Πριν την προβολή της ταινίας, ο Ελισαίος Βαγενάς, διδάκτωρ Παιδαγωγικής και Εξελικτικής Ψυχολογίας, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, παρουσίασε το ομώνυμο βιβλίο του Σοβιετικού παιδαγωγού Αντόν Σεμιόνοβιτς Μακάρενκο (σ.σ. κυκλοφορεί από τη «Σύγχρονη Εποχή») πάνω στο οποίο βασίστηκε το κινηματογραφικό έργο. Στην εκδήλωση, που διοργανώθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 96 χρόνων από την Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, παραβρέθηκε αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ με επικεφαλής τα μέλη του ΠΓ, Γιώργο Μαρίνο και Νίκο Σοφιανό.

Στην ομιλία του, ο Ελ. Βαγενάς σημείωσε πως το «Παιδαγωγικό Ποίημα» αποτυπώνει με τρόπο μυθιστορηματικό και βιωματικό την τιτάνια μάχη που έδωσε τις δεκαετίες του '20 και του '30 ο σοβιετικός λαός να οικοδομήσει μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση. Παρουσιάζει αυτήν την επίπονη προσπάθεια «μέσα από τη ζωή συνηθισμένων ανθρώπων, παιδιών και εκπαιδευτικών που στα πρώτα κιόλας χρόνια μετά τον εμφύλιο πόλεμο δημιούργησαν μια "παιδική αποικία"». Μια παιδική κολεκτίβα η οποία πήρε το όνομα του Γκόρκι, καθώς ο μεγάλος σοβιετικός λογοτέχνης γνώρισε στα παιδικά του χρόνια παρόμοια βάσανα με τα παιδιά που την αποτελούσαν. «Μια κοινότητα από παιδιά ορφανά, που ο πόλεμος και οι κακουχίες της ζωής τα είχαν εκθέσει στη ζωή του δρόμου, οδηγώντας τα στην αλητεία, στην κλεψιά και την επαιτεία. Σ' αυτή την παιδική αποικία έμπαινε ένα και μοναδικό καθήκον: Από αυτά τα παιδιά να δημιουργηθεί ο νέος άνθρωπος, ο άνθρωπος που θα πιστέψει και θα μεγαλώσει με βάση τα κομμουνιστικά ιδανικά. Από ποιους δρόμους, με ποια μέσα, αυτά δεν ήταν δεδομένα. Υπήρχαν μονάχα οι γενικές κατευθύνσεις, ο στόχος, όλα τα υπόλοιπα έπρεπε να εφευρεθούν», εξήγησε ο Ελ. Βαγενάς.

Αυτό το δύσκολο δρόμο βάδισαν η σοσιαλιστική κοινωνία και ο ίδιος ο Μακάρενκο, σηκώνοντας στις πλάτες τους το βάρος που τους κληροδότησε το καπιταλιστικό σύστημα, ο ιμπεριαλιστικός Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και η στρατιωτική επέμβαση ενάντια στη μπολσεβίκικη επανάσταση: Το εκρηκτικό πρόβλημα των ορφανών και εγκαταλελειμμένων παιδιών που, όπως τόνισε ο ομιλητής, κατά τα πρώτα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας έφταναν τα 7,5 εκατομμύρια. «Παιδιά του δρόμου, μέσα στη βιοπάλη, συχνά κατέληγαν σε συμμορίες που έκλεβαν, επαιτούσαν και των οποίων μάλιστα, τουλάχιστον το 10% έκανε χρήση ναρκωτικών ουσιών». Παιδιά που μέσα σε μερικά χρόνια το σοβιετικό κράτος κατάφερε με οργανωμένο τρόπο να τα περιθάλψει σε ειδικές μορφωτικές εργασιακές κολεκτίβες και να τα μορφώσει.

Οσο για την τύχη που επιφυλάσσει σήμερα ο καπιταλισμός σε εκατομμύρια παιδιά, ο Ε. Βαγενάς έκανε τη δραματική σύγκριση: «Είδαμε πρόσφατα στη χώρα μας ένα σχετικό παράδειγμα με τη μικρή Μαρία. Το πρόβλημα είναι τεράστιο, αφού στις καπιταλιστικές μεγαλουπόλεις όλου του κόσμου από την Ευρώπη έως την Αφρική, από την Ασία έως τη Λατινική Αμερική, πάνω από 100 εκατομμύρια παιδιά ζουν στους δρόμους και προσπαθούν να επιβιώσουν με κάθε τρόπο, εύκολα θύματα σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης». Μια σύγκριση που δίνει από μόνη της απάντηση στην αντικομμουνιστική επίθεση που σήμερα, 20 και πλέον χρόνια μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού, εντείνεται μέσα από τις ανιστόρητες θεωρίες των δύο άκρων και του ολοκληρωτισμού που προωθούν ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις.

Οσον αφορά το παιδαγωγικό έργο του Μακάρενκο, ο Ε. Βαγενάς υπογράμμισε πως αυτό δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τη σοσιαλιστική επανάσταση και οικοδόμηση: «Δεν πρόκειται για κάποιες ιδέες που απλώς έπεσαν στο εύφορο έδαφος της επανάστασης και του σοσιαλισμού και στη συνέχεια αναπτύχθηκαν, αλλά για ιδέες που σε μεγάλο βαθμό ήταν καρπός αυτών των ριζοσπαστικών και επαναστατικών κοινωνικών αλλαγών, της σύνδεσης των αναγκών της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων με τη μαρξιστικολενινιστική κοσμοθεωρία, με την προοπτική της οικοδόμησης μιας νέας κοινωνίας χωρίς την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο».

Τέλος, ο Ε. Βαγενάς στάθηκε στη σημασία που έχει το προσωπικό παράδειγμα του εκπαιδευτικού, όπως αυτό αποτυπώνεται μέσα από το παράδειγμα του Μακάρενκο. Με την αυτοθυσία και την ανιδιοτέλειά του στάθηκε φάρος όχι μόνο για τα παιδιά που βρέθηκαν δίπλα του, αλλά και για κάθε εργαζόμενο και νέο σήμερα, «για τη σύγκρουση τη δικιά μας και τη ρήξη που απαιτείται με τη λογική του ατομικού βολέματος, του προσωπικού εγωισμού, της διαφθοράς, του εκφυλισμένου συνδικαλισμού, της μοιρολατρίας». Εξάλλου, ο ίδιος ο Μακάρενκο αφιέρωσε τη ζωή του στην πάλη για να οικοδομηθεί κοινωνία, στην οποία «θα σταματήσουν να γράφουν "παιδαγωγικά ποιήματα" για να γράψουν ένα απλό και πραχτικό βιβλιαράκι: "Μέθοδος κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης"», όπως έγραψε στον επίλογο του βιβλίου του.