Τα πλούσια υλικά και ντοκουμέντα που συνθέτουν την έκθεση για τα 90 χρόνια του ΚΚΕ, παρουσίασε στην ομιλία του ο Μάκης Μαΐλης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, φωτίζοντας πλευρές της ιστορικής διαδρομής του Κόμματος στην πρωτοπορία των ταξικών αγώνων, στην πάλη για το σοσιαλισμό. Στην ομιλία του ο Μ. Μαΐλης τόνισε:

«Σας καλωσορίζουμε στην έκθεση φωτογραφίας και ντοκουμέντων, που η ΚΕ του Κόμματός μας αποφάσισε να διοργανώσει προς τιμήν των 90χρονων του ΚΚΕ, στο πλαίσιο σειράς πολλών και πλούσιων δραστηριοτήτων.

Η πραγματοποίηση αυτής της έκθεσης έγινε δυνατή χάρη στη δουλειά δεκάδων συντρόφων. Επί μήνες, γραφίστες, αρχιτέκτονες, μαραγκοί, ταπετσέρηδες, βαφείς, ηλεκτρολόγοι, οδηγοί, δούλεψαν γι' αυτήν, καθώς και άλλοι, στις λεζάντες, στο σκανάρισμα υλικών, στη δακτυλογράφηση κειμένων, στη διάταξη, στον έλεγχο της λεπτομέρειας. Εγινε κάτι που δεν ήταν κατορθωτό πριν από μερικά χρόνια, γεγονός που δείχνει και αυτό, ανάμεσα σε πολλά ακόμα, την ανοδική πορεία του ΚΚΕ.

Στην έκθεσή μας παρουσιάζονται 1.419 εικόνες, 150 ιδεολογικοπολιτικά κείμενα και 17 ποιήματα. Ολα αυτά ο επισκέπτης θα τα βρει σε 311 επιφάνειες συναρμολογημένες στα 92 ταμπλό και στις 19 κατασκευές. Επίσης, την έκθεση πλουτίζουν 16 προθήκες, στις οποίες έχουν εναποτεθεί αυθεντικά αρχειακά έντυπα υλικά από το συντηρημένο Αρχείο του ΚΚΕ, συγκεκριμένα: Χάρτες, εφημερίδες, προκηρύξεις 64, και 39 εκδόσεις του ΔΣΕ, του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και προπολεμικές του Κόμματος. Παρουσιάζονται ακόμα στο χώρο της έκθεσης ποικίλα αντικείμενα, 148 συνολικά, μάρτυρες και αυτά διαφόρων φάσεων της κομματική δράσης, εύγλωττη απόδειξη της ηρωικής και συναρπαστικής πορείας του ΚΚΕ.

Πηγές της έκθεσης αποτέλεσαν το υπό συντήρηση Αρχείο του Κόμματος και του "Ριζοσπάστη", καθώς και προσφορές συντρόφων και φίλων του ΚΚΕ και Ιδρυμάτων. Τους ευχαριστούμε όλους. Ιδιαίτερα για τη βοήθειά του ευχαριστούμε το Δήμο Νίκαιας, που παραχώρησε στο Κόμμα μας, για περισσότερο από ένα μήνα, τη φιλόξενη, άνετη και όμορφη αίθουσα του πολιτιστικού πολυχώρου "Μάνος Λοΐζος".

Η έκθεσή μας περιέχει πολλά συγκινητικά και σημαντικά, ώστε δίκαια φαίνεται να ελκύει ένα πλατύ ενδιαφέρον, όπως αρκετά μηνύματα δείχνουν.

Αλλά, την ίδια ώρα οφείλουμε να πούμε ότι αυτά τα πολλά είναι και πολύ λίγα, γιατί μόνο σε έναν βαθμό μπορούν να αποτυπώσουν τη θυελλώδη 90χρονη διαδρομή του ΚΚΕ.

Είναι πολύ λίγα από την άποψη της ποσότητας, αφού, στα 90 χρόνια που κύλησαν από το 1918, τη ζωή του ΚΚΕ συναπαρτίζουν εκατομμύρια και εκατομμύρια μικρά και μεγαλύτερα συγκλονιστικά γεγονότα, που θα άξιζε να μνημονευτούν και να παρουσιαστούν, αν αυτό ήταν μπορετό. Εκείνα τα μικρά μα τόσο σπουδαία χιλιάδων και χιλιάδων μη επωνύμων, εκείνες οι άγνωστο πόσες μικρές συνιστώσες, που διαμορφώνουν τη μεγάλη συνισταμένη, που ονομάζεται 90χρονη πορεία του ΚΚΕ.

Ταυτόχρονα, όσα σήμερα παρουσιάζονται εδώ, είναι λίγα και από μια άλλη πλευρά: Εξαιτίας της αδυναμίας που αντικειμενικά υπάρχει, και που πολλές φορές δεν επαρκεί η φωτογραφία, ακόμα και η πιο πιστή, να αποδώσει στο σύνολό του το χείμαρρο της μαζικής, της κομμουνιστικής πάλης που περιέχει αίματα και δάκρυα, θριάμβους και πίκρες, κραυγές ύψιστης αυτοθυσίας και πόνου, ανηφόρες και κατηφόρες, μα πάντα άσβεστη την ελπίδα.

Ας καλύψει το κενό και ας ικανοποιηθούμε από το γεγονός ότι όλα αυτά τα έχουν κλείσει βαθιά στην καρδιά τους οι νεότερες γενιές των κομμουνιστών και ότι ακόμα περισσότεροι θα γίνουν στην πορεία κοινωνοί της Ιστορίας του ΚΚΕ.

Το υλικό της έκθεσης φωτογραφίας συμπεριλαμβάνεται σε 7 ενότητες.

Η πρώτη έχει τον τίτλο "Οι ρίζες του ΚΚΕ". Ανατρέχει στην εποχή που ο σοσιαλισμός μετεξελίσσεται από ουτοπία σε επιστήμη, χάρη στο θεωρητικό έργο των Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς. Σε αυτή την ενότητα έχουν τη θέση τους η δημιουργία της Α' Διεθνούς ένωσης των εργατών, οι μεγάλες επαναστάσεις του 19ου αιώνα, ιδιαίτερα η πρώτη προλεταριακή επανάσταση, η Κομμούνα του Παρισιού και τα διδάγματα που δίνουν το πρωτόγνωρο, το ηρωικό και τα λάθη της. Ανατρέχει σε συνέχεια αυτή η ενότητα στη χώρα όπου μετατοπίστηκε το κέντρο της επαναστατικής πάλης, στη Ρωσία και στη δημιουργία του Κόμματος νέου τύπου που ίδρυσε ο Λένιν. Πρόκειται για γεγονός - τομή στην πορεία της επαναστατικής πάλης.

Στην ίδια ενότητα πραγματοποιείται και μια, παράλληλη με τη διεθνή, εσωτερική διαδρομή. Αφορά στην πορεία του εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Καταγράφονται σκιρτήματα του εργατικού μας κινήματος, καθώς και η σοσιαλιστική σκέψη που άρχισε να διαμορφώνεται, έκφραση σε μεγάλο βαθμό, θα λέγαμε, της αντίστοιχης ουτοπικής σοσιαλιστικής της Δυτικής Ευρώπης. Και κλείνει η πρώτη ενότητα, με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, την επαίσχυντη στάση που κράτησε η μεγάλη πλειοψηφία των κομμάτων της Β' Διεθνούς, και με τη μεγάλη Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση, το 1917, στη Ρωσία.

Η Οχτωβριανή Επανάσταση επιτάχυνε την ίδρυση σειράς Κομμουνιστικών Κομμάτων, ανάμεσά τους και του ΚΚΕ. Με τη δημιουργία του, αρχικά ως ΣΕΚΕ, αρχίζει η δεύτερη ενότητα της έκθεσης και καλύπτει ολόκληρη την πορεία έως τις μέρες μας, με πυρήνα της το ρόλο του ΚΚΕ ως οργανωτή και καθοδηγητή των εργατικών και λαϊκών αγώνων, ως πρωτοστάτη για τα λαϊκά δικαιώματα σε όλους τους τομείς. Εδώ αποτυπώνονται οι νέες ιδέες που έφερε το ΚΚΕ, η προσφορά του στην πάλη της εργατικής τάξης, των μικροαστικών στρωμάτων, για τα δικαιώματα της νεολαίας, των γυναικών των λαϊκών στρωμάτων, για την ειρήνη, τις ελευθερίες και τα δικαιώματα, ενώ αναδείχνεται ιδιαίτερα ο ρόλος του στα Γράμματα και στις Τέχνες. Επαναλαμβάνεται ότι η δημιουργία του ΚΚΕ δεν πρόσθεσε ένα επιπλέον κόμμα στα ήδη υπάρχοντα. Η ίδρυση του ΚΚΕ ήταν μια ποιοτική τομή στην ελληνική κοινωνία. Εμφανίστηκε το κόμμα συγκεκριμένης τάξης, της εργατικής, ένα κόμμα επαναστατικό, που ήρθε για να πάει πολύ μακριά. Κόμμα της ανάγκης κι ώριμο τέκνο της οργής.

Η τρίτη ενότητα αναφέρεται στο διεθνιστικό και πατριωτικό χαρακτήρα του ΚΚΕ. Υπογραμμίζει το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του στάθηκε στο πλευρό των Σοβιέτ. Το Κόμμα μας μετρούσε μόλις δύο μηνών ζωή, όταν πήρε θέση κατά της επέμβασης 14 ιμπεριαλιστικών στρατών, και ελληνικού, για να καταπνίξουν τη σοβιετική εξουσία το 1919, ενώ σε συνέχεια αποχώρησε από τη Β' και εντάχθηκε στη Γ' Κομμουνιστική Διεθνή.

Τονίζεται ακόμα στην τρίτη ενότητα η σταθερή προσήλωση του ΚΚΕ στις αρχές του προλεταριακού διεθνισμού, της διεθνιστικής αλληλεγγύης με όλους τους αγωνιζόμενους λαούς. Ταυτόχρονα, σημειώνεται ότι ακριβώς χάρη στη φύση του ως κόμμα διεθνιστικό, αντιλαμβάνεται και τον πατριωτισμό από σκοπιά ταξική. Τον ταυτίζει με την πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού. Δε δίστασε να πάει κόντρα στο ρεύμα και κατά την εκστρατεία στη Μικρά Ασία και κατά τα εθνικιστικά συλλαλητήρια για την ονομασία της FYROM. Είναι το μόνο κόμμα που δεν υπέγραψε, το 1992.

Για να δώσει την απαιτούμενη έμφαση, αλλά και για να τα εξάρει αυτά καθεαυτά ως γεγονότα μεγάλης ιστορικής σημασίας, η έκθεση περιλαμβάνει στην τέταρτη ενότητα τις τρεις κορυφαίες ώρες της λαϊκής πάλης κατά τον 20ό αιώνα: Την ΕΑΜική Αντίσταση, τον Δεκέμβρη του '44 και το μεγαλύτερο δημιούργημα του Κόμματός μας, τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Από αυτήν τη 10ετία βγαίνουν και τα περισσότερα διδάγματα.

Κόμμα των θυσιών, γεννήτορας του μαζικού ηρωισμού, όλης της πορείας του χαρακτηριστικά η αυταπάρνηση και η αυτοθυσία, γίνεται προσπάθεια στην έκθεση να αποτυπωθούν ιδιαίτερα, στην πέμπτη ενότητα, η αντοχή στις πιο μεγάλες δυσκολίες, ο χλευασμός του θανάτου που πηγάζει από το δίκιο του ταξικού αγώνα, από την αγάπη για τη ζωή. Μην καρτεράτε να λυγίσουμε, επιγράφεται η πέμπτη ενότητα. Για να θυμίσει ότι ζυμάρι ο λόγος, μα ψωμί τον κάνει η θυσία.

Αυτές τις θυσίες, που δημιούργησαν τις ακατάλυτες ρίζες του ΚΚΕ, φαίνεται ότι δεν πήραν υπόψη τους ή τις υποτίμησαν όσοι οπορτουνιστές κατά καιρούς επιχείρησαν να διαλύσουν το ΚΚΕ και ένιωθαν τη βεβαιότητα ότι θα το πετύχουν.

Η έκτη ενότητα επιχειρεί να καταγράψει τη διαπάλη με τον οπορτουνισμό. Θεωρούμε ότι η υπογράμμιση που γίνεται είναι εξαιρετικής σημασίας, για δύο λόγους: Ο ένας, επειδή η πάλη για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου είναι αδύνατη δίχως συνεχές και ισχυρό μέτωπο κατά του οπορτουνισμού. Ο άλλος λόγος, επειδή το ΚΚΕ σε σύγκρουση με το διεθνές οπορτουνιστικό ρεύμα, το 1991, στάθηκε όρθιο και προχωρά κόντρα στις σεισμικές δονήσεις της αντεπανάστασης του 1989 - 1991.

Αυτή είναι η μεγαλύτερη κατάκτηση του ΚΚΕ. Και είναι ένα ιστορικό γεγονός που το βεληνεκές του αποκαλύπτεται στα μάτια όλο και περισσότερων απλών ανθρώπων, παρότι πολλές φορές δεν είναι εύκολο να διακρίνεις με την πρώτη ματιά εκείνο που ονομάζουμε κατάκτηση, δηλαδή το γεγονός ότι κανένας αγώνας δεν πήγε χαμένος. Πολλές φορές χρειάζεται ταξική διεισδυτική ματιά στα γεγονότα, στην εξέλιξη των πραγμάτων, για να γίνει αυτό ορατό.

Η έκθεση φωτογραφίας κλείνει με την έβδομη ενότητα, που επιγράφεται: Ο σοσιαλισμός - κομμουνισμός, ο λόγος ύπαρξης και η στρατηγική του ΚΚΕ.

Εδώ συμπυκνώνονται τα συμπεράσματα που έβγαλε το ΚΚΕ από τη θετική και αρνητική πείρα του, από την οδυνηρή πολλές φορές προσπάθεια να διαμορφώσει τη στρατηγική του, και που φέρνουν το αύριο στο σήμερα, πατώντας στέρεα στις κοινωνικές αντιθέσεις.

Καταγράφεται η ιστορική συνέχεια του ΚΚΕ, η περηφάνια για το Κόμμα μας, η αντίθεση στο μηδενισμό, αλλά και η προσπάθεια να διδαχθούμε, για να γίνει καλύτερη η πάλη του ΚΚΕ σήμερα. Αυτά αφορούν και την ελληνική και τη διεθνή εμπειρία. Είναι διδάγματα που προκύπτουν και από τη μεγάλη προσφορά του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε, αλλά και από τις αιτίες της αντεπανάστασης, τις οποίες το ΚΚΕ μελετά από το 1995 και προχωρά παραπέρα τώρα, πηγαίνοντας προς το 18ο Συνέδριό του.

Κοντολογίς: Η εποχή μας είναι εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Το παγκόσμιο πισωγύρισμα είναι προσωρινό. Ο σοσιαλισμός παραμένει αναγκαίος και επίκαιρος. Το σύνθημα των τελευταίων Συνεδρίων μας "λαϊκή συμμαχία για τη λαϊκή εξουσία" απαντά στο σήμερα και στο αύριο, συγχρονίζεται με τους παλμούς της ταξικής πάλης. Αυτή είναι η πραγματική και όχι η ψευδεπίγραφη ανανέωση, αυτή είναι η επαναστατική ανανέωση.

Την έκθεση διαπερνά ένα ακόμα αντικειμενικό γεγονός, που αποτελεί και αντίληψη του ΚΚΕ: Ο ρόλος των λαϊκών μαζών ως δημιουργών της Ιστορίας. Αναδείχνεται η συλλογική δράση και στο πλαίσιό της η συμβολή της προσωπικότητας, των ηγετών. Τοποθετούνται δηλαδή τα ιστορικά γεγονότα όπως διαδραματίστηκαν και διαδραματίζονται: Με τα πόδια κάτω. Η συλλογική δράση είναι εκείνη που, μαζί με υψηλούς στόχους, διαμορφώνει και τις χιλιάδες συνειδητές προσωπικότητες που ρίχνονται πάνω στον τροχό της Ιστορίας, για να τον ξεκολλήσουν από τη λάσπη.

Αποτυπώνεται ακόμα ένα δίδαγμα από την Ιστορία του ΚΚΕ, του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος: Οτι η ταξική πάλη είναι σκληρή, ο αντίπαλος ικανός και έτοιμος να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα για τη στήριξη της εξουσίας του κεφαλαίου. Και την κοινοβουλευτική δημοκρατία και τα τανκς. Και τη θεσμική καταστολή και το εκτελεστικό απόσπασμα. Και την καθημερινή απειλή της απόλυσης και την εξαγορά. Και τον ωμό και τον εκλεπτυσμένο αντικομμουνισμό. Και τη σταλινολογία και την καλλιέργεια της αντίληψης για τη λεγόμενη κατάργηση των διαχωριστικών γραμμών.

Προκύπτει, λοιπόν, ενώ έχει αποδειχθεί και άπειρες φορές, ότι δίχως Κομμουνιστικό Κόμμα, ιδεολογικοπολιτικά και οργανωτικά ατσαλωμένο, ικανό να δρα σε όλες τις συνθήκες και όχι να θεωρεί περιττή την ύπαρξη οργανώσεών του, όπως συνέβη στο παρελθόν, δίχως λοιπόν ένα τέτοιο κόμμα που θα δρα με αυτοτέλεια, που θα συνδυάζει την ορθή πολιτική με τη μέγιστη αυτοθυσία, τον ιδεολογικό αγώνα με την οργανωτική πολιτική, δεν μπορεί να οδηγηθεί σε νικηφόρο τέλος ο αγώνας, όσες θυσίες κι αν υπάρξουν. Του πρέπουν του ξεσηκωμού κι η αντρειά κι η γνώση.

Καλούμε πρώτα απ' όλους τις νεότερες γενιές να γνωρίσουν την Ιστορία του ΚΚΕ. Αυτή που δε διδάσκεται στα σχολεία, γιατί τη φοβούνται η αστική τάξη, τα κόμματά της και οι οπορτουνιστές. Η Ιστορία του ΚΚΕ, στενά δεμένη με την Ιστορία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, αποτελεί την πιο αποστομωτική απάντηση σε όσους επιχειρούν να ταυτίσουν το καπιταλιστικό δημιούργημα, τον Χίτλερ, με τον Στάλιν, τον χιτλερισμό, με τον μπολσεβικισμό, που αποτελεί το άνθος, ό,τι πιο πρωτοποριακό έχει δημιουργήσει η ανθρώπινη σκέψη και δράση στους αιώνες.

Η Ιστορία του Κόμματός μας αποτελεί μοναδικό μέτρο σύγκρισης του ΚΚΕ με όλα τα άλλα κόμματα. Ας γνωρίσουν και ας συγκρίνουν, τι έκαναν τα αστικά κόμματα και τι το ΚΚΕ.

Το Κόμμα μας αξιοποιεί το υπό συντήρηση Αρχείο του, αυτόν τον τεράστιο ιδεολογικοπολιτικό και ιστορικό πλούτο, δίνοντας στη δημοσιότητα πολύμορφα υλικά, όπως αποτυπώνονται σε εκδόσεις και σε οπτικά μέσα, καθώς και με τη λειτουργία του Κέντρου "Χαρίλαος Φλωράκης". Αυτή την προσπάθεια θα συνεχίσει και στο μέλλον, άμεσα και μακροπρόθεσμα και με πιο εντατικούς ρυθμούς. Είμαστε βέβαιοι ότι η μελλοντική επικοινωνία του λαϊκού κόσμου, πρωταρχικά της εργατικής νεολαίας, με το αρχειακό υλικό θα διευκολύνεται πολύ περισσότερο, όταν θα πάρει σάρκα και οστά το κτίριο στέγασης του Αρχείου μας, που η ΚΕ αποφάσισε να ανεγερθεί δίπλα στην έδρα της, στον Περισσό.

Σας ευχαριστούμε που ανταποκριθήκατε στο κάλεσμα της ΚΕ».