Οι εξελίξεις στο χώρο του εμπορίου επιβεβαιώνουν απόλυτα τις Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής για το Συνέδριο, τόσο για το χαρακτήρα της κοινωνικής συμμαχίας, όσο και για τη δυνατότητα οικοδόμησης των σοσιαλιστικών - κομμουνιστικών σχέσεων και στο συγκεκριμένο κλάδο.

Η μονοπώληση του κλάδου του εμπορίου τόσο σε χονδρεμπόριο όσο και στο λιανικό δεν έχει ανακοπεί, αντίθετα παίρνει μεγαλύτερη δυναμική την τριετία της καπιταλιστικής κρίσης. Χαρακτηριστικά της η εξόντωση όχι μόνο μικρών και αυτοαπασχολούμενων, αλλά μεσαίων, ακόμη και ορισμένων μεγάλων επιχειρήσεων του κλάδου (υπαγωγή στο άρθρο 99 της επιχείρησης ΦΩΚΑΣ, κατάρρευση της επιχείρησης ΦΕΝΑ, αποχώρηση ΑΛΝΤΙ, κλείσιμο ΑΤΛΑΝΤΙΚ κ.ά.) Η τάση αυτή συνοδεύεται με την αύξηση της κερδοφορίας μέσα στο 2011 μονοπωλιακών ομίλων του κλάδου κατά 2,5%, επέκταση της δραστηριότητας μεγαλύτερων μονοπωλιακών ομίλων όπως η ΑΤΤΙΚΑ (στην οποία μπαίνουν με επενδύσεις πρώην ανταγωνιστές), η αλυσίδα Σ/Μ Μασούτης στη Βόρεια Ελλάδα, η ΑΒ Βασιλόπουλος.

Μάλιστα, οι μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι κατάφεραν σε ένα βαθμό να προσαρμοστούν επιχειρησιακά πριν την κρίση. Στοιχεία αυτής της προσαρμογής ήταν: Οι απολύσεις, η γενίκευση της μερικής απασχόλησης, η ένταση της εργασίας από τη μια όσον αφορά το εργατικό κόστος. Και από την άλλη, η προσπάθεια να αυξήσουν τα λεγόμενα σημεία πώλησης (μάρκετ στη γειτονιά), εκτιμώντας πως η κρίση θα αλλάξει τη «συμπεριφορά των καταναλωτών» και πως το μεγαλύτερο κομμάτι θα στραφεί στις στοχευμένες αγορές στη γειτονιά. Ετσι προσανατόλισαν μεγαλύτερο κομμάτι των επενδύσεών τους να ενισχύσει το δίκτυό τους σε μικρά καταστήματα ανά περιοχή, εκτοπίζοντας ακόμη περισσότερο τους μικρομεσαίους και τους αυτοαπασχολούμενους.

Η μονοπώληση όμως δεν έμεινε μόνο στον τομέα του λιανεμπορίου. Ολο και περισσότερο οι μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου προσανατολίστηκαν και προσανατολίζονται στην ενίσχυση της θέσης τους και στο χονδρεμπόριο. Η αλυσίδα «Μασούτης», στη Θεσσαλονίκη, έχει αναπτύξει τομέα αποθήκης - Λοτζίστικ που δεν το διαχειρίζεται απόλυτα σαν αποθηκευτικό χώρο εμπορευμάτων για τα δικά της μαγαζιά. Κλείνει συμφωνίες με επιχειρήσεις και αναλαμβάνει τη διανομή τους στη Βόρεια Ελλάδα. Παράλληλα, προχωράει στην αύξηση της παρουσίας στις πωλήσεις χονδρεμπορίου. Αντίστοιχα προχωρούν και άλλοι επιχειρηματικοί όμιλοι στον κλάδο.

Επίσης, ενισχύεται τελευταία μια νέα τάση μονοπώλησης - συνεργασίας μεταξύ βιομηχανικών και εμπορικών μονοπωλίων, παρ' όλους τους τσακωμούς για τα μερίδια κέρδους. Τα λεγόμενα προϊόντα ετικέτας, δεν είναι τίποτε άλλο από αυτό. Μια βιομηχανία διαθέτει τμήμα της παραγωγής απ' ευθείας σε Σ/Μ έχοντας διασφαλισμένο ένα τμήμα της παραγωγής της και παράλληλα έτσι διαθέτει ένα μεγαλύτερο μέρος από την υπεραξία στο εμπορικό μονοπώλιο το οποίο ανταγωνίζεται με τη δική του ετικέτα σε «χαμηλότερες τιμές» τα άλλα εμπορεύματα στην αγορά.

Ετσι, με λίγα λόγια, σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης όχι μόνο δεν αδυνατίζει η θέση γενικά των μονοπωλίων, αντίθετα επιταχύνονται οι διεργασίες για τη συγκέντρωση, αλλά και συγκεντροποίηση, διαμορφώνονται νέες συμμαχίες μεταξύ ομοειδών ή διαφορετικών μονοπωλίων.

Γίνεται πιο καθαρό από τα παραπάνω, πως η πείρα της εργατικής τάξης πρέπει να μπολιαστεί με τις εκτιμήσεις του Κόμματος πιο ουσιαστικά για την προοπτική που μπορεί να έχει η εργατική τάξη, ποια είναι η διέξοδος γι' αυτήν από την κόλαση που ζει. Η ενίσχυση των μονοπωλίων όπου εργάζεται σήμερα ένας εργαζόμενος επιτάχυνε τα αντεργατικά μέτρα. Αύξησε την εντατικοποίηση στην εργασία, μειώνει τις θέσεις εργασίας. Οι χιλιάδες απολύσεις και οι αλλαγές των εργασιακών σχέσεων ακόμη και σε επιχειρήσεις με αύξηση κερδών δείχνουν ξεκάθαρα από ποιο δρόμο περνάει η γιγάντωση των μονοπωλίων. Οι αντεργατικοί νόμοι, η στάση της κραγμένης ηγεσίας της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών υπαλλήλων που από τα πρώτα βιολιά είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, ξεκαθαρίζει, ποιοι είναι οι σύμμαχοι του κεφαλαίου, ποιοι τσακίζουν τους μισθούς.

Η εφαρμογή του ωραρίου, η μονοπώληση στο εμπόριο διαμορφώνουν ακόμη περισσότερο τη δυνατότητα, σήμερα να στερεώνεται η συμμαχία της εργατικής τάξης με τους αυτοαπασχολούμενους του κλάδου.

Ο παρασιτικός ρόλος του κεφαλαίου γίνεται πιο φανερός από το ανελέητο κυνήγι του κέρδους σε όλους τους εργαζόμενους, από το γεγονός ότι γίνεται πεντακάθαρο πως σε κανένα σημείο της αποθήκευσης, διανομής, πώλησης δεν υπάρχει ο ρόλος του καπιταλιστή.

Η ανάγκη για κοινωνική συμμαχία, σε αντικαπιταλιστική αντιμονοπωλιακή γραμμή, ξεπροβάλλει από την ίδια την οργάνωση και κυριαρχία των μονοπωλίων. Γίνεται πιο φανερό και για τους αυτοαπασχολούμενους πως δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής σε έναν καπιταλισμό χωρίς μονοπώλια, αφού το δίκτυο διανομής που ίδιοι διαπλέκονται, οι ίδιοι οι προμηθευτές τους και όχι μόνο οι άμεσοι ανταγωνιστές τους είναι μονοπώλια.

Πώς μπορεί κάποιος σήμερα να αντιπαλέψει τους μεγαλοκαπιταλιστές, αφήνοντας στο απυρόβλητο το κράτος τους, τα κόμματα και τις ηγεσίες τους στο συνδικαλιστικό κίνημα εργαζομένων και εμπόρων, τις διακρατικές οργανώσεις που ανοιχτά τους στηρίζουν;

Από τις ίδιες τις εξελίξεις στον κλάδο του εμπορίου αναδεικνύονται τα εξής κατά τη γνώμη μου:

Η μονοπώληση τόσο στο λιανεμπόριο, όσο και στο χονδρεμπόριο, καθιστά απόλυτα δυνατή την οργάνωσή τους στη βάση της κοινωνικής - κρατικής ιδιοκτησίας στο σοσιαλισμό. Πέρα από το δίκτυο πώλησης που μονοπωλείται πλέον και στις γειτονιές, μονοπωλείται το δίκτυο μεταφοράς και διανομής.

Σήμερα με τις σύγχρονες μεθόδους διανομής, καταγραφής εμπορευμάτων, τη διακλάδωση των μονοπωλίων, είναι πολύ πιο εύκολη η καταγραφή, η οργάνωση σε κοινωνικοποιημένη βάση όλου του κλάδου. Είναι πολύ πιο εύκολος ο υπολογισμός των αναγκών σε βιομηχανικά προϊόντα κατά αξία χρήσης.

Μέσα στην ανάπτυξη των μονοπωλίων ωρίμασε η κοινωνικοποίηση των σχέσεων στο εμπόριο. Από αυτή τη σκοπιά, πολύ σωστά δεν μπαίνουν μεταβατικές μορφές οργάνωσης της παραγωγής.

Αυτό που ο καπιταλισμός έλυσε, έστω και βίαια, δεν μπορεί να το επαναφέρουμε σε συνθήκες εργατικής λαϊκής εξουσίας, θα είναι υποχώρηση.

Οι αυτοαπασχολούμενοι του κλάδου ζουν τις συντριπτικές συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης, έχουν άμεσες δεσμεύσεις από το μονοπώλια. Θα έχουν πολύ καλύτερη θέση σαν εργαζόμενοι στην εργατική λαϊκή εξουσία.

Χωρίς καθυστέρηση όλες μας οι δυνάμεις πρέπει να αναδείξουν την ανάγκη της κοινωνικής συμμαχίας, την ανάγκη της πάλης για την εργατική λαϊκή εξουσία, την κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων. Οι εργαζόμενοι στο χώρο του εμπορίου πρέπει να πειστούν ότι μπορούν χωρίς καπιταλιστές, να ξεκαθαρίσουμε την ομίχλη των αυταπατών, των συγχύσεων, του φόβου, που γεννούν αστοί και οπορτουνιστές, μόνο τότε αυτό που είναι πεντακάθαρο μπροστά τους θα καθοδηγήσει την πάλη τους. Κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, των σχέσεων που τους κρατούν χειροπόδαρα δεμένους στη βαρβαρότητα.