ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 9 Οχτώβρη 2014
Σελ. /24
Πρεμιέρες και αναδρομικό αφιέρωμα

Οι πρεμιέρες της βδομάδας ισχνές κι ασήμαντες, εκτός της νορβηγικής «Στο σκοτάδι» (2014) του Εσκιλ Βογκτ. «Ενα γενναίο ψέμα» (2014), αμερικανική παραγωγή σε σκηνοθεσία του Καναδού σκηνοθέτη / σεναριογράφου Φιλίπ Φαλαρντό. Εμπνευσμένη από πραγματικά γεγονότα, απόρροια του εμφυλίου στο Σουδάν στα τέλη του '80, ακολουθεί μια ομάδα παιδιών που επέζησαν της σφαγής στο χωριό τους κι έφτασαν στα προσφυγικά στρατόπεδα στην Κένυα, για να καταλήξουν στην αμερικανική Γη της Επαγγελίας, όπου κατορθώνουν - με τη βοήθεια μιας Αμερικανίδας - να επιβιώσουν καλώς ή κακώς. Τίποτα το σπουδαίο, η ταινία, με έλλειψη σε αποχρώσεις και λεπτότητα και όντας κατασκευασμένη γύρω από ένα συγκεκριμένο δραματικό σχέδιο, αποβάλλει κάθε αίσθηση αυθορμητισμού, έκπληξης κι εμπλοκής. Αμερικανική και η επόμενη πρεμιέρα, με πλήθος χολιγουντιανών αστέρων για δόλωμα. «Ο φύλακας της μνήμης» (2014) ο τίτλος της, σε σκηνοθεσία Φίλιπ Νόις. Η χιλιοστή saga που απευθύνεται σε νεανικό κοινό. Ενα σινεμά στα μέτρα των ανηλίκων / ενηλίκων, που εκμεταλλεύεται με τρόπο σχηματικά μπανάλ το σύνηθες αφήγημα ενός δυστοπικού μέλλοντος. Ολα γεννήθηκαν το '93 από την πένα της Λόις Λόουρι και το μυθιστόρημα «Ο Δωρητής», που ενέπνευσε το σύνολο του νεανικού δυστοπικού κλάδου. Επιστημονική φαντασία, άνθρωποι και μέλλον, ένα μέλλον απλοϊκό και απλουστευτικό, ένα μέλλον χωρίς αναμνήσεις, χωρίς παρελθόν. Ενας καινούργιος κόσμος για τον νεαρό Τζόνας, αλλά χωρίς αισθήματα... Τέλος, «Φίλοι ή κάτι παραπάνω;» (2013) τιτλοφορείται η ιρλανδοκαναδική αισθηματική κομεντί σε σκηνοθεσία Μάικλ Ντόουζ, με τον «Χάρι Πότερ» και την εγγονή του Ελία Καζάν, Ζόε, στους πρωταγωνιστικούς ρόλους...

Σημαντική επανέκδοση από τη New Star η «Χρυσή Αμαξα» (1952) του Ζαν Ρενουάρ, ενός Ρενουάρ όμως που δεν κρατά πια ένα ποτήρι κόκκινο κρασί και τσιμπολογάει τυρί μπρι... Μια ταινία «αναχρονιστική», όπως την αποκάλεσαν, που, ως τέτοια, επιβεβαιώνει ένα μεταπολεμικό φαινόμενο κάποιων ειδώλων που πια ζουν και δουλεύουν στο Χόλιγουντ, όπως ο Βιντόρ, ο Παμπστ, ο Καρνέ και ο Ρενουάρ που, αντί να προσεγγίσει το κοινωνικό, το «καινούργιο» στον πολιτισμό που έφερε και καθιέρωσε ο ιταλικός ρεαλισμός, αντί να αναπτύξει τις προϋποθέσεις και τις κατακτήσεις αυτού του ρεύματος - ρεύμα που και ο ίδιος ασπάστηκε την περίοδο του '30 - αρνούμενος τις δεσμεύσεις αυτής της προβληματικής, ο Ρενουάρ επέλεξε να συνεχίσει σε δρόμο μάλλον αδιέξοδο.

Χωρίς άλλο, το σπουδαίο κινηματογραφικό γεγονός μιας άγονης βδομάδας, σε ό,τι έχει να κάνει με τις αγγλόφωνες πρεμιέρες, είναι το μεγάλο αναδρομικό αφιέρωμα στον Ηλία Καζάν, που εγκαινιάζεται απόψε στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος στον Κεραμεικό (Ιερά Οδός 48 και Μεγ. Αλεξάνδρου 134 - 136) και θα διαρκέσει έως τις 19 του τρέχοντος μήνα. «Αναφορά στον Ηλία Καζάν» ο τίτλος του αφιερώματος, που περιλαμβάνει σχεδόν ολόκληρη τη φιλμογραφία του σπουδαίου σκηνοθέτη. Την αυλαία απόψε ανοίγει η ασπρόμαυρη βιογραφία «Βίβα Ζαπάτα» (1952), που γυρίστηκε την εποχή που ο Καζάν έγινε «καταδότης» στην Επιτροπή Αντι-αμερικανικών Υποθέσεων (HUAC). Η ταινία λέγεται ότι λειτουργεί ως απολογία του σκηνοθέτη, ως προσπάθεια επιστροφής στις ρίζες του, στο ριζοσπαστικό θέατρο και την αριστερή ιδεολογία... Το σενάριο που έγραψε ο συγγραφέας Τζον Στάινμπεκ διακρίνεται από επαναστατικό ιδεαλισμό και στοχεύει περισσότερο στην κριτική της διαβρωτικής δύναμης της εξουσίας και λιγότερο στην καταγραφή των περιπλοκών του μεξικανικού εμφύλιου πολέμου. Η ταινία στα αρχικά της βήματα συνάντησε το δισταγμό των στούντιο μήπως εκληφθεί ως φιλοκομμουνιστική από τους μακαρθιστές... Η είσοδος, απόψε, αποκλειστικά με προσκλήσεις.

Δεκαέξι συνολικά ταινίες θα προβληθούν στο αφιέρωμα, δεκατέσσερις εξ αυτών σε αποκατεστημένα φορμά, ενώ η 16η είναι το ντοκιμαντέρ των Μάρτιν Σκορσέζε και Κεντ Τζόουνς «A letter to Elia». Ιδού οι ταινίες του αφιερώματος:

1. Ενα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν (1945).

2. Συμφωνία κυριών (1947).

3. Μπούμερανγκ! (Το μεγάλο κατηγορώ) (1947).

4. Πανικός στους δρόμους (1950).

5. Λεωφορείον ο πόθος (1951).

6. Βίβα Ζαπάτα (1952).

7. Ανθρωπος σε τεντωμένο σκοινί (1953).

8. Το λιμάνι της αγωνίας (1954).

9. Ανατολικά της Εδέμ (1955).

10. Μια μορφή μέσα στο πλήθος (1957).

11. Λάσπη στ' αστέρια (1960).

12. Πυρετός στο αίμα (1961).

13. Αμέρικα, Αμέρικα (1963).

14. Ο συμβιβασμός (1969).

15. Ο τελευταίος μεγιστάνας (1976).

16. Γράμμα στον Ηλία (2010). Ντοκιμαντέρ των Σκορσέζε - Τζόουνς.

ΕΣΚΙΛ ΒΟΓΚΤ
Στο σκοτάδι

Σινεμά δημιουργού! Τον 50χρονο Εσκιλ Βογκτ τον πρωτογνωρίσαμε ως σεναριογράφο της εκπληκτικής ταινίας «Οσλο, 31 Αυγούστου» (2011) του Γιόακιμ Τρίερ. Ο Βογκτ, στην πρώτη, καταδική του ταινία, ξεγυμνώνει γι' ακόμα μια φορά, με το καλοακονισμένο βλέμμα του, τη σκανδιναβική (εμπλέκει Νορβηγούς και Σουηδούς) κοινωνική πραγματικότητα, κομματιάζοντας σαν κοφτερό ξυράφι τα σωθικά της. Την καταναγκαστική μοναξιά που σε υποχρεώνει το σύστημα, σε εκπαιδεύει σκληρά από παιδί να είσαι μόνος, με συντροφιά τα άγρια ένστικτα και τα υποκατάστατα. Να εθίζεσαι τόσο, που στο τέλος να σου αρέσει. Ακραία επαλήθευση του κοινωνικού «στόχου» να μην έχεις ανάγκη κανέναν και τίποτα, το μηχάνημα που «διαβάζει» στην τυφλή γυναίκα τα χρώματα των ρούχων που θα βάλει στο πλυντήριο.

Ανθρωποι χωρίς κοινωνική ζωή. Και είναι αδύνατον να έχουν, γιατί δεν έχουν διδαχτεί την τεχνική του πώς αποκτιέται. Τόπος κοινωνικής συνεύρεσης το σούπερ μάρκετ και οι διαδικτυακοί τόποι που πουλάνε πορνό και τυφλά ραντεβού. Παρά ταύτα, ως ανθρώπινα όντα λαχταρούν να γίνει κάτι για να συνευρεθούν, να αισθανθούν αλληλέγγυοι - αναφορά εδώ στο φασιστικό χτύπημα στις 22/7/2011 με τους 69 νεκρούς νεολαίους. Ελάχιστοι διάλογοι, αφηγηματική voice over, μινιμαλιστική στιλιστική. Ο Βογκτ φτιάχνει ένα κολάζ από θεμελιώδεις εικόνες που συνθέτουν το παζλ της θλιβερής καθημερινότητας και ταυτόχρονα την «χαρακτηρίζουν». Αναπαράγει μια αξιολύπητη καρικατούρα ζωής κατ' εικόνα και ομοίωση της «εικονικής» και όχι το αντίθετο. Με ανάγκες ζόμπι, ο κοινός άνθρωπος του εκπολιτισμένου Βορρά γίνεται πειθήνιο όργανο και «καταναλώνει» ό,τι του υποδεικνύουν οι πολυεθνικές, από γκάτζετς έως ιδεολογία...

Με τους: Ελεν Ντόριτ Πέτερσεν, Χένρικ Ραφαέλσεν κ.ά.

Παραγωγή: ΝΟΡΒΗΓΙΑ (2014).

ΖΑΝ ΡΕΝΟΥΑΡ
Η Χρυσή Αμαξα

Από τις ταινίες - κλειδί του Ρενουάρ (επρόκειτο να τη γυρίσει ο Βισκόντι), έτυχε αδιάφορης υποδοχής από κοινό και κριτική. Πνευματική - για ορισμένους - διαθήκη του, ίσως η τελευταία των «μεγάλων» ταινιών του. Εκπληκτικά σκηνοθετημένη σαν κέντημα η χαλαρά εμπνευσμένη από διήγημα του Μεριμέ ιστορία, ανάλαφρο μείγμα νατουραλισμού, ψυχολογικών, πολιτικών και αντιεκκλησιαστικών αναφορών, αλλά και γεύσης για δράση, στοιχεία χαρακτηριστικά του μοντέρνου σινεμά. Η ταινία ξαναπιάνει θέματα προγενέστερων δουλειών: Ειλικρίνεια στον έρωτα ή «κλίση» στην τέχνη και θεμελιώνεται συνεχώς πάνω στην αντίθεση μυθοπλασίας / πραγματικότητας... Φόρος τιμής στην Κομέντια ντελ Αρτε, αυτό το φιλμ για το θέατρο μέσα στο θέατρο, δομημένο με την αρχή των κουτιών που το ένα μπαίνει μέσα στο άλλο, συνιστά την πιο «ευγενή» και ραφιναρισμένη ταινία που έγινε ποτέ, με μια Μανιάνι εκπληκτική που ίσως λόγω ηλικίας και «ομορφιάς» δεν έκανε για το ρόλο...

Ενα θεατρικό μπουλούκι Κομέντια ντελ Αρτε αναστατώνει την ισπανική αποικία στο Περού του 18ου αιώνα. Η πριμαντόνα Καμίλα εντυπωσιάζει τους πάντες, αποπλανά τον έναν μετά τον άλλον. Τον ωραίο Ιταλό, τον αντιβασιλέα, τον λαοφιλή ταυρομάχο. Πτυχές της ζωής στην Αυλή, στο θέατρο, στο λαό... που θα φέρουν χαοτικό αδιέξοδο με τους ιθαγενείς να ετοιμάζονται να κατέβουν στο πεδίο της μάχης... Την κατάσταση σώζει η Καμίλα, θυσιάζοντας το μοναδικό αντικείμενο αξίας που κατέχει, την πολυτελή καρότσα - πέτρα του σκανδάλου - δώρο του αντιβασιλέα και επιστρέφει στο μοναδικό, αληθινό της πάθος στο θέατρο. Λαμπερό παραστατικό θέαμα με ωραιότατη σκηνογραφία και συγκλονιστικά χρώματα...

Με τους: Αννα Μανιάνι, Οντοάρντο Σπαντάρο, Ντάνκαν Λαμόντ, κ.ά.

Παραγωγή: ΓΑΛΛΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ (1952).

ΓΚΑΡΙ ΣΟΡ
Dracula Untold

Δηλαδή: Ο,τι δεν έχει ειπωθεί για τον Δράκουλα

Ο τόνος δίνεται προκλητικά από τον τίτλο! Η ταινία / βιογραφία τοποθετεί τον Κόμη Δράκουλα σε ιστορικά (πραγματικά ή μυθοπλαστικά) συμφραζόμενα για να φορτίσει την «επανεμφάνιση» του Κυρίου του Σκότους... Το φιλμ όμως προχωρά χωρίς να εφοδιάζει με καινούργια αφηγηματικά στοιχεία, με μυστήρια που τριγυρίζουν τον ήρωα, που τόσο αναμένουμε, ώστε να δικαιολογηθεί ο τίτλος, ο οποίος, τελικά, αποδεικνύεται παραπλανητικός. Δε συμβαίνει κάτι που να μη γνωρίζουμε ήδη... Οι κώδικες, ασήμι, φωτιά, σταυρός, παλούκωμα στην καρδιά, φως της μέρας... όλοι γνωστοί. Το καινούργιο ίσως συνίσταται στην απουσία όποιας ερωτικής τάσης και στο ότι ο Κόμης Δράκουλας μετατρέπεται σε πατριώτη «σούπερ ήρωα» με υπερφυσικές δυνάμεις πάνω σε σμήνη νυχτερίδων...

Ετος 1462, ο πρίγκιπας Βλαντ III της Βλαχίας (πρώην γενίτσαρος) έχει διαπραγματευτεί ειρήνη με τους Οθωμανούς κατακτητές της περιοχής. Ο σουλτάνος, παρά ταύτα, του ζητά χαράτσι 1.000 αγοριών για το στρατό του, ανάμεσά τους και το μικρό του γιο. Για να σώσει το γιο και τον τόπο του, ο πρίγκιπας εξαναγκάζεται να ζητήσει βοήθεια από το κατάπτυστο δαιμόνιο του «Ξεδοντιασμένου Ορους» και μαζί του κλείνει συμφωνία «φαουστιανή». Ιντριγκα χωρίς σουσπάνς, χωρίς δύναμη, ξεδοντιασμένη, φλύαρες ψυχολογικές σκηνές, πολλά υποκειμενικά πλάνα, επιβλητικές πανοραμικές όψεις, κάμερα που ρέει - που σέρνεται στο έδαφος και σχίζει τον αέρα αλλά... Κι η δράση - ως ορίζει το Χόλιγουντ - παίρνει το πάνω χέρι από την αφήγηση και, πλαισιωμένη από ατέλειωτο οπλοστάσιο ειδικών εφέ, θυσιάζει και τον Δράκουλα στο βωμό του χολιγουντιανού υπερθεάματος. Τα ειδικά εφέ καθορίζουν τα πάντα ακόμα και τη διεύθυνση των ηθοποιών στη φροντισμένη σκηνοθετικά, πρώτη ταινία του Γκάρι Σορ με έναν ανδροπρεπή Λουκ Εβανς σε «φυσική» ερμηνευτική προσέγγιση του ρόλου που του δόθηκε.

Με τους: Λουκ Εβανς, Σάρα Γκαντόν, Ντομινίκ Κούπερ, κ. ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ (2014).



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ