Το βασικό ερώτημα που κλήθηκαν να απαντήσουν οι εισηγητές ήταν: Κοινωνικό ή ιατρικό πρόβλημα τα ναρκωτικά; Και, αντίστοιχα, ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος ή διαχείριση; Θεραπεία ή συντήρηση; Πρόληψη - θεραπεία - επανένταξη ή υποκατάσταση;

Αναδείχθηκε ξεκάθαρα από τις τοποθετήσεις ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις και του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, μέσα από τα διάφορα «Εθνικά Σχέδια Δράσης» που σχεδιάζουν, ανάγοντας σε κυρίαρχη αντίληψη την ιατρική προσέγγιση και τη λογική του περιορισμού της βλάβης, προωθούν τη διαχείριση του προβλήματος μέσω της πριμοδότησης των προγραμμάτων υποκατάστασης (μεθαδόνη) και της παράλληλης υποχρηματοδότησης των στεγνών θεραπευτικών προγραμμάτων και προγραμμάτων πρόληψης. Προσπαθούν να βγάλουν το κοινωνικό σύστημα αθώο και ένοχα τα 15χρονα και 16χρονα παιδιά και τις οικογένειές τους.

Ξεκαθαρίστηκε πως απάντηση σ' αυτήν την πολιτική μπορεί να δώσει ένα κοινωνικό κίνημα ριζοσπαστικό, που θα έρχεται σε αντίθεση με την κυρίαρχη πολιτική, θα συνδυάζει αιτήματα και στόχους πάλης με τη μάχη για την ανατροπή των αιτιών που οδηγούν στην εξάπλωση της τοξικομανίας. Θα διεκδικεί αύξηση των κονδυλίων για κοινωνική πολιτική και εφαρμογή πανελλαδικού αντιναρκωτικού σχεδίου δράσης, που να βασίζεται στο τρίπτυχο πρόληψη - θεραπεία - επανένταξη. Ανάπτυξη των προγραμμάτων πρόληψης και θεραπευτικών προγραμμάτων στο επίπεδο των αναγκών της χώρας. Περισσότερες προσλήψεις προσωπικού στις ήδη υπάρχουσες μονάδες απεξάρτησης. Πολιτική για την κοινωνική επανένταξη με ιδιαίτερη μέριμνα και μέτρα για εργασιακή προοπτική. Η ευθύνη της πολιτικής να βρίσκεται αποκλειστικά στο κράτος, που πρέπει να έχει και την ευθύνη επιχορήγησης και στήριξης των προγραμμάτων

Ο Η. Μιχαλαρέας ξεκαθάρισε ότι για το ΕΣΥΝ, τα ναρκωτικά είναι ένα πολυπαραγοντικό, πολυαιτιακό πρόβλημα και θεωρείται κοινωνικό φαινόμενο με μεγάλες διαστάσεις. Αντίστοιχα, το προσεγγίζει μεθοδολογικά και προσπαθεί να αποφεύγει αφηρημένες μονοαιτιακού τύπου προσεγγίσεις, οι οποίες προσπαθούν να περιορίσουν και να μειώσουν το πρόβλημα στο ιατρικό επίπεδο, στο επίπεδο της βιολογίας.

Χαρακτήρισε αυθαίρετη την προσπάθεια να παρουσιαστεί το πρόβλημα της χρήσης των ναρκωτικών ως χρόνια υποτροπιάζουσα νόσος, αντίστοιχη, π.χ., με τους διαβητικούς κ.ά. Αντίστοιχα επικίνδυνη, είπε, είναι και η προσπάθεια ταύτισης της χρήσης ουσιών με τη νοσηρότητα, την ψυχική διαταραχή και την προβληματική συμπεριφορά.

Σημείωσε πως η υποκατάσταση οφείλει να είναι υψηλών προδιαγραφών, να στοχεύει σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες που έχουν ανάγκη την υποκατάσταση και να μην ταυτίζεται με τη θεραπεία, γιατί η υποκατάσταση ΔΕΝ είναι θεραπευτική αντιμετώπιση της χρήσης.

Ο Κ. Γαζγαλίδης υπερασπίστηκε τα προγράμματα υποκατάστασης και τη βιολογική προσέγγιση του προβλήματος. Πρόσθεσε, βέβαια, ότι «οι υποστηρικτές και της βιολογικής προσέγγισης του προβλήματος, είμαστε οι τελευταίοι που αρνούνται την κοινωνική περιβαλλοντική επίδραση και στο ζήτημα των εξαρτήσεων». Διευκρίνισε ότι τα προγράμματα υποκατάστατων δεν είναι πανάκεια, όμως επειδή ακριβώς καλύπτουν τις χαμηλότερες απαιτήσεις, δηλαδή τους κοινωνικά ασθενέστερους, είναι και θα παραμείνουν τα μαζικότερα. Τέλος, στάθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης των προγραμμάτων πρόληψης και θεραπείας, σημειώνοντας ότι από τα κονδύλια που διατίθενται για τις εξαρτήσεις μόλις το 30% κατευθύνεται σε αυτά, ενώ το 70% πάει στην καταστολή.

Στα αδιέξοδα που βρίσκουν και πάλι μπροστά τους οι χρήστες που καταφέρνουν να απεξαρτηθούν, αναφέρθηκε ο Π. Γεωργάκας, σημειώνοντας ότι σήμερα τα «στεγνά» προγράμματα προετοιμάζουν για πολλά χρόνια την επανένταξη ανθρώπων. Ομως, βγαίνοντας «καθαροί» από αυτά, αντιμετωπίζουν την έλλειψη κρατικής μέριμνας για την κοινωνική και εργασιακή επανένταξη και καταλήγουν... στην ανεργία.

Ο Π. Τριανταφύλλου τόνισε ιδιαίτερα ότι τα προγράμματα πρόληψης καρκινοβατούν εξαιτίας της πολιτικής υποχρηματοδότησης.

Ο Α. Γεωργίου σημείωσε πως δε στέκει η άποψη που εμφανίζει τον εξαρτημένο ως «άρρωστο» και «ένοχο». Ξεκαθάρισε ότι οι αιτίες του προβλήματος είναι κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και οφείλουν όλοι να πάρουν θέση στο ερώτημα θεραπεία ή συντήρηση, διευρύνοντάς το σε κοινωνικό επίπεδο. Οπως είπε, οφείλουμε να απαντήσουμε αν θέλουμε τη συντήρηση του υπάρχοντος συστήματος ή τη θεραπεία, δηλαδή την κοινωνική αλλαγή.

Ο Σ. Λαϊνάς σημείωσε πως με τα υποκατάστατα επιχειρείται να αλλάξει η αντίληψη ότι η εξάρτηση θεραπεύεται. Αυτή η λογική οδηγεί σε περιορισμό, ακόμη και κατάργηση των «στεγνών» προγραμμάτων. Αναφέρθηκε στην ιδιωτικοποίηση της «απεξάρτησης» που προωθείται μέσα από τα διάφορα παράνομα, έως τώρα, ιδιωτικά κέντρα.

Ρόλο στην προσπάθεια απαλλαγής από το πρόβλημα έχουν όλοι, συνδικάτα και φορείς, είπε ο Γ. Ζιώγας. Στο πλαίσιο αυτό και οι εκλεγμένοι της ΤΑ, χωρίς κανένα συμβιβασμό με τα ναρκωτικά, οφείλουν να διεκδικήσουν τη δημιουργία πανελλαδικού δημόσιου φορέα με αποκλειστικά δωρεάν παροχή υπηρεσιών πρόληψης, απεξάρτησης, κοινωνικής επανένταξης στα πλαίσια του υπουργείου Υγείας, με πλήρη χρηματοδότηση από το κράτος και επαρκές επιστημονικό προσωπικό, χωρίς συμμετοχή ιδιωτών.

Ο Σ. Ζαριανόπουλος σημείωσε ότι το ΠΑΜΕ υπόσχεται στους εργαζόμενους και ιδιαίτερα στη νεολαία, να κάνει πολύ περισσότερα για να μη φτάσει ποτέ στο αδιέξοδο να χρειαστεί μια δόση για να αντέξει αυτό που μπορεί να ξεριζώσει: Τα ναρκωτικά, τα αδιέξοδα, το μαύρο μέλλον της εκμετάλλευσης.