Η οικονομική κρίση στη χώρα βαθαίνει, οι δυσμενείς επιπτώσεις της στην επιβίωση εκατοντάδων χιλιάδων αυτοαπασχολούμενων και μικρών ΕΒΕ ήδη διαφαίνονται τραγικές. Το 42,1% των μικροεπιχειρήσεων έκλεισε το 2011 με ζημιές. 180 χιλ. επιχειρήσεις (σχεδόν στο σύνολό τους, μικρές) δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν κίνδυνο κλεισίματος το επόμενο δωδεκάμηνο, 60 χιλ. από αυτές θεωρούν βέβαιο το λουκέτο. Ενας στους τρεις αυτοαπασχολούμενους έχουν καθυστερημένες οφειλές και υποχρεώσεις (ΟΑΕΕ, ΔΕΚΟ, δημόσια ταμεία, προμηθευτές κ.λπ.). Αυτά διαπιστώνει έρευνα του ΙΜΕ της ΓΣΕΒΕΕ (Φεβρουάριος 2012).

Την ίδια κατάσταση επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία του ΟΑΕΕ. Από τους 800 χιλ. ασφαλισμένους, ταμειακά ενήμεροι είναι μόνο 372 χιλ. (το 46,5 %). Οι υπόλοιποι το 53,5% χρωστάνε λιγότερες ή περισσότερες εισφορές, και κατά συνέπεια έχουν απομείνει χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Το 2011 κατατέθηκαν 56 χιλ. αιτήσεις διαγραφών από το ταμείο.

Δεν έχει κανένα νόημα η παραπέρα παράθεση στοιχείων φτώχειας. Η κατάσταση των αυτοαπασχολούμενων αποτυπώνεται πολύ παραστατικά στα ξενοίκιαστα μαγαζιά στις συνοικίες, διακρίνεται στις κουβέντες των αυτοαπασχολούμενων που ξεχειλίζουν από αγανάκτηση και οργή. Το ζητούμενο είναι, πώς θα εκφραστεί αυτή η αγανάκτηση και η οργή, και στην κάλπη, και μετά τις εκλογές, οπότε η κατάσταση θα συνεχίζει να χειροτερεύει. Χρήσιμο είναι, επομένως, να απομυθοποιήσουμε, μια σειρά δόγματα του «ευρωπαϊκού μονόδρομου».

Η Ευρωπαϊκή Ενωση προβάλλεται σαν ο παράδεισος της επιχειρηματικότητας. Επιχειρήσεις παντού, σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Αν, μάλιστα, αυτή συνδυαστεί και με τη, λεγόμενη, ανταγωνιστικότητα, έχουμε μπροστά μας χειροπιαστή την «κότα που γεννάει τα χρυσά αυγά». Πολλοί αυτοαπασχολούμενοι κολακεύτηκαν, τα προηγούμενα χρόνια, που θα έπαιρναν μέρος σε μια τέτοια κοσμογονία.

Ομως, το οικοδόμημα αυτό δεν είναι και τόσο στέρεο.

Δεν εξηγεί, για παράδειγμα, πώς γίνεται, σε τομείς της οικονομίας όπου κυριαρχούν λίγες και μεγάλες επιχειρήσεις, να τα βρίσκουν εύκολα μεταξύ τους, για να κρατήσουν ψηλά τις τιμές σε βάρος του καταναλωτή (π.χ. γαλακτοβιομηχανίες). Γιατί στις μεγάλες δουλειές η μίζα είναι απαραίτητη, έτσι ώστε να φουσκωθούν οι τιμές (π.χ. «Siemens», οπλικά συστήματα). Εδώ ο ανταγωνισμός πήγε περίπατο. Δεν εξηγεί, επίσης, πώς θα ανταγωνιστεί το σουπερμάρκετ και το πολυκατάστημα ο μικρέμπορος και ο μικροβιοτέχνης με τα πενιχρά κεφάλαια και μέσα που διαθέτει. Οποιος δε διαθέτει επαρκή κεφάλαια, έπαιξε κι έχασε.

Ακόμα μια απορία. Οι ταξιτζήδες και οι φορτηγατζήδες, για παράδειγμα, δεν είναι επιχειρηματίες; Οχι, απαντούν με αυστηρότητα οι απολογητές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αυτοί είναι «κλειστά επαγγέλματα» που νοθεύουν τον ανταγωνισμό, και πρέπει να εξοβελιστούν από την αγορά. Απ' ό,τι φαίνεται η επιχειρηματικότητα έχει δυο μέτρα και δυο σταθμά.

Οφείλουμε, όμως, να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους.

Η επιχειρηματικότητα δεν αφορά τους αυτοαπασχολούμενους και τους μικρούς ΕΒΕ που παλεύουν για το μεροκάματο. Ανταγωνιστικότητα σημαίνει ότι οι εκατοντάδες χιλιάδες μικροεπιχειρήσεις θα κλείσουν για να δώσουν χώρο στις μεγάλες επιχειρήσεις και τα μονοπώλια. Το αναφέρουν καθαρά τα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ύπαρξη πληθώρας μικροεπιχειρήσεων στην ελληνική οικονομία συνιστά «διαρθρωτικό πρόβλημα» που απαιτεί λύση. Οι αστοί πολιτικοί το αποκρύβουν για να εξαπατήσουν τους ψηφοφόρους τους, αλλά οι πολιτικές που εφαρμόζουν υπηρετούν με συνέπεια αυτήν την προοπτική. Η οικονομική κρίση προσφέρει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία, να επιταχύνουν τις διαδικασίες μονοπώλησης της αγοράς και να ξεμπερδεύουν με εκατοντάδες χιλιάδες αυτοαπασχολούμενους και μικρούς ΕΒΕ.

Θα μου πείτε, δεν έχει πολιτική η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι αστικές κυβερνήσεις για τις μικροεπιχειρήσεις; Και βέβαια έχει πολιτική για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και μάλιστα την θεωρεί πρωτεύουσας σημασίας για την ανάπτυξη (η λέξη μεσαίες που προστέθηκε, έχει τη σημασία της, που θα φανεί παρακάτω).

Ας δούμε μερικές, μόνο, πλευρές αυτής της πολιτικής όπως εφαρμόστηκε τα προηγούμενα χρόνια.

Τα περίφημα «ευρωπαϊκά προγράμματα» δεν έφτασαν ποτέ στο παρελθόν στις μικροεπιχειρήσεις και δεν είχαν τέτοιο στόχο. Τα καρπώθηκαν κύρια μεγάλες επιχειρήσεις και ένας αριθμός μεσαίων. Τα ψίχουλα που περίσσεψαν για τους αυτοαπασχολούμενους δεν ήταν ικανά να βελτιώσουν την οικονομική τους θέση σαν σύνολο.

Το ΤΕΜΠΜΕ (Ταμείο Εγγύησης Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων) προβλήθηκε σαν η λύση στο χρηματοδοτικό πρόβλημα των μικροεπιχειρήσεων. Στα 8 χρόνια της λειτουργίας του, εγγυήθηκε δάνεια σε 7 χιλ. επιχειρήσεις, κυρίως μεσαίες, σε σύνολο 850 χιλ μικροεπιχειρήσεων. Τα μόνα που είχαν κάποια αξία για τις μικροεπιχειρήσεις ήταν δάνεια για την αντιμετώπιση των συνεπειών από την κρίση, πριν από 2 χρόνια και αφορούσαν 57 χιλ. επιχειρήσεις. Σήμερα όλα αυτά βρίσκονται στον αέρα, αφού το 70% των δανειοληπτών δυσκολεύεται να πληρώσει τις δόσεις (εκτιμήσεις της ΕΣΕΕ).

Την ίδια διαφήμιση είχαν και οι συνεταιριστικές τράπεζες, οι οποίες ιδρύθηκαν με χρήματα των αυτοαπασχολούμενων. Σήμερα τρεις από αυτές (Λαμίας, Αχαΐας και Λέσβου) βρίσκονται σε καθεστώς εκκαθάρισης, γιατί δεν άντεξαν στον ανταγωνισμό των μεγάλων τραπεζών και την οικονομική κρίση. Τα χρήματα των αυτοαπασχολούμενων χάθηκαν.

Τελικά, την πολυδιαφημισμένη ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων την καρπώθηκαν μια χούφτα μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, ουσιαστικά, δορυφόροι των μονοπωλίων που συμπληρώνουν τον κύκλο της μονοπώλησης. Τα ψίχουλα που έφτασαν σε μικροεπιχειρήσεις, στόχο είχαν «να θολώσουν τα νερά», να αποσπάσουν τη συναίνεση και την ανοχή των αυτοαπασχολούμενων.

Οι αστικές αναλύσεις, που προβάλλονται για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αποφεύγουν συστηματικά να μιλήσουν για την οικονομική κρίση. Επικεντρώνουν στα κρατικά ελλείμματα και τα χρέη, έτσι μπορούν εύκολα να μεταθέσουν το πρόβλημα από την καπιταλιστική κρίση, που είναι συνέχεια και συνέπεια της προηγούμενης καπιταλιστικής ανάπτυξης, στο αποτέλεσμά της.

Μια από τις αιτίες της κατάστασης αυτής θεωρούν και την περιώνυμη φοροδιαφυγή και μάλιστα τη φοροδιαφυγή των ελεύθερων επαγγελματιών. Δίνουν στη δημοσιότητα τα οικονομικά στοιχεία μερικών μεγαλογιατρών και μεγαλοδικηγόρων, συλλαμβάνουν, «μετά βαΐων και κλάδων», και ορισμένους μεγαλόσχημους και το γλυκό έδεσε.

Τι αποκαλύπτουν, όμως, τα στοιχεία των κρατικών προϋπολογισμών; Ειδικά οι αυτοαπασχολούμενοι θα επιβαρυνθούν το 2012 με 5 δισ. ευρώ αυξημένα κατά 53,5% σε σχέση με το 2011 και κατά 216,5% σε σχέση με το 2010 χωρίς να υπολογίσουμε τους υπόλοιπους φόρους που επιβάλλονται σε όλα τα λαϊκά στρώματα. Ετσι εννοούν οι αστικές κυβερνήσεις το χτύπημα της φοροδιαφυγής. Στον αντίποδα, οι μεγάλες επιχειρήσεις προβλέπεται να πληρώσουν μόνο 2,3 δισ. φόρους μειωμένους κατά 34,9% σε σχέση με το 2011 και κατά 37,2% σε σχέση με το 2010. Αυτήν τη φορολογική ασυλία, όμως, την ονομάζουν αναπτυξιακά κίνητρα.

Επιβεβαιώνεται πιο καθαρά ο φιλομονοπωλιακός προσανατολισμός των κυβερνήσεων και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Λουκέτα για τις μικροεπιχειρήσεις - προνόμια για το μεγάλο κεφάλαιο.

Και μέσα στο χαμό της οικονομικής κρίσης, βγαίνουν οι εκπρόσωποι του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και των παραφυάδων τους και οδύρονται για τον άμεσο κίνδυνο να μην πληρωθούν μισθοί και συντάξεις, για τον άμεσο κίνδυνο χρεοκοπίας της χώρας αν δεν πληρωθούν τα δανεικά. Αυτοί, που με την πολιτική τους, χρεοκοπούν καθημερινά τα λαϊκά στρώματα, αυτοί που καταλήστευσαν τα ασφαλιστικά ταμεία, αυτοί που διόγκωσαν τα κρατικά ελλείμματα και τα χρέη, για να υπηρετήσουν την ανάπτυξη των μονοπωλίων, εμφανίζονται υπέρμαχοι μιας ισχυρής κυβέρνησης την επομένη των εκλογών. Για να κάνει τι; Να συνεχίσει και να εμπλουτίσει τη βάρβαρη αντιλαϊκή πολιτική που ήδη εφαρμόζεται.

Εχουμε, όμως, και μια άλλη, πιο επικίνδυνη, εκδοχή της ίδιας απάτης. Εδώ πρωταγωνιστεί η ναυαρχίδα της «ενότητας της αριστεράς», ο ΣΥΝ. Κατακεραυνώνει το ΚΚΕ ότι δε συναινεί σε μια αριστερή κυβέρνηση, η οποία, δήθεν, βρίσκεται προ των πυλών και αποτελεί ιστορική ευκαιρία για τον ελληνικό λαό. Πρόκειται για μια πονηρή αναστροφή του πολιτικού προβλήματος της χώρας, από πρόβλημα εξουσίας, σε πρόβλημα διακυβέρνησης. Λες και οι κυβερνήσεις δεν υπηρετούν την οικονομική εξουσία, αλλά μπορούν και να αποσπαστούν από αυτήν και να υπηρετήσουν αντίθετα συμφέροντα. Είναι δυνατόν, ισχυρίζεται, να ασκήσουμε φιλολαϊκή πολιτική χωρίς να θίξουμε και πολλά πράγματα από το ευρωπαϊκό οικοδόμημα των μονοπωλίων.

Το ψέμα έχει κοντά ποδάρια. Οποιος υποστηρίζει την Ευρωπαϊκή Ενωση τάσσεται με τα μονοπώλια. Οποιες προθέσεις και να έχει, θα υποχρεωθεί, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, να συναινέσει σε μείωση μισθών και συντάξεων, στο χτύπημα των αυτοαπασχολούμενων και των αγροτών, στο στραγγαλισμό των λαϊκών αναγκών. Εκεί οδηγεί η άμεση λύση που προτείνουν.

Αν έχει κάτι σίγουρο στα χέρια του ο αυτοαπασχολούμενος, αυτό είναι το όπλο των αγώνων. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, τα προηγούμενα χρόνια, σε όλες τους τις παραλλαγές και εναλλαγές έδωσαν μόνο βάσανα. Οπως έχει μάθει να παλεύει ατομικά για να εξασφαλίσει ένα μεροκάματο της προκοπής, οφείλει να παλέψει και σε κοινωνικό επίπεδο, διαφορετικά «χτυπάει αέρα». Μόνο η οργανωμένη δράση μπορεί να αποκρούσει εκβιασμούς και ψευτοδιλήμματα. Με αυτό το όπλο στα χέρια του, μπορεί να καθυστερήσει, να αναβάλει ή ακόμα και να ματαιώσει αντιλαϊκά μέτρα. Μπορεί να αλλάξει τους συσχετισμούς στην κοινωνία, να ανοίξει δρόμους για μια άλλη εξουσία, που θα έχει κριτήριο την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Η ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών είναι που καθορίζει, τελικά, τη ρεαλιστικότητα της κάθε πολιτικής πρότασης.

Σε αυτήν την πραγματικότητα, οι θέσεις του ΚΚΕ αποτελούν πολύτιμο σύμμαχο. Η ενίσχυση του ΚΚΕ και στις βουλευτικές εκλογές θωρακίζει τη λαϊκή αντίσταση και αντεπίθεση. Μπορεί να δυναμώσει την οργανωμένη πάλη. Αυτή είναι η πιο σίγουρη και εφικτή προοπτική στα σημερινά αδιέξοδα.