Σημαντική κινητικότητα παρατηρείται τις τελευταίες μέρες στα διπλωματικά και πολεμικά μέτωπα της Συρίας, αλλά και αναβρασμός στη μεθόριο της χώρας με την Τουρκία, καθώς διεθνείς ιμπεριαλιστικές και περιφερειακές δυνάμεις αξιοποιούν στο έπακρο την παρουσία των ισλαμιστών μισθοφόρων του «Ισλαμικού Κράτους» στην ευρύτερη περιοχή για να αυξήσουν την επιρροή τους και να προωθήσουν τα συμφέροντα των μονοπωλίων τους, πότε σε μεταξύ τους συνεργασία και πότε σε αντιπαράθεση.

Οι ΗΠΑ, ένα χρόνο μετά την έναρξη των αεροπορικών επιδρομών στη Συρία με άλλοθι τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους», προχώρησαν την Πέμπτη, για πρώτη φορά, στην εξαπόλυση βομβαρδισμών χρησιμοποιώντας τη βάση του Ιντσιρλίκ στην Τουρκία, δίχως εντούτοις τη συμμετοχή τουρκικών βομβαρδιστικών, καθώς συνεχίζονται τα αμερικανο-τουρκικά παζάρια για τη ρύθμιση της μεταξύ τους συνεργασίας «κατά» των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους», με στόχο την επίτευξη διμερούς συμφωνίας (προφανώς λόγω του κουρδικού ζητήματος και των επιθέσεων που ξεκίνησε μέσα στη βδομάδα ο τουρκικός στρατός κατά θέσεων του ΡΚΚ στη ΝΑ Τουρκία...).

Αυτά, ενώ η κυβέρνηση του Τούρκου πρωθυπουργού, Αχμέτ Νταβούτογλου, εξακολουθεί να πιέζει για τη δημιουργία μίας «ουδέτερης» ζώνης πλάτους 130 χλμ. στην τουρκο-συριακή μεθόριο, εντός του συριακού εδάφους, με πρόσχημα την «προστασία» των προσφύγων και απώτερο στόχο την απομάκρυνση ενός ενδεχομένου δημιουργίας δυτικού κουρδικού κράτους (γνωστό ως Ροτζάβα) στα τουρκο-συριακά σύνορα, με ό,τι «ανακατατάξεις» συνεπάγεται μία τέτοια εξέλιξη στο χάρτη της ευρύτερης περιφέρειας. Από τα σχέδια του Νταβούτογλου δεν λείπει (όπως υπαινίχθηκε την Πέμπτη μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό «Haber Turk») ούτε το σενάριο μίας χερσαίας επέμβασης στο συριακό έδαφος, καθώς ευελπιστεί (με βάση και τις τελευταίες σφυγμομετρήσεις που δείχνουν αυξημένη τη δημοτικότητα του κόμματός του, ΑΚΡ) ότι οι επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού έναντι των μαχητών του ΡΚΚ θα μπορούσαν να του χαρίσουν αυτοδυναμία στις επόμενες εκλογές.

Η απαίτηση της Τουρκίας φαίνεται πως δεν συναντά, προς το παρόν, την αποδοχή των ΗΠΑ, που δείχνουν να ακροβατούν στο τεντωμένο σκοινί των σχέσεών τους με συμμάχους όπως η Τουρκία και οι Κούρδοι της Συρίας και του Ιράκ, που επί του παρόντος έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί, πάντως, τις τελευταίες μέρες, η διπλωματική κινητικότητα που σημειώνεται στον άξονα Μόσχα - Τεχεράνη - Αγκυρα - Δαμασκός, καθώς παρά τις μεταξύ τους αντιθέσεις γίνονται ορατές κάποιες ενδείξεις πιθανής σύγκλισης στην κατεύθυνση έστω και μίας βραχυπρόθεσμης αποκλιμάκωσης της έντασης που προκαλεί εδώ και τέσσερα χρόνια ο πόλεμος στη Συρία, με σημαντικές επιπτώσεις στις γειτονικές χώρες και στην ευρύτερη περιοχή (τεράστια κύματα προσφύγων προς τις γειτονικές χώρες και την Ευρώπη, επιθέσεις τζιχαντιστών μεταξύ άλλων στα εδάφη της Τουρκίας, του Κουβέιτ, της Σαουδικής Αραβίας κ.ά.).

Στο προσκήνιο βρίσκονται τις τελευταίες μέρες η ρωσο-ιρανική διπλωματική προσπάθεια με στόχο τη συγκρότηση ενός διεθνούς και περιφερειακού μετώπου κατά των μισθοφόρων του «Ισλαμικού Κράτους» και άλλων τζιχαντιστών, αλλά και μία προσπάθεια στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σχετικά με την ψήφιση σχεδίου απόφασης που θα νεκραναστήσει τον «οδικό χάρτη» των συναντήσεων της «Γενεύης Ι», που έγιναν τον Ιούνη του 2012 με απώτερο στόχο τον τερματισμό του πολέμου στη Συρία μέσω της επίτευξης γενικής εκεχειρίας, τη συγκρότηση συριακής μεταβατικής κυβέρνησης με όλες τις δυνατότητες εκτελεστικής εξουσίας και τη διεξαγωγή εκλογών.

Στο πλαίσιο αυτών των σχεδιασμών, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, συναντήθηκε την Τρίτη με τον Σαουδάραβα ομόλογό του, Αντέλ αλ Τζουμπέιρ, συζητώντας ανάμεσα σε άλλα τις εξελίξεις στη Συρία και κυρίως το σχέδιο του Ρώσου Προέδρου, Βλ. Πούτιν, για ένα «διεθνές», αρραγές μέτωπο κατά των τζιχαντιστών σε Συρία και Ιράκ υπό την προϋπόθεση πως θα συμμετάσχουν σε αυτή την κοινή προσπάθεια οι Κούρδοι και οι στρατοί του Ιράκ και της Συρίας. Σε εξέλιξη είναι παράλληλα και ένα ρωσο-ιρανικό σχέδιο τεσσάρων σημείων, που επιδιώκεται να προωθηθεί, το επόμενο διάστημα, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, με στόχο την εξεύρεση «ειρηνευτικής λύσης» στον πόλεμο της Συρίας μέσω της επίτευξης εκεχειρίας, της συγκρότησης κυβέρνησης εθνικής ενότητας, της συνταγματικής προστασίας των μειονοτήτων και τη διεξαγωγή εκλογών υπό διεθνή εποπτεία με εγγυήσεις για την εδαφική ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της Συρίας, δίχως ξένες επεμβάσεις (όπως δήλωσε την Τετάρτη στη Δαμασκό ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Μοχάμεντ Τζαβάντ Ζαρίφ)... Ωστόσο, η κατηγορηματική άρνηση της Σαουδικής Αραβίας να συναινέσει σε ένα τέτοιο σχέδιο ήταν εκκωφαντική, καθώς ο Τζουμπέιρ απέρριψε απερίφραστα οποιονδήποτε μελλοντικό ρόλο του Σύρου Προέδρου, Μπ. Ασαντ, στις εξελίξεις, λέγοντας ότι «δεν έχει κανένα ρόλο στο μέλλον της Συρίας».

Η άρνηση του Σαουδάραβα υπουργού ήταν αναμενόμενη, ωστόσο, το γεγονός πως μετέβη στη Μόσχα για να συζητήσει το θέμα (μαζί με ένα ενδεχόμενο νέο εξοπλιστικό πακέτο προηγμένων ρωσικών πυραύλων και όπλων...) δείχνει αφενός μία μικρή αλλαγή στην ανένδοτη στάση της, αφετέρου αντανακλά τις γνωστές ενδοϊμπεριαλιστικές αντιφάσεις, που συνδυάζουν τη σύμπλευση δύο ή περισσότερων αντίπαλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων σε κάποιους τομείς και την αντιπαράθεση σε άλλους.

Εντούτοις, το «όχι» των Σαουδαράβων δεν πτόησε τον Λαβρόφ. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε την Πέμπτη στη Μόσχα με τον επικεφαλής του συριακού κουρδικού κόμματος Δημοκρατικής Ενωσης (PYD), Σαλέχ Μάσλιμ, με κεντρικό ζήτημα τις προσπάθειες δημιουργίας διεθνούς μετώπου κατά των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους» και άλλων οργανώσεων σε Συρία - Ιράκ και στη συνέχεια με τον επικεφαλής του (φιλοδυτικού) Συριακού Εθνικού Συνασπισμού, Χαλέντ Χότζα, που μετέβη για πρώτη φορά στη Μόσχα από το Φλεβάρη του 2014. Ομως, και ο Χότζα απέρριψε οποιοδήποτε σχέδιο συνεργασίας που θα συμπεριλαμβάνει τον Σύρο Πρόεδρο Μπασάρ Ασαντ, υποστηρίζοντας ότι ο μόνος τρόπος για να τερματιστεί η σύρραξη είναι να παραιτηθεί ο Ασαντ από το προεδρικό αξίωμα, να συγκροτηθεί κυβέρνηση ενότητας και να προκηρυχθούν εκλογές.

Παράλληλα με τις προσπάθειες του Λαβρόφ, έντονη κινητικότητα επέδειξε αυτή τη βδομάδα και ο Ιρανός ομόλογός του, Μοχάμεντ Τζαβάντ Ζαρίφ, ο οποίος νιώθοντας ενισχυμένο το ρόλο της χώρας του έπειτα από τη διεθνή συμφωνία του περασμένου Ιούνη στη Βιέννη για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του, ξεκίνησε περιοδεία σε Λίβανο, Συρία, Πακιστάν και Ινδία με, μεταξύ άλλων, στόχο την προώθηση μίας ειρηνευτικής πρωτοβουλίας για τη Συρία.

Στο Λίβανο ο Ζαρίφ συναντήθηκε με τον ηγέτη της σιιτικής οργάνωσης «Χεζμπολάχ», Χασάν Νασράλα, τον πρόεδρο της Βουλής, Ναμπίχ Μπέρι, που αντιμετώπισαν θετικά την ειρηνευτική πρωτοβουλία της Τεχεράνης. Στη Συρία, συναντήθηκε με τον Σύρο Πρόεδρο, Ασαντ, επισημαίνοντας ότι το Ιράν επιδιώκει την εξεύρεση λύσης στη Συρία «μακριά από ξένη επέμβαση, με τρόπο που θα διατηρεί την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και την ανεξαρτησία της».

Αυτά ενώ στο μεσοδιάστημα, την Τετάρτη, τέθηκε σε ισχύ, για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, στη βόρεια Συρία, μία 48ωρη εκεχειρία στη μεθοριακή πόλη Ζαμπαντάνι (βορειοδυτικά της Δαμασκού) και σε δύο χωριά της επαρχίας Ιντλίμπ χάρη στην έμμεση συνεργασία Τουρκίας - Ιράν.

Οι Ιρανοί και οι Τούρκοι μεσολαβητές που συμμετείχαν στις συνομιλίες για την εκεχειρία στις εμπόλεμες ζώνες κατάφεραν να πείσουν τους αντικαθεστωτικούς ενόπλους της οργάνωσης «Αχράρ αλ Σαμ» και τους μαχητές της «Χεζμπολάχ» που πολεμούσαν στο πλευρό του συριακού στρατού να σταματήσουν τις συγκρούσεις για δύο μέρες ώστε να προμηθευτούν οι άμαχοι των περιοχών τα απαραίτητα εφόδια.