Ανά τακτά χρονικά διαστήματα δημοσιεύονται λίστες με τα «καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου», μετά από διαφόρων ειδών αξιολογήσεις. Τελευταία ήταν αυτή του Ινστιτούτου Ανώτατης Εκπαίδευσης του πανεπιστημίου Ζια Τονγκ της Σαγκάης. Κάθε φορά γίνεται η ίδια δημόσια «συζήτηση», για την έλλειψη «ανταγωνιστικότητας» των ελληνικών πανεπιστημίων. Εάν στη λίστα η θέση κάποιου ελληνικού πανεπιστημίου είναι καλή υπάρχουν τα ανάλογα «πανηγύρια».

Στη λίστα του Πανεπιστημίου της Σαγκάης τα «Νέα» αφιέρωσαν το προχτεσινό τους κύριο άρθρο για να παροτρύνουν τη σύνδεση των ΑΕΙ με τις «ερευνητικές και τις παραγωγικές ανάγκες του τόπου» κ.ά., εξηγώντας ότι «η συνταγή είναι μία: Ανταγωνιστικότητα, εξωστρέφεια, διαρκής αξιολόγηση».

Συνήθως σε αυτές τις αξιολογήσεις βρίσκονται «μπροστά» τα μεγάλα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας και άλλων χωρών, σαν πρότυπα «ανταγωνιστικά πανεπιστήμια». Οι δείκτες σε αυτού του είδους τις αξιολογήσεις δεν έχουν να κάνουν μόνο με την ποιότητα τις παρεχόμενης εκπαίδευσης, αλλά κυρίως με το κατά πόσο τα πανεπιστήμια είναι και καλές επιχειρήσεις, αν έχουν την απαραίτητη σύνδεση με την «αγορά», αν «πουλάνε» και επενδύουν την ερευνητική τους δραστηριότητα. Ολα αυτά ονομάζονται ακαδημαϊκές και ερευνητικές επιδόσεις, μαζί με την υλικοτεχνική υποδομή κ.ά.

Ποια είναι η κατεύθυνση που προτείνουν οι «αρμόδιοι», η κυβέρνηση, οι επιχειρήσεις και γενικότερα η κυρίαρχη τάξη και οι εκφραστές της, για να «ανέβουν θέσεις» τα ελληνικά πανεπιστήμια; Την εφαρμογή αναδιαρθρώσεων όπως αυτές του νόμου - πλαισίου για το πανεπιστήμιο ΑΕ, με προγράμματα σπουδών προσαρμοσμένα στη «γνώση» που θέλει κάθε φορά η αγορά, με ερευνητική δραστηριότητα που ζητούν οι πολυεθνικές, με άμεση σύνδεση των ιδρυμάτων με το κεφάλαιο.

Η «εξωστρέφεια», η «αξιολόγηση» και η «ανταγωνιστικότητα» είναι λέξεις που χρησιμοποιούν οι κυβερνώντες και οι διάφοροι διεθνείς αξιολογητές. Είναι η «γλώσσα» τους για τα πανεπιστήμια που δε θα μορφώνουν την πλειοψηφία, αλλά θα αντιμετωπίζουν τους φοιτητές σαν πελάτες ή «μυαλά» που θα μπορεί να επενδύσει σε αυτά η α' ή η β' εταιρεία. Τα ιδρύματα πρέπει να είναι επιχειρήσεις που θα «κρίνονται» για τις «μπίζνες» και την επιστημονική τους συνεισφορά στις απαιτήσεις της «αγοράς».

Οι λίστες αυτές εξυπηρετούν τα μεγάλα ιδρύματα, ενισχύουν την εικόνα τους στη διεθνή αγορά, ώστε οι επιχειρήσεις να έχουν στοιχεία για τις επιδόσεις και να ξέρουν πού να επενδύσουν. Με αυτόν τον τρόπο τα ισχυρά ιδρύματα των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας και άλλων χωρών να μπορούν να «χτυπάνε» μεγάλες χρηματοδοτήσεις, να έχουν καλύτερες επιλογές στα ερευνητικά πακέτα της «αγοράς».

Η εξέλιξη της επιστημονικής γνώσης, η προσέγγιση της επιστήμης από τα λαϊκά στρώματα, το δικαίωμα στη μόρφωση, η βασική έρευνα προς όφελος των εργαζομένων και των παιδιών τους, η ανάπτυξη της επάρκειας των νέων επιστημόνων δεν έχει καμία σχέση με αυτές τις αξιολογήσεις, όσο επιστημονικοφανείς κι αν είναι.