Στο στόχαστρο οι λαϊκές κατοικίες

Να σημειωθεί ότι ο ισχύων νόμος σχετικά με την προστασία της κύριας κατοικίας (ψηφίστηκε στα τέλη του 2013) έχει καταληκτική ημερομηνία στις 31/12/2014, αφορά δηλαδή στη μεταβατική περίοδο του 2014, καθώς από την 1η Γενάρη του 2015 οι τράπεζες θα έχουν το ελεύθερο να προχωρούν σε πλειστηριασμούς και να διαχειρίζονται τα «κόκκινα» δάνεια με τα κριτήρια του «Κώδικα Δεοντολογίας». Η συγκεκριμένη εξέλιξη αποτελεί τη συνέχιση και κλιμάκωση της αντιλαϊκής πολιτικής. Ηδη, με το υπάρχον «μεταβατικό» πλαίσιο, η όποια λειψή παρεχόμενη προστασία στα λαϊκά νοικοκυριά, καρατομήθηκε και ισχύει μόνο για την κύρια κατοικία και μόνο για λαϊκά νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα μέχρι 35.000 ευρώ και μάλιστα σε συνδυασμό με σειρά από άλλα κριτήρια.

Παράλληλα, ο νέος Κώδικας και το γενικότερο πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται, υπηρετούν τα μέτρα θωράκισης των τραπεζικών ομίλων, αφορά στην κεφαλαιακή τους ενίσχυση, ενόψει και των νέων κανόνων στο πλαίσιο της «τραπεζικής ένωσης» που διαμορφώνεται στην ΕΕ και ειδικότερα στα κράτη της Ευρωζώνης.

Στις προτεινόμενες «λύσεις διευθέτησης» για τα λαϊκά νοικοκυριά, που δεν είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν, όταν αυτό πιστοποιείται από την τράπεζα, συγκαταλέγονται και τα παρακάτω:

• Πώληση και ενοικίαση του ακινήτου. Με αυτό το πλαίσιο, ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στην τράπεζα και στη συνέχεια μπορεί να έχει το δικαίωμα της διαμονής στην κατοικία του έναντι ενοικίου, «συνήθως για μια ελάχιστη περίοδο τριών ετών». Με το συγκεκριμένο μέτρο στηρίζονται οι ισολογισμοί των τραπεζών, στις οποίες θα ανήκει η ακίνητη ιδιοκτησία των πελατών τους. Με αυτόν τον τρόπο οι τραπεζίτες - πέρα από το ότι θα παίρνουν όσα περισσότερα μπορούν από τα χρεωμένα λαϊκά νοικοκυριά - θα «σβήσουν» την εμφανιζόμενη επισφάλεια, ενώ ταυτόχρονα θα διογκώσουν και την αξία της περιουσίας τους, αντίστοιχα με την αξία των λαϊκών κατοικιών που θα συγκεντρώσουν στα χαρτοφυλάκιά τους. Από φέτος, ως ενισχυτικό μέτρο στη διαδικασία συγκέντρωσης ακίνητης περιουσίας, μειώθηκε ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων από το 10% στο 3%. Να σημειωθεί ότι η μείωση δεν αφορά στις μεταβιβάσεις που γίνονται από «χαριστική αιτία» όπως γονική παροχή, δωρεά, κληρονομιά. Είναι απόλυτα φανερό το γεγονός ότι στις σημερινές συνθήκες οι μεγάλοι ευνοημένοι θα είναι οι τράπεζες και τα επιχειρηματικά σχήματα που ετοιμάζονται να αποσπάσουν μαζικά τις προς μεταβίβαση εκτάσεις και διαμερίσματα.
• Το υπουργείο Ανάπτυξης έχει ήδη ανακοινώσει το ύψος των «ευλόγων δαπανών διαβίωσης», το οποίο διαμορφώνεται στα όρια της επίσημης φτώχειας. Αυτές αποτελούν το «ενδεικτικό εισόδημα», στη βάση του οποίου οι τραπεζίτες θα ανακαθορίζουν τις δόσεις, με ρυθμίσεις επιμήκυνσης των δανείων κ.ά. Η «ενδεικτική» βάση υπολογισμού των ευλόγων δαπανών διαβίωσης για τριμελή λαϊκά νοικοκυριά καθορίζεται μόλις στα 1.126 ευρώ το μήνα και για τα 4μελή νοικοκυριά στα 1.347 ευρώ το μήνα.
• Υπό προϋποθέσεις προβλέπονται ρυθμίσεις όπως αυτές που ήδη εφαρμόζουν οι τράπεζες (χρονική μετακύλιση, μείωση επιτοκίων κ.ά.).
• Οι τράπεζες προσαρμόζουν τη «συχνότητα και το περιεχόμενο της επικοινωνίας, αναλόγως του χρόνου καθυστέρησης» της πελατείας τους.
• Επεξηγούν τις έννοιες του συνεργάσιμου δανειολήπτη και τις οικονομικές και νομικές επιπτώσεις της μη συνεργασίας», δηλαδή για την έναρξη της διαδικασίας των κατασχέσεων.
• Συγκεντρώνουν και αξιολογούν τα οικονομικά στοιχεία και άλλες πληροφορίες των δανειοληπτών και στη συνέχεια προτείνουν σε αυτούς τις «κατάλληλες λύσεις».
• Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για δάνεια με «ενδείξεις πιθανής καθυστέρησης», τις οποίες ο δανειολήπτης, προκειμένου να ενταχθεί σε ρύθμιση, μπορεί να τις δηλώσει εγγράφως στο πιστωτικό ίδρυμα. Οι ίδιες οι τράπεζες καλούνται να εντοπίζουν έγκαιρα τυχόν μελλοντικά προβλήματα, ώστε να «εξεταστούν έγκαιρα τυχόν εναλλακτικές».
• Ασφυκτικές προθεσμίες, το πολύ μέχρι 60 μέρες, προβλέπονται για τη συμμόρφωση των πελατών με τον Κώδικα των τραπεζών. Σε περίπτωση καθυστέρησης πάνω από 90 μέρες κινούνται οι διαδικασίες για την αποστολή «προειδοποιητικής επιστολής», όπου θα αναφέρονται οι «συνέπειες του χαρακτηρισμού του δανειολήπτη ως μη συνεργάσιμου».

Το κείμενο διαβούλευσης του Κώδικα Δεοντολογίας εστιάζει στις «προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου της επιχείρησης», τα «επιχειρηματικά πλάνα ή τα σχέδια αναδιάρθρωσης, τις «εκτιμούμενες μελλοντικές ταμειακές ροές της επιχείρησης», τους «παράγοντες κινδύνου» κ.ά. Τέλος, προβλέπεται και η δυνατότητα συμφωνίας ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο των εταιρειών. Σε αυτήν την περίπτωση, οι τράπεζες αποκτούν ποσοστά των εταιρειών που έχουν δανείσει. Να σημειωθεί ότι το οριστικό σχέδιο για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια, θα ανακοινωθεί στο επόμενο διάστημα από τη συγκυβέρνηση, ενώ θα κατατεθεί στη Βουλή και ειδική νομοθετική ρύθμιση. Αλλά ήδη ο Κώδικας Δεοντολογίας χτυπώντας τα λαϊκά νοικοκυριά πασχίζει για τη σωτηρία του κεφαλαίου.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η συνολική αξία των «προβληματικών» δανείων υπολογίζεται σε 77 δισ. ευρώ. Από αυτά τα 42 δισ. (54,5%) αφορούν σε επιχειρηματικά δάνεια, τα 25 δισ. στεγαστικά και τα 10 δισ. σε καταναλωτικά.