«Ψήφος με σφιγμένα τα δόντια» είναι η γλαφυρή αποτύπωση του κλίματος εκφοβισμού που περιγράφει η εφημερίδα Irish Times, για να περιγράψει την προσέλευση στο δημοψήφισμα, που έγινε την Πέμπτη για το «Δημοσιονομικό Σύμφωνο της Ευρωπαϊκής Ενωσης», που τελικά εγκρίθηκε με 60,29%.

Μπορεί το «Ναι» να επικράτησε αλλά αυτό που κυριάρχησε ήταν η αποχή καθώς η συμμετοχή - και αφού παρατάθηκε η διάρκεια της ψηφοφορίας έως τις 12 το βράδυ της Πέμπτης - ήταν μόλις 50,6%, δηλαδή οι μισοί των 3,1 εκατομμυρίων ψηφοφόρων.

Ενα ακόμη χαρακτηριστικό του δημοψηφίσματος είναι η ανάλυση της ψήφου καθώς οι νέοι και κατά κύριο λόγο εξαθλιωμένες και υποβαθμισμένες περιοχές, και εντός του Δουβλίνου, τάχθηκαν υπέρ του «Οχι», ενώ αντίθετα μικροαστικές και μεσοαστικές περιοχές ειδικά στην επαρχία, τάχθηκαν συντριπτικά υπέρ του «Ναι».

Πρόκειται ακριβώς για αυτά τα τμήματα του πληθυσμού, τα πλέον ευάλωτα στις πιέσεις. Πιέσεις που ήταν αφόρητες παρά το γεγονός ότι ένα «Οχι» της Ιρλανδίας στο «Δημοσιονομικό Σύμφωνο», που σηματοδοτεί τη σκληρή λιτότητα για τους λαούς με πρόσχημα το έλλειμμα, δεν θα επηρέαζε ουσιαστικά την εφαρμογή του.

Με βάση τους όρους που έχουν καθορίσει οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου στην Ευρωζώνη, για την έγκρισή του αρκούν 12 από τις 17 χώρες της Ευρωζώνης. Ηδη έχει εγκριθεί στα κοινοβούλια σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ρουμανία, Πολωνία, Σλοβενία, Λετονία, Σουηδία, και τη Δανία - δε θα επηρέαζε την κατάσταση, όπως συνέβη με προηγούμενα δημοψηφίσματα που αφορούσαν συνθήκες της ΕΕ.

Η Ιρλανδία είναι η μοναδική εκ των 17 χωρών-μελών της Ευρωζώνης που θέτει το δημοσιονομικό σύμφωνο σε λαϊκή ψήφο, καθώς βάσει του ιρλανδικού νόμου οποιαδήποτε μεταβίβαση εθνικής κυριαρχίας απαιτεί τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Οι ανησυχίες των αστών προέρχονταν κατά κύριο λόγο από δύο παράγοντες: Το παρελθόν της καταψήφισης ανάλογων Συνθηκών και Συμφώνων της ΕΕ - η Συνθήκη της Νίκαιας καταψηφίστηκε στο πρώτο δημοψήφισμα της 7/6/2001 και η Συνθήκη της Λισαβόνας στο πρώτο δημοψήφισμα στις 12/6/2008 (για να εγκριθούν μετά από δεύτερα εκβιαστικά δημοψηφίσματα) - και τη λαϊκή οργή και δυσαρέσκεια που έχει κορυφωθεί και εκδηλώθηκε περίπου δύο μήνες πριν και με την ανυπακοή στα έκτακτα χαράτσια για τα σπίτια, όπου μόνο το 50% «συμμορφώθηκε».

Η ιρλανδική κυβέρνηση και τα τρία μεγαλύτερα κόμματα - Φάιν Γκαέλ και οι κυβερνητικοί τους εταίροι, το Εργατικό Κόμμα καθώς και το Φιάνα Φέιλ - σε πλήρη συντονισμό με τις επιχειρηματικές και αγροτικές ενώσεις καθώς και την Ενωση Ιρλανδών Εξαγωγέων, και φυσικά τα αστικά ΜΜΕ, τον κύριο βραχίονα χειραγώγησης της κοινής γνώμης, προειδοποιούσαν απειλητικά καθημερινά εδώ και τρεις μήνες, πραγματοποιώντας καμπάνια υπέρ του «Ναι», ότι η απόρριψη του Συμφώνου θα αποκλείσει την Ιρλανδία από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς «οικονομικής βοήθειας», δηλαδή τη διάσωση των τραπεζών και του κεφαλαίου. Τράπεζες που αποδείχθηκαν «βαρέλι δίχως πάτο». Η Ιρλανδία έλαβε «πακέτο οικονομικής βοήθειας», δάνειο ύψους 85 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη διάσωση του τραπεζικού της τομέα και είναι πιθανόν να χρειαστεί νέα επείγουσα χρηματοδότηση για τις τράπεζες πάντα, μετά το τέλος του προγράμματος ΕΕ-ΔΝΤ, το 2013. Επέμεναν και τόνιζαν ότι η πρώτη συνέπεια θα είναι να μετατραπεί η Ιρλανδία «σε χώρα που δεν είναι πλήρες μέλος». Μία απειλή , κοινή και για άλλες χώρες της ΕΕ, που χρησιμοποιείται και στη χώρα μας, από όλες τις δυνάμεις που με παραλλαγές στηρίζουν τον ευρωμονόδρομο.

Στον αντίποδα, στο στρατόπεδο του «Οχι» ήταν το Σιν Φέιν, το Κόμμα Εργατών της Ιρλανδίας, το ΚΚ Ιρλανδίας, η Ενωμένη Αριστερή Συμμαχία, συνδικάτα και λαϊκές οργανώσεις.

Η ανακούφιση με την οποία υποδέχθηκε τα αποτελέσματα η ιρλανδική κυβέρνηση ήταν έκδηλη. Ανάλογη και η ανακούφιση και στις Βρυξέλλες, καθώς αποφεύχθηκε ένας ακόμη πονοκέφαλος, εν μέσω καπιταλιστικής κρίσης που σοβεί επικίνδυνα.

Για την κυβέρνηση η ανακούφιση είναι ακόμη μεγαλύτερη, όχι μόνο για την έγκριση αλλά και για την δυνατότητα που διανοίγεται να χρησιμοποιήσει το αποτέλεσμα για την επιβολή σκληρότερων και αντιλαϊκών μέτρων και για την αντιμετώπιση της λαϊκής αντίδρασης που θεωρείται δεδομένο ότι θα διογκώνεται, παρά το «αρνητικό αποτέλεσμα» του δημοψηφίσματος.

Εξάλλου, η κυβέρνηση του Εντα Κένι έρχεται να συνεχίσει την ίδια πολιτική που την περασμένη δεκαετία εμφανιζόταν ως το λεγόμενο «ιρλανδικό θαύμα» ή «κέλτικος τίγρης», που στηριζόταν στην πλήρη κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων χάρη της «ευελιξίας», στην μηδαμινή σχεδόν φορολόγηση των καπιταλιστών και στην ανεμπόδιστη κερδοσκοπία στα ακίνητα. Τότε βεβαίως οι ρυθμοί ανάπτυξης έφταναν το 7% ωστόσο οι μεγάλες πολυεθνικές, αφού αποκόμισαν τα μέγιστα κέρδη αναζήτησαν νέες περιοχές του κόσμου - με προτίμηση την Ασία - για να βρουν φθηνότερους εργάτες. Η αλληλοδιαπλοκή των τραπεζών της Ιρλανδίας με αμερικανικά κεφάλαια με το ξέσπασμα της συγχρονισμένης καπιταλιστικής κρίσης, επιδείνωσε την κατάσταση και στην χώρα και το «μάρμαρο πληρώνουν» και πάλι τα λαϊκά στρώματα - προκειμένου να διασωθεί το κεφάλαιο - με νέες περικοπές, χαράτσια και ανεργία, που φτάνει με τα επίσημα και προφανώς υποτιμημένα στοιχεία, το 14,2%.