Μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη δύναμη του ήλιου στην Ισπανία

Γι' αυτό και όταν ο Κνάις φιλολογούσε για το «πετρέλαιο» του 21ου αιώνα, ουσιαστικά επέλεγε αυτό τον τρόπο για να παρουσιάσει «απλά και καθαρά» τα μεγαλεπήβολα σχέδια τουλάχιστον 20 γερμανικών και άλλων ευρωπαϊκών εταιρειών για τη δημιουργία ενός τεράστιου δικτύου παραγωγής ηλεκτρενέργειας σε έκταση περίπου 150 τ.χλμ. από την εκμετάλλευση της έντονης ηλιακής ακτινοβολίας που δέχονται καθημερινά οι έρημοι χωρών της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Από πάρκο ηλιακής ενέργειας στην Καλιφόρνια

Tο πρόγραμμα DESERTEC φιλοδοξεί, λοιπόν, να οδηγήσει ως το2050 στη δημιουργία ενός τεράστιου δικτύου σταθμών ηλιακής θερμικής ενέργειας (Concentrated Solar Power - CSP) στις ερήμους αρχικά της Λιβύης και της Αλγερίας, αρχικού εκτιμώμενου κόστους 350 δισ. ευρώ. Αυτό το δίκτυο θα παράγει ηλεκτρενέργεια που θα μπορεί (μιας που πλέον το επιτρέπει η τεχνολογία...) να φθάνει στην Ευρώπη μέσω ενός πλέγματος υποθαλάσσιων «καλωδίων» υψηλής τάσης στη Μεσόγειο (αρχικού εκτιμώμενου κόστους 50 δισ. ευρώ)... Θεωρείται επίσης πως θα συμβάλει στη διευκόλυνση της δημιουργίας και λειτουργίας οικονομικότερων σταθμών αφαλάτωσης ακόμη και καλλιέργειας ορισμένων αγροτικών προϊόντων (ενδεχομένως κάτω ή κοντά στο πλέγμα ηλιακών κατόπτρων) σε περιοχές που πριν ήταν άγονες λόγω έλλειψης νερού. Ετσι, άνθρωποι, όπως ο Χανς Μίλερ Στάινχαγκεν απ' το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής (DLR), επιχειρηματολογούν υπέρ της εφαρμογής τέτοιων σχεδίων, ισχυριζόμενοι ότι «δεν έχουμε πλέον πρόβλημα αποθεμάτων ενέργειας, αλλά μετατροπής και διανομής της ενέργειας»...

Πάντως, στα μέσα Ιούλη έπεφταν στο Μόναχο οι υπογραφές για την επισημοποίηση της συγκρότησης του παραπάνω κονσόρτσιουμ, προκειμένου να πραγματοποιηθεί τις επόμενες δεκαετίες η κατασκευή αυτού του φιλόδοξου έργου ενός ισχυρού λόμπι «πράσινων» βιομηχάνων. Το συγκεκριμένο έργο, που προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί σε 40 χρόνια και να κοστίσει τουλάχιστον 400 δισ. ευρώ, ουσιαστικά αποτελεί (μεταξύ άλλων) ένα ακόμη επεισόδιο στον υπό εξέλιξη «πόλεμο» παλιών και νέων καπιταλιστικών ενεργειακών συμφερόντων («πράσινοι» βιομήχανοι και «πετρελαιάδες»).

Η εξέλιξη της τεχνολογίας σήμερα δίνει πλέον τη δυνατότητα και την αφορμή σε καπιταλιστικές δυνάμεις χωρίς δικό τους σημαντικό ορυκτό πλούτο (πετρέλαια, φυσικά αέριο κλπ.), όπως η Γερμανία, να πατήσουν πόδι σε αναπτυσσόμενες περιοχές της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Σε χώρες δηλαδή που και μεγάλο πλούτο σε πετρέλαια έχουν και τεράστια ηλιακή ακτινοβολία δέχονται, αλλά δε διαθέτουν την τεχνολογία, την τεχνογνωσία και τα κεφάλαια για «πράσινες» ενεργειακές επενδύσεις. Το ζήτημα είναι θα επιτρέψουν οι «παλιοί» (βλέπε πολυεθνικές και ντόπιες πετρελαϊκές εταιρείες) την παρουσία των «νέων» στον «ευαίσθητο» γεωπολιτικά τομέα της περιοχής «ΜΕΝΑ»; Θα συνεχίσει να ευνοεί το συχνό σκαμπανέβασμα (και κυρίως το ανέβασμα) της τιμής πώλησης πετρελαίου τα αναπτυξιακά σχέδια των «πράσινων» βιομηχάνων που εποφθαλμιούν και αυτοί (με τη σειρά τους...) ένα γενναίο κομμάτι απ' την πίτα της ενέργειας και των τεράστιων κεφαλαίων και εξουσίας που η εκμετάλλευσή της προσφέρει; Θα υπάρξει τελικά σύγκρουση συμφερόντων και ανάμεσα σε Ευρωπαίους βιομήχανους που λανσάρουν και προωθούν την οικοδόμηση πυρηνικών σταθμών ενέργειας στην Αφρική (βλέπε Γαλλία και τον εταιρικό πυρηνικό ενεργειακό κολοσό Αreva) και τους Ευρωπαίους «πράσινους» βιομήχανους (βλέπε κονσόρτσιουμ Desertec) που προωθούν την παραγωγή ηλεκτρενέργειας από φυσικές ανανεώσιμες πηγές; Ας μην ξεχνάμε ότι στην παγκόσμια εκστρατεία προπαγάνδας για «καθαρότερη» ενέργεια ενόψει του «μπαμπούλα» των κλιματικών αλλαγών συμμετέχουν και τα λόμπι των εταιρειών πυρηνικής ενέργειας και τα λόμπι των «πράσινων» βιομηχάνων, ακόμη και ορισμένες απ' τις πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρείες-«δεινόσαυρους» που δε θέλουν επ' ουδενί να μείνουν χωρίς ένα χορταστικό κομμάτι απ' την πίτα των κερδών...

Ολα τα ενδεχόμενα φαίνονται, επί του παρόντος, ανοιχτά. Ακόμη και η συμμετοχή «παλιών» ενεργειακών ομίλων στις «πράσινες» πολιτικές και πρωτοβουλίες, υπό την προϋπόθεση βεβαίως πως η «μετάλλαξή» τους σε «οικολογικούς» και «φιλικούς προς το περιβάλλον» επιχειρηματικούς ομίλους δε θα τους κοστίσει ακριβά... Aλλωστε, η υπόθεση της ...«πράσινης ανάπτυξης» προσφέρει στο μεγάλο κεφάλαιο μία καλή ευκαιρία για διέξοδο απ' την τρέχουσα καπιταλιστική κρίση...

Είναι ενδεικτικό πάντως πως στο κονσόρτσιουμ της DESERTEC μεταξύ άλλων συμμετέχουν εταιρείες όπως η (πανταχού παρούσα...) «Siemens», oι γερμανικές ενεργειακές εταιρείες «RWE» και «EON», η τράπεζα Deutsche Bank, o ασφαλιστικός όμιλος «Munich Rp» κλπ. Θα συμμετέχουν ακόμη και εταιρείες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που έχουν ήδη φτιάξει τέτοιους σταθμούς έξω απ' τη Σεβίλλη της Ισπανίας και μεσανατολικές εταιρείες όπως η εταιρία «Μasdar» από το Αμπου Ντάμπι, που προγραμματίζει να προωθήσει την κατασκευή ενεργειακών σταθμών ανανεώσιμων πηγών στην ευρεία Μέση Ανατολή...

Πιλοτικό δίκτυο ηλιακών πάνελ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Σαχάρα

• Κάθε χρόνο υπολογίζεται πως ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο στην αχανή έρημο της Σαχάρας προσλαμβάνει ηλιακή ενέργεια που ισοδυναμεί με 1.500.000 βαρέλια πετρελαίου.
• Σε έξι ώρες, οι έρημοι του πλανήτη προσλαμβάνουν περισσότερη ηλιακή ενέργεια απ' όση καταναλώνουμε και τα 6,4 δισ. άνθρωποι σε ένα χρόνο...
• Η κατάλληλη χρήση της ηλιακής ακτινοβολίας θα μπορούσε να παράσχει 2.800 φορές την ηλεκτρική ενέργεια που χρειάζονται σήμερα τα 6,4 δισ. κάτοικοι της Γης.
• Κάθε χρόνο 630.000 τερα-βατ-ώρες (terrawatt-hours) ηλιακής ακτινοβολίας μένουν «αχρησιμοποίητες» στις ερήμους της Βόρειας Αφρικής και Μ. Ανατολής.
• Η Ευρώπη καταναλώνει ετησίως «μόλις» 4.000 τερα-βατ-ώρες το χρόνο, δηλαδή το 0,6% από την ενέργεια που θα μπορούσε να παραχθεί από την εκμετάλλευση της ηλιακής ακτινοβολίας

Κεντρικό σύνθημα του «Desertec» είναι: «Μία λύση για πλανητική ασφάλεια». Κεντρική θέση στην πρώτη σελίδα του κόμβου καταλαμβάνει τμήμα της ακόλουθης δήλωσης του Ιορδανού πρίγκιπα Χασάν μπιν Τάλαλ: «Για 40 τουλάχιστον χρόνια το διαστημικό πρόγραμμα "Απόλλων" ξεκίνησε για να εκπληρώσει το παλιό όνειρο του ανθρώπου στο διάστημα. Σήμερα έχουμε ένα μεγαλύτερο όνειρο: Την αποκατάσταση της ισορροπίας ανάμεσα στον άνθρωπο και το σπίτι του, τον πλανήτη Γη. Πολιτικής βούλησης επιτρεπούσης, οι χώρες της ΕUMENA θα μπορέσουν να ξεκινήσουν το δικό τους πρόγραμμα "Απόλλων": Το πρόγραμμα EUMENA-DESERTEC, για να ξαναπροσφέρει στην ανθρωπότητα την ισορροπία με το περιβάλλον και για να τεθούν οι έρημοι και η τεχνολογία στην υπηρεσία της ενέργειας, του νερού και της κλιματικής ασφάλειας...».

Από τον κόμβο του DESERTEC δε λείπει βεβαίως και η έκκληση - πρόσκληση στους χρήστες του διαδικτύου να... κάνουν χρηματικές δωρεές (!) στο τεράστιο επιχειρηματικό κονσόρτσιουμ ή να προωθήσουν την ανάπτυξη του σχεδίου μεταξύ άλλων με τη διάδοση της πληροφορίας στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ μέσω των ιστολογίων κοινωνικής επικοινωνίας, όπως Facebook, Twitter κλπ.

Ετσι, για να νιώσουν και οι πολίτες «ενεργοί» και μέρος του αναπτυξιακού σχεδίου των πρασινο-βιομηχάνων... Φυσικά η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα μπορούσε να ωφελήσει τους λαούς, αλλά αυτό είναι αδύνατο να συμβεί όσο είναι στα χέρια των κεφαλαιοκρατών και των μονοπωλιακών τους ομίλων.

Η κατασκευή του δικτύου DESERTEC μόνον απαρατήρητη δεν πέρασε από τον γερμανικό Τύπο, που αντιμετωπίζει το σχέδιο με ανάμεικτα συναισθήματα και σκέψεις... Ας δούμε κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

Ημερήσια εφημερίδα HANDELSBLATT:

«Μολονότι οι τεχνικές δυσκολίες επιλύθηκαν, οι χώρες της βόρειας Αφρικής δύσκολα θα χαρακτηρίζονταν πρότυπα πολιτικής σταθερότητας. Ομως, αυτό ισχύει για αρκετές απ' τις χώρες - προμηθευτές πετρελαίου και φυσικού αερίου και απ' τις οποίες σήμερα εξαρτόμαστε. Η ΕΕ θα έκανε καλά να εντατικοποιήσει τις σχέσεις της με τις χώρες του Μαγκρέμπ (βόρεια Αφρική) και ιδιαίτερα να προωθήσει την ιδέα της γενικευμένης παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στις ερήμους. Βέβαια, θα ήταν αφελές να πιστεύουμε πως όλη η ηλεκτρική ενέργεια που χρειάζεται η Ευρώπη θα μπορούσε να έρθει απ' τη Σαχάρα μέσα σε λίγα χρόνια. Αλλά η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στις ερήμους θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο της εφαρμογής φιλικής προς το περιβάλλον ενέργειας. Ετσι και αλλιώς, πολλά θα αλλάξουν τα επόμενα χρόνια. Η σημασία των υδρογονανθράκων θα μειωθεί και θα επικρατήσει ολοένα και περισσότερο η γενικευμένη αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας, μέρος της οποίας θα είναι η ριζική ανακατασκευή ενός ενεργειακού δικτύου που θα μπορούσε εύκολα να τροποποιηθεί και να συμπεριλάβει την διοχέτευση ηλιακής ενέργειας απ' το νότο. Ενδέχεται έτσι να πιάσουν, μία φορά, τόπο οι φοροαπαλλαγές προς τις εταιρείες, αν και επί του παρόντος εμείς στη Γερμανία δίνουμε ετησίως δισεκατομμύρια δολάρια για την εσωτερική παραγωγή ηλιακής ενέργειας με παράλογα χαμηλή ανταποδοτικότητα».

Οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς Γερμανίας» σχολίασαν:

«Βεβαίως δεν είναι μόνον οι οικολογικές ανησυχίες που έχουν οδηγήσει αρκετές μεγάλες εταιρείες να ενταχθούν στο πρόγραμμα Desertec. Αν και η προβολή μιας φιλικής προς το περιβάλλον εταιρικής εικόνας δεν είναι και ο πλέον καθοριστικός παράγοντας, εντούτοις, κάτι τέτοιο δε θα έκανε καθόλου κακό σε εταιρείες όπως η RWE που «ανησυχεί» για την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα ή η κατασκευάστρια (μεταξύ άλλων...) πυρηνικών αντιδραστήρων Siemens. Ομως το σχέδιο Desertec στέλνει και ένα άλλο ισχυρό μήνυμα: οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν έχουν μόνον οικολογικό αλλά και οικονομικό νόημα...»

Η εφημερίδα «Die Tageszeitung»:

«Υπάρχει λόγος να ανησυχεί κανείς (για το Desertec) από τουλάχιστον μία άποψη: Τα σχέδια αυτά για την παραγωγή ηλιακής ενέργειας στη Βόρεια Αφρική δε θα πρέπει σε καμιά περίπτωση να δώσουν το άλλοθι για την υποβάθμιση των πολιτικών προώθησης της εσωτερικής παραγωγής ενέργειας από την ηλιακή ενέργεια στη Γερμανία. Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό...Γιατί, μεταξύ άλλων, άσχετα με το πόσο καυτός είναι ο ήλιος στη Σαχάρα, το κόστος μεταφοράς της παραγόμενης ενέργειας θα είναι δύσκολο να αντισταθμιστεί».

Η ημερήσια Die Welt :

«Τα ηλιακά πάνελ εγκαταστάθηκαν στις οροφές γερμανικών κτιρίων το 2008 δημιουργώντας 10 δισ. ευρώ επιπλέον κόστος για τους καταναλωτές, εξαιτίας του όρου που υποχρεώνει την αγορά της παραγόμενης απ' τον ήλιο ηλεκτρενέργειας να διατίθεται σε υψηλότερη τιμή - φιξ από τις τιμές που επικρατούν στις αγορές ενέργειας. Με αυτά τα χρήματα θα μπορούσαμε να σώσουμε επιχειρήσεις όπως οι Karstadt, Quelle και η Opel με μιας. Αλλά αυτά τα χρήματα, που κατέληξαν τελικά στα χέρια δισεκατομμυριούχων πράσινων βιομηχάνων ηλιακής ενέργειας στη Γερμανία, μετά βίας συντέλεσαν στην αξιοσημείωτη αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Πάντως, η παραγωγή ηλεκτρενέργειας από τον ήλιο στις ερήμους θα είναι φθηνότερη και περισσότερη. Αλλά, το «ηλιακό» λόμπι στη Γερμανία προφανώς θέλει να πείσει τους περιβαλλοντικά ευαίσθητους καταναλωτές ότι η ηλιακή ενέργεια είναι καλή, όταν αυξάνεται η παραγωγή της στο εσωτερικό της χώρας με τις απαραίτητες, βεβαίως, κρατικές επιδοτήσεις, αλλά κακή όταν προέρχεται από αναπτυξιακά σχέδια που ωφελούν τους φτωχούς στην Αφρική... Αφού όμως τα πράγματα είναι τόσο απλά, γιατί οι χώρες με πολλή ηλιακή ακτινοβολία κτίζουν ακριβούς και επικίνδυνους πυρηνικούς σταθμούς, αντί να επενδύσουν σ' αυτή την απλή τεχνολογία;»