Παιδί πλούσιας οικογένειας, ο Αρτσιμπάλντο βλέπει τρομοκρατημένος, και συνάμα γοητευμένος, την γκουβερνάντα του να πεθαίνει χτυπημένη από σφαίρα εξεγερμένων, υπό τον ήχο γλυκιάς μελωδίας που βγαίνει από ένα μουσικό κουτί. Η πεποίθηση ότι αυτός την σκότωσε μαζί με την ηχώ στ' αφτιά του της μελωδίας που πιστεύει σταλμένη από σκοτεινές δυνάμεις δημιουργούν στον ενήλικα πια Αρτσιμπάλντο μια χρόνια εμμονή για φόνο - διαστρεβλωμένη από τη νοσηρή και μακάβρια φαντασίωση που βίωσε όταν ήταν παιδί - έτοιμη να εκφραστεί κάθε φορά που ακούει «εκείνη» τη μουσική... Ιστορία σουρεαλιστική, προσωπογραφία σκοτεινή και γκροτέσκα, περίτεχνα επιμελημένη αφηγηματική δομή και αφήγηση αλληγορική ακραίας εκφραστικής δύναμης γεμάτη σύμβολα, σκηνοθετημένη με μαεστρία, με εκπληκτική ειρωνεία και συμμετοχή, με εκλεπτυσμένο πνεύμα και με φετιχιστικά σύμβολα σε πλήρη έκρηξη: Οπως η καταπληκτική σκηνή με την κούκλα, οι ζαρτιέρες στο αρχικό πλάνο, οι γυναικείες γόβες... Η βία και ο θάνατος ενσωματώνονται με τόσο εμφανή και αναπόφευκτο τρόπο στη ζωή, που μοιάζουν μη ελεγχόμενο, φυσικό τμήμα της.

Ο αστός Μπουνιουέλ αποκαλύπτει δηκτικά πως τα αστικά στρώματα τρέφουν κάτω από τα ρούχα, τα κοσμήματα και τα ψηλά τους καπέλα μια σαρκική παρορμητικότητα που δε συνάδει με τις δικές τους κοινωνικές συμβάσεις. Βλέπουμε την «πραγματικότητα» του Αρτσιμπάλντο μέσα από το βλέμμα του, έτσι που ο μπουρζουά θεατής, που βλέπει τον εαυτό του στον πρωταγωνιστή, να αισθάνεται άβολα απέναντι στο άρρωστο είδωλό του.

Στις 23 Αυγούστου 1964, ο Αλμπέρτο Μοράβια σε κείμενό του στο περιοδικό «L' Espresso» χαρακτήρισε το «Η εγκληματική ζωή του Αρτσιμπάλντο Ντε Λα Κρουζ» (1955) «διάφανη αλληγορία της σεξουαλικής ανικανότητας με σύμβολο τον Αρτσιμπάλντο, τον αστό γόη με το διφορούμενο, ειρωνικό και αποστασιοποιημένο χαρακτήρα, και όχι κάποιο ζοφερό και θαμπό δολοφόνο. Στην πραγματικότητα», γράφει ο Μοράβια, «ο Αρτσιμπάλντο ήθελε μόνο να πραγματοποιήσει ερωτική πράξη, τα ξυράφια και τα ρεβόλβερ όλα είναι φαλλικά σύμβολα και η επαναλαμβανόμενη αποτυχία του εγκλήματος δεν είναι άλλο παρά η αποτυχία της ερωτικής πράξης». Ο Μοράβια συμπληρώνει: «Αν τώρα τα ξυράφια και τα ρεβόλβερ δε χρησιμοποιούνται με συμβολικό τρόπο, τότε μια μακάβρια, σαδιστική και νεκρόφιλη σκιά σκεπάζει τον έρωτα και την ανικανότητα»...

Ο άθεος και «βλάσφημος» Μπουνιουέλ, κάνοντας χρήση των εμμονών του και των ονειροπολήσεών του, δημιούργησε ένα συνειρμικό όσο και βλάσφημο σύμπαν - κάτι που θα αναπαράγει σε όλες του σχεδόν τις ταινίες - με σκοπό να προκαλέσει τους θεσμούς και την υποκρισία της αστικής τάξης. Εχοντας ως βάση το (κακό, κατά πολλούς, αρκετά μελοδραματικό, αλλά με καλή σύνθεση, κατά Μπουνιουέλ) ομότιτλο μυθιστόρημα του Ζοζέφ Κεσέλ, γυρίζει στη Γαλλία την «Ωραία της ημέρας» (1966), κείμενο που του παρείχε τη δυνατότητα να αποδώσει ένα λεπτομερές πορτρέτο της νεαρής, ψυχρής και ανικανοποίητης σεξουαλικά Σεβερίν, που νιώθει δυσφορία δίπλα στον μπουρζουά, Παρισινό χειρουργό, σύζυγό της και αποφασίζει να εργαστεί σε οίκο ανοχής. Από τις 2 ως τις 5 καθημερινά, με το πλαστό όνομα «Ωραία της ημέρας». Η αφήγηση για μια γυναίκα, που ζει σε κατάσταση ονειροπόλησης και δυσαρέσκειας φυλακισμένη της παιδικής της ηλικίας και που ελευθερώνεται μόνο όταν η τραγωδία «σκάει» και επέρχεται η τιμωρία, εμπλέκει γερά το θεατή.

Ο Μπουνιουέλ πραγματεύεται αυτό το ακανθώδες θέμα με απαράμιλλη κομψότητα και δεν αφήνει την αφήγηση να εκτροχιαστεί στη χυδαιότητα. Οι νύξεις για τη σεξουαλική κακοποίηση της πρωταγωνίστριας στα παιδικά της χρόνια, για την καταπιεσμένη θρησκευτική (καθολική) της συνείδηση, επανέρχονται μέσω σύντομων και ασύνδετων φλας μπακ. Το παιχνίδι της εναλλαγής πραγματικότητας / ονείρου, χωρίς να ξεκαθαρίζεται αν αυτά που βλέπουμε είναι φαντασιώσεις της ηρωίδας ή πραγματικότητα, όπως και το παιχνίδι με τα όρια του πραγματικού και του ονείρου, της οπτασίας και της μνήμης, δεν αγγίζει απλά το κέλυφος της ηθικής και της αξιοπρέπειας, αλλά φτάνει σε επίπεδο ανθρώπινο. Πολλές από τις πιο συζητημένες σκηνές της ταινίας, έναυσμα για χιλιάδες ερωτήματα και απαντήσεις, έχουν να κάνουν με το συμβολιστικό και σουρεαλιστικό γούστο του δημιουργού και ίσως αποζητούν εξηγήσεις μάλλον απλές...

«Η ταινία αυτή μου επέτρεψε να περιγράψω με πιστότητα κάποιες περιπτώσεις "σεξουαλικής διαστροφής"», αναφέρει ο ίδιος ο Μπουνιουέλ. «Επιθυμώ να ξεκαθαρίσω», συνεχίζει, «ότι αισθάνομαι αποκλειστικά θεωρητική και επιφανειακή έλξη για τις σεξουαλικές διαστροφές, αλλά στη δική μου ερωτική συμπεριφορά "διαστροφές" δεν υπάρχουν»...