Το οικονομικό πρόβλημα της χώρας βρέθηκε και πάλι στη διελκυστίνδα των πολιτικών αντιπαραθέσεων, με αφορμή την προκήρυξη πρόωρων εκλογών στις 4 Οκτώβρη. Και είναι εν τέλει απόλυτα λογικό, σε μία περίοδο διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης που έχει συμπαρασύρει στη δίνη της τις ισχυρότερες ιμπεριαλιστικές οικονομίες του πλανήτη, οι οικονομικές σχέσεις και οι ακολουθούμενες οικονομικές πολιτικές να βρεθούν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Η οπτική γωνία, με την οποία κάθε πολιτική δύναμη αντιμετωπίζει το πρόβλημα της διεθνούς κρίσης, αλλά και το οικονομικό πρόβλημα της χώρας, έχει πάντα ταξική διάσταση και προσανατολισμό. Και αυτό είναι απόλυτα κατανοητό σε μία κοινωνία διαιρεμένη σε τάξεις με αντιτιθέμενα και ανταγωνιστικά συμφέροντα. Η μεν αστική τάξη και οι πολιτικοί της εκφραστές, με το ταξικό τους κριτήριο, ερμηνεύουν διαφορετικά τόσο την εκδήλωση της κρίσης, όσο και τις προτεραιότητες, που, λόγω της εκδήλωσής της, τίθενται προς λύση, σε σχέση με την εργατική τάξη, η οποία ακριβώς, επειδή έχει αντίθετα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, βλέπει τα πράγματα και την εξέλιξη της δυναμικής τους με εντελώς αντίθετο τρόπο.

Αυτό, όμως, που περιπλέκει και μπερδεύει τα πράγματα, είναι ότι η αστική τάξη, ως κυρίαρχη πολιτική και οικονομική δύναμη, δεν προβάλλει τις θέσεις και τις απόψεις της, ως θέσεις και απόψεις που απηχούν τα ιδιοτελή ταξικά συμφέροντα της, αλλά, αντίθετα, για λόγους που είναι πέρα για πέρα κατανοητοί και ευδιάκριτοι, νοθεύει τον πολιτικό της λόγο και τα μηνύματα που στέλνει στην κοινωνία. Με σκοπό το στενά ιδιοτελές ταξικό της συμφέρον, να εμφανίζεται με το μανδύα του εθνικού, οι δε αποφάσεις που λαμβάνει το πολιτικό σύστημα που εκφράζει τα συμφέροντά της, να μην εμφανίζονται ως αποφάσεις πολιτικής με έντονα ταξικές αναφορές, αλλά ως αποφάσεις με διαταξικό χαρακτήρα που απευθύνονται και αφορούν το σύνολο της κοινωνίας. Ετσι, τα όποια προβλήματα αναφύονται στο συγκεκριμένο πλαίσιο των καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων, και οι ασκούμενες πολιτικές, να συσκοτίζονται ως προς το χαρακτήρα τους, τις αιτίες που τα δημιουργούν και τα αναπαράγουν, να φετιχοποιούνται και να εμφανίζονται ως προβλήματα εθνικής υπερταξικής εμβέλειας, τη στιγμή που είναι στενά ταξικά.

Αυτή η κατάσταση παρουσιάζεται σήμερα στον πολιτικό λόγο των κομμάτων εξουσίας (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ), στην προσέγγιση που κάνουν όταν αναφέρονται στο οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Και τα δύο αυτά κόμματα, ενώ γνωρίζουν σε βάθος την ουσία του προβλήματος και είναι σε θέση να τα παρουσιάσουν ολόπλευρα σε όλο το βάθος και την έκταση, αποφεύγουν μία τέτοια προσέγγιση. Και, αντί αυτού, προτιμούν τη συσκότιση, τη συγκάλυψη των προβλημάτων, τα μισόλογα, τις επιλεκτικές αναφορές, τις μισές αλήθειες, ό,τι, τέλος πάντων, εξυπηρετεί τον τρέχοντα πολιτικό τους λόγο. Λόγος, όμως, που δε βοηθάει τον απλό άνθρωπο να κατανοήσει τα προβλήματα που τον απασχολούν και τις προτεινόμενες από τα κόμματα λύσεις, αλλά, αντίθετα, στόχο έχουν να τον μπερδέψουν, να του παρουσιάσουν το μαύρο - άσπρο, ώστε να τον αφοπλίσουν ιδεολογικά και πολιτικά. Ωστε να μην αντιδράσει σε πολιτικές επιλογές, που παίρνονται στο όνομά του (με την επίκληση του εθνικού συμφέροντος), αλλά στην ουσία στρέφονται εναντίον του, ενάντια στα συμφέροντά του, γιατί ακριβώς πίσω από τις μπερδεμένες λέξεις και τα μισόλογα κρύβονται αλλότρια ιδιοτελή ταξικά συμφέροντα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο τρόπος με τον οποίο προσέγγισε το οικονομικό πρόβλημα της χώρας ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής στην ομιλία του στη ΔΕΘ, το Σάββατο 5/9. Για πολλοστή φορά, επικαλέστηκε τη διεθνή καπιταλιστική κρίση και τις συνέπειές της σε διάφορες προηγμένες χώρες, την οποία μάλιστα έντυσε με τα πιο μελανά χρώματα. Δεν μπαίνουμε εδώ σε άλλα ερωτήματα, που αφορούν, π.χ., το χαρακτήρα της κρίσης, τα οποία άφησε επί της ουσίας αναπάντητα, προσφεύγοντας, στην καλύτερη περίπτωση, στην τρέχουσα απολογιστική προσέγγιση περί χρηματοπιστωτικής κρίσης, η οποία μετεξελίχθηκε σε ύφεση... Συνεχίζοντας τη συλλογιστική του, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι οι εξωγενείς αυτές επιπτώσεις (της κρίσης) έγιναν αισθητές και στη χώρα μας, ενώ η οικονομική κατάσταση επιβαρύνεται και από το υψηλό δημόσιο χρέος, αλλά και από σοβαρές, χρόνιες παθογένειες που εντείνονται κάτω από την πίεση της κρίσης. Αρα, έχουμε το τρίπτυχο κρίση - δημόσιο χρέος - παθογένειες του παρελθόντος, εξέλιξη η οποία - κατά Καραμανλή - μας φέρνει αντιμέτωπους με δύο πολύ δύσκολα χρόνια... Για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής, πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα οι αναγκαίες πολιτικές, όχι μόνο για το ξεπέρασμα της κρίσης, αλλά για να δημιουργηθούν γερά θεμέλια για την οικονομία κλπ. Και για να δημιουργηθούν γερά θεμέλια για την οικονομία, ο πρωθυπουργός κήρυξη νέα επίθεση κατά των εργαζομένων και των δικαιωμάτων τους με διετές πάγωμα μισθών και συντάξεων, ανατροπή εργασιακών σχέσεων στο όνομα της αντιμετώπισης της υψηλής ανεργίας, πετσόκομμα των βαρέων και ανθυγιεινών κλπ.

Πραγματικό περιβόλι, όπου ο λαϊκισμός περισσεύει, αποτελούν οι αναφορές του ΠΑΣΟΚ σε θέματα οικονομικής πολιτικής. Ως κόμμα της αστικής τάξης, δε θα μπορούσε φυσικά να στρέψει την κριτική του στα θεμέλια του οικοδομήματος. Και, φυσικά, ως θεμέλια μπορούν να χαρακτηριστούν οι σχέσεις Ελλάδας - Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Συνθήκη του Μάαστριχτ, η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ, η ΚΑΠ που ισοπεδώνει το μικρό αγροτικό κλήρο. Ολα αυτά έμειναν απ' έξω από την κριτική του ΠΑΣΟΚ. Αντί γι' αυτό επιδόθηκε σε κυνήγι ανεμόμυλων. Στράφηκε ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις της ΝΔ, όμως δεν τις εμφάνισε ως στρατηγική επιλογή του κεφαλαίου, αλλά... ως εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων από την πλευρά της κυβέρνησης, όταν το ίδιο ως κυβέρνηση επέβαλε την ίδια πολιτική ενώ και σήμερα τη στηρίζει. Οπως και ότι η ΝΔ, ως αντιπολίτευση, εξαπέλυσε επίθεση εναντίον της για ...τη χαμηλή απορροφητικότητα και τις απώλειες κοινοτικών πόρων. Οι σαρωτικές αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις, που προώθησε η ΝΔ στα εργασιακά, στο ασφαλιστικό, στη φορολογία, εμφανίζονταν από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ ως ...δήθεν μεταρρυθμίσεις. Ως κάλπικες, δηλαδή, μεταρρυθμίσεις, ενώ, αντίθετα, το ίδιο είναι ικανό να πραγματοποιήσει τις πραγματικές. Δε χρειάζεται να μας πείσουν. Τους πιστεύουμε. Αλλωστε, η συστατική επιστολή 20 χρόνων διακυβέρνησης στο παρελθόν, που προσκομίζουν στην αστική τάξη προκειμένου να τους εμπιστευτεί εκ νέου την άσκηση της εξουσίας, είναι αρκετά ισχυρό πειστήριο. Αυτό τις ξεκίνησε, στα χνάρια του πάτησε η ΝΔ. Οσο για τη φορολογική πολιτική, κάτι ψελλίζουν περί ταξικής (!) πολιτικής από την κυβέρνηση της ΝΔ και της ανάγκης αναδιανομής του εισοδήματος υπέρ των φτωχότερων. Για το ότι οι ίδιοι, ως κυβέρνηση την περίοδο 1993 - 2004, δεν άλλαξαν ούτε ένα λιθαράκι από το αντιλαϊκό οικοδόμημα της ΝΔ (περίοδος 1990 - 1993), αλλά, αντίθετα, «έχτισαν» πάνω σ' αυτό, δεν λένε λέξη. Οτι η μείωση των φορολογικών συντελεστών του κεφαλαίου εντάσσεται στα πλαίσια του φορολογικού ανταγωνισμού που προωθείται κεντρικά από την ΕΕ - ό,τι έκαναν και αυτοί ως κυβέρνηση - ούτε γι' αυτό λένε τίποτα. Κουβέντα για κατάργηση των έμμεσων φόρων στα είδη λαϊκής κατανάλωσης, που και το ΠΑΣΟΚ συνέχισε και αύξησε, και η ΝΔ. Αντίθετα, δειλά δειλά, εμφανίζονται τελευταία στον Τύπο ειδήσεις προερχόμενες από ...κύκλους του ΠΑΣΟΚ, ότι το τελευταίο, αν γίνει κυβέρνηση, θα προχωρήσει σε απογραφή ώστε να γνωρίσει ο ελληνικός λαός τι παραλαμβάνει... Οχι σαν την απογραφή της ΝΔ που μας εξέθεσε διεθνώς... αλλά μια απογραφή που θα μείνει μεταξύ μας με τη συνδρομή της Τράπεζας της Ελλάδας... Ποιος είπε ότι το ΠΑΣΟΚ - αν γίνει κυβέρνηση - δεν θα επικαλεστεί το επιχείρημα της «καμένης γης», ώστε να δικαιολογήσει τη βάρβαρη επίθεση που θα εξαπολύσει ενάντια στα λαϊκά συμφέροντα;

Με όσα αναφέρουν τα δυο κόμματα για την οικονομία, ο μέσος πολίτης της χώρας δεν μπορεί να βγάλει άκρη. Κυριολεκτικά, οι αναφορές τους είναι χωρίς στέρεη δικαιολογητική βάση, πολλές φορές θυμίζουν έναν αχταρμά φράσεων και λέξεων, κυριολεκτικά πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα.

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας περιγράφει το πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα η αστική τάξη της χώρας. Σε ομιλία του τον προηγούμενο Μάη ανέφερε μεταξύ άλλων: «Δυστυχώς, παραβλέψαμε ένα βασικό, καθοριστικό στοιχείο: Οτι η ανάπτυξη των τελευταίων ετών στηριζόταν κυρίως σε συγκυριακούς παράγοντες, που δεν επρόκειτο να διατηρηθούν εσαεί... Η κρίση που σήμερα αντιμετωπίζουμε απλώς επιβεβαιώνει με βίαιο τρόπο αυτήν την εκτίμηση και οδηγεί ταχύτερα απ' ό,τι περιμέναμε σε ανακοπή της οικονομικής ανόδου».

Ο κ. Προβόπουλος λέει με άλλα λόγια αυτό που αντικειμενικά συμβαίνει στον καπιταλισμό, ότι ο κύκλος της αναπαραγωγής του κεφαλαίου «σπάει» και επέρχεται η κρίση. Που έχει ανάγκη από πολιτική που να σιγουρεύει την αναπαραγωγή του κεφαλαίου και τα κέρδη του. Αυτό που ονομάζουν ανάπτυξη. Και, δυστυχώς ή ευτυχώς, το κεφάλαιο τρέφεται με υπεραξία, απλήρωτη εργασία. Και πού θα αναζητηθούν οι νέες πηγές υπεραξίας; Πρώτα και κύρια, στην ίδια την παραγωγική διαδικασία και γι' αυτό είναι αναγκαία η παραπέρα ανατροπή των εργασιακών σχέσεων. Από πού αλλού μπορεί να αντληθεί υπεραξία; Από το ασφαλιστικό σύστημα με τη μείωση ή και κατάργηση των εργοδοτικών εισφορών, από τη νέα μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων, από τις περικοπές στις δαπάνες Υγείας, η οποία συμβάλλει στην αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης, ενώ το ίδιο ισχύει και για την Παιδεία. Πιο φθηνή εργατική δύναμη ισοδυναμεί με αύξηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Και αυτό είναι το μυστικό της υπόθεσης. Εκεί στοχεύει και το διετές πρόγραμμα λιτότητας που εξάγγειλε ο Καραμανλής στη ΔΕΘ, την κατάσταση αυτή καλείται να διαχειριστεί μία κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Η αναζήτηση νέων πηγών υπεραξίας για την τόνωση της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης. Και επειδή πολλοί υποστηρίζουν ότι η επίθεση σε βάρος των λαϊκών δικαιωμάτων πρέπει να είναι οξύτατη, έτσι δικαιολογούνται και τα σενάρια του «μεγάλου συνασπισμού», καθώς ΝΔ και ΠΑΣΟΚ από μόνοι τους δεν κρίνονται ικανοί να αντεπεξέλθουν στην υλοποίηση ενός τόσο αντιλαϊκού προγράμματος.