Ο Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1906, ενώ οι επισκέψεις του στην Υδρα από όπου καταγόταν η μητέρα του τον επηρέασαν καθοριστικά. Το 1922 εγγράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, την οποία εγκαταλείπει το 1923 μετοικώντας για σπουδές στο Παρίσι, όπου εγγράφεται στη Σορβόννη, παρακολουθώντας μαθήματα γαλλικής και ελληνικής φιλολογίας και αισθητικής. Η πρώτη ατομική του έκθεση οργανώνεται το 1927 στην «Galerie Percier» στο Παρίσι. Το 1928 εκθέτει για πρώτη φορά στην Αθήνα, από κοινού με τον γλύπτη Μιχάλη Τόμπρο στην γκαλερί «Στρατηγοπούλου». Την ίδια χρονιά καλείται να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, την οποία ολοκληρώνει το 1929.

Καθώς και εκείνος ανήκε στην περίφημη «Γενιά του '30», που εν μέσω θυελλών την απασχόλησε τόσο πολύ το περιβόητο ζήτημα της «ελληνικότητας», ο Χατζηκυριάκος - Γκίκας το πρώτο που δίδαξε ήταν ότι ο ελληνικός λαός δεν πρέπει να «απολογείται» σε κανέναν, αλλά ούτε και να ζητά να «μοιάσει» με κάποιον. Πίστευε ότι αν «ψάχνεις» την προσωπικότητα την «χάνεις», γιατί προσπαθείς να μιμηθείς, αντί να διαμορφώσεις. Εχοντας διαμορφώσει ένα όραμα που δεν ήταν στενά εικαστικό, ο Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας, εμπνεόμενος κυρίως από το ελληνικό φως, μελέτησε τις αναζητήσεις της σύγχρονης με αυτόν Τέχνης, δέχθηκε επιρροές από όλες τις περιοχές των σύγχρονών του ρευμάτων και αποτύπωσε μια πλευρά της ελληνικότητας, με δωρικό ύφος, στιβαρή σχεδίαση και κυρίως συγκρατημένη στο εύκολο συναίσθημα. Πνεύμα ανήσυχο, ασχολήθηκε με τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία, ενώ έγραψε αρκετά βιβλία, αλλά και κριτικές και μεταφράσεις λογοτεχνίας και ποίησης.

Υπήρξε από τους συνιδρυτές του πρωτοπόρου περιοδικού Τέχνης και Λόγου «Το Τρίτο Μάτι» όπου και εξέθεσε για πρώτη φορά τις αισθητικές του θεωρίες. Ως καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, αποτέλεσε πόλο έμπνευσης για τους μαθητές του. Ο Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας, που μας έδωσε ένα έργο αρραγές στην πορεία του χρόνου και του οποίου η ελληνικότητα δεν εκφραζόταν από τη νοσταλγική συναισθηματολογία, αλλά απέρρεε ως ψυχική ανάγκη της οποίας οι πηγές εντοπίζονται στην κλασική του παιδεία, «έφυγε» στις 3 Σεπτέμβρη 1994.