«Εις το ξενοδοχείον "Πειραιεύς", εις την αίθουσαν του σωματείου των μηχανικών ατμοπλοίων... (λογοκρισία 3 γραμμών) συνήλθε χτες εις την πρώτην συνεδρίασίν του το πρώτον σοσιαλιστικόν συνέδριον της Ελλάδος, με κύριον σκοπόν την συνένωσιν όλων των εν Ελλάδι σοσιαλιστικών ομάδων εις ένα ενιαίον κόμμα διοικούμενον ενιαίως και αντιπροσωπευόμενον εις την Διεθνή. Η έναρξις εγένετο εις τας 10 π.μ...» («Ριζοσπάστης» 5, (18) του Νοέμβρη 1918).

Ετσι άρχιζε ο «Ριζοσπάστης» το ρεπορτάζ από την πρώτη μέρα, στις 17 Νοέμβρη 1918, των εργασιών του ιδρυτικού Συνεδρίου του Κόμματός μας, που φέτος κλείνει 91 χρόνια ζωής και δράσης, από τη στιγμή της συγκρότησης των διαφόρων σοσιαλιστικών ομίλων σε ενιαίο κόμμα, στην πρωτοπορία της οργάνωσης και καθοδήγησης της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης της Ελλάδας, για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Το ΚΚΕ συμπληρώνει 91 χρόνια ζωής και δράσης. 91 χρόνια τώρα, ζυμώνει το νου και την καρδιά των εργατών, δένει τ' ατσάλι των μαχητών του αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση από τα δεσμά της εκμετάλλευσης, για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό.

Το κόμμα μας, «τέκνο της ανάγκης και ώριμο τέκνο της οργής», ήταν ώριμος καρπός της ελληνικής οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, της εξέλιξης του καπιταλισμού. Ενσάρκωσε τη συνένωση της επιστημονικής κοσμοθεωρίας του κομμουνισμού με το εργατικό κίνημα. Η εμφάνισή του σηματοδότησε την ιδεολογική και πολιτική χειραφέτηση της εργατικής τάξης.

Η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, που φέτος συμπληρώθηκαν 92 χρόνια από την πραγματοποίησή της, αυτός ο νικηφόρος πόλεμος του προλεταριάτου της τσαρικής Ρωσίας ενάντια στην αστική τάξη και τους τσιφλικάδες, επέδρασε ευεργετικά και συνέβαλε στην επίσπευση της ίδρυσης του κόμματός μας.

Το ΚΚΕ, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, ενσάρκωσε ό,τι πιο πρωτοπόρο είχε κατακτήσει η ανθρώπινη σκέψη μέσα από την ιστορία της δράσης των λαϊκών μαζών και το εξέφρασε με τον ταξικό προλεταριακό διεθνιστικό του χαρακτήρα, με την πολιτική και το Πρόγραμμά του.

Από το πρώτο ακόμη συνέδριό του μίλησε ξεκάθαρα για την ανάγκη της πολιτικής και οικονομικής οργάνωσης της εργατικής τάξης σε δικό της ξεχωριστό ταξικό επαναστατικό κόμμα, με σκοπό την κατάκτηση της εξουσίας, την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και ανταλλαγής, ξεκαθαρίζοντας ότι πηγή της εκμετάλλευσης είναι η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Από την πρώτη, δε, στιγμή, τάχθηκε αλληλέγγυο με τους ταξικούς αδελφούς σε όλη τη Γη, αποδεικνύοντας το διεθνιστικό του χαρακτήρα, αδιάσπαστη αρχή του ταξικού επαναστατικού κόμματος, ενώ τάχθηκε στο πλευρό της Οχτωβριανής Επανάστασης.

Σε όλη την ιστορική και ηρωική του διαδρομή, το κόμμα μας υπερασπίστηκε με συνέπεια τους ανθρώπους του μόχθου. Στάθηκε στην πρώτη γραμμή των λαϊκών αγώνων, παλεύει για τη χειραφέτηση των εργαζομένων από την ιδεολογική και πολιτική επιρροή της αστικής τάξης, των κομμάτων της, από την καλλιέργεια αυταπατών για αντιμετώπιση των προβλημάτων με μεταρρυθμίσεις στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Τους οπλίζει με την πίστη στο δίκιο τους και την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους, κόντρα στο συμβιβασμό και τημοιρολατρία.

Παλεύει για να συνειδητοποιεί η εργατική τάξη ότι η πραγματοποίηση των συμφερόντων της δεν μπορεί να ευοδωθεί στα πλαίσια του καπιταλισμού, αλλά σε σύνδεση με την πάλη για την ανατροπή του και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού. Πράγμα που απαιτεί να σφυρηλατεί την ενότητά της στο ζήτημα της εξουσίας, την οργάνωσή της, τη συμμαχία της με τους αυτοαπασχολούμενους της πόλης, τους φτωχούς αγρότες, στον ανειρήνευτο αγώνα ενάντια στον κοινό τους αντίπαλο, τα μονοπώλια και τους ιδιοκτήτες τους, στην αστική τάξη.

Σκοπός της ύπαρξης και δράσης του ΚΚΕ είναι η καθοδήγηση της πάλης της εργατικής τάξης, για την απελευθέρωση της ίδιας και όλων των άλλων καταπιεσμένων από την εκμετάλλευση, για το πέρασμα ολόκληρης της κοινωνίας από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας. Είναι ο φορέας των πιο νέων, των πιο φρέσκων ιδεών, των ακαταμάχητων και αθάνατων στο πέρασμα της Ιστορίας, που απορρέουν από την κοσμοθεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού, την οποία θεμελίωσαν οι κλασικοί αυτής της θεωρίας, Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν.

Ο μαρξισμός - λενινισμός, πηγή της ιδεολογίας, της πολιτικής και της επαναστατικής δράσης του ΚΚΕ, είναι, ταυτόχρονα, η πηγή η οποία αναβλύζει τη δύναμη που επέδειξαν και έχουν οι κομμουνιστές, όχι μόνο με την αντοχή τους στη θυελλώδη νεότερη εποχή του ιμπεριαλισμού στην Ελλάδα, αλλά και στην πρωτοπόρα παρουσία και δράση τους σε κάθε μικρό και μεγάλο αγώνα του λαού και, κυρίως, σ' όλες τις κορυφαίες στιγμές της Νεοελληνικής Ιστορίας, στον 20ό αιώνα.

Η ίδρυση του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ), του κόμματος του προλεταριάτου στην Ελλάδα, συνοδεύτηκε από την πρώτη στιγμή, μέσα στο 1ο Ιδρυτικό του Συνέδριο, από την επιμονή εξασφάλισης του χαρακτήρα και της φυσιογνωμίας του ως κόμματος επαναστατικού - διεθνιστικού, που παλεύει για το σοσιαλισμό και την εγκαθίδρυση της κομμουνιστικής κοινωνίας. Ιδρύθηκε, ακριβώς γιατί είχε συνειδητοποιηθεί η αναγκαιότητα της πάλης για το σοσιαλισμό, η αναγκαιότητα της πάλης για την ανατροπή του καπιταλισμού. Αναγκαιότητα που ήταν από τότε, αρχές του 20ού αιώνα, επίκαιρη και ρεαλιστική για την αντικατάσταση του ιστορικά ξεπερασμένου καπιταλισμού. Και που συνεχίζει να είναι επίκαιρη, παρά την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και την ΕΣΣΔ, γεγονός που τροφοδότησε την πλέον άκρατη επίθεση του κεφαλαίου και την πιο άγρια αντισοσιαλιστική και αντικομμουνιστική προπαγάνδα από τα επιτελεία της άρχουσας τάξης, του ιμπεριαλισμού και των «αριστερών απολογητών» του συστήματος, των κάθε λογής οπορτουνιστών.

Αναφωνούσαν τότε οι αστοί και οι διάφοροι απολογητές τους, περί κοσμογονικών αλλαγών που θα απελευθέρωναν την ανθρώπινη δύναμη για να μεγαλουργήσει! Που θέλησαν να επιβάλουν την άποψη πως μια προσωρινή νίκη τους σε μια μάχη σημαίνει ότι κέρδισαν οριστικά τον ταξικό πόλεμο. Τους διαψεύδει η ίδια η δική τους πραγματικότητα. Η απελευθέρωση της δύναμης που θα μεγαλουργούσε ήταν και είναι η αχαλίνωτη επίθεση του κεφαλαίου στην εργατική τάξη και τους λαούς της Γης. Η αδίστακτη δράση για την ολοένα στυγνότερη εκμετάλλευση, που, όταν στραγγίζει τον ιδρώτα των ανθρώπων του μόχθου και δεν ξεδιψά, παίρνει το αίμα τους με τους πολέμους που σπέρνει, για να μεγαλώσει την κυριαρχία του. Που, όσο ο πλούτος που παράγουν οι λαοί και τους τον κλέβουν αυξάνεται, τόσο η φτώχεια και η εξαθλίωση οδηγούν σε μετανάστες και πρόσφυγες, σε θάνατο παιδιών από την πείνα, σε θηλιά που σφίγγει ασφυκτικά στο λαιμό των απλών ανθρώπων του μόχθου, πνίγοντας τον αέρα της ζωής τους. Η πιο ασύδοτη ελευθερία των αστών έγινε η πιο αβάσταχτη σκλαβιά των καταπιεσμένων. Και τώρα ξέρουν καλύτερα από ποτέ τι ήταν και για ποιον ο σοσιαλισμός. Δεν ήρθε το «τέλος της Ιστορίας».

Ο 20ός αιώνας πέρασε στην Ιστορία ως ο αιώνας που σφραγίστηκε από την πρώτη, μεγάλη και ιστορική απόπειρα της ανθρώπινης κοινωνίας να αποτινάξει τα δεσμά της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και να αποκτήσει την ανεπανάληπτη, πολύτιμη πείρα, ώστε να πραγματοποιήσει το άλμα του σοσιαλισμού στην πορεία για την κομμουνιστική κοινωνία. Με τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση. Η πρώτη που άνοιξε το δρόμο για το σοσιαλισμό, μετά την πρώτη προλεταριακή επανάσταση, την πρώτη επαναστατική απόπειρα της εργατικής τάξης στο Παρίσι με την Κομμούνα, στα 1871. Την ιστορική δράση για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού επιδιώκει να διαγράψει ο καπιταλισμός από τις λαϊκές συνειδήσεις με κάθε μέσο, προκειμένου να τις υποτάξει στη δική του βαρβαρότητα.

Μόνο που σχετικά με το «τέλος της Ιστορίας» τούς διέψευσε η ίδια η Ιστορία, που πολύ γρήγορα ανέτρεψε αυτήν τη σαθρή θεωρία. Η ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων πασχίζει με κάθε μέσο, από την κρατική τρομοκρατία έως τους σύγχρονους πολέμους, από την επίθεση σε όλα τα εργατικά, τα λαϊκά δικαιώματά τους με τις αντιδραστικές καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, να υποτάξει τους λαούς στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα. Μα, η Ιστορία των κοινωνιών δεν είπε ακόμη την τελευταία της λέξη. Η απελευθέρωση των λαών, με πρωτοπόρα δύναμη την εργατική τάξη, μπορεί να μετουσιώνει σε υλική δύναμη ανατροπής τού ιστορικά ξεπερασμένου καπιταλισμού γεγονότα σαν αυτά με τα οποία έβαλε τη σφραγίδα του το σοσιαλιστικό σύστημα στις παγκόσμιες εξελίξεις στον 20ό αιώνα.

Η στρατηγική του ΚΚΕ για τη Λαϊκή Εξουσία ανταποκρίνεται στα μακροπρόθεσμα και στα άμεσα συμφέροντα της εργατικής τάξης, της μικρομεσαίας αγροτιάς και των αυτοαπασχολούμενων επαγγελματοβιοτεχνών. Αποτελεί τη διέξοδο που προτείνει το ΚΚΕ στο λαό, απάντηση στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα.

Η πολιτική του ΚΚΕ έχει επιβεβαιωθεί στη ζωή. Οι θέσεις του για τις διεθνείς συνθήκες μετά το 1989-1991, γενικότερα και στα Βαλκάνια, η ανάλυσή του για την ΟΝΕ και το ευρώ, συνολικά για την καπιταλιστική ευρωπαϊκή ενοποίηση, η απόλυτη αντίθεσή του στη στρατηγική των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και η ανάδειξη των αιτίων που τις προκαλούν, καθώς και άλλες βασικές επισημάνσεις του διαπιστώνονται ως ορθές και από λαϊκές δυνάμεις, πέρα από τα όρια της εκλογικής του απήχησης. Επιβεβαιωμένη είναι και η πολιτική συμμαχιών του ΚΚΕ, η ανάγκη της διαπάλης με τον οπορτουνισμό.

Το κόμμα μας εκφράζει την αποφασιστικότητα να συνεχίσει στην ίδια γραμμή πλεύσης. Δεσμεύεται στο λαό και στη νεολαία ότι θα δυναμώσει τις προσπάθειές του για να προχωρήσει η δημιουργία του Αντιιμπεριαλιστικού, Αντιμονοπωλιακού, Δημοκρατικού Μετώπου, που αγωνίζεται και διεκδικεί τη Λαϊκή Εξουσία. Θα συνεχίσει να δίνει όλες τις δυνάμεις του στο πλευρό του λαού. Θα πάρει τα απαραίτητα μέτρα για να αποκτήσει πιο μαχητικούς δεσμούς μαζί του, να κάνει την ιδεολογική και πολιτική του παρέμβαση πιο αποκαλυπτική, διεισδυτική, επιθετική.

Μέσα από τον κοινωνικοπολιτικό αγώνα για τη Λαϊκή Εξουσία θα ξεκαθαρίζεται ολοένα το τοπίο από την ομίχλη του συμβιβασμού, που σηκώνουν διάφοροι ρεαλιστές δήθεν φίλοι του λαού, και θα ξεπροβάλλει πιο ξεκάθαρα η προοπτική του σοσιαλισμού. Γιατί, πράγματι, χαμένος αγώνας δεν υπάρχει. Το δίκιο του είναι που γεννά την ελπίδα για το ιστορικά καινούριο που ακόμη δεν ήρθε, μα θα 'ρθει στα σίγουρα. Και ο λαός μας, έχοντας την πείρα των αγώνων που έγραψε το εργατικό κίνημα της χώρας, έχοντας σαν οδηγό την πείρα της παγκόσμιας ιστορικής εξέλιξης που γέννησε το μεγαλύτερο κοσμοϊστορικό γεγονός στην Ιστορία της ανθρωπότητας, τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση που σήμανε το πέρασμα της ανθρωπότητας από την προϊστορία των εκμεταλλευτικών κοινωνιών στην ιστορία της κατάργησης της εκμετάλλευσης και την πορεία κατάργησης των τάξεων, μπορεί, οικοδομώντας σήμερα το Αντιιμπεριαλιστικό Αντιμονοπωλιακό Δημοκρατικό Μέτωπο Πάλης για το σοσιαλισμό, να ανοίξει το δρόμο της κοινωνικής απελευθέρωσης.

Το ΚΚΕ μελετά τη σκληρή πορεία της ταξικής πάλης για το πέρασμα στη νέα κοινωνία, για τη θεμελίωση και ανάπτυξή της, για την επέκταση και εμβάθυνση των νέων σχέσεων παραγωγής - κατανομής και όλων των κοινωνικών σχέσεων και τη διαμόρφωση του νέου ανθρώπου. Αναδεικνύει τις αντιφάσεις, τα λάθη και τις παρεκκλίσεις υπό την πίεση και του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων, χωρίς να οδηγείται στο μηδενισμό.

Με την αισιοδοξία ότι ο 21ος αιώνας μπορεί να είναι ο αιώνας της ανασύνταξης των επαναστατικών δυνάμεων, της απόκρουσης της επίθεσης του διεθνούς κεφαλαίου, της αποφασιστικής αντεπίθεσης, να είναι ο αιώνας μιας καινούριας ανόδου του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος και μιας νέας σειράς κοινωνικών επαναστάσεων, δρούμε στην πρώτη γραμμή γι' αυτά τα καθήκοντα. Η υπεράσπιση του σοσιαλισμού, η αδιάλλακτη αντιμετώπιση όλης της αντισοσιαλιστικής και αντικομμουνιστικής προπαγάνδας, η οποία ξεκίνησε μετά τις ανατροπές και συνεχίζεται στις μέρες μας αμείωτα, είναι συστατικό στοιχείο της πάλης της εργατικής τάξης. Μαζί, βεβαίως, με τη μελέτη των αιτιών ανατροπής του επειδή ακριβώς αφ' ενός δυναμώνουν το Κόμμα στην πάλη του, αφ' ετέρου δίνουν πειστικές απαντήσεις σε όλη την αντισοσιαλιστική - κομμουνιστική προπαγάνδα. Και συμβάλλουν στην αναζωογόνηση των ιδανικών του σοσιαλισμού. Είναι ένα από τα αντίβαρα στη σημερινή καπιταλιστική τάξη πραγμάτων, που η αστική τάξη θέλει να αφαιρέσει όχι μόνον ως όραμα, αλλά και ως προοπτική της πάλης της εργατικής τάξης, επειδή ακριβώς αυτό ευνουχίζει την ίδια την πάλη από το κύριο, το ζήτημα της εξουσίας και τον τελικό σκοπό, την οικοδόμηση της αταξικής κοινωνίας.

Tο 18ο Συνέδριο του KKE εμβάθυνε στις αιτίες νίκης της αντεπανάστασης και της καπιταλιστικής παλινόρθωσης. H υποχρέωση αυτή ήταν επιτακτική και ώριμη για το Kόμμα μας, όπως είναι και για κάθε Kομμουνιστικό Kόμμα.

Το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ με την «Πολιτική Απόφαση με τα καθήκοντα πάλης έως το 19ο Συνέδριο», αλλά και την Απόφαση: «Εκτιμήσεις και συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα με επίκεντρο την ΕΣΣΔ. Η αντίληψη του ΚΚΕ για το σοσιαλισμό», εξόπλισε το Κόμμα, ώστε πιο ώριμα, με μεγαλύτερη ικανότητα να γίνεται αποτελεσματικό στη δράση του για την Αντεπίθεση. Αυτές οι αποφάσεις αποτελούν εφαλτήριο, ώστε μαζί με την κατακτημένη έως τώρα πείρα να κάνουμε ένα νέο ελπιδοφόρο ξεκίνημα με όραμα, με αισιοδοξία, με συναίσθηση των δυσκολιών, αλλά με διάθεση και ικανότητα να τις αντιμετωπίσουμε, και να οικοδομήσουμε ένα ισχυρό ΚΚΕ στην εργατική τάξη, στις άλλες λαϊκές δυνάμεις, να συμβάλλουμε με τη δράση μας να ωριμάζει η πολιτική συνείδηση της εργατικής τάξης, να συσπειρώνουμε με τη δράση μας δυνάμεις για τη Λαϊκή Εξουσία. Η Απόφαση για το Σοσιαλισμό συνδέεται διαλεκτικά με την Πολιτική Απόφαση και είναι προϋπόθεση για να δουλεύουμε ολοκληρωμένα με τη στρατηγική μας. Τόσο η διερεύνηση των παραγόντων που οδήγησαν στην αντεπανάσταση, όσο και ο εμπλουτισμός της προγραμματικής μας αντίληψης για το Σοσιαλισμό εξοπλίζουν το Κόμμα στη δουλειά για την ισχυροποίηση, αλλά και στην ικανότητα για αντεπίθεση.

Το 18ο Συνέδριο επισημαίνει ότι αποτελεί προτεραιότητα για το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας η συνεχής μελέτη της θετικής και αρνητικής πείρας της σοσιαλιστικής επανάστασης - οικοδόμησης - ανάπτυξης, ώστε να μπορεί να δρα σήμερα με τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα, να έχει επιστημονικά επεξεργασμένη επαναστατική στρατηγική, να δίνει απαντήσεις σε μεγάλα σύγχρονα προβλήματα. Το καθήκον αυτό είναι σήμερα πιο επιτακτικό, σε μια περίοδο κατά την οποία επιτείνεται η σύγχυση για τις αιτίες που οδήγησαν στην καπιταλιστική παλινόρθωση, σε μια περίοδο φορτισμένη από απογοήτευση, μειωμένες ελπίδες και μεγάλα ερωτήματα, για το αν υπάρχει πραγματική διέξοδος. O σοσιαλισμός δεν είναι ένα αφηρημένο και απροσδιόριστο όραμα, αλλά στρατηγικός σκοπός του KKE προς κατάκτηση. Από αυτήν τη σκοπιά, το Κόμμα μας καθορίζει τις θέσεις του για τα καθημερινά προβλήματα των εργαζομένων, την τακτική του στην πολιτική πάλη, στη δράση του στο εργατικό συνδικαλιστικό και γενικότερο λαϊκό κίνημα.

Οι εκτιμήσεις και τα συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση τον 20ό αιώνα εμπλουτίζουν την προγραμματική αντίληψη του Κόμματος για το σοσιαλισμό. Με την προϋπόθεση να μελετήσουμε την Απόφαση, να εξοπλιστούμε, για να την κάνουμε υπόθεση της εργατικής τάξης, της νεολαίας, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

Μ' αυτές τις σκέψεις δημοσιεύουμε σήμερα από την Απόφαση του 18ου Συνεδρίου: «Εκτιμήσεις και συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα με επίκεντρο την ΕΣΣΔ. Η αντίληψη του ΚΚΕ για το σοσιαλισμό», το τέταρτο μέρος με τίτλο: «H ANAΓKAIOTHTA KAI EΠIKAIPOTHTA TOY ΣOΣIAΛIΣMOY. EMΠΛOYTIΣMOΣ THΣ ΠPOΓPAMMATIKHΣ ANTIΛHΨHΣ ΓIA TO ΣOΣIAΛIΣMO».