Ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας είναι η θέση του Κιργιστάν, ανάμεσα στο Καζακστάν και την Κίνα

Η συμφωνία που υπέγραψαν Μπισκέκ και Ουάσιγκτον έχει διάρκεια ενός έτους και προβλέπει ετήσια πληρωμή από τις ΗΠΑ της τάξης των 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Κιργιστάν για τη χρήση της βάσης - τρεις φορές περισσότερο απ' ό,τι τον προηγούμενο χρόνο. Επίσης η Ουάσιγκτον δηλώνει πρόθυμη να διαθέσει 36,6 εκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή επιπλέον χώρων στάθμευσης των αεροσκαφών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης και 30 εκατομμύρια δολάρια για νέο εξοπλισμό ελέγχου ναυσιπλοΐας και της κυκλοφορίας.

Και αυτό παρόλο που το Φλεβάρη το Κοινοβούλιο του Κιργιστάν είχε αποφασίσει τη λήξη των συμφωνιών με 11 χώρες (Αυστραλία, Δανία, Ιταλία, Ισπανία, Νότια Κορέα, Ολλανδία, Νορβηγία, Νέα Ζηλανδία, Πολωνία, Τουρκία και Γαλλία) σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη των στρατιωτικών τους δυνάμεων στο αεροδρόμιο «Μανάς».

Είχε προηγηθεί συμφωνία ανάμεσα στους προέδρους της Ρωσίας και του Κιργιστάν, Μεντβέντεφ και Μπακίγιεφ, αντίστοιχα, για την παροχή δανείου ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων και «βοήθεια» 150 εκατομμυρίων δολαρίων, συμφωνία που τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης άφηναν ανοικτό το ενδεχόμενο η Ρωσία να έχει ασκήσει πιέσεις στο Κιργιστάν, πληρώνοντάς το, ουσιαστικά, για το κλείσιμο της βάσης. Ωστόσο, τα πρόσφατα δημοσιεύματα που ανέφεραν ότι το Μπισκέκ έκανε δεκτή την πρόταση της Ρωσίας να ανοίξει και δεύτερη στρατιωτική βάση στο Οτς στο νότιο τμήμα της χώρας, ενισχύει τις απόψεις πως το «δάνειο» αποτέλεσε ουσιαστική πληρωμή για τη απόκτηση της δεύτερης βάσης. Η συγκεκριμένη βάση θα λειτουργήσει στο πλαίσιο του Οργανισμού του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ) στο οποίο συμμετέχουν η Αρμενία, το Καζαχστάν, το Κιργιστάν, η Ρωσία, το Τατζικιστάν, η Λευκορωσία και το Ουζμπεκιστάν.

Παρ' όλ' αυτά, ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν οι δηλώσεις του Μεντβέντεφ σχετικά με τη συνέχιση της χρησιμοποίησης της βάσης από τις ΗΠΑ, καθώς υποστήριξε ότι η δημιουργία αυτού του κέντρου «θα συμβάλει στον αγώνα ενάντια στη διεθνή τρομοκρατία», δηλώσεις που δείχνουν πως η καπιταλιστική Ρωσία υιοθετεί τα προσχήματα των ιμπεριαλιστών. Η στάση του αυτή δεν είναι κάτι διαφορετικό, καθώς και στο παρελθόν (Δεκέμβρης 2001) είχε συμφωνήσει στη λειτουργία της βάσης στα πλαίσια της αμερικανο-ΝΑΤΟικής εισβολής στο Αφγανιστάν μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτέμβρη.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ φάνηκε πως είναι διατιθεμένη να κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να μη χάσει έναν καλό σύμμαχο στην περιοχή, μια περιοχή που όχι μόνο είναι πλούσια σε ενεργειακές πηγές (κοιτάσματα χρυσού, πετρελαίου και φυσικού αερίου) αλλά και σε ιδιαίτερα «καλή» θέση από άποψη γεωστρατηγικής σημασίας. Σημειώνεται ότι το Κιργιστάν συνορεύει με το Καζακστάν στα βόρεια και βορειοδυτικά, με το Ουζμπεκιστάν στα νοτιοδυτικά, το Τατζικιστάν στα νότια και με την Κίνα στα νοτιοανατολικά. Η αμερικανική κυβέρνηση επιχειρεί να σταθεροποιήσει την επιρροή της στην περιοχή καθώς αναζητά εναλλακτικές διόδους τροφοδοσίας για το Αφγανιστάν, με την Κεντρική Ασία ως την κύρια εναλλακτική. Από τη μεριά της η Ρωσία προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτές τις αμερικανικές κινήσεις για να «κρατήσει» την κυριαρχία της στα πρώην σοβιετικά κράτη, αλλά και για τους δικούς της γεωστρατηγικούς σκοπούς.

Η κυβέρνηση Ομπάμα δεν άφησε τις παλαιότερες προσπάθειες των κυβερνήσεων των ΗΠΑ να πάνε χαμένες σε ό,τι αφορά την καθοδήγηση και τη στήριξη των διάφορων λεγόμενων «πολύχρωμων επαναστάσεων» («επανάσταση» των Ρόδων στη Γεωργία το 2003, «πορτοκαλί επανάσταση» στην Ουκρανία το 2004 και την «επανάσταση της τουλίπας» ή «λεμονί επανάσταση» στο Κιργιστάν το 2005). Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση των ΗΠΑ με τη βοήθεια των λεγόμενων ινστιτούτων όπως η «Ομάδα Διεθνών Κρίσεων» (International Crisis Group), το «Ράδιο Ελεύθερη Ευρώπη» (που και τα δύο χρηματοδοτούνται από τον πολυεκατομμυριούχο Τζορτζ Σόρος) καθώς και την «Εθνική Χρηματοδότηση για τη Δημοκρατία» (National Endowment for Democracy) όχι μόνο δημιούργησε φιλικές προς τις ΗΠΑ κυβερνήσεις αλλά επέκτεινε και τους ΝΑΤΟικούς στρατιωτικούς δεσμούς προς τα σύνορα της Ρωσίας και της Κίνας. Ετσι, το ΝΑΤΟ από στρατιωτική ένωση 16 δυτικών χωρών, έγινε 28μελής ένωση - με τα καινούργια μέλη να προέρχονται σχεδόν όλα από πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

Ο κατά τα άλλα σύμμαχος των ΗΠΑ, πρόεδρος Κουρμανμπέκ Μπακίγιεφ που βρισκόταν προς αναζήτηση χρημάτων, απευθύνθηκε στη Ρωσία που, μαζί με τις ΗΠΑ επεδίωκαν να ισχυροποιήσουν την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική τους κυριαρχία στη χώρα. Ετσι κατάφερε να λάβει το ρωσικό οικονομικό «πακέτο», που ανάμεσα στα άλλα συμπεριλάμβανε και χρήματα για την κατασκευή ένός υδροηλεκτρικού έργου ισχύος 1.900 MW. Σε μια παράλληλη εξέλιξη, τον περασμένο Ιούνιο η ρωσική «Gazprom» συμφώνησε να αγοράσει το πλειοψηφικό μερίδιο της κρατικής επιχείρησης αερίου «Kyrgyzgaz».

Εξάλλου, δεν είναι η πρώτη φορά που το Κιργιστάν «παίζει το παιχνίδι» του χρήματος καθώς εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί τη συγκεκριμένη τοποθεσία ως πηγή εισοδήματος. Η ίδια τακτική αναμένεται να ακολουθήσει ο Μπακίγεφ μετά την πρόσφατη επανεκλογή του στις προεδρικές εκλογές στη χώρα στις 23 Ιούλη όπου απέσπασε το 76,43% των ψήφων, παρά τις αντικρουόμενες δηλώσεις του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) που μίλησε για νοθεία και παρατυπίες, αλλά και των παρατηρητών της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) που έκαναν λόγο για «διάφανη και ελεύθερη» εκλογική διαδικασία.

Ωστόσο το Κιργιστάν «έπαιξε» τόσο με τη Ρωσία όσο και τις ΗΠΑ, ζητώντας από την κάθε χώρα αύξηση του ενοικίου, χωρίς ωστόσο να παίρνει τη θέση κανενός. Αλλά και νωρίτερα, από το 2001 που χρησιμοποιείται η βάση από τους Αμερικανούς έχουν δοθεί εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στον τότε πρόεδρο Ασκάρ Ακάγιεφ, που σύμφωνα με σχετική έρευνα του FBI πήγαν σε υπεράκτιους τραπεζικούς λογαριασμούς της οικογένειάς του («Νιου Γιορκ Τάιμς»). Μετά τη λεγόμενη «επανάσταση της τουλίπας» ο Μπακίεφ απαίτησε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ αύξηση στο νοίκι, αλλά και τις καθυστερημένες πληρωμές που καταχράστηκε το καθεστώς Ακάγιεφ. Μετά από ένα χρόνο διαπραγματεύσεων, οι δύο πλευρές συμφώνησαν τον Ιούλη του 2006 σε μια συμβιβαστική λύση που αποτελούνταν από 150 εκατομμύρια δολάρια.

Το ίδιο συνέβη και τώρα. Στις αρχές του Δεκέμβρη 2008, οι ΗΠΑ τελικά πρότειναν να πληρώσουν νοίκι στο ποσό που είχε συμφωνηθεί και από τις δύο πλευρές το 2007 - μια αύξηση από 80 σε 150 εκατομμύρια δολάρια. Στα τέλη του Δεκέμβρη όμως, η Ρωσία γρήγορα αντέδρασε και πρότεινε το δάνειο των 2 δισ. δολαρίων, με αποτέλεσμα ο Μπακίγιεφ στις 12 Γενάρη να ανακοινώσει πως έστειλε στο Κοινοβούλιο την πρόταση για το κλείσιμο της βάσης. Λίγες ημέρες μετά, στις 19 Γενάρη έφθασε ο επικεφαλής της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ασίας Διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ Ντέιβιντ Πετρέους στη χώρα, προτείνοντας επιπρόσθετα 64 εκατομμύρια δολάρια στην προηγούμενη πρότασή τους (σύμφωνα με το STRATFOR) και 25 εκατομμυρίων δολαρίων ως μπόνους για την υπογραφή του Μπακίγιεφ. Ο τελευταίος αλλάζει και πάλι θέση και πάει λέγοντας... μέχρι που φτάσαμε στον Ιούλη και την τελική και επίσημη υπογραφή της συμφωνίας με τους Αμερικανούς.

Τα χρήματα φυσικά δε θα ωφελήσουν το λαό του Κιργιστάν. Σε όλες αυτές τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες εξαπλώθηκαν με ραγδαίους ρυθμούς η φτώχεια και η ανεργία καθώς οι «πολύχρωμες» κυβερνήσεις τους προχώρησαν σε αντιλαϊκά και αντεργατικά μέτρα ακολουθώντας κατά γράμμα τις επιταγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Εκλεισαν ορισμένες κρατικές βιομηχανίες, ενώ οι υπόλοιπες ιδιωτικοποιήθηκαν. Οι κοινωνικές παροχές (στους τομείς της Παιδείας, της Υγείας, του Πολιτισμού και του Αθλητισμού) που είχαν κατακτηθεί κατά τη διάρκεια του σοσιαλισμού εξαφανίστηκαν. Σε ό,τι αφορά το Κιργιστάν, ο πληθωρισμός το 2008 έφθασε το 24% και η ανεργία ξεπερνούσε το 2004 το 18%, ενώ στη νεολαία - πριν ξεσπάσει η πρόσφατη οικονομική κρίση - η ανεργία έφθανε το 26%. Μάλιστα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) μετά τη μετάβαση του Κιργιστάν στον καπιταλισμό «ο αριθμός των φτωχών αυξήθηκε σε πάνω από το 60% του πληθυσμού».