Προληπτικά μέτρα διαμορφώνονται για την αποτροπή νέων κλυδωνισμών στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΕΕ με έμφαση και προτεραιότητα στις τράπεζες της Ευρωζώνης, μετά την επίτευξη «συμβιβαστικής λύσης» γύρω από την τραπεζική ένωση. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε χτες τα 3 «βασικά κείμενα», τα οποία επί της ουσίας αφορούν στο επιμερισμό της χασούρας, στην περίπτωση που μια τράπεζα καταστεί προβληματική, ανάμεσα στους μεγαλομετόχους, στις Κεντρικές Τράπεζες των κρατών και τους μηχανισμούς διάσωσης που διαμορφώνονται σε επίπεδο ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από τον όποιο πρόσκαιρο συμβιβασμό και συμφωνία, τα σπασμένα από τις μελλοντικές διασώσεις, αλλά και τις τυχόν πτωχεύσεις, θα φορτωθούν στα λαϊκά στρώματα, αφού στη διάσωση συμμετέχουν οι Κεντρικές Τράπεζες των κρατών που θα μετακυλήσουν τη χασούρα.

Ο αρμόδιος κοινοτικός επίτροπος, Μ. Μπαρνιέ, δήλωσε σχετικά: «Η ΕΕ πραγματοποίησε τις δεσμεύσεις της: Η τραπεζική ένωση συμπληρώνει την οικονομική και νομισματική ένωση, θέτει τέλος σε μια εποχή μαζικών διασώσεων και εξασφαλίζει ότι δεν θα επιβαρύνονται οι φορολογούμενοι όταν οι τράπεζες αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Η τραπεζική ένωση όχι μόνο συμβάλλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα αλλά και εξασφαλίζει ένα πραγματικά ευρωπαϊκό σύστημα εποπτείας και εξυγίανσης τραπεζών που αντιμετωπίζουν κρίση. Με τη σημερινή ψήφο, παραμένουμε στη σωστή πορεία για την έναρξη του επιχειρησιακού σταδίου εντός του έτους». Είναι απόλυτα φανερό το γεγονός ότι με το νέο ενιαίο πλαίσιο διάσωσης και εποπτείας, σε συνδυασμό με τους διαγνωστικούς ελέγχους στα προβληματικά στοιχεία των ισολογισμών των τραπεζών, διαμορφώνονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για ένα νέο κύκλο αναδιαρθρώσεων και συγχωνεύσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ΕΕ. Να σημειωθεί ότι η συμφωνία για την τραπεζική ένωση αφορά στην Ευρωζώνη, ενώ προβλέπεται μόνο εθελοντικά η συμμετοχή των υπόλοιπων κρατών της ΕΕ, καθώς και τραπεζών του ευρύτερου ευρωπαϊκού χώρου. Ηδη πάντως η κυβέρνηση της Αγγλίας - όπου έχουν την έδρα τους ισχυρά μονοπώλια του κλάδου, επίσης και θυγατρικές μεγάλων τραπεζών - εμφανίζεται αρνητική στο να συμμετάσχει στον ενιαίο μηχανισμό...

Σε γενικές γραμμές τα ψηφίσματα που εγκρίθηκαν χτες από το Ευρωκοινοβούλιο αφορούν στα παρακάτω:

Ενιαίος μηχανισμός εξυγίανσης (SRM): Πρόκειται για τη διάσωση των τραπεζών με «ίδια μέσα», όπως με την άντληση φρέσκων κεφαλαίων από τις αγορές, «κούρεμα» των μετοχών αλλά και ανασφάλιστων καταθέσεων για ποσά πάνω από 100.000 ευρώ, ενώ βέβαια υπάρχει και η δυνατότητα συγχώνευσης μέρους ή και ολόκληρης της τράπεζας σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Στη συνέχεια και μετά την εξάντληση αυτών των πηγών της στήριξης αναλαμβάνονται από τα εθνικά ταμεία διάσωσης και κατόπιν από τον ενιαίο μηχανισμό της ΕΕ. Σύμφωνα με την Κομισιόν, σε περίπτωση διασυνοριακών χρεοκοπιών, αυτό θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από ό,τι ένα δίκτυο εθνικών αρχών εξυγίανσης και έτσι θα αποφεύγονται οι κίνδυνοι μετάδοσης. Ο SRM θα τεθεί σε ισχύ την 1η Γενάρη 2015, ενώ οι διασώσεις με «ίδια μέσα» προβλέπεται να ισχύσουν από το 2016. Εν ολίγοις, ο ενιαίος μηχανισμός διαμορφώνεται κατά το πρότυπο του «κουρέματος» που εφαρμόστηκε στην περίπτωση των κυπριακών τραπεζών.

Το «κοινό ταμείο διασώσεων»: Προβλέπεται να είναι έτοιμο σε διάστημα 8 ετών. Τα συνολικά κεφάλαια προδιαγράφονται να φτάσουν στα 55 δισ. ευρώ και θα εισφερθούν τμηματικά από τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Αρχικά, η Κομισιόν υποστήριζε τη σταδιακή ανάπτυξη του Ταμείου σε ορίζοντα 10ετίας (με καταβολές ύψους 5,5 δισ. ευρώ ετησίως), έναντι 3ετίας σύμφωνα με τις αρχικές θέσεις εκπροσώπων του Ευρωκοινοβουλίου.

Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM): Ειδικά αυξημένες αρμοδιότητες «προληπτικής εποπτείας» ανατίθενται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε συνεργασία με τις εθνικές κεντρικές τράπεζες των κρατών που θα συμμετάσχουν.

Σύστημα εγγύησης καταθέσεων: Αφορά στα ποσά κάτω από 100.000 ευρώ ανά τράπεζα και καταθέτη, το οποίο διασφαλίζεται σε εθνικό επίπεδο, ξεχωριστά κάθε κράτος - μέλος, με συνεισφορές των τραπεζών και ανάλογα με τον όγκο των καταθέσεων.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ευ. Βενιζέλος, στην ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σημείωσε ότι η τραπεζική ένωση «στέλνει ένα καθαρό και σαφές μήνυμα σε όλους εκείνους που αμφέβαλλαν για την ικανότητα της ΕΕ να αντλήσει τα σωστά διδάγματα από την οικονομική κρίση και να προβεί στις διαρθρωτικές παρεμβάσεις που αφορούν στην εποπτεία και διαχείριση του χρηματοπιστωτικού συστήματος».