7.500 Παλαιστίνιοι. Μεταξύ αυτών των κρατουμένων συμπεριλαμβάνονται 107 γυναίκες και 470 παιδιά, κάτω των 18 χρόνων. Εχει υπολογιστεί ότι από την έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα μέχρι σήμερα από τα ισραηλινά κρατητήρια έχουν περάσει, για μικρότερα ή μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, περισσότερα από 2.500 παιδιά. Να δικαστούν περιμένουν, ακόμη, εδώ και μήνες ή ακόμη και χρόνια, περισσότεροι από 2.959 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι, ενώ χωρίς καν να τους έχει απαγγελθεί κατηγορία παραμένουν επί μήνες φυλακισμένοι, υπό καθεστώς «διοικητικής κράτησης», 1.120 Παλαιστίνιοι.

Αθλιες συνθήκες και βασανιστήρια

Ατέλειωτος ο αριθμός των ανήλικων θυμάτων του ισραηλινού στρατού

Associated Press

Ατέλειωτος ο αριθμός των ανήλικων θυμάτων του ισραηλινού στρατού
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Παλαιστινίων Κρατουμένων, που είναι αποδεκτά και από ισραηλινές ανθρωπιστικές οργανώσεις, το 95% των Παλαιστινίων ενηλίκων κρατουμένων έχουν υποστεί και υπόκεινται, μέχρι και σήμερα, σε βασανιστήρια. Ανάλογης «περιποίησης» τυγχάνει και το 90% των ανηλίκων κρατουμένων. Μερικές από τις πλέον δημοφιλείς μέθοδοι σωματικών βασανιστηρίων είναι η στέρηση ύπνου για 24ωρα, το ξύλο, η παρατεταμένη ορθοστασία και η υποχρέωση του κρατουμένου να παραμείνει σε άβολες στάσεις για ώρες.

Εξίσου, αν όχι περισσότερο, δημοφιλείς είναι και οι ψυχολογικές μέθοδοι βασανιστηρίων, όπως είναι οι αλλεπάλληλοι εξευτελισμοί (σωματικές έρευνες, ξεγύμνωμα των κρατουμένων, σεξουαλικές παρενοχλήσεις αλλά και σεξουαλικές κακοποιήσεις). Εκτοξεύονται απειλές κατά της ζωής συγγενών, οι οποίοι συχνά φυλακίζονται για μικρό χρονικό διάστημα για να ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση, ενώ η επιβολή απομόνωσης για μεγάλα χρονικά διαστήματα θεωρείται καθημερινότητα.

Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, σήμερα στις ισραηλινές φυλακές περισσότεροι από 800 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι είναι είτε βαριά άρρωστοι είτε τραυματίες, καθώς το 72% από αυτούς συνελήφθησαν τραυματισμένοι. Η άρνηση παροχής ιατρικής περίθαλψης, σε ασθενείς και τραυματίες, είναι άλλη μια συχνότατη μέθοδος άσκησης πίεσης. Γι' αυτό άλλωστε, 166 Παλαιστίνιοι έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή, τα τελευταία χρόνια, μέσα στα κελιά τους.

Ζητούν τα αυτονόητα

Με βάση αυτά τα πολύ συνοπτικά, πλην άκρως αποκαλυπτικά, στοιχεία, τα αιτήματα των απεργών πείνας δε θα μπορούσαν παρά να είναι τα στοιχειώδη. Ζητούν να σταματήσουν οι σωματικές έρευνες και το ξεγύμνωμά τους, σχεδόν καθημερινά. Να σταματήσουν οι σωματικές κακοποιήσεις και οι ξυλοδαρμοί, οι κατασχέσεις προσωπικών αντικειμένων και χρημάτων μέσα από τα κελιά, η επιβολή μακροχρόνιας απομόνωσης.

Να βελτιωθούν η ιατρική περίθαλψη, η ποιότητα της τροφής, και οι συνθήκες εντός των κελιών που περιγράφονται ως αθλιότερες των χειρότερων κατέργων. Να επιτραπούν οι επισκέψεις συγγενών, η επαφή με τους συνηγόρους, η χρήση τηλεφώνων, η χρήση σαπουνιών και καθαριστικών, η ανάγνωση βιβλίων, η άθληση, η εκπαίδευση εξ αποστάσεως. Να αποσυμφορηθούν τα κελιά, στα οποία στοιβάζονται δεκάδες κρατούμενοι μαζί.

Προκλητικός κυνισμός

«Ας κάνουν απεργία πείνας μία ημέρα, μία εβδομάδα, ένα μήνα... Ας πεθάνουν όλοι.... Δεν πρόκειται να ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους». Αυτό δήλωσε την πρώτη μέρα της απεργίας πείνας, ο αρμόδιος Ισραηλινός υπουργός, Εσωτερικής Ασφάλειας, Τσάχι Χανεγκμπί, εκφράζοντας το σύνολο της ισραηλινής ηγεσίας. Και όντως, αυτή η στάση ακολουθείται από τις ισραηλινές αρχές όλες αυτές τις μέρες, καθώς η επίσημη εκδοχή είναι ότι η απόφαση των Παλαιστινίων κρατουμένων να κάνουν απεργία πείνας δεν είναι παρά ένα «κόλπο δημοσιότητας, προκειμένου η διεθνής κοινή γνώμη να ασχοληθεί μαζί τους και να ξεχάσει τα εγκλήματα της παλαιστινιακής τρομοκρατίας».

Οι ισραηλινοί δεσμοφύλακες πήραν εντολή να στήσουν σούβλες, στα προαύλια των φυλακών, και να τρώνε μπροστά στους κρατουμένους, προκειμένου να δελεάσουν με τις μυρωδιές τους απεργούς. Από τα κελιά όσων συμμετέχουν στην απεργία πείνας αφαιρέθηκαν τα ραδιόφωνα, οι τηλεοράσεις, τα τσιγάρα, οι εφημερίδες αλλά και οι ποσότητες αλατιού που οι κρατούμενοι είχαν κρατήσει για να μπορέσουν να αντέξουν περισσότερο στην απεργία τους. Επίσης, έκλεισε, για άλλη μια φορά, η στρόφιγγα της ενημέρωσης, ιδίως όσον αφορά στην πλειοψηφία των Παλαιστινίων φυλακισμένων που κρατούνται σε στρατόπεδα και σε στρατιωτικές φυλακές.

Απόλυτο σκοτάδι

Το ότι οι διαδοχικές ισραηλινές κυβερνήσεις παραβιάζουν απροκάλυπτα τις συνθήκες της Γενεύης όσον αφορά στα δικαιώματα των Παλαιστινίων κρατουμένων δεν αποτελεί είδηση. Αλλωστε, το ίδιο πράττουν με όλες τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ, σε βάρος του παλαιστινιακού λαού στα κατεχόμενα εδάφη, χωρίς να υπάρχει, μέχρι σήμερα, καμία ουσιαστική παρέμβαση της πολυσυζητημένης «διεθνούς κοινότητας», που αποφασίζει στρατιωτικές επεμβάσεις σε άλλα σημεία του πλανήτη μην έχοντας, συχνά, τηρήσει ούτε καν τα προσχήματα.

Οπως καταγγέλλουν, όμως, οι ισραηλινές ανθρωπιστικές οργανώσεις, με επικεφαλής τη «Χαμοκέντ», υπάρχουν πολλά ακόμη σκοτεινά σημεία σε αυτό που ονομάζεται «ισραηλινό σωφρονιστικό σύστημα», όσον αφορά στους μη Ισραηλινούς πολίτες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, στο Ισραήλ υπάρχουν περισσότερες από μία μυστικές φυλακές. Η γνωστότερη όλων ονομάζεται «Κτιριακό συγκρότημα 1391», και χαρακτηρίζεται ως «το Γκουαντάναμο του Ισραήλ».

Για να είμαστε ακριβείς, όμως, όπως τονίζει και η Ισραηλινή δικηγόρος Λέα Τσεμέλ, το «Κτιριακό συγκρότημα 1391» είναι πολύ χειρότερο από το Γκουαντάναμο. Εχει απαλειφθεί από τους χάρτες, δεν έχει προσεγγιστεί ούτε από μακριά από δημοσιογράφους ή φωτογράφους, έχει σβηστεί από αεροφωτογραφίες και δεν έχει επιτραπεί ποτέ η είσοδος ούτε καν στον Ερυθρό Σταυρό. Κανείς δε γνωρίζει πόσοι ακριβώς είναι οι κρατούμενοι σε αυτό ενώ παρά τις αλλεπάλληλες αιτήσεις του ΟΗΕ και άλλων διεθνών οργανώσεων, η ισραηλινή Δικαιοσύνη έχει παραλείψει να ασχοληθεί με το θέμα.

Οι μοναδικές πληροφορίες που υπάρχουν για το συγκεκριμένο κολαστήριο προέρχονται από τους ελάχιστους κρατουμένους που επιβίωσαν και μεταφέρθηκαν σε άλλες φυλακές. Ενας από τους γνωστότερους είναι ο Μουστάφα Ντιράνι, στέλεχος της λιβανικής οργάνωσης «Αμάλ», που απάχθηκε μέσα από το σπίτι του από Ισραηλινούς μυστικούς πράκτορες. Παρέμεινε 6 χρόνια στο «1391» πριν μεταφερθεί στις φυλακές Ασμορέτ, καταγγέλλοντας αδιανόητα ψυχολογικά βασανιστήρια και τουλάχιστον δύο βιασμούς.

Με αφορμή την καταγγελία του Ντιράνι, οι ισραηλινές ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν καταφέρει να αγγίξουν ακροθιγώς το θέμα. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, στο «1391» κρατούνται, τουλάχιστον, 662 κρατούμενοι. Πρόκειται, κυρίως, για Λιβανέζους, Σύρους και Ιρανούς, οι οποίοι θεωρούνται εξαφανισμένοι εδώ και χρόνια. Μετά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις της άνοιξης του 2002, από το «1391» πέρασαν και πολλοί Παλαιστίνιοι, ορισμένοι από τους οποίους πιθανότατα παραμένουν έγκλειστοι. Εντονες, επίσης, είναι οι υποψίες ότι στο «1391» έχουν μεταφερθεί κρατούμενοι και από το Ιράκ.

Ουδείς γνωρίζει με ακρίβεια τι διαδραματίζεται πίσω από τους τοίχους του παλιού αυτού βρετανικού φρουρίου, το οποίο δεν έχει καν παράθυρα. Εκτιμάται, όμως, με βάση τα αποσπασματικά στοιχεία που προκύπτουν από μαρτυρίες ότι σε αυτήν τη «μαύρη τρύπα» έχουν χαθεί για πάντα δεκάδες άνθρωποι, χωρίς κανένας να μπορέσει να μάθει τίποτε γι' αυτούς.

Παρ' όλα αυτά, η «διεθνής κοινότητα» και οι «απανταχού» τιμητές και υπερασπιστές, δήθεν, των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», επιλέγουν, και πάλι, την επιλεκτική «κώφωση» και «τύφλωση». Γι' αυτό, μάλλον, τόσα χρόνια, δεν έχει ειπωθεί λέξη για το «1391». Γι' αυτό, μάλλον, τόσα χρόνια δεν υπάρχει ούτε μία σοβαρή καταγγελία των απάνθρωπων συνθηκών κράτησης των Παλαιστινίων κρατουμένων. Γι' αυτό σήμερα, που συμπληρώνεται μία εβδομάδα από την έναρξη της απεργίας πείνας των χιλιάδων Παλαιστινίων φυλακισμένων, η ευαίσθητη «διεθνής κοινότητα» και ο ΟΗΕ δεν έχουν κάνει ούτε μία νύξη για όσους αργοσβήνουν ζητώντας το αυτονόητο: Να ζήσουν με αξιοπρέπεια.


Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

Να διαβάσουμε...
  • Στο εξώφυλλο ο Φοίβος και η Αθηνά, οι μασκότ των Ολυμπιακών Αγώνων, παρελαύνουν οπλοφορούντες. Στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας, διαβάζουμε ανάμεσα σε άλλα «Ολυμπιακοί 2004 - Η νέα ταυτότητα της Αθηνάς κατά την κ. Ντ. Μπακογιάννη, δήμαρχο Αθήνας ή η ισοπέδωση, τσιμεντοποίηση και εμπορευματοποίηση των ελεύθερων χώρων της Αθήνας». Ακόμα: «Ολυμπιακοί Αγώνες: Το ιδεώδες των πολυεθνικών», «Καθολική Ασφάλεια και ανθρώπινα δικαιώματα», «Η μόδα των αρχαίων».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτό το τεύχος, περιλαμβάνει ποικίλα θέματα όπως «Ενα επεισόδιο ζωής», «Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα που πρέπει το μεγάλο ΝΑΙ ή το μεγάλο ΟΧΙ να πούνε» (αναφορά στο ΟΧΙ των Ελληνοκυπρίων), «Ρουάντα - Δέκα χρόνια μετά», «Μια διαφορετική επίσκεψη στους Δελφούς», «ΑΝΤΕΝΝΑ και "Γυναίκες εν δράσει"».

  • Αφιερωμένο στην πρόσφατη ημερίδα για την «προστασία των παιδιών από την παιδοφιλία, τη σεξουαλική εκμετάλλευση και τις απαγωγές», το τελευταίο τεύχος της «Τελεσιλας». Ανάμεσα σε άλλα επίκαιρα θέματα, η μαρτυρία μιας γυναίκας από το Αφγανιστάν και μιας Ιρανής, που δραπέτευσε από τη χώρα της. Αρθρο για την Ρόζα Λούξεμπουργκ. Κι ακόμα μια μαρτυρία, από τον τόπο μας αυτή τη φορά, για την πορεία ζωής τεσσάρων γυναικών, αντιπροσωπευτικών των προηγούμενων γενεών, που συγκρούστηκαν με το κοινωνικό κατεστημένο, πάλεψαν με την αρρώστια, τον εγωισμό, το θάνατο, την ορφάνια, τις προκαταλήψεις.
  • Με νέες στήλες και πλούσιο περιεχόμενο κυκλοφορεί ο «αγώνας της Γυναίκας», αφιερωμένος στις «γυναίκες και τα ναρκωτικά». Ανάμεσα στα περιεχόμενά του: Επίκαιρο χρονογράφημα, νομική στήλη, αφιέρωμα στις σπουδές φύλου, παρουσίαση βιβλίων γραμμένων από γυναίκες, κινηματογράφος και «ματιές στην τηλεόραση».
ΕΦΟΡΙΑ
Καταργήθηκε ή όχι η προίκα;

Να υποθέσουμε ότι η Εφορία αγνοεί το νόμο που ισχύει από το 1983 και καταργεί το θεσμό της προίκας; Σαν να μην υπήρξε ποτέ η αλλαγή του Οικογενειακού Δικαίου, σαν να μη ζούμε στην εποχή όπου οι γυναίκες συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία και συμβάλλουν με τη δουλιά τους - έξω και μέσα στο σπίτι - στα βάρη του γάμου! Σε μια «δήλωση φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής» που είδαμε πρόσφατα, διαβάσαμε: «Δήλωση φόρου Δωρεάς - Γονικής Παροχής ή Προίκας». Και παρακάτω: «Δωρητής ή γονέας που κάνει την παροχή ή προικοδότηση». Κι ακόμα πιο κάτω, στις αντίστοιχες στήλες: «Δωρεοδόχος ή αυτός που παίρνει την παροχή ή προικιζόμενη»!!! Κάποιος δεν πρέπει να ενημερώσει το υπουργείο Οικονομικών ότι αυτό το έντυπο είναι τουλάχιστο παράνομο; Η προίκα έχει πάψει να ισχύει - τουλάχιστον σύμφωνα με τους νόμους, εδώ και πάνω από είκοσι χρόνια, ενώ γονική παροχή γίνεται και στα αγόρια και στα κορίτσια από τους γονείς, χωρίς να υπάρχει διάκριση φύλου, «είτε για τη δημιουργία ή τη διατήρηση οικονομικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας, είτε για την έναρξη ή εξακολούθηση επαγγέλματος».

Φαίνεται όμως πως η Εφορία δεν έχει πειστεί ότι πρέπει να κοπεί... ο ομφάλιος λώρος που συνέδεε την οικογένεια με τον αναχρονιστικό θεσμό της προίκας - που τόσα χρόνια αγωνίστηκε το γυναικείο κίνημα να καταργηθεί.


Θα πρέπει να συμπεράνουμε μήπως πως θεωρεί τη γονική παροχή «προίκα»... με άλλη μορφή και ονομασία; Ομως ο νόμος είναι σαφής: Ας δούμε τι ορίζει, σε μια εκλαϊκευμένη έκδοση τού τότε Συμβουλίου Ισότητας, πριν από χρόνια (εικονογράφηση Σοφίας Ζαραμπούκα).

Τώρα...

Κάτω από τον υπότιτλο: «Η προίκα καταργήθηκε» διαβάζουμε: «Τι ισχύει: Οι προίκες που είχαν αντικείμενο ακίνητο και είχαν δοθεί από παλιά μέχρι σήμερα επιστρέφονται από την ισχύ του νόμου αυτοδίκαια στις γυναίκες, χωρίς να χρειαστεί κανενός είδους έγγραφο ή άλλη διαδικασία ούτε να πληρωθεί κανένας φόρος ή τέλος.

Προίκες που το αντικείμενό τους ήταν κινητά και σώζονται στην περιουσία του άντρα επιστρέφονται αυτοδίκαια στη γυναίκα. Προίκες που είχαν αντικείμενο χρήματα δεν επιστρέφονται παρά μόνο αν συμφωνήσουν διαφορετικά οι σύζυγοι.

Μετά την κατάργηση της προίκας και για να ενισχυθούν οι ΝΕΟΙ, αγόρια και κορίτσια, στο ξεκίνημα αλλά και στη διατήρηση της οικογενειακής τους ζωής ή της επαγγελματικής και οικονομικής τους δραστηριότητας προβλέπεται μειωμένη φορολογία (το 50% του φόρου δωρεάς) για περιουσιακές παροχές γονιών προς τα παιδιά τους, αγόρια και κορίτσια, μέχρι τα πέντε εκατομμύρια δραχμές (5.000.000) (σ.σ.: Από τότε, το ποσόν αυτό αναπροσαρμόστηκε οκτώ φορές και σήμερα είναι 90.000 ευρώ, αυτοτελώς για κάθε γονέα).

Αυτά ισχύουν με το νόμο 1329 ΦΕΚ 25/18-2-83, άρθρο 1509 του Αστικού Κώδικα».

Και τότε...

Τι ίσχυε όμως πριν; Πολλοί νέοι και νέες αγνοούν τις λεπτομέρειες που αφορούν ένα θεσμό που επέζησε όσο ο άντρας θεωρούνταν ότι πρέπει να φέρει τα βάρη του γάμου - δηλαδή να είναι ο «κουβαλητής» που συντηρούσε την οικογένεια και η γυναίκα μένει στο σπίτι με τα παιδιά.

Διαβάζουμε και πάλι στην απλουστευτική παρουσίαση των τότε διατάξεων του Οικογενειακού Δίκαιου «τι ίσχυε»:

«Προίκα ήταν η περιουσία που δινόταν από τον πατέρα ή σε αδυναμία του πατέρα από τη μητέρα ή και από την ίδια τη γυναίκα ή και από κάποιο τρίτο πρόσωπο στον άντρα για να τον ανακουφίσει από τα βάρη του γάμου.

Η προίκα έπρεπε να είναι ανάλογη με την περιουσία και την κοινωνική θέση του πατέρα αλλά και του συζύγου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, που αντικείμενο της προίκας ήταν ακίνητο, αν δεν είχε συμφωνηθεί ότι ο άντρας θα έχει την πλήρη κυριότητα, η γυναίκα διατηρούσε την ψιλή κυριότητα, αλλά ο νόμος τη θεωρούσε ανίκανη να διαχειριστεί την περιουσία της. Ετσι ο άντρας ήταν εκείνος που είχε τη διοίκηση, τη διαχείριση και καρπωνόταν τα εισοδήματα.

Για να πουλήσει το ακίνητο έπρεπε ο σύζυγος να ζητήσει άδεια από το δικαστήριο, που δινόταν αν συμφωνούσε η γυναίκα και μόνο αν υπήρχε η μεγάλη ανάγκη ή προφανής ωφέλεια για την οικογένεια.

Σε περίπτωση αδικαιολόγητης άρνησης του πατέρα να χορηγήσει προίκα, η κόρη είχε δικαίωμα να προσφύγει κατά του πατέρα της στο δικαστήριο και να τον υποχρεώσει να συστήσει προίκα» (!!!)

Τι γινόταν στην πραγματικότητα. Ο θεσμός της προίκας γινόταν - όχι σπάνια - ένα καρκίνωμα στους κόλπους της ελληνικής οικογένειας. Γάμοι από οικονομικό συμφέρον, εκβιασμοί, «παζάρια» για το ύψος της προίκας, ματαιώσεις γάμων από «φιλότιμο» επειδή η προίκα ήταν μικρή ή μικρότερη από τα... υπεσχημένα, διαζύγια - αν η οικογένεια της νύφης δεν έδινε αρκετά, έστω μετά το γάμο - υποτιμητικές και για την αξιοπρέπεια των δυο νέων καταστάσεις, «αγορά» του γαμπρού, κοπέλες που έμεναν ανύπαντρες γιατί δεν είχαν προίκα... Αυτά ήταν μόνο μερικά από τα «δεινά» που επέφερε ο θεσμός στην ελληνική κοινωνία - και όχι μόνο στις γυναίκες. Γιατί και ο άντρας γινόταν συχνά θύμα, όταν έμενε ανύπαντρος για να προικίσει - ή μέχρι να παντρέψει τις αδελφές του, όταν έπρεπε να δουλεύει σκυλίσια για να προικίσει περισσότερο μια αδελφή που δεν ήταν πια... παρθένα ή όταν η σύζυγος με τη μεγάλη προίκα του φερόταν υποτιμητικά και βέβαια δεν καταδεχόταν να εργαστεί επαγγελματικά. Η προίκα ήταν ιδιαίτερα δυσβάσταχτη για τις φτωχές λαϊκές οικογένειες, γι' αυτό και η γέννηση κοριτσιού συχνά θεωρούνταν συμφορά. Ολες αυτές οι καταστάσεις είχαν την απήχησή τους στην ελληνική λογοτεχνία και στον κινηματογράφο (ενδεικτικό παράδειγμα «Η τιμή της αγάπης» της αξέχαστης Τόνιας Μαρκετάκη, βασισμένη στο έργο του Κωνσταντίνου Θεοτόκη «Η τιμή και το χρήμα»: Ο γαμπρός κλέβει και διακορεύει την κοπέλα που είναι ερωτευμένη μαζί του για να εκβιάσει τη μητέρα της να του δώσει σαν προίκα ό,τι έχει και δεν έχει. Εκείνη, φτωχή γυναίκα, αναγκάζεται να ενδώσει, αλλά η κοπέλα βρίσκει τη δύναμη να αρνηθεί αυτό τον αισχρό συμβιβασμό, κρατάει το παιδί που γεννήθηκε και πηγαίνει να δουλέψει σαν εργάτρια και ανύπαντρη μοναχική μητέρα).

Είναι απαράδεκτο σήμερα, ύστερα από τόσους αγώνες των γυναικών σε προσωπικό, αλλά και σε επίπεδο γυναικείου κινήματος, να «βρικολακιάζει» ο θεσμός της προίκας. 'Η μήπως το κράτος διαβλέπει ότι με την «πρόοδο» της ανεργίας και τις... ολοένα αυξανόμενες δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει η ελληνική οικογένεια, ο θεσμός της προίκας θα αναβιώσει και ότι οι Ελληνίδες θα επιστρέψουν στα σπίτια τους;


Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ

Ο Νίκος Αντωνάκος απουσιάζει

ΚΟΚΚΙΝΙΑ
Εκδηλώσεις για το Μπλόκο

Με συγκέντρωση στις 10 π.μ. στην πλατεία 17ης Αυγούστου 1944(πλατεία Οσίας Ξένης), όπου θα μιλήσει ο δήμαρχος Νίκαιας Στέλιος Μπενετάτος, και κατάθεση στεφάνων, ολοκληρώνονται σήμερα οι εκδηλώσεις για τα 60 χρόνια από το Μπλόκο της Κοκκινιάς.

Τις εκδηλώσεις συνδιοργανώνουν ο Δήμος Νίκαιας, το παράρτημα ΠΕΑΕΑ Κοκκινιάς και το σωματείο Θυμάτων Γερμανικής Κατοχής «Ο ΦΟΙΝΙΚΑΣ».



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ