Ενας από τους σημαντικότερους στόχους της στρατιωτικής μεταρρύθμισης, που ήδη άρχισε να εφαρμόζεται, είναι η μείωση των φαινομένων της βίας μέσα στις Ενοπλες Δυνάμεις της Ρωσίας, που υπολογίζεται πως μόνο μέσα στο 2010 αυξήθηκαν πάνω από 30%.

Τα ρωσικά και διεθνή Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, καθώς και πολυάριθμες κοινωνικές οργανώσεις της Ρωσίας στρέφουν την προσοχή τους στο φαινόμενο του καψωνιού, που μάλιστα στις συνθήκες του ρωσικού στρατού έχει συχνά εθνικό ή θρησκευτικό υπόβαθρο, σημειώνοντας πως κάθε χρόνο αυξάνονται οι τραυματισμοί κι οι θάνατοι λόγω της βίας στο στράτευμα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ρωσικού υπουργείου Αμυνας, μέσα στους πρώτους 9 μήνες του 2010 θύματα της βίας έπεσαν στις ρωσικές Ενοπλες Δυνάμεις πάνω από 3.000 στρατιώτες και αξιωματικοί. Από αυτούς, 9 έχασαν τη ζωή τους και 96 έμειναν ανάπηροι. Επίσης, μέσα στους πρώτους 8 μήνες καταδικάστηκαν 1.400 στρατιώτες και αξιωματικοί για βίαιη συμπεριφορά. Και μόνο το φαινόμενο της αύξησης των καψωνιών, κυρίως στους νεοσύλλεκτους στρατιώτες, αποτελεί πλέον μεγάλο θέμα στο ρωσικό στρατό, πολύ περισσότερο που, όπως εκτιμούν οι αρμόδιες αρχές, αυτό το φαινόμενο σε μεγάλο βαθμό συνδέεται με εθνικούς και θρησκευτικούς παράγοντες.

Η αύξηση των διεθνικών συγκρούσεων στη Ρωσία, η εγκατάλειψη των διεθνιστικών παραδόσεων που είχε καθιερώσει το σοβιετικό κράτος, γίνεται αναπόφευκτη στις συνθήκες κυριαρχίας της καπιταλιστικής αγοράς, της καλλιέργειας του εθνικισμού, του σοβινισμού και των διάφορων θρησκευτικών δογμάτων στη σημερινή αστική Ρωσία. Ολόκληρη η ρωσική κοινωνία βιώνει σήμερα ανάλογες διακρίσεις και ρατσιστικά φαινόμενα, που διαχέονται σε ολόκληρη την καθημερινότητα της ρωσικής κοινωνίας, που είναι εκ των πραγμάτων μια πολυ-εθνική κοινωνία, στην οποία ζούνε δεκάδες εθνότητες. Το ποσοστό των άλλων εθνοτήτων, πέραν των Ρώσων, μεταξύ των πολιτών της χώρας ξεπερνά σήμερα το 20%, κι υπολογίζεται πως τα επόμενα χρόνια αυτό το ποσοστό θ' αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Να σημειωθεί εδώ πως η Ρωσία αποτελεί σήμερα μια από τις σημαντικότερες χώρες στον κόσμο υποδοχής μεταναστών. Σύμφωνα επίσης μ' εκτιμήσεις, στη Ρωσία ζούνε σήμερα τουλάχιστον 11 εκατομμύρια μετανάστες, στην πλειοψηφία τους παράνομα, από χώρες που προήλθαν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Ανθρωποι που αναζήτησαν στη Ρωσία μια καλύτερη τύχη, εξαιτίας των διεθνικών συγκρούσεων και πολέμων που ξέσπασαν σε πολλές περιοχές της πρώην ΕΣΣΔ, καθώς κι εξαιτίας της εξαθλίωσης και πείνας, που έφερε η καπιταλιστική παλινόρθωση σε πολλές χώρες, που εμφανίστηκαν μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Εντονη είναι στη Ρωσία η επανεμφάνιση φασιστικών, ρατσιστικών οργανώσεων, που επιδιώκουν να στρέψουν την αγανάκτηση των πιο εξαθλιωμένων λαϊκών στρωμάτων όχι κατά του κεφαλαίου, αλλά κατά των ξένων και συχνά παράνομων μεταναστών. Οχι τυχαία στη χώρα όλο και πιο συχνά γίνονται ρατσιστικά εγκλήματα.

Οπως είναι αναμενόμενο η εγκληματικότητα και τα ρατσιστικά φαινόμενα, άρχισαν να πλήττουν κάθε ιστό της ρωσικής κοινωνίας, διαπερνώντας και τον κρατικό κατασταλτικό μηχανισμό του ρωσικού στρατού. Να γιατί το ρωσικό υπουργείο Αμυνας δεν εστιάζει την προσοχή του γενικά στο θέμα των καψωνιών, αλλά στις διαστάσεις που τους δίνει η διεθνική σύγκρουση στις γραμμές των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων. Μάλιστα, όπως αναφέρουν διάφορα δημοσιεύματα, οι αυξημένες περιπτώσεις των καψωνιών εξαιτίας των διεθνικών αντιθέσεων προέτρεψαν τη στρατιωτική διοίκηση να προστρέξει στην ιστορική «πείρα», που υπήρχε στη Ρωσία πριν 100 χρόνια και συγκεκριμένα στις λύσεις που είχαν δοθεί στο ζήτημα αυτό στον τσαρικό στρατό.

Κατά τη γνώμη του στρατιωτικού εμπειρογνώμονα Γιούρι Νετκατσεφ, που δημοσίευσε η εφημερίδα «Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα», έχουμε επί της ουσίας «την επιστροφή στην πείρα των λεγόμενων "άγριων μεραρχιών", που υπήρξαν στο στρατό της Ρωσικής Αυτοκρατορίας». Να σημειωθεί πως η «άγρια μεραρχία» του Καυκάσου ήταν μεραρχία ιππικού του Ρωσικού Αυτοκρατορικού στρατού, που συγκροτήθηκε στις 23 Αυγούστου του 1914. Κατά 90% αποτελούνταν από εθελοντές μουσουλμάνους γεννημένους στο Βόρειο και Νότιο Καύκασο, κι οι οποίοι, όπως κι όλοι οι υπήκοοι της Αυτοκρατορίας από τις περιοχές του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας, σύμφωνα με τη νομοθεσία της Αυτοκρατορίας, δεν καλούνταν σε στράτευση, αφού το τσαρικό καθεστώς δεν ήταν καθόλου σίγουρο ενάντια σε ποιον θα μπορούσαν να στρέψουν τα όπλα τους. Στην «άγρια μεραρχία» οι αξιωματικοί ήταν Ρώσοι, γόνοι αριστοκρατικών οικογενειών.

Αυτή, λοιπόν, η εμπειρία σχηματισμού ξεχωριστών τμημάτων μέσα στο ρωσικό στρατό, στα οποία θα υπηρετούν στρατευμένοι της ίδιας εθνικότητας ή πιστοί της ίδιας θρησκείας, θα ξαναμπεί σε εφαρμογή, με αφορμή μια σειρά ποινικές υποθέσεις και περιστατικά βίας. Στόχος είναι να ενισχυθεί η πειθαρχία και να καταπολεμηθεί η έκρηξη της διεθνικής βίας. Οπως αναφέρουν ρωσικές εφημερίδες, στο πρόσφατο παρελθόν είχαν σχηματιστεί σε πειραματική βάση δύο μονο-εθνικά και μονο-θρησκευτικά στρατιωτικά τμήματα. Πρόκειται για τα στρατιωτικά σώματα «Βοστόκ» και «Ζάπαντ», που συγκροτήθηκαν αποκλειστικά από Τσετσένους το φθινόπωρο του 2003 και πολέμησαν στο πλευρό των ρωσικών ομοσπονδιακών δυνάμεων ενάντια στην απόσχιση της Τσετσενίας από τη σύνθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Εκτός απ' αυτήν την αποστολή τα δύο στρατιωτικά σώματα συμμετείχαν στη σύνθεση των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων στο Λίβανο, το 2006. Επιπλέον, αυτά τα στρατιωτικά σώματα, που ήταν κι εμπειροπόλεμα, χρησιμοποιήθηκαν από τη Ρωσία κατά του διάρκεια του ολιγοήμερου πολέμου στη Νότια Οσετία με τη Γεωργία, το καλοκαίρι του 2008. Ωστόσο, διαλύθηκαν λίγους μήνες αργότερα, μετά από απαίτηση του σημερινού Προέδρου της Αυτόνομης ρωσικής δημοκρατίας της Τσετσενίας, Ραμζάν Καντίροφ. Ο τελευταίος δεν έβλεπε με καθόλου καλό μάτι τις πολιτικές φιλοδοξίες των διοικητών αυτών των στρατιωτικών σωμάτων.

Να όμως που σήμερα, δύο χρόνια μετά, η ρωσική κυβέρνηση επανεξετάζει το θέμα της δημιουργίας ανάλογων μονο-εθνικών και μονο-θρησκευτικών στρατιωτικών τμημάτων, όχι μόνον για την Τσετσενία.

Η συγκεκριμένη αλλαγή δεν μπορεί να εκτιμηθεί εάν δεν τη δούμε σε συνάρτηση με τη γενικότερη αλλαγή που έγινε στη Ρωσία, με την ανατροπή του σοσιαλισμού, τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης. Η «νέα» αστική Ρωσία, στηριζόμενη στα επιτεύγματα που «κληρονόμησε» από την εποχή του σοσιαλισμού (όπως το υψηλά ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας, πυρηνικά όπλα, πρώτες ύλες κ.ά.) διεκδικεί μια καλύτερη θέση στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Σ' αυτήν την κατεύθυνση κινείται κι στρατιωτική μεταρρύθμιση στη Ρωσία, με τη μείωση του αριθμού των ενόπλων δυνάμεων και την αύξηση του ειδικού βάρους σε ορισμένους τομείς (π.χ. δυνάμεις ταχείας επέμβασης, αντιπυραυλική άμυνα, υποβρύχια κ.ά.), που θα εξυπηρετούν τα σχέδια των κυρίαρχων κύκλων της. Οι αλλαγές αφορούν και το «έμψυχο» υλικό των Ενόπλων Δυνάμεων, όπου στις 2 τελευταίες δεκαετίες κυριαρχεί η αστική «πατριωτική» διαπαιδαγώγηση, που συνδυάζεται με τον αστικό κοσμοπολιτισμό. Οχι τυχαία, από το 2003 και με πρωτοβουλία του τότε Προέδρου, Βλ. Πούτιν, στη Ρωσία εγκρίθηκε νόμος που προβλέπει πως στο ρωσικό στρατό μπορούν να υπηρετούν ξένοι μισθοφόροι, οι οποίοι μάλιστα μετά από 3 χρόνια υπηρεσίας έχουν το δικαίωμα να παίρνουν αυτόματα τη ρωσική υπηκοότητα.

Είναι φανερό πως η αστική τάξη της χώρας δεν επιθυμεί ένα στρατό που θα προέρχεται από κληρωτούς, από τα λαϊκά στρώματα, αλλά ένα στρατό «επαγγελματικό», δηλαδή μισθοφορικό. Σ' αυτά τα πλαίσια, δεν έχει ενδοιασμούς να δοκιμάσει ακόμη και την τσαρική «εμπειρία», ώστε να ξεπεράσει ένα από τα υπαρκτά προβλήματα που δημιουργεί ο καπιταλισμός, όπως είναι αυτό της διεθνικής έχθρας και αντιπαλότητας. Μόνον, που όπως έχουν δείξει τα παραδείγματα κι άλλων «πολυ-συλλεκτικών» στρατών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, αφού είναι σύμφυτο με τον καπιταλισμό. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, απλώς θα αμβλύνει κάποιες από τις πιο ακραίες εκδηλώσεις του φαινομένου.