Μικρό παράδειγμα του τι σημαίνει πάση θυσία εξασφάλιση πλεονάσματος είναι η απάντηση που έδωσε η κυβέρνηση στο πρόβλημα των κτηνοτρόφων, που βρίσκονται αντιμέτωποι με τον ιό της ευλογιάς. Τους είπε να κόψουν το λαιμό τους, γιατί το κράτος δε δύναται να διορίσει κτηνιάτρους ούτε να παρέχει τα απαραίτητα φάρμακα. Ετσι, χιλιάδες πρόβατα οδηγούνται στη σφαγή κι από κει στη χωματερή χωρίς δυνατότητα αναπλήρωσης, γεγονός για το οποίο τρίβουν τα χέρια τους οι εισαγωγείς κρέατος.

Η βδομάδα που πέρασε ξεκίνησε στον απόηχο της μεγάλης αντιιμπεριαλιστικής πορείας που οργάνωσε την Κυριακή 17 Νοέμβρη το ΚΚΕ, με αφορμή τα 40 χρόνια από το Πολυτεχνείο, επέτειος που «έδεσε» με τη Διακήρυξη ανακοίνωση της ΚΕ του Κόμματος για τα 95 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ. Είχε προηγηθεί το Σαββατόβραδο (16 προς 17 Νοέμβρη), η δημοσιοποίηση σε διάφορα ιστολόγια της «προκήρυξης» για τις δολοφονίες στο Ν. Ηράκλειο και με την οποία επιχειρήθηκε να ενισχυθεί η αστική προπαγάνδα περί των «δύο άκρων».

Η υπόλοιπη βδομάδα, ως προς την προβολή των γεγονότων από τα αστικά μέσα ενημέρωσης, κύλησε στο φόντο των «διαπραγματεύσεων» με την τρόικα, που συμπληρώνονταν με διεργασίες στο αστικό πολιτικό σύστημα. Αυτό που δε βγήκε στον αφρό, αλλά μπορούσε εύκολα να γίνει ορατό, είναι η όξυνση των αντιθέσεων τόσο μεταξύ μερίδων του ντόπιου κεφαλαίου όσο και μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κέντρων που, βεβαίως, βρίσκει την αντανάκλασή της στις πολιτικές εξελίξεις.

Η αντιπαράθεση για το νέο πακέτο βάρβαρων αντιλαϊκών μέτρων, με τις απολύσεις, τα χαράτσια στα ακίνητα, τους πλειστηριασμούς που ετοιμάζει η κυβέρνηση με την τρόικα, αποκάλυψε πως, όπως κι αν ονομαστούν αυτά τα μέτρα - διαρθρωτικά ή δημοσιονομικά - υπηρετούν την κερδοφορία του κεφαλαίου και τις πολιτικές της ΕΕ. Οι επιμέρους διαφωνίες δεν αφορούν στο στόχο, αλλά στο χρόνο και τον τρόπο εφαρμογής των μέτρων που ήδη έχουν συμφωνηθεί και οδηγούν στο παραπέρα τσάκισμα της λαϊκής οικογένειας. Ο καβγάς για τη «διαπραγμάτευση» με την τρόικα ήταν εξαρχής υπονομευμένος, καθώς από τον ίδιο τον αστικό Τύπο ομολογήθηκε ότι «το δίχτυ της οικονομικής επιτήρησης από τις Βρυξέλλες γίνεται από φέτος πυκνότερο (...) Οσοι πιστεύουν ή ελπίζουν ότι η "μνημονιακή πολιτική" στην οικονομική διακυβέρνηση της Ευρώπης φθάνει στο τέλος της - ιδιαίτερα για χώρες όπως η Ελλάδα ή η Πορτογαλία - μάλλον "πλανώνται πλάνην οικτράν"». Ομολογία που ενίσχυσε την εκτίμηση του ΚΚΕ ότι ο αντιδραστικός χαρακτήρας της ΕΕ, που έχει να κάνει με το γεγονός ότι είναι ένωση καπιταλιστικών κρατών, δεν αλλάζει ούτε με κάποια διαπραγμάτευση ούτε με εναλλαγή των αστικών κυβερνήσεων. Μόνη διέξοδος για τους λαούς είναι η αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική πάλη σε κάθε χώρα, που θα οδηγήσει στην αποδέσμευση από την ΕΕ με το λαό στην εξουσία. Στο πλαίσιο της ΕΕ μπορούν να γίνουν και μερικά παζάρια, αλλά το μόνο που θα βάλει εμπόδιο στην αντιλαϊκή επίθεση είναι η οργάνωση, σε καθημερινή βάση, της εργατικής - λαϊκής αντιπολίτευσης, η πάλη για αλλαγή συσχετισμών σε συμπόρευση με το ΚΚΕ.

Με αμείωτη ένταση συνεχίστηκε η επιχείρηση παραπλάνησης του λαού και συσκότισης της αντιλαϊκής ουσίας του φόρου ακινήτων, που είναι ένα νέο χαράτσι πάνω στη λαϊκή στέγη και τη μικρή ακίνητη ιδιοκτησία. Η κυβέρνηση πρόβαλε σαθρούς ισχυρισμούς περί... «ελαφρύνσεων» για τη μεγάλη πλειοψηφία των φορολογουμένων, όταν όμως είναι γεγονός ότι τα λαϊκά στρώματα που είχαν ένα σπίτι ή ένα κομμάτι γης, αξίας μέχρι 200.000 ευρώ, μέχρι και το έτος 2010 δεν πλήρωναν κανένα τέτοιο χαράτσι. Αυτό που έγινε τελεσίδικα καθαρό είναι ότι το περίφημο «έκτακτο τέλος», που επιβλήθηκε το 2011, τώρα πια θα είναι μόνιμο. Η μείωση φόρου μεταβίβασης που ανακοινώθηκε αφορά στην τόνωση της κτηματαγοράς και των μεταβιβάσεων, στη διευκόλυνση της συγκέντρωσης ακίνητης περιουσίας σε ολοένα και λιγότερα χέρια, καθώς συνολικά η ένταση της επίθεσης στο λαϊκό εισόδημα, από τα αλλεπάλληλα χαράτσια, δυσκολεύει τη διατήρηση της μικρής περιουσίας στους σημερινούς κατόχους της, ενώ μπροστά είναι και η έναρξη πλειστηριασμών για τα «κόκκινα» τραπεζικά δάνεια των λαϊκών νοικοκυριών.

Ενα μπαράζ δημοσιευμάτων επιχείρησε να πείσει το λαό ότι κάτι γίνεται στα αστικά κόμματα προς όφελός του. Το γεγονός ότι διάφοροι «Μανωλιοί» αλλάζουνε τη σκούφια τους, ή εκδηλώνουν πρόθεση να το κάνουν, δε συνιστά καμία αλλαγή. Το έργο είναι ένα και ονομάζεται «αναμόρφωση του αστικού πολιτικού συστήματος». Αυτό που προσπαθεί να λύσει η αστική τάξη και εκφράζεται ως κινητικότητα στο πολιτικό σύστημα είναι το πώς θα εξασφαλίζεται η συγκρότηση σταθερών κυβερνήσεων αστικής διαχείρισης, οργάνων της εξουσίας των μονοπωλίων, που απρόσκοπτα θα βαδίζουν στη γραμμή του «ευρωμονόδρομου», της στρατηγικής του κεφαλαίου, θα υπηρετούν με επάρκεια το δρόμο της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Το πώς ταυτόχρονα η εργατική τάξη, η μεγάλη πλειοψηφία του λαού, είτε από φόβο, είτε από αυταπάτες, θα αποδέχεται τις αστικές κυβερνήσεις, θα τις στηρίζει, θα συμβάλλει με την ψήφο του στην εναλλαγή τους.

Το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο, στο όνομα της αντιμετώπισης του ρατσισμού και του ναζισμού, ανοίγει το δρόμο για την ποινικοποίηση της πάλης του εργατικού - λαϊκού κινήματος, των ριζοσπαστικών ιδεών, της κομμουνιστικής ιδεολογίας και δράσης. Στην πραγματικότητα εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια θωράκισης της αστικής εξουσίας και προώθησης της ανιστόρητης «θεωρίας των άκρων». Το ΚΚΕ δήλωσε ότι δεν διαφωνεί με ενδεχόμενη βελτίωση του αντιρατσιστικού νομικού οπλοστασίου, αν και πρέπει να είναι καθαρό ότι δεν είναι αυτό που λείπει σε ένα σύστημα που γεννά το ρατσισμό και το φασισμό.

Με τον προϋπολογισμό που κατέθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση, γίνεται καθαρό ότι το περίφημο «πρωτογενές πλεόνασμα» μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τη μεγαλύτερη χρεοκοπία του ελληνικού λαού. Η επίτευξη αυτού του στόχου διευκολύνει αφενός την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, αλλά και την παροχή μεγαλύτερης κρατικής χρηματοδότησης στους επιχειρηματικούς ομίλους. Ενα μικρό του μέρος θα αξιοποιηθεί για την αντιμετώπιση των ακραίων φαινομένων της φτώχειας, με στόχο τη συγκάλυψη των ευθυνών των διαχειριστών της αντιλαϊκής πολιτικής.

Το πλεόνασμα έρχεται ως αποτέλεσμα των άγριων περικοπών σε όλα τα κρατικά κονδύλια που αφορούν σε τομείς όπως Υγεία, Πρόνοια, Κοινωνική Ασφάλιση, σε συνδυασμό με τους νέους φόρους που φορτώνονται στις πλάτες του λαού. Συνοδεύεται από νέες ανατροπές στα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, χιλιάδες απολύσεις από το δημόσιο τομέα, απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, ιδιωτικοποιήσεις και εκποίηση της δημόσιας περιουσίας. Το επενδυτικό κλίμα που θέλουν να βελτιώσουν θα βασιστεί στα αποκαΐδια των εργασιακών συνθηκών.

Μια δήλωση του υπουργού Εργασίας στο τέλος της βδομάδας είναι αποκαλυπτική: «Οι νέοι αποτελούν μια μεγάλη αναξιοποίητη δεξαμενή εργατικού δυναμικού», είπε. Η μετάφρασή της είναι απλή: Προαναγγέλλει ότι με πρόσχημα την είσοδο των νέων στην αγορά εργασίας θα γενικευτούν το συνολικό τσάκισμα των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, οι μισθοί πείνας, τα εξαντλητικά ωράρια στα «σύγχρονα κρεματόρια» της εργοδοσίας. Το δήλωσε ο ίδιος: «Χρειάζεται να πιάσουμε από την αρχή το "νήμα" της υπόθεσης, θεραπεύοντας στρεβλώσεις και παθογένειες σε όλα τα βήματα εισόδου των νέων στην απασχόληση». Δηλαδή, να μη μείνει τίποτα όρθιο για να 'χουν τζάμπα τους νέους εργάτες οι καπιταλιστές.

Απέναντι στην προοπτική της επελαύνουσας βαρβαρότητας, η διαδήλωση για το Πολυτεχνείο έδειξε πως η αντιιμπεριαλιστική πάλη συνεχίζει να εμπνέει όσους δε βολεύονται με τη βαρβαρότητα, που φέρνουν στο λαό και τη νεολαία η πολιτική και η εξουσία που υπηρετεί τα μονοπώλια, η Ευρωπαϊκή Ενωση, τα κόμματά τους. Πως διατηρούν την επικαιρότητά τους τα διδάγματα για την αξία της οργανωμένης πάλης του λαού και της νεολαίας, για ένα ισχυρό ΚΚΕ, ως προϋποθέσεις που ενισχύουν την αντοχή, την αποτελεσματικότητα και την προοπτική των λαϊκών αγώνων.

Με την ανακοίνωση της ΚΕ για τα 95χρονα του Κόμματος τονίστηκε ότι το ΚΚΕ έχει επίγνωση του μεγάλου βάρους ευθύνης που έχει απέναντι στην εργατική τάξη, στο λαό που υποφέρει: Με την αναγέννηση του εργατικού κινήματος και την ενίσχυση της Λαϊκής Συμμαχίας να ανταποκριθεί και στο καθήκον υπεράσπισης και διεκδίκησης εργατικών, λαϊκών δικαιωμάτων, των αναγκών των νέων ανθρώπων, και στο καθήκον της πάλης για την ανατροπή του καπιταλιστικού εκμεταλλευτικού συστήματος, για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας.

Σημειώνεται ότι η ανατροπή της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, η αντεπαναστατική καπιταλιστική παλινόρθωση στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες δε σημαίνει το τέλος της ταξικής πάλης, των κοινωνικών εξεγέρσεων και επαναστάσεων. Η προσωρινή ήττα προσφέρει πείρα, τα λάθη που έγιναν δε συμψηφίζονται με την εγκληματική ταξική φύση του καπιταλισμού στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο. Ο σοσιαλισμός έκανε ένα μεγάλο βήμα πίσω, ο καπιταλισμός όμως δεν έχει κανένα μέλλον. Ο 21ος αιώνας θα είναι αιώνας νέων επαναστάσεων, της ανίκητης πορείας του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Το ασφαλιστικό ταμείο των δημοσιογράφων, λόγου χάρη, βαίνει ολοταχώς σε συρρίκνωση και πτώχευση, στα μουγκά. Το «κοινό» μας, αναγνώστες - τηλεθεατές - ακροατές - δικτυόφιλοι, ποτέ δε θα μάθει τίποτα γι΄ αυτό. Αλλά τόνοι μελάνια χύνονται σε ιδεολογικοφανείς αντιπαραθέσεις επί σκίτσων, ορίων της σάτιρας, ηθικής της εικονογράφησης κειμένων κι άλλα συνήθη. Με καταληκτικό προαπαιτούμενο το «στίγμα» του απροκάλυπτα αντικομμουνιστικού άκρου. Δηλαδή, έναν Στάλιν ως το απαραίτητο φάντασμα της όπερας των ηττημένων φασιστών. Δε μακιγιάρεται ο τρόμος του συστήματος χωρίς αντισοβιετική πούδρα. Ετσι κάθε που ξαναβγαίνουν στο προσκήνιο της εξουσίας παλαιο-νεο-ναζί, καταφέρνουν μια πύρρειο, προσωρινή επικοινωνιακή νίκη. Επιβάλλουν την αισθητική τους στο δημόσιο λόγο ευκολότερα απ' ό,τι χτυπάνε νύχτα μετανάστες. Με την αμέριστη βοήθεια μιας σπεκουλαδόρικης τσαμπουκαλεμένης μοδάτης αριστεράς που δεν εξεγείρεται όταν ο Βορίδης μιλάει π.χ. για το τελευταίο «σοβιετικό οχυρό την Ελλάδα, που πέφτει εν Ευρώπη» χάρις σε κείνον και τους ομοίους του. Πετάει όμως ανερυθρίαστα, και κάτι «απεταξάμην Ζαχαριάδην» με την ίδια ευκολία που παραφράζουν τσιτάτα του Λένιν κάτι πυροβολημένα σούργελα στο σχολιαστικό χαμαιτυπείο της διαδικτυακής εκτόνωσης.

Αλλά και σε μια γειτονιά, ο οπαδός του ΚΚΕ μπορεί να έχει πολύτιμη συμβολή. Καταρχήν ο καθένας κάτι είναι κοινωνικοταξικά. Για παράδειγμα, ο εργατοϋπάλληλος οπαδός μπορεί να βοηθήσει με το μητρώο του συνδικάτου να φτιαχτεί ένας πυρήνας εργατών του κλάδου στη γειτονιά. Ομως και εκεί που μένει μπορεί να έχει συμβολή: Να κάνει μία σύσκεψη με τους γείτονες, να διακινήσει τον «Ριζοσπάστη», να κάνει δουλειά στο σύλλογο γονέων, στον αθλητικό ή τον πολιτιστικό σύλλογο. Να είναι το «αυτί και το μάτι» του Κόμματος. Το ίδιο αντίστοιχα ο αυτοαπασχολούμενος, ο συνταξιούχος. Με λίγα λόγια, να μεγαλώνει η δυνατότητα του Κόμματος να απευθύνεται σε πιο πλατιές μάζες με κοινωνικοταξικά κριτήρια και προτεραιότητες και ταυτόχρονα να εκπαιδεύεται ένας καταρχήν κρίσιμος πυρήνας στην κομμουνιστική δουλειά, να δοκιμάζεται, να βελτιώνεται, να αποκτά αυτοπεποίθηση.

Βρισκόμαστε σε μία περίοδο αυξημένων σημαντικών καθηκόντων στην κομματική δουλειά και στο κίνημα. Εχουμε σταθερούς στόχους στην ανασύνταξη - αναζωογόνηση του εργατικού - λαϊκού κινήματος. Εχουμε την καμπάνια με τον αναμορφωμένο «Ριζοσπάστη», την Οικονομική Εξόρμηση. Ο ρόλος της αξιοποίησης και ενεργοποίησης των οπαδών μπορεί και πρέπει να είναι καταλυτικός στην επιτυχή έκβαση αυτών των μαχών.

Τα παιδιά ήταν στην κορυφή των προτεραιοτήτων της σοσιαλιστικής φροντίδας

Το άρθρο δείχνει το ζωντανό ενδιαφέρον της σοβιετικής εξουσίας για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου, για τις σωστές μεθόδους που πρέπει να αξιοποιηθούν. Με αυτήν την έννοια, αποτελεί συμβολή μπροστά την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του Κόμματος για τη Νεολαία, που θα γίνει στις 7 Δεκέμβρη.

Υπάρχουν παραμύθια πλούσια σε περιεχόμενο, που παρουσιάζουν με παραδείγματα και μιλούν εύγλωττα για το χαρακτήρα των ανθρώπων, τις μεταξύ τους σχέσεις, υπάρχουν όμως κι άλλα που θολώνουν το μυαλό των παιδιών, τα εμποδίζουν ν' αποχτήσουν σωστή ιδέα για τους ανθρώπους και τη ζωή. Η ζωή και οι διάφορες όψεις της τραβούν την προσοχή των παιδιών και δεν μπορούμε να μένουμε με τα χέρια σταυρωμένα μπροστά σ' αυτό το γεγονός. Στο εξωτερικό, οι αστικές κυβερνήσεις παραγεμίζουν το κεφάλι των παιδιών με τη στενά δεμένη με τη θρησκεία αστική πολιτική τους και τους φυτεύουν το μίσος απέναντι στα άλλα έθνη. Αυτό γίνεται με αρκετά επιδέξιο τρόπο, γιατί η καθολική εκκλησία και η αστική τάξη των χωρών αυτών έχουν πλούσια πείρα πάνω σ' αυτό.

Τα παιδιά αγαπούν τη δουλειά των πιονιέρων, που βοηθάει στην ανάπτυξή τους. Μου συνέβη να γράψω σε παιδιά σχετικά με τις βιβλιοθήκες. Ανοίξαμε διαγωνισμό για την καλύτερη αγροτική βιβλιοθήκη. Πόση ήταν η έκπληξή μου, όταν έμαθα απ' τους ανθρώπους, που έρχονταν απ' τα κολχόζ και σοβχόζ, ότι τα παιδιά πρωτοστατούν στην οργάνωση των βιβλιοθηκών! Μα δεν είναι σπάνιο να παραβιάζουν τα παιδιά τον κανόνα. Ενα παιδί μού έγραφε πως περνάει όλο τον καιρό του διαβάζοντας υψηλόφωνα στους κολχόζνικους. Αυτοί, όταν κουραστούν, τού λένε: «Αφησέ μας ν' αναπνεύσουμε μια στιγμή!»

Διαλέγοντας τα βιβλία για τις σχολικές βιβλιοθήκες πρέπει να παίρνουμε υπ' όψη τα ενδιαφέροντα των παιδιών και το επίπεδο των γνώσεών τους. Κι αφού στηθεί η βιβλιοθήκη, να τ' αφήνουμε ελεύθερα να παίρνουν τα βιβλία που θέλουν. Ακουσα να λένε πως γι' αυτή την ηλικία ταιριάζουν για διάβασμα αυτά τα βιβλία και σ' άλλη ηλικία - άλλα βιβλία, κ.λπ. Αυτό δεν μ' άρεσε διόλου. Δεν πρέπει να επιβλέπουμε πάρα πολύ τα παιδιά. Οφείλουμε να τους δώσουμε με κάποια ελευθερία εκλογής τη δυνατότητα να δείξουν πρωτοβουλία. Οταν τα παιδιά επιχειρούν κάτι, αναπτύσσουν πολύ την πρωτοβουλία, μαθαίνουν να 'ναι οργανωμένα, κι αυτό τα κάνει να πειθαρχούν. Πρέπει ακόμη να τους δίνουμε δουλειά, που να τους κεντρίζει το ενδιαφέρον και το ζήλο.

Πρέπει πάντα να παίρνουμε υπόψη το επίπεδο ανάπτυξης των παιδιών. Δεν είναι πολύς καιρός που βρέθηκα στην παράσταση ενός παραμυθιού για νεράιδες, που μου φάνηκε πολύ ωραίο: Υπήρχε, π.χ. ένα δέντρο που ξαφνικά γέμιζε με τριαντάφυλλα κλπ., έχω όμως τη γνώμη πως το περιεχόμενο ήταν αρκετά πολύπλοκο για πολύ μικρά παιδιά, που αγνοούν τι ήταν οι μπογιάροι και οι σωματοφύλακες του τσάρου, αλλά και τον ίδιο τον τσάρο ακόμη, ενώ για τα παιδιά των 11-12 χρόνων το παραμύθι αυτό παρουσίαζε ελάχιστο ενδιαφέρον.

Κι όμως, υπάρχουν εκδρομές και παιχνίδια, που ξυπνούν την παρατηρητικότητα. Στην εξωσχολική δουλειά, στη διάρκεια περιπάτων, κ.λπ., πρέπει να συνηθίσουμε τα παιδιά να παρατηρούν τη φύση, τους ανθρώπους, όλη τη γύρω ζωή. Αυτό δεν το κάνουμε, κι όσο για τους κύκλους που υπάρχουν είναι είτε αθλητικοί είτε θεατρικοί.

Κι ένα άλλο παράδειγμα: Νομίζουν πως οι φιλολογικοί ιστορικοί κύκλοι ή οι κύκλοι των νεαρών φυσιοδιφών δεν κάνουν τίποτ' άλλο παρά να συμπληρώνουν τις μελέτες. Οτι πρέπει να διευθύνονται καθένας από ένα δάσκαλο που έχει καθήκον να τα διηγείται όλα, ενώ τα παιδιά, όμοια με νεοσσούς, να ανοίγουν το στόμα έτοιμα να καταβροχθίσουν ό,τι τους δίνουν. Δεν είναι νοητό να υπάρχει κύκλος χωρίς δάσκαλο. Γιατί χρειάζεται κι εδώ επίσης ν' αφήσουμε ελεύθερο το δρόμο στην παιδική πρωτοβουλία.

Δυστυχώς, λίγο παίρνουν υπόψη τους τα ενδιαφέροντα των παιδιών και τις ιδιομορφίες της ηλικίας τους. Οι αρχηγοί και οι εκπαιδευτικοί μας δε θα πρέπει να γνωρίσουν τη φύση του ανθρώπου, τις ιδιομορφίες των παιδιών σ' όλες τις ηλικίες; Δίκαια μέμφονται τους παιδαγωγούς που συμπεριφέρονται στα παιδιά σαν ψυχροί φορμαλιστές, που τα διαχωρίζουν σε ικανά κι ανίκανα σ' ένα μεγάλο ποσοστό, χωρίς να φροντίζουν για την ανάπτυξη των παιδιών, για την εκπαίδευσή τους. Ποτέ όμως δε θα πετύχουμε στην προσπάθειά μας, αν δεν πάρουμε υπόψη τι είναι εκείνο που ενδιαφέρει τα παιδιά αυτής ή της άλλης ηλικίας, τον τρόπο που αντιδρούν στα διάφορα γεγονότα της ζωής.

Θα κακομάθουμε όλα τα παιδιά, αν τα κάνουμε να πιστέψουν πως έχουν εξαιρετικό ταλέντο. Θυμάμαι μια συζήτηση που είχα με το Βλαδίμηρο Ιλιτς. Του μιλούσα για ένα παιδί με πολλά φυσικά χαρίσματα, που οι γονείς του το παρουσίαζαν στα κοντσέρτα. Ο Λένιν μού απάντησε πως θα 'πρεπε ν' αποτραβήξει το παιδί από τους γονείς, γιατί μαζί τους θα 'χε άσχημο τέλος. Αυτά τα λόγια πραγματοποιήθηκαν κατά γράμμα. Μετά από ατέλειωτα ταξίδια στο εξωτερικό, το παιδί έπαθε μηνιγγίτιδα και πέθανε. Μπορεί το τραγικό αυτό τέλος να μην ήταν μοιραίο. Ωστόσο, το παράδειγμα αυτό δεν παύει να 'ναι διδαχτικό. Δεν πρέπει να χαράζουμε στα παιδιά την ιδέα πως έχουν ταλέντο, πως είναι υπάρξεις εξαιρετικές, να τα βάζουμε σε μια προνομιούχα θέση. Εχουμε καθήκον να τους εξασφαλίσουμε αρμονική ανάπτυξη η οποία, χωρίς να τα στενοχωρεί, θα τα βοηθάει επίσης αργότερα να διαλέξουν ένα επάγγελμα ανάλογο με τις προτιμήσεις και ικανότητές τους. Δεν μπορούμε ν' αποφασίζουμε απ' τη νεαρή τους ακόμη ηλικία αν ένα κοριτσάκι θα γίνει χορεύτρια ή ένα αγόρι μηχανικός.

Οφείλουμε ν' ασχοληθούμε με όλα τα παιδιά, να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια, για να εξασφαλίσουμε τις καλύτερες συνθήκες ζωής.

Οφείλουμε να ευνοούμε την οργάνωση τεχνικών σταθμών για τα παιδιά, εκδρομών στα εργοστάσια, στους ηλεκτρικούς σταθμούς κ.λπ. Στα Σπίτια - μέγαρα πολιτισμού πρέπει να ταχτοποιούμε αίθουσες εργασίας, για να μπορούν τα παιδιά ν' ασχολούνται με ό,τι τα ενδιαφέρει.

Φροντίστε να δώσετε στα παιδιά τα απαραίτητα, να διαμορφώσετε το χαρακτήρα τους, να τους κεντρίζετε την επιθυμία να γίνουν χρήσιμοι, κάμετέ τα αγωνιστές, αναπτυγμένα αρμονικά...

1. Ν. Κρούπσκαγια, Διαλεχτά Παιδαγωγικά Εργα, 1955, σελ. 686-690. Αρθρο στο περιοδικό «Βογιατού» (Αρχηγός των Πιονιέρων), No 6, 1937.