-- Διοργανώνετε για δεύτερη χρονιά φέτος διαγωνισμό ερευνητικής Εργασίας για μαθητές μετά την επιτυχία της πρώτης, περσινής διοργάνωσης. Τι συμπεράσματα έχει βγάλει η ΚΝΕ από τον περσινό διαγωνισμό;

Φωτεινή Παγούνη: Βασικό στοιχείο που εντοπίσαμε είναι η όρεξη, η διάθεση, οι δυνατότητες που 'χουν οι μαθητές σε αυτή την ηλικία και που δεν έχουν άλλους τρόπους εύκολα να εκφραστούν, να εκφράσουν τις ιδέες του ή να αμφισβητήσουν και κάποια πράγματα, δε βλέπουν κάποιον άλλο δρόμο για να το κάνουν και μ' αυτή την έννοια, αξιοποιήθηκε ο διαγωνισμός από αυτά τα παιδιά. Παρουσίασαν πολύ δημιουργικές δουλειές, με πολύμορφο τρόπο. Αλλοι έγραψαν στίχους, τραγούδια, άλλοι έφτιαξαν βίντεο, ντοκιμαντέρ, σαν ταινίες μικρού μήκους, παρουσιάσεις, σκίτσα, δηλαδή είχε όλες τις μορφές. Οι νικήτριες ομάδες, αλλά όχι μόνο αυτές, έκαναν δουλειές πολύ εντυπωσιακές για το πώς σε τέτοιες ηλικίες (γιατί ήταν και παιδιά γυμνασίου πολλά από αυτά) μπορούσαν να φέρουν σε πέρας κάτι τέτοιο και να εκφραστούν μέσα από αυτό.

Από τα παραπάνω, απορρέουν και συμπεράσματα για τη δική μας δουλειά, για το πώς δηλαδή βρίσκουμε τρόπους, ώστε όχι μόνο γενικά να έρθουμε σε επαφή με τους μαθητές και να κουβεντιάσουμε, αλλά να τους δώσουμε και διεξόδους να εκφραστούν.

Ελενα Μποτζιολή: Ο στόχος που είχαμε βάλει πέρσι ήταν με πολύμορφο τρόπο να αναπτυχθεί η δημιουργικότητα των παιδιών, που στο σχολείο δεν αναπτύσσεται, δεν έχουν ούτε ελεύθερο χρόνο πολύ ώστε να ασχοληθούν με κάποια πράγματα που τους αρέσουν. Οι εργασίες, όπως μπαίνουν στο σχολείο, φαίνεται ότι δεν αναπτύσσουν τον προβληματισμό των μαθητών να ψάξουν παραπάνω, ούτε είναι για θέματα που πραγματικά τους ενδιαφέρουν. Ετσι όπως φάνηκε και από τη συμμετοχή (συμμετείχαν πάνω από 70 ομάδες παιδιών από όλη την Ελλάδα) στο διαγωνισμό της ΚΝΕ υπήρχε διάθεση και φαντασία από τα παιδιά στο να αποτυπώσουν σκέψεις και προβληματισμούς.

Φ.Π.: Το αποτέλεσμα απαντάει και σε όλα αυτά που προσπαθούν να παρουσιάσουν ότι η νεολαία σήμερα και οι μαθητές δεν έχουν ενδιαφέροντα, δεν θέλουν να ασχοληθούν με τίποτα, γι' αυτό τάχα δεν ασχολούνται και με το σχολείο και άλλα τέτοιου είδους...

-- Τι το διαφορετικό θα έχει ο φετινός διαγωνισμός και τι στόχους έχει βάλει η Οργάνωση για φέτος;

Ε. Μπ.: Τα ίδια τα θέματα είναι διαφορετικά. Θέλαμε να υπάρχει μια εναλλαγή και προσπαθήσαμε να αποτυπώνουν διαφορετικές εκφάνσεις και ενδιαφέροντα των μαθητών, ώστε να μπορούν να διαλέξουν και να ασχοληθούν με αυτά. Πέρσι, είχαμε επιλέξει το διαδίκτυο, την αλληλεγγύη, την Ιστορία και το θέμα του ρατσισμού συνδεδεμένο με τη μετανάστευση, φέτος επιλέξαμε τέσσερα διαφορετικά θέματα, που επίσης όμως βοηθούν να αναπτύξουν οι μαθητές τον προβληματισμό τους, οι ίδιοι να ψάξουν, να ανακαλύψουν και μόνοι τους την αλήθεια, αυτή που κρύβεται από το σχολείο (δε μαθαίνουν πολλά πράγματα γι' αυτά τα θέματα στο σχολείο, έτσι κι αλλιώς), αλλά και να αναπτύξουν ξανά τη δημιουργικότητά τους με διάφορους τρόπους και μορφές. Εχουμε, επίσης, νέο σύνθημα στο φετινό διαγωνισμό, δανεισμένο από τον Δ. Γληνό: «Η μόρφωση δεν είναι ζήτημα γνώσης, είναι ζήτημα ζωής», που δίνει ακριβώς και το περιεχόμενο του πώς αντιλαμβανόμαστε εμείς τη μόρφωση.

Φ.Π.: Φέτος, έχουμε ορίσει και μια κριτική επιτροπή, αποτελούμενη από καλλιτέχνες, αλλά και συντρόφους μας που ασχολούνται με τα θέματα της Παιδείας και της επιστήμης, για να έχουμε μια πιο εμπεριστατωμένη άποψη. Και, φυσικά, στόχος μας είναι η μέγιστη δυνατή συμμετοχή. Θέλουμε να είναι ακόμα πιο μεγάλη η συμμετοχή από πέρσι, πάλι από όλη την Ελλάδα και αυτό να δώσει τροφή για συζήτηση μέσα κι έξω από τα σχολεία.

-- Τι δυσκολίες βλέπετε να συναντούν οι μαθητές στην προσπάθειά τους στο πλαίσιο του διαγωνισμού και πώς προσπαθεί η Οργάνωση να τους βοηθάει να τις ξεπερνούν;

Ε. Μπ.: Από πέρσι, φάνηκαν κάποιες δυσκολίες. Ο περιορισμένος ελεύθερος χρόνος, για παράδειγμα, που το βλέπουμε όχι μόνο στο διαγωνισμό αλλά σε όλες τις δραστηριότητες που θέλουμε να κάνουν οι μαθητές. Υπήρχαν προβλήματα και σε κάποιες περιπτώσεις σε σχολεία όπου οι μαθητές συζήτησαν στις τάξεις τους τα θέματα του διαγωνισμού, αλλά υπήρξαν αντιδράσεις από μεμονωμένους καθηγητές ή ακόμα - ακόμα, αντιδράσεις από γονείς που στο φόβο ότι θα παρατήσουν το διάβασμα και τα μαθήματα, έβαζαν εμπόδια στα παιδιά τους. Ομως, οι ίδιοι οι μαθητές απάντησαν σε αυτό με αποφασιστικότητα και μεράκι. Μάλιστα, μας έλεγαν ότι ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό από τις εργασίες που έκαναν στο σχολείο, όπου τους βάζουν να ψάξουν μόνο στο ίντερνετ και να κάνουν απλές αντιγραφές. Τους παρακίνησε το γεγονός ότι επέλεγαν οι ίδιοι και το θέμα τους και τις μορφές με τις οποίες θα το αποτύπωναν.

-- Μπορούν εκπαιδευτικοί και γονείς να εμπλακούν σε αυτήν τη διαδικασία και να βοηθήσουν;

Ε. Μπ.: Είχαμε και πέρσι παραδείγματα όπου εκπαιδευτικοί ανέλαβαν μαζί με τα παιδιά να κάνουν εργασίες, χαρακτηριστικό το παράδειγμα της νικήτριας ομάδας πέρσι στο θέμα για το ρατσισμό στην Πτολεμαΐδα. Αλλά και άλλες ομάδες που έβαλαν το θέμα της εργασίας τους στο σχολείο ζήτησαν και είχαν βοήθεια από εκπαιδευτικούς τους.

Ετσι και φέτος, οι Κομματικές Οργανώσεις, οι γονείς που είναι κομματικά μέλη και οι εκπαιδευτικοί, μπορούν να πρωτοστατήσουν στο να εμπνεύσουν τα παιδιά τους ή τους μαθητές τους στο να πάρουν μέρος στο διαγωνισμό και να τους προσανατολίσουν να ανακαλύψουν μόνοι τους την αλήθεια.

Φ. Π.: Υπήρχαν περιπτώσεις που εκπαιδευτικοί βοήθησαν τους μαθητές να οργανώσουν τις ομάδες, έδωσαν ώθηση και προσανατολισμό. Απευθυνόμαστε σε εκπαιδευτικούς που θέλουν πραγματικά οι μαθητές τους να αναπτύξουν κριτήριο. Αυτοί μπορούν να κάνουν γνωστό στο σχολείο τους το διαγωνισμό (γιατί δυστυχώς εμείς δεν μπορούμε να φτάσουμε παντού), να αγκαλιάσουν τα θέματα στη δουλειά που κάνουν και οι ίδιοι με τα πρότζεκτ και να τους δώσουν μια άλλη όψη ή να ανοίξουν την αντιπαράθεση π.χ. για τα πρότζεκτ για την ΕΕ ή για το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο που πρέπει να καταλήγουν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα, κάνοντας λόγο για το διαγωνισμό της ΚΝΕ.

-- Υπάρχουν κι άλλοι που οργανώνουν κάθε χρόνο διαγωνισμούς για μαθητές (από την ΕΕ και τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, μέχρι ΜΚΟ και διάφορες εταιρείες) με δελεαστικά μάλιστα βραβεία. Τι το διαφορετικό έχει ο διαγωνισμός της ΚΝΕ; Ποιο είναι το κίνητρο για μια ομάδα μαθητών να συμμετάσχει σε αυτόν;

Ε. Μπ.: Η αλήθεια είναι ότι βλέπουμε τέτοιους διαγωνισμούς και ειδικά μπροστά στις ευρωεκλογές είχαν εμφανιστεί πολλά νέα προγράμματα που αφορούσαν τους μαθητές, με εργασίες αλλά και με άλλες μορφές (προγράμματα του τύπου «στη σκιά ενός στελέχους» ή «φτιάξε τη δική σου επιχείρηση»). Το διαφορετικό στο δικό μας διαγωνισμό είναι το περιεχόμενό του και το ότι θέλουμε πραγματικά τα παιδιά να προβληματιστούν, να ψάξουν, να μελετήσουν, να ανακαλύψουν την πραγματική αλήθεια κι όχι αυτή που σερβίρει το σύστημα, που τους οδηγεί να αποτυπώνουν συγκεκριμένα συμπεράσματα και για την ΕΕ και για άλλα θέματα ιστορικά κ.ά. Επίσης, ο πλούτος των θεμάτων που δίνουμε εμείς, από τον οποίο οι μαθητές επιλέγουν, είναι πάλι κάτι το διαφορετικό και είναι μέσα στα ενδιαφέροντά τους.

Φ. Π.: Είναι χαρακτηριστικό πώς μου περιέγραψε μια μαθήτρια την προετοιμασία της ομάδας της για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό. Καταρχήν, μαζεύτηκαν και συζήτησαν αναλυτικά για όλα τα θέματα, προκειμένου να αποφασίσουν ποιο θα διαλέξουν. Η συζήτηση ήταν πλούσια και το κάθε μέλος της ομάδας μάθαινε μέσα από αυτή ένα σωρό πράγματα για τα ενδιαφέροντα των άλλων μελών, για όλα τα θέματα του διαγωνισμού. Τελικά, κατέληξαν στο θέμα ποίηση και λογοτεχνία και τώρα ψάχνουν να βρουν ποιον λογοτέχνη ή ποιητή και ποια έργα θα διαλέξουν. Είναι χαρακτηριστικό όμως ότι ακόμα δεν ξεκίνησαν την εργασία, αλλά τους γεμίζει ενθουσιασμό το πόσα πράγματα κουβεντιάζουν και μαθαίνουν με αφορμή το διαγωνισμό.