Γυναίκες της Ελλάδας. Γυναίκες που έγραψαν τη δική τους ιστορία μέσα στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Γυναίκες που δικαιωματικά τους ανήκει μια περίοπτη θέση στο Πάνθεον των ηρωίδων του λαϊκο-δημοκρατικού αγώνα και της σύγχρονης νεοελληνικής ιστορίας. Ενα κεφάλαιο της μεγάλης ιστορίας των γυναικών από τα λαϊκά στρώματα όλου του κόσμου.

1946-2006. Εξήντα χρόνια από τότε που το λαϊκό κίνημα ωθείται από τον ταξικό του αντίπαλο, την άρχουσα τάξη της Ελλάδας και τους Αγγλοαμερικανούς ιμπεριαλιστές, να ακολουθήσει τον ένοπλο αγώνα. Εναν αγώνα για μια Ελλάδα του λαού της.

Ας παρακολουθήσουμε, όμως, τις ιστορικές συνθήκες εκείνης της περιόδου στην εξέλιξή τους.

Μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου επήλθαν ριζικές αλλαγές στον παγκόσμιο συσχετισμό των δυνάμεων προς όφελος του σοσιαλισμού και σε βάρος του καπιταλισμού. Οι λαοί, μετά τη νίκη τους κατά του φασισμού, συνεχίζουν τον ειρηνικό αγώνα αντιμετώπισης των καταστρεπτικών συνεπειών του πολέμου και της δημιουργικής ανάπτυξης.

Από τα ιμπεριαλιστικά κράτη, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, εγκαινιάστηκε η πολιτική του «ψυχρού πολέμου» στις διεθνείς σχέσεις. Θύμα αυτής της πολιτικής, με την αγγλική αρχικά και την αμερικανική στη συνέχεια επέμβαση, ήταν και η χώρα μας.

Παρά τη νίκη που πέτυχαν το Δεκέμβρη του 1944, δεν κατόρθωσαν να συντρίψουν το λαϊκό δημοκρατικό ΕΑΜικό κίνημα. Εξαπόλυσαν τότε αμείλικτο διωγμό ενάντια στο λαϊκό κίνημα. Χιλιάδες αγωνιστές καταδικάστηκαν σε θάνατο, δεκάδες χιλιάδες φυλακίστηκαν και εξορίστηκαν.

Σ' αυτές τις συνθήκες του μονόπλευρου πολέμου, που κήρυξε η αστική τάξη της Ελλάδας και οι Αγγλοι προστάτες της, η καθοδήγηση του ΚΚΕ προσανατόλισε το Κόμμα και το κίνημα με τη 2η Ολομέλεια της ΚΕ το Φλεβάρη του 1946 και προς τον ένοπλο αγώνα.

Τον Οκτώβρη του '46 συγκροτήθηκε το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, που καθοδήγησε στη συνέχεια τον ένοπλο αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία, τη δημοκρατία, την πρόοδο και την ειρήνη.

Το ΚΚΕ, ραχοκοκαλιά και ψυχή του ΔΣΕ, φρόντισε ώστε να αναπτύσσεται ειδική δουλειά στις γυναίκες που συμμετείχαν και δρούσαν στις γραμμές του ΔΣΕ.

Με απόφαση του ΚΚΕ και του Γενικού Αρχηγείου (ΓΑ) του ΔΣΕ το Φλεβάρη του 1948 οργανώνεται ειδική σύσκεψη γυναικών στο ΓΑ. Στη σύσκεψη συμμετέχει αντιπροσωπεία της ΑΦΖ (γυναικεία οργάνωση των Σλαβομακεδονιτισσών). Στη σύσκεψη συζητήθηκε η απόφαση του ΚΚΕ και του ΓΑ για την ιδιαίτερη δουλειά στις γυναίκες του ΔΣΕ. Σύμφωνα με την απόφαση, έπρεπε να τοποθετηθεί γυναίκα στέλεχος ως βοηθός Πολιτικού Επιτρόπου (ΠΕ), από το ΓΑ έως τη διμοιρία. Ετσι, θεσμοθετείται η βοηθός ΠΕ για την ανάπτυξη της ιδιαίτερης δουλειάς στις γυναίκες του ΔΣΕ.

Η συμμετοχή και η δράση των γυναικών σ' αυτόν τον ηρωικό λαϊκό στρατό ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Στα μάχιμα τμήματα του ΔΣΕ, οι γυναίκες αποτελούν το 30% των μαχητών.

Οι γυναίκες μαχήτριες δεν υστερούσαν καθόλου σε μαχητικότητα, ικανότητα και αυταπάρνηση στον ένοπλο αγώνα από τους άνδρες μαχητές, σ' όλα τα μετερίζια, σαν ίσος προς ίσο.

Σε 688 ανέρχονται οι γυναίκες στελέχη, αξιωματικοί και υπαξιωματικοί του ΔΣΕ. Αρκετές ήταν οι μαχήτριες που τιμήθηκαν με διακρίσεις ηθικής αμοιβής για τη δράση τους. Σε 55 γυναίκες απονεμήθηκαν μετάλλια ανδρείας, σε 244 δόθηκε προαγωγή επ' ανδραγαθία, ενώ εκατοντάδες πήραν έπαινο. Χαρακτηριστικά ονόματα όπως Λαοκρατία, Θύελλα, Μάχη, Αστραπή θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένα στην ιστορία, απεικονίζοντας γενναίες γυναικείες μορφές του λαϊκού αγώνα και του ΔΣΕ.

Κοντά σε αυτές που πολεμούσαν με το όπλο, έδιναν τη μάχη οι τραυματιοφορείς, οι τηλεφωνήτριες, οι νοσοκόμες, οι σαμποταρίστριες, οι σύνδεσμοι.

Σε πολλές δύσκολες καταστάσεις, οι γυναίκες φρόντιζαν να εμψυχώνουν με το δικό τους ξεχωριστό τόνο αισιοδοξίας τους μαχητές και τις μαχήτριες. Στη θρυλική πορεία της Ταξιαρχίας αόπλων της Ρούμελης προς τη Μακεδονία ανάμεσα στους 1.200, οι 300 ήταν γυναίκες. Η φάλαγγα βάδιζε 40 μερόνυχτα και απ' αυτά τα 13 χωρίς τροφή. Διάνυσαν 6 χιονισμένες βουνοκορφές, 4 μεγάλους κάμπους και 6 δημοσιές και άντεξαν. Επτά γυναίκες, επειδή ξεκόπηκαν από τη φάλαγγα, έχασαν τον προσανατολισμό της πορείας, έπεσαν από βράχο του Ολύμπου σαν νέες Σουλιώτισσες, για να μην αιχμαλωτιστούν από τους μοναρχοφασίστες.

Οι γυναίκες στο ΔΣΕ δούλευαν στα συνεργεία ιματισμού και υπόδησης. Χρησιμοποιούνταν στην επιμελητεία και στα μαγειρεία. Οργάνωναν το «νοικοκυριό» στα τμήματα, ξεσήκωναν με τον ενθουσιασμό τους την επαναστατική άμιλλα. Εγραφαν γράμματα, συνθήματα, μοίραζαν εφημερίδες και τρικ. Εμπαιναν στα σπίτια των γυναικών προπαγανδίζοντας τους σκοπούς του ΔΣΕ, έδιναν θάρρος, πίστη και ελπίδα για την προοπτική του αγώνα. Αρκετές φορές, μιλούσαν σε συγκεντρώσεις γυναικών φροντίζοντας για την πολιτική τους ενημέρωση. Οργάνωναν παιδικά συσσίτια, δούλευαν στην επαγρύπνηση, στα Λαϊκά Συμβούλια και τα Λαϊκά Δικαστήρια στην Ελεύθερη Ελλάδα. Ολα αυτά ήταν αποτέλεσμα της ειδικής δουλειάς του ΚΚΕ για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των μαχητριών του ΔΣΕ, για τη διαπαιδαγώγησή τους, συστατικό μέρος της κομματικής, ιδεολογικοπολιτικής διαπαιδαγωγητικής δράσης του στο ΔΣΕ.

Στα καθήκοντα της ιδιαίτερης δουλειάς για τις γυναίκες ήταν: Η φροντίδα για εκπαίδευση, κατάρτιση και ειδίκευση των μαχητριών. Η στελεχική ανάδειξη βαθμοφόρων αξιωματικών και υπαξιωματικών και η ανάδειξη και κατάρτιση της γυναίκας στελέχους βοηθού του Πολιτικού Επιτρόπου. Το περιεχόμενο αυτών των καθηκόντων ήταν προσανατολισμένο στην προσαρμογή των γυναικών στις δυσκολίες του πολέμου, στο ατσάλωμα της πίστης για το δίκαιο του αγώνα, στο χειρισμό των όπλων, στην ανάδειξη και αξιοποίηση των γυναικών στρατιωτικών στελεχών, στην ισότιμη τοποθέτησή τους στις γραμμές του ΔΣΕ. Σημαντικό ρόλο σ' αυτά έπαιξε ο θεσμός της υπεύθυνης γυναικών δίπλα στον Πολιτικό Επίτροπο.

Οι γυναίκες, ιδιαίτερα τα στελέχη, εκπαιδεύονταν στην τέχνη της καθοδήγησης, στις ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες του πολέμου. Διαπαιδαγωγούνταν, ώστε να είναι παράδειγμα για μίμηση και διαπαιδαγωγούσαν στη συνέχεια με την ίδια τέχνη και επιμονή τις συντρόφισσές τους. Στα πλαίσια της ξεχωριστής πολιτικοϊδεολογικής καθοδήγησης φρόντιζαν για την κατάλληλη αξιοποίησή τους (ομαδάρχες), ώστε να εκπαιδευτούν στα καθήκοντα της διοίκησης, να φροντίζουν για τη συνειδητή πειθαρχία, να αναγνωρίζονται ως διοικητές και να ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά. Οι υπεύθυνες μέλη της διοίκησης των τμημάτων έπαιρναν μέρος στην επεξεργασία των στρατιωτικών σχεδίων, εξέφραζαν γνώμη, προετοίμαζαν ιδεολογικοπολιτικά και ψυχολογικά τις μαχήτριες για την εκπλήρωση της αποστολής τους.

Στα πλαίσια ακόμη της ειδικής διαφωτιστικής δουλειάς στις γυναίκες είχαν οργανώσει ειδικές αναλύσεις - συζητήσεις του δελτίου του ΔΣΕ, σχολή μόρφωσης των αναλφάβητων μαχητριών, έκδοση ειδικών για τις γυναίκες εντύπων και εφημερίδων, όπως η «Μαχήτρια» και η «Αγωνίστρια», και φρόντιζαν την ιδιαίτερη επιμορφωτική δραστηριότητα με μελέτες και συζητήσεις βιβλίων, όπως π.χ. «Οι γυναίκες της Ελλάδας στον αγώνα». Στην ιδιαίτερη δουλειά στις γυναίκες του ΔΣΕ περιλαμβάνονται ποικίλα ψυχαγωγικά προγράμματα και οι ηθικές αμοιβές.

Ολη αυτή η ξεχωριστή δραστηριότητα ανέδειξε στις πιο δύσκολες συνθήκες του αγώνα ένα νέο τύπο ανθρώπου και για τους άντρες και για τις γυναίκες με την εξασφάλιση της ισοτιμίας και του αλληλοσεβασμού μεταξύ τους και στέρεη βάση το ιδεολογικό, πολιτικό ατσάλωμα για το δίκιο του αγώνα της εργατικής τάξης, των καταπιεσμένων, για τη λαοκρατία, για το σοσιαλισμό. Είναι παρακαταθήκη για το λαϊκό κίνημα της πατρίδας μας στις σύγχρονες συνθήκες που φωτίζει το δρόμο της πάλης για τη συγκρότηση του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού δημοκρατικού μετώπου πάλης για το σοσιαλισμό.

Ξανακοιτάζοντας την ιστορία μας, ανακαλύπτουμε τις αστείρευτες δυνάμεις του εργατικού και του λαϊκού μας κινήματος. Τα ιδανικά και οι αξίες του μπορούν να εμπνεύσουν στους ανθρώπους μεγάλα και ηρωικά κατορθώματα, να διαπαιδαγωγήσουν το νέο τύπο του πιο ανιδιοτελούς ανθρώπου, να συνεγείρουν τις λαϊκές μάζες και να αναδείξουν προσωπικότητες, τους φυσικούς ηγέτες του λαού.

Αυτή η ιστορική περίοδος αποκάλυψε και στις ίδιες τις γυναίκες τις δυνατότητες και τα όριά τους, τους έδωσε αυτοπεποίθηση και το αληθινό πλαίσιο της ισοτιμίας τους. Είναι μια ανεπανάληπτη σελίδα ηθικού ψυχικού μεγαλείου και διδαγμάτων, που σάρωσε τις απόψεις για τη γυναικεία αδυναμία, ανέτρεψε τη φιλολογία της γυναίκας που είναι φτιαγμένη μόνο για το μικρόκοσμο του σπιτιού της. Εβαλε τη γυναίκα στην πραγματική θέση και το ρόλο που της αξίζει στη νέα ανθρώπινη κοινωνία.