Σήμερα, στις συνθήκες της αντεπανάστασης, σε μια σειρά χώρες τίθεται εξ αρχής το ζήτημα της ίδρυσης ΚΚ, μαρξιστικών - λενινιστικών κομμάτων, σε άλλες τίθεται το ζήτημα της ανασυγκρότησής τους σε επαναστατική κατεύθυνση, ενώ σε όλες παραμένει ως αναγκαιότητα η οικοδόμηση των ΚΚ. Είναι περισσότερο ώριμη από ποτέ η ανάγκη αυτοτελούς οργάνωσης των κομμουνιστών, η ύπαρξη κομμάτων νέου τύπου, έκφραση της συνένωσης της επαναστατικής θεωρίας με το εργατικό κίνημα, που θα στηρίζονται στην εργατική τάξη, την πρωτοπόρα δύναμη της κοινωνίας, και θα εκφράζουν τα συμφέροντά της, με προσήλωση στην ιστορική της αποστολή.

Την πάλη των κομμουνιστών πρέπει να καθοδηγεί η λενινιστική θέση ότι το κόμμα είναι η ανώτατη μορφή ταξικής οργάνωσης του προλεταριάτου, ότι εξοπλισμένο με τη γνώση των νόμων της κοινωνικής εξέλιξης διαμορφώνει επαναστατικό πρόγραμμα και τακτική που να αντιστοιχούν στη στρατηγική του.

Το κάθε κομμουνιστικό κόμμα έχει υποχρέωση να μελετάει τη διεθνή πείρα, να βγάζει συμπεράσματα και να διδάσκεται. Τι έγιναν τα κόμματα τα οποία στη θέση της εργατικής τάξης - που είναι η πρωτοπόρα επαναστατική δύναμη και αυτό πηγάζει από την ίδια τη θέση της στην παραγωγή - παρασυρμένα από αστικές θεωρίες για το «τέλος της εργατικής τάξης», επέλεξαν άλλο υποκείμενο της κοινωνικής εξέλιξης; Τι έγιναν τα κομμουνιστικά κόμματα που αρνήθηκαν το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό και τις άλλες αρχές λειτουργίας του κόμματος νέου τύπου, που τελικά μετατράπηκαν σε λέσχες ατέρμονων συζητήσεων, φραξιονιστικών ομάδων ή εκλογικών μηχανισμών;

Τα υποκατάστατα τα παίρνει ο αέρας. Δεν μπορούν να σταθούν στις αντίξοες συνθήκες της ταξικής αναμέτρησης. Αδυνατίζουν, ξεπέφτουν, διαλύονται ή μετεξελίσσονται σε σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, ακόμα και αν διατηρούν τον κομμουνιστικό τίτλο.

Το συμπέρασμα αυτό δεν αφορά μόνο την πείρα ΚΚ στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Ισπανία, που υπήρξαν βασικοί φορείς του ευρωκομμουνισμού. Αφορά όλα τα κόμματα, σε όλες τις ηπείρους, που διαβρώθηκαν από τον οπορτουνισμό και αναθεώρησαν τις μαρξιστικές - λενινιστικές αρχές. Αφορά τα κόμματα τα οποία - στο όνομα της εθνικής ιδιαιτερότητας - αρνήθηκαν τη σοσιαλιστική επανάσταση, τις νομοτέλειες οικοδόμησης του σοσιαλισμού, τη δικτατορία του προλεταριάτου - την εξουσία της εργατικής τάξης.

Οι ευθύνες των κομμουνιστικών κομμάτων απέναντι στην εργατική τάξη, στις λαϊκές δυνάμεις, είναι μεγάλες και δεν επιτρέπουν την καλλιέργεια συγχύσεων και διαστρεβλώσεων. Τέτοιες συγχύσεις διοχετεύουν όσες δυνάμεις παρουσιάζουν κόμματα - υπερασπιστές του καπιταλισμού που καταφεύγουν συχνά στον αντικομμουνισμό (όπως το Γερμανικό DIE LIΝΚΕ) ως κόμματα «συγγενικά» προς το κομμουνιστικό κίνημα, επειδή το βασικό στελεχικό τους δυναμικό αποτελείται από πρώην κομμουνιστές, σοσιαλδημοκρατικά μεταλλαγμένους. Πρόκειται για άμβλυνση κριτηρίων που στοιχίζει ακριβά και θα στοιχίσει ακριβότερα αν δεν αντιμετωπιστεί αυτή η αντίληψη που τείνει να υιοθετηθεί και από άλλα κόμματα.

Με ποια κριτήρια κρίνεται θετική η στάση αυτών των κομμάτων για την εργατική τάξη και το λαϊκό κίνημα, που πλασάρονται ως «αριστερά» (π.χ. DIE LINKE στη Γερμανία και Μπλόκο στην Πορτογαλία) και αντιμετωπίζονται από ορισμένα κομμουνιστικά κόμματα ως σύμμαχες ή συγγενείς δυνάμεις;

Είναι ανάγκη να ανοίξει η συζήτηση, να ενταθεί η διαπάλη. Αυτό που κρίνει το χαρακτήρα ενός κόμματος είναι η ταξική του τοποθέτηση απέναντι στην αστική τάξη και στον ιμπεριαλισμό, η αναγνώριση του εκμεταλλευτικού χαρακτήρα τον καπιταλισμού και η πάλη για την ανατροπή του. Κριτήριο είναι η στάση που κρατάνε αυτά τα κόμματα απέναντι στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, στη στρατηγική του κεφαλαίου και συνεπώς αν με συνέπεια υιοθετούν ως γραμμή συμμαχίας την αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή πάλη.

Τα λεγόμενα «αριστερά» κόμματα δίνουν καθημερινά εξετάσεις στην αστική τάξη, αποτελώντας στηρίγματα των ιμπεριαλιστικών ενώσεων (NATO, ΕΕ κλπ.), στηρίγματα του συστήματος στην ιδεολογικοπολιτική χειραγώγηση της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, της νεολαίας. Το στοιχείο αυτό διαπερνά τη στάση τους σε όλα τα σημαντικά ζητήματα.

Χρειάζεται να κατανοηθεί βαθύτερα η προσπάθεια που κάνουν αυτές οι πολιτικές δυνάμεις. Παρεμβαίνουν για να εμποδίσουν τις όποιες θετικές διεργασίες γίνονται για την ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος, να το χτυπήσουν μέσω επιθέσεων φιλίας στο όνομα της «ενότητας της αριστεράς», να αφοπλίσουν το εργατικό - λαϊκό κίνημα στη λογική της «ταξικής συνεργασίας», της «κοινωνικής συναίνεσης» (άρνηση της ταξικής πάλης). Η προβολή της αντι-νεοφιλελεύθερης γραμμής πάλης αποσκοπεί στο να εγκλωβιστούν μαζικά λαϊκές δυνάμεις στη λογική «εξανθρωπισμού του καπιταλισμού», ότι μπορεί να μπει «ο άνθρωπος πάνω από τα κέρδη», όταν παραμένει η βάση (η εκμετάλλευση) που τα γεννάει, στην προσδοκία για βαθιές φιλολαϊκές αλλαγές χωρίς σύγκρουση με την εξουσία των μονοπωλίων και τις εκμεταλλευτικές σχέσεις παραγωγής.

Η κινητικότητα που διαφαίνεται, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, φανερώνει ότι μεθοδικά, σχεδιασμένα η αστική τάξη στηρίζει αυτά τα αναχώματα (και την εξάπλωσή τους) για να απορροφήσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια που προκαλεί η διακυβέρνηση των αστικών κομμάτων, ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης, να την κατευθύνουν σε ανώδυνη για τον καπιταλισμό κατεύθυνση. Ταυτόχρονα, μπαίνουν οι βάσεις για κεντροαριστερά σχήματα που μπορεί εναλλακτικά να χρησιμοποιηθούν στη διαχείριση του συστήματος.

Η πείρα του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς είναι χαρακτηριστική. Πρόκειται κατ' αρχήν για κόμμα που ιδρύθηκε στα πλαίσια των κατευθύνσεων για τη δημιουργία ενιαίων ευρωπαϊκών κομμάτων άμεσα ελεγχόμενων από την ΕΕ. Οχι μόνο αρνείται καθετί κομμουνιστικό, απορρίπτει τις επαναστατικές παραδόσεις, εχθρεύεται τον επιστημονικό σοσιαλισμό, την ταξική πάλη, τη σοσιαλιστική επανάσταση, αλλά και με τη δράση του - με όχημα την «ενότητα της αριστεράς» - επιχειρεί να πλαγιοκοπήσει κομμουνιστικά κόμματα, να τα σύρει στη λογική της διαχείρισης του καπιταλισμού, στον κοινωνικό εταιρισμό. Ταυτόχρονα, συμβάλλει στην αμαύρωση του σοσιαλισμού που οικοδομήθηκε τον 20ό αιώνα, αναπαράγοντας τον αντισταλινισμό.

Ως συνέπεια κυριαρχίας τέτοιων αντιλήψεων, κομμουνιστικά κόμματα οδηγήθηκαν να συμμετάσχουν ή να στηρίξουν αστικές κυβερνήσεις. Η πλούσια ιστορική εμπειρία από τις βαριές συνέπειες που πλήρωσαν γι' αυτή τους την επιλογή αποτελεί τεκμήριο στη συνέχιση μιας στάσης που χρησιμοποιείται ως άλλοθι από την αστική τάξη για την επιβολή της αντιλαϊκής πολιτικής.

Μέρος αυτής της προσπάθειας είναι οι θέσεις και η πολιτική δράση του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα. Ο ρόλος του στην ανάσχεση της ριζοσπαστικοποίησης και στην ενσωμάτωση λαϊκών δυνάμεων στις επιδιώξεις του κεφαλαίου εκφράζεται με κάθε τρόπο (υπεράσπιση ευρωμονόδρομου, συγχύσεις για το ρόλο του ΠΑΣΟΚ, επιδίωξη ανασύνθεσης της σοσιαλδημοκρατίας, στήριξη του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού στη ΓΣΕΕ, στην ΑΔΕΔΥ, ιδιαίτερος ρόλος στον αντικομμουνισμό, κ.ά.).

Τα κομμουνιστικά κόμματα έχουν υποχρέωση να καθορίζουν τη στάση τους απέναντι σε άλλες πολιτικές δυνάμεις και σε κινήματα με συγκεκριμένα ταξικά κριτήρια. Ας θυμηθούμε, πριν από μερικά χρόνια, μέσω του λεγόμενου κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης, επιχειρήθηκε η ρυμούλκηση των κομμουνιστών μέσω των λεγόμενων «Κοινωνικών Φόρουμ» σε ένα κίνημα, μαζί με τη σοσιαλδημοκρατία, τα εργοδοτικά συνδικάτα, αλλά και άλλες δυνάμεις - όπως οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) - προσηλωμένες στο κεφάλαιο, στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Συνέβαλε η στάση του ΚΚΕ και άλλων ΚΚ ώστε να μην περάσει αυτή η προσπάθεια όπως σχεδιαζόταν. Τα κομμουνιστικά κόμματα πρέπει να έχουν ξεκάθαρη στάση απέναντι στις ΜΚΟ, πίσω από τις περισσότερες των οποίων κινούνται μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, ενώ αξιοποιούνται από τον ιμπεριαλισμό για παρέμβαση στις πολιτικές εξελίξεις, στην ανατροπή κυβερνήσεων στα πλαίσια ενδοαστικών και ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Σήμερα βεβαίως αυτή η διαδικασία βρίσκεται σε καθοδική πορεία, αφού προκάλεσε συγχύσεις, επιχειρώντας να περάσει την υποτίμηση του αγώνα, της ταξικής πάλης σε εθνικό επίπεδο, να χτυπήσει τον πρωτοπόρο ρόλο της εργατικής τάξης.

Η αυτοτελής ιδεολογική, πολιτική, οργανωτική δουλειά των κομμουνιστικών κομμάτων και η πολιτική συμμαχιών που αντιστοιχεί σε μια επαναστατική πολιτική δύναμη είναι θεμελιακή αρχή, που όταν παραβιάζεται οδηγεί σε αλλοίωση του κομμουνιστικού χαρακτήρα ή και σε διαλυτική κατάσταση.

Η ιδεολογική - πολιτική πίεση της αστικής τάξης οδήγησε ακόμη και ΚΚ να αμφισβητούν το σύγχρονο χαρακτήρα του μαρξισμού - λενινισμού, να ισχυρίζονται ότι «πάλιωσε ο μαρξισμός - λενινισμός», όπως διαβάσαμε πρόσφατα σε εφημερίδα αραβικού κομμουνιστικού κόμματος.

Η αφομοίωση και δημιουργική εφαρμογή της μαρξιστικής - λενινιστικής θεωρίας δεν είναι μια από τις πολλές επιλογές, αλλά η επιλογή που προσδίνει επαναστατικό χαρακτήρα στο κομμουνιστικό κόμμα.

Είναι διαχρονικά επιβεβαιωμένο ότι «χωρίς επαναστατική θεωρία δεν μπορεί να υπάρξει επαναστατική δράση, επαναστατικό κίνημα». Γιατί απαιτείται πυξίδα, απαιτείται εργαλείο μελέτης και ανάλυσης των οικονομικών και κοινωνικών νόμων, η γνώση για να γνωρίσει και ν' αλλάξει η εργατική τάξη - με την καθοδήγηση της πρωτοπορίας της - την κοινωνία. Θυμίζουμε τα λόγια του Λένιν: «Εμείς στεκόμαστε ολοκληρωτικά στο έδαφος της θεωρίας του Μαρξ: Η θεωρία αυτή μετάτρεψε για πρώτη φορά το σοσιαλισμό από ουτοπία σε επιστήμη, έβαλε τα στέρεα βάθρα της επιστήμης αυτής και χάραξε το δρόμο που πρέπει ν' ακολουθούμε, αναπτύσσοντας πάρα πέρα και επεξεργαζόμενοι την επιστήμη αυτή σ' όλες τις λεπτομέρειες»⁴.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Σημειώσεις:

4. Β. Ι. Λένιν: Από το άρθρο «Το πρόγραμμά μας», «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 4, σελ. 186-187.