Παίρνοντας το λόγο στη χτεσινή συζήτηση, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ σημείωσε:

Είναι ένα καθαρό μήνυμα που υπάρχει μέσα σε αυτό το κοινοβούλιο και αυτές τις δυο μέρες και κορυφώθηκε με την ομιλία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Οικονομικών: Το τελεσίγραφο που δίνει η ΕΕ, η ευρωζώνη - ένα τελεσίγραφο που δεν απευθύνεται στην ελληνική κυβέρνηση, γιατί το έχει αποδεχθεί το τελεσίγραφο προ πολλού - αλλά ένα τελεσίγραφο που απευθύνεται στον ελληνικό λαό και που του λέει «τα κεφάλια μέσα, αν δε δείξεις συναίνεση, πέμπτη δόση δεν έχεις».

Το μόνο σωστό, ή κατά τη γνώμη μου ακριβές, που είπε ο κύριος Βενιζέλος, είναι ότι η πολιτική συναίνεση μέσα στο κοινοβούλιο, η πολιτική συναίνεση στο πολιτικό σύστημα είναι δεδομένη και ευρύτατη. Αυτό που λείπει, είναι η συναίνεση του ελληνικού λαού. Το τελεσίγραφο, λοιπόν, του Σόιμπλε, του κυρίου Μπαρόζο ή δεν ξέρω ποιανού, απευθύνεται στον ελληνικό λαό και του λέει ότι «επειδή μπροστά σου έχεις μεγάλο Γολγοθά, σκύψε το κεφάλι γιατί σε αφήνουμε δίχως χρήματα».

Το ΚΚΕ, σε αυτά τα τελεσίγραφα, δεν απαντά με κάποια άλλα, δήθεν περήφανα και πατριωτικά λόγια που έχουμε ακούσει, «καλύτερα φτωχοί και ανεξάρτητοι» ή «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά 40 χρόνια σκλαβιά και φυλακή» ή «να γυρίσουμε στη δραχμή για να κάνουμε υποτίμηση όποτε θεωρούμε και τα πράγματα θα είναι καλύτερα». Εμείς, χωρίς να υποτιμούμε τις δυσκολίες του αγώνα απέναντι σε έναν δύσκολο συσχετισμό δύναμης, τα πράγματα τα βλέπουμε πολύ αισιόδοξα και ούτε με αυτόν τον ψευτοπατριωτισμό.

Θεωρούμε ότι ο ελληνικός λαός καταρχήν πρέπει να στείλει το δικό του τελεσίγραφο. Είναι το καλύτερο που έχει να κάνει. Δεν υπάρχει αγωνιστική διαπραγμάτευση στο πλαίσιο της ΕΕ. Και τα κόμματα της αντιπολίτευσης που προτείνουν κάτι τέτοιο, είναι, αν θέλετε, η εύκολη πρόταση απέναντι στην κυβέρνηση, μια εύκολη πρόταση ή υπάρχει άγνοια γύρω από το τι είναι η ΕΕ, ηθελημένη μάλλον άγνοια, τι είναι πραγματικά αυτή η λυκοσυμμαχία, όπως την έχουμε ονομάσει και που σήμερα, αν θέλετε και ήπια φράση είναι.

Πρέπει, λοιπόν, ο ελληνικός λαός να στείλει καταρχήν το δικό του τελεσίγραφο. Και, αν θέλετε, να σημειώσουμε τι χρωστάει η ΕΕ, οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και η αστική τάξη στην Ελλάδα - για να το πούμε σε όλα της τα μερίδια, βιομήχανοι, εφοπλιστές, τραπεζίτες, έμποροι κ.λπ. - τι χρωστάνε στον ελληνικό λαό. Συζητάμε για το εξωτερικό χρέος, συζητάμε για το εσωτερικό χρέος της κυβέρνησης. Τι χρωστάνε όμως στον ελληνικό λαό, από αυτά που έχει πληρώσει αποδεδειγμένα, δεν έχει καταγραφεί.

Προχτές, αναφέραμε από αυτό το βήμα ότι ο ελληνικός λαός, μέσω των κυβερνήσεων, έχει αποπληρώσει από το 1985 ως το 2011, 618 δισ. ευρώ. Αυτά δε βγήκαν από τον ελληνικό λαό; Δε βγήκαν από τη φορολογία, άμεσους και έμμεσους φόρους ή μέσα από την καταλήστευση των ασφαλιστικών ταμείων, μέσα από την κατάργηση της ΑΤΑ, μέσα από τους μισθούς λιτότητας και τα εισοδήματα; Αυτά τα χρέη που έχουν απέναντι στον ελληνικό λαό, θα αναγνωριστούν ποτέ;

Αν θέλετε, να βάλουμε κάτω εσωτερικό χρέος και εξωτερικό χρέος και να βάλουμε και τα χρέη προς τον ελληνικό λαό. Και η πραγματικότητα λέει το εξής: Οτι η σχετική ή απόλυτη μείωση του εργατικού εισοδήματος ξεκίνησε από τις αρχές της δεκαετίας του '90, για να μην πάω στην περίοδο με τα Προεδρικά Διατάγματα, τις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου του Α. Παπανδρέου. Ας πούμε ότι στη δεκαετία του '70, μετά τη χούντα, και μια πενταετία μέχρι το 1984, έχουμε πραγματική και σχετική αύξηση του βιοτικού επιπέδου του λαού.

Από εκεί και πέρα, αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση κάθε δέκα χρόνια. Η πτώση του πραγματικού εισοδήματος έχει γίνει προ κρίσης. Αυτό ακριβώς θέλουμε να πούμε. Η στασιμότητα στους βιομηχανικούς κλάδους, στους 11 βασικούς κλάδους της μεταποίησης, που ταιριάζουν πάρα πολύ στη φυσιογνωμία ή στη σύνθεση, μάλλον, των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της Ελλάδας, η στασιμότητα ξεκίνησε από τις αρχές της δεκαετίας του '90 ή μάλλον στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '80. Προ κρίσης. Βεβαίως, δεν είχε αυτόν τον δραματικό χαρακτήρα.

Αρα, ούτε μπορούμε να χωρίζουμε την ελληνική πορεία των πραγμάτων σε προ κρίσης και μετά την κρίση, ούτε προ μνημονίου και μετά μνημονίου, ούτε να μιλάμε για το χρέος. Εμείς δεν το αναγνωρίζουμε επί της ουσίας. Ο ελληνικός λαός, πραγματικά πρέπει να το διαγράψει στη συνείδησή του, όσο κι αν κάποια στιγμή το χρέος γίνεται μέσο εκβιασμού και αλλεπάλληλων τελεσιγράφων.

Το ελληνικό χρέος θα υπάρχει, θα παραμένει, μπορεί να μειώνεται σχετικά αν γίνει μια μικρή ανάκαμψη και θα έχουμε τελεσίγραφα 30, 40 και 50 χρόνια μπροστά. Και επομένως, το ελληνικό χρέος πρέπει να διαγραφεί, καταρχήν στη συνείδηση του λαού, ακόμα κι αν με το συγκεκριμένο συσχετισμό δύναμης υφίσταται θυσίες. Και πρέπει να διαγραφεί πραγματικά. Αυτό όμως θα έρθει όταν πια έχουμε άλλη πολιτική εξουσία και αυτό το ξεκαθαρίζουμε.

Ολη η συζήτηση γίνεται πάνω στη φοροδιαφυγή και στο φορολογικό. Είναι η εύκολη συζήτηση για όλα τα κόμματα που, αν θέλετε, κινούνται μέσα στα πλαίσια αυτού του συστήματος, είτε με ανοιχτή στήριξη, είτε με κριτική ότι αυτό μπορεί να γίνει ανθρώπινο, χωρίς οξείες γωνίες. Υπάρχει φοροδιαφυγή; Υπάρχει. Καταρχήν, και να τη συλλάβετε όλη, η φορολογητέα ύλη από εδώ και μπρος και στην περίοδο της ανάκαμψης θα συρρικνώνεται. Και γι' αυτό άλλωστε ξυπνήσατε και με τη φοροδιαφυγή. Γιατί ξέρετε ότι τα εισοδήματα των εργαζομένων δε θα προσφέρονται για φορολογία. Και οι έμμεσοι φόροι θα φτάσουν σε ένα σημείο που θα είναι βασικός παράγοντας και για την ύφεση στο πλαίσιο του καπιταλισμού, όπως είναι η ύφεση στα πλαίσια του καπιταλισμού.

Πριν όμως πάμε στη φοροδιαφυγή, θα μιλήσουμε και για τους άδικους φόρους; Θα μιλήσουμε για τις φοροαπαλλαγές, οι οποίες είναι πολλές και όταν ακόμα η φορολογία σήμερα του κεφαλαίου, αυτού που δεν πάει στα μερίσματα, αλλά πάει στην παραγωγή, είναι 25% ή 20%, πάει πιο κάτω με τις φοροαπαλλαγές, είναι κάτω του 20%. Αυτό που ζητάει η ΝΔ, 15% - επίσημα δεν είναι, αλλά στην πραγματικότητα είναι. Επομένως, είναι παγίδα για το λαό η συζήτηση για φορολογική ύλη, φορολογική είσπραξη κ.λπ.

Αλλά να ξεκαθαρίσω το πιο ουσιαστικό ζήτημα. Είναι ή δεν είναι αυτή τη στιγμή αναισχυντία και πρόκληση για τον ελληνικό λαό, να συζητάμε ότι το όριο της φτώχειας είναι τα 5.000 ή τα 6.000 ευρώ το χρόνο ή τα 11.000 ευρώ το χρόνο ή και τα 15.000 ευρώ το χρόνο - εδώ δε συζητάμε για 15.000 - για μια οικογένεια τετραμελή; Το 2011, όπου αποδεδειγμένα συντελείται, ακόμα και σε συνθήκες βαρβαρότητας παγκόσμια, το αντικειμενικά προοδευτικό γεγονός να αυξάνονται ταχύτατα οι ανθρώπινες ανάγκες, οι σύγχρονες ανάγκες.

Οταν, κύριοι, συζητάτε για το αν θα φορολογήσετε το 6.000 ή το 11.000, εμείς δε συζητάμε. Δε δεχόμαστε να πάρουμε μέρος στη συζήτηση, όπως κάνουμε σε άλλα αντιλαϊκά νομοσχέδια. Μπορούμε να λέμε, το 2011, ότι πάνω από 6.500 ευρώ δεν είσαι στο όριο της φτώχειας, μιλώντας για τον 21ο αιώνα; Δε μιλάω για το τι έχετε αφαιρέσει από το λαό. Αλλά, ακόμα κι αν αρχίζαμε από μηδενική βάση τη συζήτηση, δε θα μπορούσε να ξεκινήσει από το 6.000. Θα μου πείτε, υπάρχει στρεβλή κατανάλωση. Ε, βέβαια, υπάρχει η πολυτελής κατανάλωση της αστικής τάξης και η καλλιεργούμενη στρεβλή κατανάλωση. Αλλά οι βασικές ανάγκες των εργαζομένων δεν ικανοποιούνται.

Από αυτό το βήμα, και όχι μόνο, έχει γίνει μια επιδέξια κριτική - αυτήν την κάνει και η ΝΔ, την κάνει και το ΠΑΣΟΚ, την κάνουν και άλλα κόμματα - ότι απέτυχε ή ξεπεράστηκε το «παραγωγικό μοντέλο», άλλοι λένε το μεταπολεμικό και άλλοι λένε το μεταπολιτευτικό.

Αυτό που πιστεύετε πραγματικά, όταν λέτε ότι ξεπεράστηκε το μοντέλο της μεταπολιτευτικής καπιταλιστικής ανάπτυξης ένα πράγμα εννοείτε: Λέτε στους εργαζόμενους, «κοιτάξτε να δείτε, τέρμα τα ασφαλιστικά ταμεία που ξέρατε, αυτά τα λεηλατημένα, τέρμα οι ΣΣΕ, τέρμα η συνταξιοδότηση στα 60, τέρμα η δυνατότητα μιας μητέρας να συνταξιοδοτείται νωρίτερα, τέρμα εκείνο, τέρμα το άλλο, τέρμα το σύστημα Υγείας και Παιδείας όπως το ξέρατε - το οποίο ήταν ανεπαρκές και πάντα κόστιζε στον εργαζόμενο -, αλλά τέρμα όσες κοινωνικές κατακτήσεις είχες ή όσες παραχωρήσεις σου κάναμε». Αυτό λέτε. Και το λέτε ξεδιάντροπα και ανοιχτά και το λέτε και με τα έργα σας. Αυτό λέτε. Οτι ό,τι σας δώσαμε σας δώσαμε, τώρα ο καπιταλισμός περνάει σε άλλη φάση.

Αλλά είστε αγνώμονες απέναντι στη συγκεκριμένη φάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης, τη μεταπολεμική και τη μεταπολιτευτική, στο πώς την απαξιώνεται. Αυτό το μοντέλο - για να χρησιμοποιήσω το δικό σας όρο που δεν είναι σωστός - βοήθησε την ανάπτυξη του καπιταλισμού κι αν θέλετε διέσωσε το αστικό πολιτικό σύστημα, το ανόρθωσε, που ήταν κλονισμένο κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και αμέσως μετά. Αυτό το μοντέλο - το οποίο απαρνείστε και το απαρνείστε σκόπιμα, εμείς δεν το υπερασπιζόμαστε, ιστορικά αυτό χρειαζόταν -, αυτό το μοντέλο που το θεωρείτε σαν μια παρέκκλιση ακολουθήθηκε σε όλη την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.

Ποιο; Η διαμόρφωση ευρύτερου κρατικού επιχειρηματικού τομέα. Μα είναι δυνατόν στις αρχές της δεκαετίας του '50, που, αν θέλετε, τότε γινόταν η νέα αστική τάξη και μάλιστα απ' τους μαυραγορίτες της κατοχής, και οι εφοπλιστές ήταν ένα μέρος, ήταν δυνατόν ή οι ΗΠΑ με το σχέδιο Μάρσαλ ή το σύστημα το καπιταλιστικό, ήταν δυνατόν να αφήσει στα χέρια εκείνη την περίοδο ιδιωτών να φτιάξουν τη ΔΕΗ, μάλλον να συνεχίσουν τη ΔΕΗ, τις τηλεπικοινωνίες, την ΟΥΛΕΝ, εκείνη την περίοδο ο καπιταλισμός βοηθιόταν με το κρατικό καπιταλιστικό σύστημα που βοηθούσε βεβαίως την ωρίμανση, την άνδρωση, τη χειραφέτηση των ιδιωτικών εταιρειών.

Τώρα που τα κεφάλαια συγκεντρώθηκαν εκεί που συγκεντρώθηκαν, τώρα πρέπει να σταματήσει ο κρατικός επιχειρηματικός τομέας. Αυτό έγινε σε όλη την Ευρώπη. Μόνο στην Ελλάδα ακολουθήθηκε αυτό το μοντέλο; Ηταν αναπόφευκτο. Από τον κρατικό καπιταλιστικό επιχειρηματικό τομέα, να περάσουμε απόλυτα στον ιδιωτικό τομέα.

Δηλαδή, λίγο σας έπεσε αυτό το σύστημα, που τώρα, προκειμένου να κερδίσετε τον κόσμο ότι πάτε να κάνετε ένα «φιλολαϊκό» μοντέλο, βγαίνετε και σνομπάρετε αυτό το μοντέλο, το οποίο βοήθησε στην ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού. Και στην υπερχρέωση. Δεν σας βοήθησε ο διευρυμένος κρατικός τομέας; Δεν σας βοήθησε με την αύξηση της δημόσιας υπαλληλίας, με την αύξηση των υπαλλήλων στις ΔΕΚΟ; Δεν δημιούργησε συμμαχίες;

Σήμερα, αισθάνεστε βεβαίως ότι ξεπεράστηκε όχι μόνο όσον αφορά τη δημιουργία μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, αλλά λέτε και στους μικρομεσαίους, «ακούστε να δείτε κύριοι, εκείνη η περίοδος που οι μικρομεσαίοι μπορούσαν να επιβιώσουν, να έχουν κι ένα πρόσθετο εισόδημα ή μπορούσε ένας μικρομεσαίος επιχειρηματίας να κάνει μια καινοτομία και να γίνει και μεγάλος επιχειρηματίας, αυτή η περίοδος τελείωσε, διότι τα μονοπώλια έχουν μπει παντού». Και σήμερα ακόμα κι αν έχεις έναν επιχειρηματία που κάνει τον εκσυγχρονιστή, μικρός ή μεσαίος, είτε έχει μια εφεύρεση, πόσο θα επιβιώσει; Εξι μήνες, ένα χρόνο;

Και επιπλέον, και με συγχωρείτε δηλαδή, είτε κρατική καπιταλιστική επιχείρηση είναι είτε ιδιωτική, θα έχεις και κερδοφόρες κρατικές καπιταλιστικές και μη κερδοφόρες, όπως είχες κερδοφόρες ιδιωτικές καπιταλιστικές και ιδιωτικές καπιταλιστικές που δεν άντεξαν και χρεοκόπησαν. Αυτό το πράγμα - που ο ιδιωτικός καπιταλιστικός τομέας είναι πανέξυπνος, δεν χρεοκοπεί - όταν πήρατε στη δεκαετία του '70 και μετά απ' τον Νιάρχο, απ' τον Μποδοσάκη, απ' τον ένα ή τον άλλο, απ' τον Ωνάση, έτσι δεν σας έδωσε την Ολυμπιακή; Σας την έδωσε στα «χάι» της, που λέμε. Γιατί πούλησε την ΠΥΡΚΑΛ ο Μποδοσάκης;

Οταν, λοιπόν, χρεοκοπημένες επιχειρήσεις είτε επιχειρήσεις που δεν τους ενδιέφεραν πια, είχαν κλείσει γι' αυτούς τον κύκλο, αλλά δεν μπορούσαν να κλείσουν εντελώς σε εκείνη την περίοδο στην καπιταλιστική Ελλάδα, τις έδωσαν στο κράτος. Πολλές απ' αυτές και μην αδικούμε ούτε τη ΝΔ ούτε το ΠΑΣΟΚ, τις εκσυγχρόνισαν, τις έκαναν κερδοφόρες, γιατί; Για να τις περάσουν τώρα φιλέτο πάλι στους ιδιώτες. Γιατί δεν υπάρχουν ιδιωτικές επιχειρήσεις που κλείνουν, που χρεοκοπούν, που πέφτουν έξω; Εγώ να σας πω δεκάδες παραδείγματα. Που είτε επιχειρηματικά κάνουν λάθη, είτε δεν άντεξαν, παρότι δεν έκαναν λάθη, από τον δικό τους ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό.

Τώρα ακούμε και το εξής πράγμα: Να γυρίσουμε στις προτάσεις Βαρβαρέσου ή να γυρίσουμε στη διαμάχη μεταξύ Βαρβαρέσου και Ζολώτα ή στη διαμάχη που γινόταν στις στήλες του περιοδικού «Νέα Οικονομία», όταν ήμουν κι εγώ 20 - 25 χρόνων, που στην ουσία ήταν συζητήσεις ανάμεσα σε τμήματα της αστικής τάξης, στα ανερχόμενα εκσυγχρονιστικά και σ' αυτά που δεν μπορούσαν να ζήσουν. `Η διαφορετικές απόψεις. Ο ένας έλεγε, πρέπει να δώσουμε βάρος η Ελλάδα να γίνει σύγχρονη αγροτική βιομηχανική, οι άλλοι έλεγαν βιομηχανική αγροτική.

Ναι, και σήμερα τέτοια διαμάχη υπάρχει. Υπάρχουν τμήματα σήμερα της αστικής τάξης της χώρας που μιλάνε για ανάπτυξη της βιομηχανίας, με όλους τους άλλους όρους, εργασιακές σχέσεις δουλοκτητικές - σύγχρονες δουλοκτητικές, παρομοίωση είναι, μισθοί 300 και 400 ευρώ, και τώρα εμφανίζονται οι σύγχρονοι βιομήχανοι, οι σύγχρονοι έμποροι, οι εξωστρεφείς, οι εσωστρεφείς. Αυτή η διαμάχη, που υπάρχει μέσα στην αστική τάξη, δεν έχει καμία σχέση με τη διαμάχη για τον ρόλο των εργαζομένων.

Επομένως, για να τελειώνω, ναι, τούτη την ώρα που ο συσχετισμός δύναμης είναι αρνητικός, που ο λαός ανοίγει τα μάτια - ακόμα δεν μπορεί να δει πολύ μακριά. Και δεν είναι τυχαίο που χειροκροτείτε τις πλατείες. Ολοι τώρα διεκδικείτε μερίδιο επιρροής στις πλατείες γιατί το «αέρα αέρα να φύγει η χολέρα» ή «Ελλάς Ελλάς και κότσος βασιλιάς», τι λένε, ή η «άμεση δημοκρατία», αυτά όλα ακούγονται εύηχα, πιάνουν, από «αριστεροέτσι», μέχρι εθνικιστές. Αλλά δεν είδα να χειροκροτείτε τους απεργούς στους κλάδους. Αυτούς δεν τους θέλετε, τις πλατείες και τις φοβάστε, αλλά μπορείτε να τις χειριστείτε.

Τούτη την ώρα που ανοίγουν μάτια και συνειδήσεις αφυπνίζονται με φόβο, υπάρχει και ο φόβος της απόλυσης κ.λπ., το ΚΚΕ ενεργοποιεί ακόμα πιο πολύ το θέμα της πάλης για να πάρει ο λαός στα χέρια του την ιδιοκτησία από τα μέσα παραγωγής μέχρι τον πλούτο που υπάρχει από φυσικού στη χώρα, είτε έχει παραχθεί με το δικό του ιδρώτα. Θα μου πείτε είναι εφικτό αυτό; Αυτή η επιλογή δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Κι εδώ να συμφωνήσουμε. Η Ισπανία περνάει σε κρίση, η Ιταλία, η ανάκαμψη θα είναι αναιμική. Αντικειμενικά λοιπόν σήμερα δεν μπορεί να γυρίσουμε πίσω στην Ελλάδα της πλειοψηφίας των μικρών παραγωγών, του μικροπαραγωγού αγρότη, στην Ελλάδα των κρατικών καπιταλιστικών επιχειρήσεων, αυτό κι αν είναι αναχρονισμός. Το μπροστά είναι αυτό που λέμε εμείς. Σε κάποιους δεν συμφέρει. Αλλά αυτό δεν είναι λόγος για να μην παλεύουμε εμείς.

Κύριε πρωθυπουργέ, το δημοψήφισμα δεν το θέλετε μόνο ως υποκατάστατο των εκλογών. Θα είναι ο κατήφορος της μεγάλης καταστολής. Μέσα απ' το δημοψήφισμα με την τούρτα, το κερασάκι περί ευθύνης υπουργών και κάτι τέτοια, του πολιτικού χρήματος και το πόθεν έσχες των αρχηγών των κομμάτων - κάντε και για τους παππούδες μας το πόθεν έσχες δεν μας απασχολεί - θα περάσετε αυταρχικά μέτρα παρεμπόδισης της λειτουργίας κομμάτων, συνδικαλιστικών οργανώσεων που απειλούν είτε άμεσα είτε δυνητικά το συμφέρον του συστήματος.

Εμείς θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να υπονομεύσουμε το κύρος αυτού του δημοψηφίσματος και ακόμα παραπέρα για να γυρίσει μπούμερανγκ. Ο ελληνικός λαός δεν πρέπει να φάει το χάπι του δημοψηφίσματος. Δεν θα βάλει αυτά που είπε ο κ. Σαμαράς μέσα - έξω στην ΕΕ, δεν είναι τόσο ανόητη η κυβέρνηση να κάνει τέτοια δημοψηφίσματα, το μνημόνιο και το μεσοπρόθεσμο. Θα φέρει δημοψήφισμα για το ηθικό πολιτικό σύστημα, ηθικοποίηση του πολιτικού συστήματος, έτσι θα δώσει φαΐ στον άνεργο, θα δώσει υγεία στον άρρωστο, θα φάει ηθική ο κόσμος σε ένα σύστημα που δεν πάει να φορέσει τα ρούχα του παπά και του καρδινάλιου, ηθικό δεν μπορεί να γίνει.