Για τη βελτίωση της υποδομής της 201ης ρωσικής στρατιωτικής βάσης στο Τατζικιστάν, απαιτείται μακροπρόθεσμη συμφωνία με τη χώρα αυτή, δήλωσε εκ μέρους του ρωσικού υπουργείου Αμυνας ο επικεφαλής του Στρατού Ξηράς, στρατηγός Βλαντιμίρ Τσίρκιν. Ο ίδιος εξέφρασε τη βεβαιότητά του πως οι διαπραγματεύσεις σύντομα θα καταλήξουν σε αποτέλεσμα που θα ικανοποιεί και τις δύο πλευρές.

Η ρωσική πρόταση προβλέπει να διατηρηθεί το σημερινό καθεστώς της στρατιωτικής βάσης για τα επόμενα 49 χρόνια χωρίς κάποιο συγκεκριμένο ενοίκιο, αλλά με την πολιτική δέσμευση πως η Ρωσία θα διασφαλίζει «την ασφάλεια της Δημοκρατίας του Τατζικιστάν».

Στη 201η ρωσική στρατιωτική βάση εδρεύουν περίπου έξι χιλιάδες στρατιωτικοί που σταθμεύουν σε εγκαταστάσεις κοντά σε 3 πόλεις του Τατζικιστάν, την Ντουσαμπέ, το Κουλιάμπ και το Κουργκάν-Tιουμπέ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ρωσική βάση εκτός των ρωσικών συνόρων.

Το Σεπτέμβρη του περασμένου έτους, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Τατζικιστάν του Ρώσου Προέδρου, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, οι δύο πλευρές συμφώνησαν για την επέκταση της παραμονής της ρωσικής στρατιωτικής παραμονής για 49 χρόνια. Αργότερα, ωστόσο, εκπρόσωποι του Τατζικιστάν άφηναν να εννοηθεί πως δεν υπάρχει πλήρης συμφωνία και στα ρωσικά ΜΜΕ διέρρευσαν πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες το Τατζικιστάν ζητά ετήσιο ενοίκιο 250-300 εκατομμύρια δολάρια.

Πολλοί αναλυτές δεν απέκλεισαν στο ζήτημα να υπάρχει παρέμβαση των ΗΠΑ, οι οποίες ενδιαφέρονται μετά τη μείωση της ΝΑΤΟικής στρατιωτικής παρουσίας στο Αφγανιστάν το 2014 να εδραιώσουν στρατιωτικές θέσεις σε άλλες περιοχές της Κεντρικής Ασίας. Ηδη στην περιοχή υπάρχει τόσο η ρωσική, όσο και η αμερικανική αεροπορική βάση στην Κιργιζία, που, ωστόσο, θα πρέπει να κλείσει μετά την επίσημη λήξη της επιχείρησης του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν. Η Ουάσιγκτον προσπαθεί να πείσει το Μπισκέκ να καθυστερήσει το κλείσιμο της βάσης, αλλά ο πρόεδρος της Κιργιζίας έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι το 2014 η βάση θα πρέπει να κλείσει.

Εφόσον η Ρωσία καταφέρει να διατηρήσει τις στρατιωτικές θέσεις της σε Τατζικιστάν και Κιργιζία, τότε οι ΗΠΑ θα αναγκαστούν να ρίξουν το «βάρος» τους στο Ουζμπεκιστάν, για να αποκτήσουν στρατιωτικό έρεισμα στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Να σημειωθεί πως πρόσφατα το Ουζμπεκιστάν ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την Οργάνωση του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), που έχει συγκροτήσει η Μόσχα, ανοίγοντας το δρόμο για ένα «παζάρι» με τις ΗΠΑ.

Η περιοχή της Κεντρικής Ασίας, πλούσια σε ενεργειακές πηγές, εξακολουθεί να λειτουργεί ως «μαγνήτης» για τα ξένα ενεργειακά μονοπώλια, αλλά και τις πολεμικές «μηχανές».